WYŻSZA SZKOŁA EKONOMICZNA

15-732 Białystok, ul. Choroszczańska 31

Studia Podyplomowe

Zintegrowane Systemy Zarządzania Jakością,

Środowiskiem oraz Bezpieczeństwem

i Higieną Pracy

Ocena ryzyka zawodowego

na stanowisku magazyniera

K K

karta słuchacza nr 268

Praca napisana

pod kierunkiem:

dr Elżbiety Broniewicz

Białystok 20-06-2007r.

Spis treści:

1. Pojęcia ogólne 3

2. Ryzyko wynikające ze stosowanych środków pracy 5

3. Ocena ryzyka zawodowego 7

4. Ocena ryzyka metodą Score Risk 11

5. Ocena ryzyka w skali 3-stopniowej 15

6. Karta oceny ryzyka 15

7. Wyjaśnienie podstawowych pojęć używanych w ocenie 16

8. Podstawy prawne opracowania 17

1. Pojęcia ogólne

Co to jest ryzyko zawodowe?

Definicja ryzyka zawodowego mówi o prawdopodobieństwie (możliwości) wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Pojęcie ryzyka zawodowego zostało ustalone w dyrektywie z dnia 12 czerwca 1989 r.

o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia

pracowników podczas pracy nr 89/391/EWG, zwanej dyrektywą ramową.

Zgodnie z treścią dyrektywy, niezbędne środki, jakie pracodawca powinien podjąć w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, to:

- zapobieganie ryzyku zawodowemu

- informowanie

- szkolenie

- zapewnienie odpowiednich środków i organizacji.

Kiedy należy oceniac ryzyko zawodowe?

Środki te muszą być każdorazowo dostosowywane przez pracodawcę do zmieniających się okoliczności. A w szczególności kiedy:

• stworzono nowe stanowiska pracy,

• wprowadzono nowe maszyny lub urządzenia,

• zastosowano nowe materiały i pomocnicze środki produkcji,

• dokonano modernizacji maszyn, urządzeń lub obiektów,

• zmieniły się warunki środowiska pracy,

• wprowadzono zmiany w stosowanych środkach ochrony zbiorowej lub indywidualnej,

• zmieniły się przepisy,

• pogorszyły się wskaźniki wypadkowości lub nastąpił wzrost chorób zawodowych,

• poprawiły się wskaźniki wypadkowości lub nastąpiło zmniejszenie liczby chorób zawodowych,

• ujawniły się nowe zagrożenia (wcześniej np. przeoczone czy pominięte,)

Ocena wielkości ryzyka zawodowego stanowi podstawę doboru przez pracodawcę wyposażenia roboczego, stosowania substancji chemicznych i preparatów, wyposażenia stanowisk pracy. Ocena ryzyka jest podstawą podjęcia środków prewencyjnych, wyboru metod produkcji i organizacji pracy tak, aby zapewniały zwiększenie poziomu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz były zintegrowane z całością działalności zakładu na wszystkich szczeblach zarządzania.

Od 21 czerwca 2007 r. wchodzą w życie przepisy szczegółowo określające zawartość karty oceny ryzyka zawodowego.

Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności:

1. opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

* stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,

* wykonywanych zadań,

* występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,

* stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

* osób pracujących na tym stanowisku;

2. wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;

3. datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

2. Ryzyko wynikające ze stosowanych środków pracy

Do oceny ryzyka zastosowano metodę oceny ilościowo - jakościową SCORE-RISK, polegającą na porównaniu poziomu ryzyka określonego w wyniku jego oszacowania z poziomem uznanym za akceptowany

R= S x E x P

gdzie

R- ryzyko,

S- potencjalne skutki zagrożenia,

E- ekspozycja na zagrożenie,

P- prawdopodobieństwo występowania zagrożenia

Tabela oceny parametru S- potencjalne skutki zagrożenia

Wartość	Strata		Opis
				straty ludzkie		straty materialne
100	poważna katastrofa	wiele ofiar śmiertelnych		powyżej 10 mlnUSD
40	katastrofa	kilka ofiar śmiertelnych		1-10 mln USD
15	bardzo duża	ofiara śmiertelna		100tys-1 mln USD
7	duża	ciężkie uszkodzenie ciała		10-100 tys USD
3	średnia	absencja		1-10tys. USD
1	mała	udzielenie pierwszej pomocy		100-1tys USD

