Na zielono z książki

Na czerwono to co dostałam ale jeszcze nie sprawdziłam ze swoim zeszytem i książką

Na niebiesko z zeszytu

--> Międzynarodowe[Author:b] [Author:b] Stosunki Polityczne

:: Pytania podane na studiach niestacjonarnych ::

Egzamin w sesji egzaminacyjnej. 3 pytania z pośród 19 poniższych.

1. Scharakteryzuj czynniki kształtujące współczesne stosunki międzynarodowe.

2. Przedstaw uczestników i determinanty stosunków międzynarodowych.

3. Kogo nazywamy uczestnikiem stosunków międzynarodowych. Omów podstawowe kryteria ich podziału.

4. Omów mechanizmy międzynarodowych stosunków politycznych.

5. Przedstaw pojęcie i atrybuty wielkich mocarstw.

6. Co to są wielkie mocarstwa i jaką odgrywają one rolę we współczesnych stosunkach międzynarodowych.

Mocarstwo to państwo, które ze względu na swój potencjał militarny i ekonomiczny pełni kluczową role w świecie. Takie państwo zajmuje centralną pozycję w stosunkach międzynarodowych - odgrywa główną rolę na arenie międzynarodowej.

Obecnie status mocarstwa przysługuje stałym członkom rady bezpieczeństwa ONZ (tj. USA, Francja, Wielka Brytania, Rosja, Chiny).

Status mocarstw miały w latach 1900-2007 kraje: USA, ZSRR (Rosja), Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Japonia, Włochy, Austro-Węgry, Chiny.

Na chwilę obecną status supermocarstwa mają wyłącznie USA. Część z państw pozostałych ma status mocarstw sektorowych/regionalnych.

Pozycję mocarstwa określa zakres jego interesów i możliwości czynnego uczestnictwa w polityce światowej, możliwości reagowania na sytuację międzynarodową (ulegające permanentnym zmianom), stała dążność do działań o charakterze ekspansyjnym.

Mocarstwo to państwo, które zajmuje pozycje centralną w systemie stosunków międzynarodowych.

W praktyce międzynarodowej występują kraje odgrywające w społeczności międzynarodowej szczególną role oraz pozycję różniącą się w większym lub mniejszym wymiarze od innych.

Współcześnie rolę międzynarodową wyznaczają wybrane przez państwa działania międzynarodowe. Dzisiaj o roli państwa na arenie międzynarodowej, w tym i mocarstwowości, decyduje jego aktywność. Wpływa na to także zakres owego działania. Wśród parametrów (atrybutów) określających położenie państwa, w hierarchicznej strukturze społeczności międzynarodowej, wymienia się następujące czynniki:

• Demograficzne,

• Gospodarczo-surowcowe,

• Stopień zwartości narodowej,

• Czynnik terytorialny,

• Zasoby polityczno-militarne,

• Położenia geograficzne,

• Rodzaj i gęstość sieci powiązań międzynarodowych,

• Cele i strategie poszerzania swych wpływów poza granicami kraju,

• Percepcja swego miejsca w systemie międzynarodowym,

W oparciu o powyższe kryteria państwa współczesne dzielimy na:

1. Siły pierwszej rangi mające znaczenie globalne (USA, Japonia, Chiny, UE)

2. Siły drugiej rangi, których zasięg działania ogranicza się do własnych regionów geograficznych (Francja, Niemcy, kanada, Meksyk, Indie, Meksyk, Brazylia, Pakistan)

3. Siły trzeciej rangi, które ograniczają swe działania wyłącznie do regionu (pokrywa się z kategorią B, Europa Zachodnia - Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Europa Środkowowschodnia, Rosja, Ameryka Płd. - Brazylia, Meksyk, Kanada)

4. Siły czwartej rangi, które mają wpływ na swych sąsiadów (Polska, Izrael)

5. Siły piątej rangi, które koncentrują swą działalność wyłącznie na przetrwaniu, nie prowadzą aktywnej polityki międzynarodowej (Białoruś)

W literaturze panuje inny podział państw na trzy grupy:

1. Mocarstwa uniwersalne i globalne - państwa, które w danym momencie swą potęgą (zasięgiem i wpływem) górują nad innymi państwami (USA)

2. Mocarstwa sektorowe (in. selektywne) - które w określonych części dziedzin lub na określonych obszarach odgrywają lub starają się odgrywać wiodące role (Francja, Niemcy, Chiny, Japonia, Brazylia, Indie)

