Pedagogika pozytywistyczna (Teresa Hejnicka- Bezwińska)
1.1. Ewolucja orientacji pozytywistycznej Pojęcie pozytywizmy (fr. positivisime)jest pojęciem wieloznacznym. W niniejszym rozdziale pojęcie to zostało zastosowane do opisania, wyjaœnienia i zinterpretowania formacji intelektualnej oraz stylu myœlenia o edukacji i oœwiacie, mających swoje uzasadnienie w"filozofii pozytywnej".Orientacja pozytywistyczna jeets więc powstaniem nowej formy myœlenia o edukacji, zwanego naukowym, obok już wczeœniej istniejacego myœl. potocznego i filozoficznego.
Najważniejsze tezy formacji intelektualnej pozytywistycznej dotyczą epistemologii i związane są z wartoœciowaniem różnychtypów wiedzy, tworcy i zwolennicy orientacji poz. najwyżej w hierarchii sytuują wiedzę wytwarzną przez nauki szczegółowe, posługujące się metodologią badań empirycznych - ponieważ ta wiedza ich zdaniem jest wiedzą najbardziej pewną, nietylko opisuje ona jakiœ fragment rzeczywistoœci, ale prognozuje doœć pewnie wydarzenia, procesy i stany, które muszą sie pojawić lub mogą zaistnieć. Istotą orientacji pozytywistycznej w pedagogice jako dyscyplinie naukowej jest więc dążenie do wytwarzania wiedzy pewnej o rzeczywistoœci edukacyjnej i oœwiatowej oraz przydatnej do przewidywania.
Cechy filozofii pozytywistycznej jest koncentracja na problemach epistemologicznych -podstawowe tezy z tego obszaru:
- najwartoœciowszym rodzajem poznawczego oswajania œwiata jest poznanie naukowe
-stosowana "twarda metodologia"-badania empiryczne
-górują nauki przyrodnicze-fizyka
dzięki takiej metodologii nauki szczegółowe są w stanie wytwarzać "wiedzę pozytywną ", czyniąc przedmiotem badań "nagie fakty"
wynikiem pewnych prognoz będzie racjonalne działanie ludzi
1.2. Program pozytywistów.
Pełen program wraz z nazwą został wydany w szeœciotomowym dziele Augusta Comte'a "Cours de philosophie positive" w latach 1830-1842
Przekonanie o społecznej misji czynienia œwiata lepszym skłaniało do uznania prymatu kolektywu nad koncepcją indywidualizmu,
Rolą nauki jest skonstruowanie jednolitego obrazu œwiatateoria"wsazystkiego"
John Stuart Mill- scalił cały dorobekpokoleń empirystów,
- głosił że jedynym żródłem wiedzy jest doœwiadczenia
- był zwolennikiem utylitaryzmy
Ewolucja poglądów pozytywistycznych [przełom XIX i XX]w.
DRUGI POZYTYWIZM - EMPIRIOKRYTYCYZM
(R. Avenarius i Ernst Mach):
Zmierzali do :
- uwolnienia nauki od "wtrętów"(to nie błąd!), w postaci różnych wartoœciowań estetycznych i etycznych,
-uwolnienia nauki od "wtrętów" właœciwych poznaniu potocznemu(naiwnemu)
Drugi pozytywizm stanowiłuzasadnienie póżniejszychprocesów uwalniania pedagogiki od teoretycznoœci i wymogu spójnoœci systemu kategorii pojęciowych
TRZECI POZYTYWIZM- NEOPOZYTYWIZM
-zwany logicznym pozytywizmem
-Trzeci poz. jak cały poz. głosił kult nauki, opisu i doœwiadczenia.
- Zwalczałwszelką metafizykę!
-poII wojnie œw.oœrodkiem neopozytywizmu stała się Ameryka
- wtym czasie nie formułował wymogu weryfikacji a zadowalał się falsyfikacją badań empirycznych ,
1.3. Charakterystyka orientacji pozytywistycznej w pedagogice.
Podstawowe cechy :
-hierarchizowanie wiedzy o edukacji (zasady scjentyzmu),
-metody badań empirycznych w edukacji,
-szczególne przywiązanie do badań iloœciowych
-wiedza o faktach pozwala przewidywanie zjawisk edukacyjnych,
-kontrola wszystkich procesów eduk. jako postęp w praktyce eduk.,
-autorytet pedagoga jako działacza praktycznego,
PEDAGOGIZM nie ma jeszcze definicji słownikowej należy posłużyc się analogią do zjawisk "psychologizmu","socjologizmu",, tóre związane były z poz. modelem uprawiania nauk humanistycznych.
1.4. Od "pedagigii" do "pedagogiki".
pedagogia to zespół œrodków i metod wychowania stosowanych przez nauczyciela; ukrytu program szkolny,
Proces przechodzenia od p. do pedagogiki to unaukowienie myœlenia o edukacji. Za twórcę pedagogiki naukowej uznaje sie J.F. Herbarta, dzięki wprowadzeniu projektu nauczania wychowującego - oferował ponadto"wiedzę pozytywną".
Unaukowienie pedagogiki poprzez wykorzystanie dorobku i osiągnięć psychologii - psychologizm pedagogiczny: pojęcia te powstały jako epitety oznaczające mało racjonalne zafascynowanie psychologią jako nauką wytwarzającą najbardziej podstawową, ważną i pożądaną wiedzę o człowieku; proces psych. pedagogicznego nazwano terapią, wspomaganiem rozwoju, stymulacją i wzmocnieniem pozytywnym.
W myœleniu o edukacji psychologizm pedagogiczny zaowocował powstaniem nowej dyscypliny naukowej - pedologii}"mowa dziecka"nauka i badania nad dzieckiem
Unaukowienie pedagogiki poprzez wykorzystanie dorobku i osiągnięć socjologii :
socjologizm pedagogiczny pojęcia te powstały jako epitety oznaczające mało racjonalne zafascynowanie socjologią jako nauką wytwarzającą najbardziej podstawową, ważną i pożądaną wiedzę o człowieku która dobrze nadaje się do natychmiastowego wykorzystania w projektowaniucelowoœciowych działań edukacyjnych(przedstawiciel: E. Durkheim)
SCJENTYZM nazwa postaw myœlowych i œwiatopoglądowych; stanowisko filozoficzne; podejœcie metodologiczne.
S. - poznanie naukowe - jak w pozytywiżmie!
Zawierał w sobie:filozofię pozytywną, materializm, ewolucjonizm, utylitaryzm,
1.5.Krytyka pozytywizmu (XIX/XX)
- fakty i prawa naukowe są niezawodne, jedne idrugie są w gruncie rzeczy konwencjami,
-wiedza hum.,nie jest nie może być i nie powinna być taka jak przyrodnicza,
-wiedza nie może wspierać się na samych faktach bo pewne prawdy ogólne ujmujemy bezpoœrednio z całą oczywistoœcią,
-przyroda nie jest jedyną ani nawet pierwotną postacią bytu,
kultura nowożytna powinna być obalona,