Tabela oceny parametru E- ekspozycja

Wartość	Opis
10	stała
6	częsta (codziennie)
3	sporadyczna (raz na tydzień)
2	Okazjonalna (raz na miesiąc)
1	minimalna (kilka razy rocznie)
0,5	znikoma (raz do roku)

Tabela oceny parametru ryzyka P- prawdopodobieństwo

Wartość	Opis	Szansa w %
10	bardzo prawdopodobne	50
6	całkiem możliwe	10
3	mało prawdopodobne -możliwe	1
1	sporadycznie możliwe	10-3
0,5	możliwe do pomyślenia	10-4
0,2	praktycznie niemożliwe	10-5
0,1	teoretycznie możliwe	10-6

Orientacyjna jakościowa ocena ryzyka.

Kategoria ryzyka	Wartość
[1] zaniedbywalne	poniżej 1,5
[2] akceptowalne	1,5 -48
[3] średnie	48-270
[4] poważne	270-1440
[5] nie akceptowalne	powyżej 1440

Kategorie ryzyka zawodowego i zalecane działania:

[1]- Ryzyko zaniedbywalne - żadne działanie nie są potrzebne,

[2]- Ryzyko akceptowalne - działanie profilaktyczne nie są potrzebna,

[3]- Ryzyko średnie - działania profilaktyczne są wskazane, ale należy wziąć pod uwagę koszty i uzyskane efekty (ryzyko powinno zostać ograniczone w ciągu 3-6 miesięcy.),

[4]- Ryzyko poważne - praca nie może zostać rozpoczęta. W przypadku prac już wykonywanych ryzyko powinno zostać zredukowane w przeciągu 1-3 miesięcy w zależności od liczby osób narażonych,

[5]- Ryzyko nie akceptowalne - praca nie może zostać rozpoczęta ani kontynuowana dopóki ryzyko nie zostanie zredukowane do akceptowalnego poziomu ( kategorie [1], [2] ).

3. Ocena ryzyka zawodowego

Nazwa stanowiska		ROBOTNIK MAGAZYNOWY (magazynier)
Lokalizacja stanowiska	Magazyn

1	Charakterystyka stanowiska pracy.

Magazyn, czyli budynek, budowla przeznaczona do przechowywania wszelkich zapasów.

Stanowisko pracy pracownika magazynowego (magazyniera) stanowi magazyn w którym składuje się różne surowce, materiały typu - gaśnice i inne sprzęty przeciwpożarowe, składowane zarówno na podłodze jak i na półkach regałów.

2	Identyfikacja źródeł i zagrożeń występujących na stanowisku.

Do zagrożeń na stanowisku pracy magazyniera należą:

Czynniki niebezpieczne:

• zagrożenia związane z przemieszczaniem się sprzętu i ludzi,

• zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału (ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp),

• zagrożenia porażenia prądem elektrycznym, nieodpowiednia instalacja elektryczna, zasilanie lampy przenośnej napięciem 220 V,

• zagrożenie pożarem i (lub) wybuchem.

Szkodliwe czynniki fizyczne:

• niesprawne oświetlenie,

• pyły.

Czynniki niebezpieczne

- praca w zmiennych warunkach mikroklimatycznych.

Czynniki chemiczne:

• szkodliwe rozpuszczalniki ,

• substancje żrące i trujące,

• inne substancje chemiczne.

3	Określenie osób podlegających zagrożeniu.

Zagrożeniu podlegają osoby pracujące w magazynie (magazynierzy), jak również wszyscy ci którzy przebywają w danym momencie w magazynie lub

bliskim jego sąsiedztwie - kierowcy samochodów dostawczych dowożący i odbierający materiały itp..