3. --> Kraje małe i średnie - cechuje je przestrzennie ograniczona możliwość prowadzenie dalszej działalności międzynarodowej (gospodarczej, politycznej i innych ) (Polska)[Author:MMM]

7. Omów współczesne aspekty i czynniki bezpieczeństwa narodowego.

Państwo aby było bezpieczne (suwerenne) musi posiadać:

1. Ważny dla wszystkich porządek prawny

2. Polityczny podział władzy - trójpodział władzy (ustawodawcza, wykonawca i sądownicza)

3. Monopol na stosowanie siły

Dzisiaj żadne państwo nie jest w stanie samodzielnie i suwerennie zapewnić bezpieczeństwa swym obywatelom, integralności swojego kraju, żywotności gospodarki. Dlatego nawet mocarstwa są skazane na współpracę z innymi krajami.

Czynniki które wpływają na bezpieczeństwo i suwerenność państw to:

1. Gospodarczy rozwój (potencjał)

2. Technologiczny rozwój (poziom techniki)

3. Stan finansów (płynność finansowa, rezerwy, zadłużenie)

4. Stan obrony środowiska naturalnego

5. Nowoczesne środki łączności i informacji

6. Sprawny system polityczny i prawny.

7. --> Stabilizacja sytuacji i jedność.[Author:MMM]

Między bezpieczeństwem narodowym a suwerennością państwa występuje swoiste sprzężenie zwrotne czyli nie może być państwo suwerennym jeśli nie jest krajem bezpiecznym i vice versa.

Bezpieczeństwo to swoisty kod informacyjny adresowany do partii państw i ich przywódców, organizacji międzynawowych, społeczności międzynarodowej, nakazujący podejmowanie działań na rzecz umacniania szeroko pojmowanego pokoju.

Jednoznacznie te --> j kategorii nie można zdefiniować … są więc przesłanki … .[Author:MMM] [Author:P]

Bezpieczeństwo ogólnie dzielimy na:

1. Narodowe (dotyczy poszczególnych państw)

2. Międzynarodowe (dotyczy regionów, kontynentów, świata, obejmuje wiele państw)

W naukach o stosunkach międzynarodowych są różne definicje bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego:

• Bezpieczeństwo to stan niezagrożenia, pewności, jedności, spokoju;

• Bezpieczeństwo to wolność od niebezpieczeństwa wybuchu czy gróźb wybuchu wojny;

• Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe to stan i proces zarazem, który ma na celu zapewnienie wewnętrznych i zewnętrznych warunków sprzyjających rozwojowi państwa jego życiowym interesom oraz ochrona przed istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami.

Jeżeli zagrożone jest bezpieczeństwo narodu to zagrożone jest także bezpieczeństwo międzynarodowe.

Bezpieczeństwo międzynarodowe to suma i rezultat bezpieczeństwa każdego oddzielnie i wszystkich państw razem

W przeszłości były różne modele bezpieczeństwa międzynarodowego.

Najstarszym modelem zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego był model subordynacyjny. Charakteryzował się zdecydowaną przewaga jednego państwa, które było w stanie zapewnić bezpieczeństwo i wolność od zagrożeń zewnętrznych, państwom znajdującym się w zasięgu jego oddziaływań (Cesarstwo Rzymskie, Imperium Brytyjskie, Blok Związku Radzieckiego, USA, NATO).

Dzisiaj ten model bezpieczeństwa międzynarodowego jest nierealny, bo nie można oprzeć go tylko na 1 czy 2 mocarstwach. Niemożliwe jest, aby jeden kraj zapewnił bezpieczeństwo innym, głównie ze względu na zmianę i rolę funkcji i sił militarnych.

Innym modelem był model kooperatywny (koordynacyjny), zakładał on wzajemne równoważenie się sił militarnych oraz specyficznych sił i interesów. Odmianami tego modelu po II Wojnie Światowej były modele:

1. Równowagi sił - zakładał utrzymanie bezpieczeństwa międzynarodowego poprzez zrównoważenie potęg, sił między państwami lub ugrupowaniami w celu wzajemnej neutralizacji (lata 60-70 XX wieku)

2. Odstraszania - (odmiana modelu równowagi sił) utrzymanie bezpieczeństwa narodowego poprzez „odstraszanie” potencjalnego przeciwnika od ewentualnego użycia sił. Model zbudowany był na założeniu użycia broni atomowej (lata 1979-1991)

Bezpieczeństwa zbiorowego - w świecie próbuje się zbudować model bezpieczeństwa zbiorowego (uniwersalnego) pod auspicjami organizacji międzynarodowych

3. (ONZ). Zapewni pokój wszystkim państwom, oparty jest on na idei współdziałania wszystkich państw tworzących system międzynarodowy. Jego istotą i przesłanką zasada zbiorowej samoobrony. Napad na któregokolwiek z uczestników systemu międzynarodowego uznany będzie za napad na wszystkich pozostałych i zobowiązuje do przyjścia z pomocą napadniętemu. (Zasada jeden za wszystkich, wszyscy za jednego.).

