Prywatyzacja jako element restrukturyzacji własnościowej przedsiębiorstw

W gospodarce rynkowej podstawą działania mechanizmu rynkowego jest dominujący udział sektora prywatnego ze względu na jego największą kreatyw­ność. „Potencjał rozwojowy prywatnej własności wynika z faktu, że z wszyst­kich możliwych typów przedsiębiorstw firma prywatna wykazuje najsilniejsze dążenie do zysku"³⁰. Rozwój prywatnej własności w polskiej gospodarce wa­runkuje przebieg przekształceń systemowych i restrukturyzacyjnych. W proce­sach przekształceń własnościowych podstawowe znaczenie ma prywatyzacja. Prywatyzację można rozumieć w dwojakim znaczeniu, w szerokim i wąskim.

W szerokim rozumieniu prywatyzacja oznacza zmianę proporcji własnościowych w gospodarce na korzyść sektora prywatnego³¹.

W tym rozumieniu prywatyzacja łączy efekt dwóch odrębnych procesów:

• przekształcenia dotychczasowego mienia publicznego (państwowego
  i komunalnego) we własność prywatną (prywatyzacja w węższym rozu­
  mieniu); proces ten polega na przekształceniach własnościowych organi­
  zowanych odgórnie przez Agendy Skarbu Państwa (deetatyzacja) oraz
  administrację gminną (dekomunalizacja);

• powstawania i rozwoju firm prywatnych tak krajowych, jak i z udziałem
  kapitału zagranicznego (ąrass-rootsprivatisatiori)³².

W literaturze przedmiotu pojęcia prywatyzacja używa się w różnych znacze­niach. Oprócz wyżej wymienionych, prywatyzacją nazywa się również proces zwany komercjalizacją (w warunkach polskich) lub deregulacją (w krajach za­chodnich), który polega na upodobnieniu warunków i sposobów działania pod­miotów sektora publicznego do warunków funkcjonowania sektora prywatne-go³³-

Począwszy od lat 80. prywatyzacja zatacza coraz szersze kręgi i nabiera charakteru globalnego, obejmując kontynenty i wszystkie grupy krajów. „Od 1985 r. w ręce prywat­ne przepłynął majątek o wartości 330 miliardów USD, a w samym roku 1993 rządy kil­kudziesięciu krajów uzyskały z tego tytułu wpływy około 69 miliardów USD. Jedna

L. Balcerowicz: Wolność i rozwój, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995, s. 67. Por. Encyklopedia biznesu t. I, cyt. praca, s. 676; E.S. Savas: Prywatyzacja. Klucz do lepszego zarządzania, P WE, Warszawa 1992, s. 10. ^; Por. tamże, s. 676.

Por. J. Tittenbrum: Ekonomiczny sens prywatyzacji, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1995, s. 8.

---