4	Opis zagrożeń urazowych które mogą wystąpić.

1. Wszelkiego rodzaju skaleczenia kończyn górnych o ostre krawędzie materiałów w wyniku ich przenoszenia podczas rozładunku i załadunku samochodów dostawczych.

2. Porażenie prądem elektrycznym podczas np. włączania światła, będące wynikiem uszkodzenia instalacji elektrycznej.

3. Złamania kończyn górnych w wyniku potknięcia.

4. Poparzenie na skutek zaistnienia pożaru.

5. Urazy kręgosłupa podczas ręcznego przenoszenia (materiałów p.poż. i innych).

6. Wszelkiego rodzaju urazy kończyn górnych i dolnych w wyniku poślizgnięcia i w efekcie upadku,

7. Przytrzaśnięcie, przyciśnięcie kończyn górnych (palców) bortem lub drzwiami skrzyni ładunkowej pojazdu dostawczego.

8. Urazy palców dłoni będące skutkiem przyciśnięcia składowanymi materiałami.

9. Urazy kończyn dolnych, a zwłaszcza ich palców (złamania, stłuczenia itp.) w wyniku spadnięcia z regału składowanego materiału lub wyślizgnięcia się go z rąk podczas przenoszenia.

10. Przeziębienia spowodowane pracą w zmiennych warunkach mikroklimatycznych.

11. Wszelkiego rodzaju urazy spowodowane uderzeniem się.

5	Elementy które mogą zawieść.

Nie zadziałanie urządzeń energetycznych zabezpieczających przeciwporażeniowych.

Nie zachowanie środków ostrożności i przyjętych procedur postępowania przez pracowników. Zabezpieczenia prądowe przeciwporażeniowe i zwarciowe.

6	Możliwości wystąpienia awarii.

Awarii może ulec instalacja elektryczna będąc przeciążona niesprawnymi urządzeniami elektrycznymi (grzałkami itp.).

7	Sposoby zabezpieczania się przed awariami.

• posiadanie znajomości instrukcji bezpiecznej pracy obsługiwanych urządzeń,

• stosowanie sprawnych i właściwych narzędzi,

• stosowanie właściwego oświetlenia stanowiska pracy zgodnie z przepisami,

• dopuszczanie do pracy tylko pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, stanie zdrowia i przeszkolonych w zakresie bezpiecznych metod pracy,

8	Prawdopodobieństwo wystąpienia urazów w razie wypadku.

1. Wszelkiego rodzaju skaleczenia kończyn górnych o ostre krawędzie materiałów w wyniku ich przenoszenia podczas rozładunku i załadunku samochodów dostawczych - całkiem możliwe.

2. Porażenie prądem elektrycznym podczas np. włączania światła, będące wynikiem uszkodzenia instalacji elektrycznej - mało prawdopodobne ale możliwe.

3. Złamania kończyn górnych w wyniku potknięcia - możliwe do pomyślenia.

4. Poparzenie na skutek zaistnienia pożaru - bardzo prawdopodobne.

5. Urazy kręgosłupa podczas ręcznego przenoszenia (materiałów p.poż. i innych) - całkiem możliwe.

6. Wszelkiego rodzaju urazy kończyn górnych i dolnych w wyniku poślizgnięcia i w efekcie upadku - całkiem możliwe,

7. Przytrzaśnięcie, przyciśnięcie kończyn górnych (palców) bortem lub drzwiami skrzyni ładunkowej pojazdu dostawczego - bardzo prawdopodobne.

8. Urazy palców dłoni będące skutkiem przyciśnięcia składowanymi materiałami - całkiem możliwe.

9. Urazy kończyn dolnych, a zwłaszcza ich palców (złamania, stłuczenia itp.) w wyniku spadnięcia z regału składowanego materiału lub wyślizgnięcia się go z rąk podczas przenoszenia - bardzo prawdopodobne.