4. --> Bezpieczeństwa wspólnego - bezpieczeństwo regionalne oparte jest na systemie bezpieczeństwa wspólnego. [Author:MMM] Wszystkie państwa powinny być zaangażowane w tworzenie bezpieczeństwa i pokoju aby utrzymać stan spokoju w regionie.

System bezpieczeństwa regionalnego wymaga następujących elementów:

1. Musi być otwarty dla wszystkich państw danego regionu

2. Musi gwarantować jednakowy status bezpieczeństwa wszystkim

3. Musi mieć zdolność pokojowego likwidowania sporów

4. Musi współpracować z Radą Bezpieczeństwa ONZ

NATO choć gwarantuje pokój swoim sygnatariuszom (27 krajów) nie jest w stanie zapewnić pokoju całemu światu.

8. Przedstaw istotę suwerenności państwa i jej rolę dla bezpieczeństwa narodowego.

Suwerenność i bezpieczeństwo - główne zadania państwa.

Suwerenność - dosłownie zwierzchnictwo i niezależność - utożsamiane z samodzielnością i niepodległością państwa jako podmiotu stosunków międzynarodowych.

Suwerenność - jest atrybutem władzy państwowej. Oznacza ona, że władza państwowa to władza najwyższa, której obce są jakiekolwiek ograniczenia. Odróżnia ją od innych systemów władzy publicznej i niepublicznej. Jest związana z władzą danego państwa.

Niektórzy teoretycy prawa międzynarodowego suwerenność określają jako „cała władza i tylko i wyłącznie władza należąca do państwa”.

Suwerenność władzy państwowej realizuje się na dwóch poziomach:

1. Zewnętrznym - oznaczających jej niezależność od władzy innych państw;

2. Wewnętrznym - wyrażający jej zwierzchniość nad innymi ośrodkami władz.

Dzisiaj mówimy nie tyle o suwerennej władzy państwa, co o jej efektywności wykonywania władzy.

Otóż suwerenność państwa … pojmować jako pewien proces, który również … pewnym współzależnościom.

Zasada suwerenności jest realizowana na gruncie prawa międzynarodowego.

Przystępowanie Polski do Unii wiąże się z ograniczeniami naszej suwerenności jakie wzięła na siebie Polska.

Ograniczanie suwerenności polega na przekazaniu części suwerennej władzy na rzecz władzy międzynarodowej trzem instytucjom Europejskim:

• Radzie Unii Europejskiej (zwykłą lub kwalifikowaną większością głosów),

• Komisji Europejskiej,

• Europejskiemu Bankowi Centralnemu.

Rada UE podejmuje decyzje większością głosów, kraj przegłosowany nie może uchylić się od decyzji.

Z mocy prawa suwerenność cechuje samowładność (tj. prawna niezależność od jakichkolwiek czynników zewnętrznych) i całowładność (tj. kompetencja normowania wszystkich stosunków wewnątrz państwa). Eksponowanie formalnoprawnych aspektów suwerenności państwa i władzy państwowej prowadzi często do wniosków fikcyjnych, uproszczonych i szkodliwych dla praktyki stosunków międzynarodowych. We współczesnym świecie - z uwagi na rosnące współzależności oraz podejmowane przez państwa zobowiązania międzynarodowe - brakuje warunków, aby państwa mogły być nieograniczone w wykonywaniu swojej zwierzchniej władzy. Dlatego też obecnie bardziej zasadne staje się pytanie nie o samą zasadę suwerenności (ta bowiem jest niekwestionowana), lecz o zakres ograniczeń w wykonywaniu suwerennej władzy państwowej. Zatem problem: czy państwo jest suwerenne czy nie, odnosi się do sfery faktów, a nie prawa.

Zdaniem zwolenników transnarodowej wizji rzeczywistości międzynarodowej, od lat 70-tych obserwujemy występowanie trzech nowych zjawisk, które wzajemnie się zazębiają/przenikają i których nie wolno pominąć w analizie tej rzeczywistości. Są to:

• procesy transnarodowe,

• stały wzrost współzależności,

• globalizacja interakcji międzynarodowych.

