Oprogramowanie: wstęp

Rodzaje oprogramowania.

Podstawowe pojęcia - różne "ware - towary":
Hardware - sprzęt, żelastwo.
Software - towar "miękki".

Shareware - programy na próbę, rejestracja za opłatą jeśli się je dłużej używa.
Freeware, PDS, public domain software, Free software foundation - programy darmowe.

Addware - programy darmowe, ale pokazujące reklamy.
Bookware - programy dołacane do książek.
Crippleware - programy nie w pełni sprawne.
Firmware - programy wmontowane na stałe.
Middleware - pośredniczące.
Spyware - programy szpiegujące.
Vaporeware - programy zapowiedziane, które nie pojawiły się na czas.
Wetware - mózgownica.

Upgrade - aktualizacja zakupionego programu, nowsza wersja.

Rodzaje oprogramowania:

• Oprogramowanie systemowe - podstawowe, bez którego komputer nie będzie działał.

• Oprogramowanie narzędziowe, usprawnia konfigurację lub naprawia system.

• Oprogramowanie użytkowe, zwane też aplikacyjnym, aplikacjami.

Developers - rozwijający aplikacje.
Designers - projektanci oprogramowania.
Providers - dostarczający usług lub elementów aplikacji.

Hackers - hakerzy, ich przeciwieństwo to Lamers - lamerzy
Cracking - łamanie zabezpieczeń programów
Patching - łatanie programów

Żargon informatyczny jakby z Chicago: prowajder apgrejdował softłer na sajcie ...

Licencje

Na jednym komputerze.
Site license - licencja dla instytucji rozproszonej na większym obszarze, np. uniwersytetu.
Run-time licence - opłata za używanie fragmentu programu w programie sprzedawanym przez kogoś innego.
Free run-time licence - najczęściej spotykana, czyli bez dodatkowych opłat.
Próbne wersje programu na CD-ROM, ograniczone czasowo.
Zdalna instalacja programu przez sieć komputerową.
Hasło do programu demonstracyjnego na CD-ROM.

ASP, Application Service Provider, dzierżawienie aplikacji do wykonania określonych zadań.

Otwarte licencje Microsoft (MOLP).

Wersje testowe programów:

• alfa - testowanie składników, 

• beta - testowanie całego systemu przez użytkowników; często "final beta" są darmowe, ale z błędami.

Prawa i obowiązki

Piractwo komputerowe - Polska przoduje? Procentowo tak, ale największe straty w USA i UE.
Stowarzyszenie „Polski Rynek Oprogramowania” (PRO) otworzyło w 1995 roku biuro Agencji Praw Autorskich.
Stowarzyszenie Business Software Alliance (BSB) ściga piratów.
Od marca 1997 - kary do 8 lat za przestępstwa komputerowe - w praktyce TV robi z hackerów bohaterów.

Prawa autorskie i przestępstwa.
Prawna ochrona informacji w Polsce.
Ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29.08.1997 r; podobne ustawy istnieją w większości krajów ale spamy i sprzedawanie danych w Internecie nadal kwitnie.

Prawa i obowiązki użytkowników programów: prawo tylko do używania i wykonania kopii zapasowej.

Dlaczego oprogramownie źle działa? Dlaczego nie ma gwarancji na programy? Inżynier daje gwarancję na most, programista nie. Złożoność współczesnych programów nie pozwala na ich weryfikację. BugNet - witryna WWW zawierająca listę błędów znanych programów.

Wirusy i robaki internetowe.
Dawniej wirusy głównie w programach i na dyskietkach. Programy z CD-ROMów pism komputerowych są bezpieczne, programy z dużych archiwów również.
Teraz wirusy rozpowszechniają sie przez pocztę komputerową i dokumenty Microsoft Office.
Nie wolno otwierać nieznanych załaczników, trzeba zablokować automatyczne wykonywania makro lub załączników i wysyłać czysto tekstowe listy.
Rzadko znaleźć można wirusy na stronach WWW (z powodu błędów w serwerach Microsoftu).

9 na 10 to fałszywe alarmy (hoax)!
"Właśnie wczoraj ogłoszono ..." krąży od wielu lat.
Należy sprawdzić na stronach www.mks-vir.com.pl lub www.wirusy.pl
Strona mitów o wirusach, Computer Virus Myths, www.kumite.com/myths

Włamania i przestępstwa komputerowe.
Konie trojańskie: programu udające jakiś czas niewiniątka.
Bomby, np. zapisujące wszystko co piszemy, łacznie z hasłami.
Programy szpiegujące: analizując co mamy na dysku i gromadzą infromacje o nas w bazach danych.
Dialery - podmieniają numer telefonu, z którym łaczy się Internauta.

Problemy wynikają z kiepskiej jakości programów Microsoftu, zwłaszcza ich serwera WWW.
Bojkot Microsoftu - ale za jaką cenę?

Zawieszenie programu lub systemu.
System przerwań - pozwala zwrócić uwagę procesora na żądania innych programów.
Spróbować nacisnąć: Escape, Ctrl+c, Ctrl+q, Ctrl+z lub Ctrl+Break. Alt+Ctrl+Del, RESET, wyłączyć przyciskiem (nowsze płyty wymagają przytrzymania 6 sek), a w niektórych notebookach wyjąć baterię!

Archiwa oprogramowania publicznie dostępnego - można w nich znaleźć wszystkie potrzebne programy za darmo!
Archiwa Mac, Sun OS/Solaris, Linux, Amiga, TeX, Perl i inne.

---