10. Przeziębienia spowodowane pracą w zmiennych warunkach mikroklimatycznych - tylko sporadycznie możliwe.

11. Wszelkiego rodzaju urazy spowodowane uderzeniem się - możliwe do pomyślenia.

9	Sposoby zabezpieczenia ludzi w razie awarii lub gdy narażenie na niebezpieczeństwo jest nieuniknione.

Stosowanie środków ochrony indywidualnej odpowiednich do grożącego niebezpieczeństwa:

• rękawice ochronne,

• ochrony głowy (kaski) - przy pracach narażających na urazy głowy, a także przy stosowaniu mechanicznych urządzeń podnośnych (dźwignice, suwnice itd.,

• odzież ocieplana przy pracy na wolnym powietrzu lub w nie ogrzewanych magazynach,

• obuwie ochronne w zależności od zagrożenia magazynowanymi substancjami itp.

Przestrzegać podstawowych zasad i przepisów bezpiecznego magazynowania i składowania różnych materiałów.

4. Ocena ryzyka metodą Score Risk

R = S x E x P

● gdzie:

R - ryzyko

S - potencjalne skutki zagrożenia

E - ekspozycja na zagrożenie

P - prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia

Ocena parametru S - potencjalne skutki zagrożenia.

Rodzaj zagrożenia	Wartość	Strata	Opis
Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów	1	mała	udzielenie pierwszej pomocy
Porażenie prądem	7	duża	ciężkie uszkodzenie ciała
Złamania kończyn górnych - potknięcie	3	średnia	absencja
Poparzenie - pożar	7	duża	ciężkie uszkodzenie ciała
Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie	7	duża	ciężkie uszkodzenie ciała
Urazy kończyn - poślizgnięcie	3	średnia	absencja
Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie	3	średnia	absencja
Urazy palców dłoni - przyciśnięcie	3	średnia	absencja
Urazy kończyn dolnych - upadek materiału	3	średnia	absencja
Przeziębienia - zmienny mikroklimat	3	średnia	absencja
Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się	1	mała	udzielenie pierwszej pomocy

Ocena parametru E - ekspozycja

Rodzaj zagrożenia	Wartość	Opis
Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów	3	sporadyczna
Porażenie prądem	1	minimalna
Złamania kończyn górnych - potknięcie	0,5	znikoma
Poparzenie - pożar	0,5	znikoma
Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie	0,5	znikoma
Urazy kończyn - poślizgnięcie	1	minimalna
Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie	1	minimalna
Urazy palców dłoni - przyciśnięcie	2	okazjonalna
Urazy kończyn dolnych - upadek materiału	0,5	znikoma
Przeziębienia - zmienny mikroklimat	1	minimalna
Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się	2	okazjonalne

Ocena parametru P - prawdopodobieństwo

Rodzaj zagrożenia	Wartość	Opis	Szansa %
Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów	6	całkiem możliwe	10
Porażenie prądem	3	mało prawdopodobne ale możliwe	1
Złamania kończyn górnych - potknięcie	0,5	możliwe do pomyślenia	10^-4
Poparzenie - pożar	10	bardzo prawdopodobne	50
Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie	6	całkiem możliwe	10
Urazy kończyn - poślizgnięcie	6	całkiem możliwe	10
Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie	10	bardzo prawdopodobne	50
Urazy palców dłoni - przyciśnięcie	6	całkiem możliwe	10
Urazy kończyn dolnych - upadek materiału	10	bardzo prawdopodobne	50
Przeziębienia - zmienny mikroklimat	1	tylko sporadycznie możliwe	10­­­^-3
Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się	0,5	możliwe do pomyślenia	10^-6

Dokumentacja oceny ryzyka

Rodzaj zagrożenia	Potencjalne skutki zagrożenia S	Ekspozycja na zagrożenie E	Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia P	Wartość oszacowanego ryzyka R	Kategoria ryzyka
Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów	1	3	6	18	akceptowalne
Porażenie prądem	7	1	3	21	akceptowalne
Złamania kończyn górnych - potknięcie	3	0,5	0,5	0,75	zaniedbywalne
Poparzenie - pożar	7	0,5	10	35	akceptowalne
Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie	7	0,5	6	21	akceptowalne
Urazy kończyn - poślizgnięcie	3	1	6	18	akceptowalne
Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie	3	1	10	30	akceptowalne
Urazy palców dłoni - przyciśnięcie	3	2	6	36	akceptowalne
Urazy kończyn dolnych - upadek materiału	3	0,5	10	15	akceptowalne
Przeziębienia - zmienny mikroklimat	3	1	1	3	akceptowalne
Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się	1	2	0,5	1	zaniedbywalne