W ich wyniku państwo stopniowo przestaje być tak wyraźnie jak dawniej dominującym uczestnikiem stosunków międzynarodowych. Coraz szersza sfera stosunków pozostaje poza kontrolą rządów, państwa tracą dotychczasową autonomię polityczną i ekonomiczną, co prowadzi w sposób naturalny do erozji ich tradycyjnie rozumianej suwerenności oraz zacierania różnic pomiędzy polityką wewnętrzną i zagraniczną jako historycznie pierwotnymi i wyspecjalizowanymi dziedzinami ich aktywności.

Janusz Symonides uważa, że ewolucja, jakiej pod wpływem wspomnianych procesów podlega współcześnie pojęcie suwerenności, nie może być rozumiana jako jej ograniczenie czy utrata. W prawie międzynarodowym pojęcie ograniczenia suwerenności występuje tylko w relacjach państwo - państwo, nie zaś państwo - organizacja międzynarodowa i oznacza ograniczoną zdolność państwa do działań prawnych w płaszczyźnie międzynarodowej. Gdyby przynależność państwa do społeczności międzynarodowej, jednoznaczną z uczestnictwem w obrocie międzynarodowym (zawieranie umów, prawo legacji, dobrowolne przekazywanie kompetencji itp.), traktować jako ograniczenie suwerenności, to nie byłoby współcześnie - zdaniem autora - państw suwerennych. Suwerenność państwa oznacza bowiem zdolność jego władzy najwyższej do występowania w stosunkach międzynarodowych oraz określania zakresu swojej wyłącznej kompetencji. W unijnych realiach każde państwo członkowskie będzie tak długo suwerenne, jak długo będzie samodzielnie decydować o tym, jakie kompetencje chce przekazać Unii, lub inaczej - dopóki żaden z jej organów nie będzie decydował o zakresie kompetencji wewnętrznej państw członkowskich.

Proces integracji nakazuje spojrzeć w nowym świetle na tradycyjne rozumienie suwerenności państwowej 9postrzeganej - w kategoriach prawa międzynarodowego - jako niezależność państwa w stosunkach zewnętrznych i wyłączność kompetencji wewnętrznych), suwerenności narodowej (czyli wywodzenie - według prawa konstytucyjnego - władzy państwowej z demokratycznie wyrażonej woli narodu) i suwerenności/niepodległości politycznej (sprowadzającej się do rzeczywistych możliwości działania państwa). Udział państwa w relacjach międzynarodowych (szczególnie zaciąganie zobowiązań) nie stanowi ograniczenia jego suwerenności, lecz jest wyrazem wykonywania praw wynikających z suwerenności.

Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jedne aspekt omawianego zagadnienia i postawić tezę o konieczności postrzegania problemu suwerenności w procesie integracji europejskiej przez pryzmat bezpieczeństwa, poszanowania wolnościowych praw człowieka, demokracji i dobrobytu. Gdyby nie wysiłki integracyjne, tak rozumiana suwerenność byłaby zagrożona, głównie z powodu konfliktów wewnątrzeuropejskich. Ich wynikiem były przecież dwie wojny światowe i w konsekwencji utrata przez Europejczyków nie tylko czołowego miejsca w światowym układzie sił, ale przede wszystkim poważne ograniczenie suwerenności poprzez narzucenie przez USA i ZSRR swojej dominacji w systemie międzynarodowym. Autor uważa, że integracja europejska umiędzynarodawia (europeizuje) nie tylko bezpieczeństwo państw członkowskich, lecz również sferę wolności, praw i powinności ich obywateli. W tej sytuacji wspólnota staje się pewniejszym gwarantem bezpieczeństwa, praw i wolności, aniżeli każdy z krajów członkowskich z osobna, a ty samym z natury rzeczy bardziej od państwa godna jest miana suwerenna.

9. Ukaż przesłanki i skutki terroryzmu międzynarodowego dla współczesnego świata.

Terroryzm - nacjonalizm w połączeniu ze skrajnymi odłamami religijnymi.

Terroryzm - istniał już przed naszą erą.

Terroryzm - przejaw pewnej bezradności.

Terroryzm - to różnie umotywowane ideologicznie planowanie działania pojedynczych osób lub grup skutkujących …………………………………………

Przejawy - różne oblicza, różne twory, towarzyszą od zarania dziejów.