5. Ocena ryzyka w skali 3-stopniowej

Ocena ryzyka w skali 3-stopniowej
	Lekkie następstwa wypadku	Średnie następstwa wypadku	Ciężkie następstwa wypadku
Wypadek mało prawdopodobny	Dopuszczalne	Dopuszczalne	Dopuszczalne, lecz niezbędne są działania korygujące
Wypadek prawdopodobny	Dopuszczalne	Dopuszczalne, lecz niezbędne są działania korygujące	Niedopuszczalne
Wypadek wysoce prawdopodobny	Dopuszczalne, lecz niezbędne są działania korygujące	Niedopuszczalne	Niedopuszczalne

6. Karta oceny ryzyka

Karta oceny ryzyka Ocena ryzyka zawodowego w: ....................................................... Nazwa i adres firmy: .................................................................. Nazwa i adres jednostki podlegającej ocenie (oddział, filia itd.) ................................................................................................... Regon: ........................................................................................ Data wykonania oceny: .................................................................. Ocenę wykonał: ............................................................................. Data i podpis pracodawcy: ....................................................... Zagrożenia występujące w zakładzie: ............................................ Osoby pracujące w warunkach zidentyfikowanych zagrożeń: ........... Wynik szacowania/oceny ryzyka zawodowego: ...................... Działania i zastosowane środki kontroli i obniżenia ryzyka (jeśli są konieczne): ........................................................................................ Planowany poziom ryzyka: .......................................................

7. Wyjaśnienie podstawowych pojęć używanych w ocenie

1. Czynnik szkodliwy - czynnik, którego działanie może prowadzić do stopniowego pogarszania stanu zdrowia pracownika,

2. Czynnik niebezpieczny - czynnik, którego działanie może prowadzić do urazu lub innego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka (włącznie z zejściem śmiertelnym),

3. Zagrożenie - ekspozycja czynnika szkodliwego lub niebezpiecznego, mogąca prowadzić do stopniowego lub natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka (włącznie z zejściem śmiertelnym),

4. Ryzyko - prawdopodobieństwo wystąpienia skutków zagrożenia z uwzględnieniem ciężkości ich następstw dla zdrowia i życia,

5. Ryzyko pomijalne - małe (M) - to ryzyko, gdy wyznaczone wskaźniki ekspozycji są mniejsze niż 0,5 NDS, dodatkowo dla substancji chemicznych, wskaźniki ekspozycji są mniejsze niż 0,5 NDSCh lub NDSP,

6. Ryzyko akceptowalne - średnie (Ś) - to ryzyko, gdy wyznaczone wskaźniki ekspozycji są równe lub większe od 0,5 wartości dopuszczalnych NDS, NDSCh lub NDSP lecz nie przekraczają tych wartości,

7. Ryzyko nie akceptowalne - duże (D) - to ryzyko, gdy wskaźniki ekspozycji są większe od wartości dopuszczalnych NDS, NDSCh lub NDSP,

W przypadku wystąpienia w środowisku pracy substancji o działaniu rakotwórczym i prawdopodobnie rakotwórczym ryzyko dla wszystkich pracowników jest zawsze nieakceptowane, niezależnie od wartości wyznaczonych wskaźników ekspozycji,

8. NDS,

9. NDSCh,

10. NDSP.

8. Podstawy prawne opracowania

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z póź . zm.).

2. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2003r. Nr 199, poz. 1938).

3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.).

4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 ze zm.).

5. Rozporządzenie Ministra z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771 ze zm.).

6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).

7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645).

8. Dyrektywa Unii Europejskiej nr 82/501 i nr 89/391 dot. obowiązku prowadzenia oceny ryzyka.

9. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1229 ze zm.) oraz akty wykonawcze do ustawy.

10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 06.02.2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401).

11. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 01.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973).

12. Zarządzenie wewnętrzne pracodawcy.

5

2

---