Walka o władzę - terror oznacza strach.

Działanie spektakularne - ……………………………..

Organizacje terrorystyczne - „Święte wojny”

Kraje kolonialne - czują się skrzywdzone.

Dzisiaj - obawa, że w ręce terrorystów wpadnie broń biologiczna (chemiczna, bakteriologiczna).

KORAN - zabrania śmierci samobójczej - Al-Kaida wysyła swoich żołnierzy do walki jako żywe bomby - gdzie giną śmiercią samobójczą.

Dzisiaj się walczy z terroryzmem nie myśląc o tym jak usunąć źródła, przyczyny terroryzmu.

W jaki sposób usunąć to co generuje terroryzm - czyli:

• organizacje polityków

• egoistycznego polityka

• brak własnego państwa (Czeczeni, Kurdowie)

10. Omów istotę, przesłanki i przejawy nacjonalizmu we współczesnych stosunkach politycznych.

Nacjonalizm etymologiczny wywodzi się od łacińskiego słowa natio czyli naród. Jest to postawa społeczno-polityczna oraz forma ideologii podporządkowująca interesy innych narodów interesom własnego narodu, wyrażająca się w egoizmie narodowym, w wyolbrzymianiu zalet i niewidzeniu słabości własnego narodu, w żądaniu dla niego specjalnych przywilejów, w niechęci, nietolerancji i wrogości wobec innych narodów.

Źródłem nacjonalizmu - uraz, niechęć, poczucie krzywdy, poczucie zagrożenia, marginalizacja ludności (np. getta dla ubogich).

Nacjonalizm jest pewną odmianą patriotyzmu, aż do pewnego momentu - do momentu ksenofobicznej postawy - niechęci, wrogości i agresywności.

Nacjonalizm obronny - pozytywny patriotyzm (np. po rozbiorach Polski, okupacja Niemiec) przejawiający się w walce o zachowanie języka narodowego, kultury narodowej, religii - z poszanowaniem innych narodów.

Nacjonalizm agresywny - przejawia się w postaci rasizmu, antysemityzmu, szowinizmu.

Nacjonalizm współczesny nasilał się w czasach wielkich przemian, w czasach trudnych, w czasach kiedy pojawia się kryzys. Wtedy pojawiają się na scenie politycznej partie skrajnie nacjonalistyczne.

Współczesna tendencja nacjonalistyczna są to zjawiska społeczne (postawy) o charakterze wtórnym, zdeterminowanym konkretnymi przyczynami, od których nie można abstrahować.

Można postawić tezę, że to nie nacjonalizm jest jego przejawem ale ich źródła i przesłanki stanowią największe zagrożenie.

Źródła współczesne to stagnacja, która rodzi bezrobocie, to głód, to poczucie niesprawiedliwości społecznej ─ ponad 80% ludności na świecie żyje w nędzy, a tylko 20% cieszy się bogactwem, to choroby (np. w Afryce AIDS),.

Współczesny nacjonalizm - odpowiedzią na zagrożenia zewnętrzne, na lęki, obawy.

11. Przedstaw genezę, strukturę oraz działalność ONZ.

12. Jak oceniasz rolę ONZ w życiu międzynarodowym państw i czy organizacja ta jest potrzebna społeczeństwu międzynarodowemu.

13. Jakie były przyczyny rozpadu bloku wschodniego w latach 1989-1991

14. Jaką rolę odegrał Michaił Gorbaczow w procesie „Jesieni Ludów `89” i upadku „realnego socjalizmu” w europie.

15. Przedstaw przebieg i skutki zjednoczenia Niemiec dla europy i Polski.

16. Ukaż proces normalizacji stosunków między zjednoczonymi Niemcami a RP.

17. Jakie były przyczyny i skutki upadku Związku Radzieckiego.

18. Omów scenariusze nowego ładu międzynarodowego po upadku ładu „Jałtańsko-Poczdamskiego”.

19. Wymień i omów problemy globalne współczesnego świata.

„To jest moje ulubione pytanie”- Fiszer sam to podkreślił dyktując pytanie 13.

V4_Z :: Międzynarodowe Stosunki Polityczne :: Pytania :: © 2008 EOP :: 6.01.2008 1 z 8

Coś mi tutaj nie pasuje

Nie wiem co napisałem w tych punktach

Brak tekstu

Też nie mam tego fragmentu, jak Ty Bozena tego nie masz wywalamy ten fragment.

Coś tu sknociłem

---