• klaWzorce i przyrządy pomiarowe

1. Wymień rodzaje wzorców długości.

Wzorce miar długości dzielimy na: kreskowe, końcowo - kreskowe; inkrementalne; kodowe; końcowe; falowe.

2. Podaj przykłady wzorców końcowych.

Płytki wzorcowe, wałeczki pomiarowe, kulki pomiarowe, szczelinomierze, wzorce nastawcze.

3. Jaki jest kształt płytek wzorcowych?

Najczęściej maja kształt prostopadłościanów.

4. Z jakiego materiału wykonuje się płytki wzorcowe?

Ze stali stopowej (chromowej) odpornej na ścieranie i korozje.

5. Co to jest komplet płytek wzorcowych? Jakie płytki występują w komplecie?

Komplet płytek to płytki znajdujące się w zestawie, które umożliwiają zbudowanie stosu o stopniowaniu 0,01mm.

6. Co to jest stos płytek wzorcowych?

Stos to płytki ułożone tak, aby ich suma wskazywała wymiar.

7. Jakie zjawisko umożliwia zestawianie stosów płytek wzorcowych? (chyba chodzi o łączenie płytek ze sobą???)

Łączenie płytek wzorcowych w stos polega na nasuwaniu płytek z lekkim dociskiem lub składaniu środkami powierzchni pomiarowych i wykonaniu - również z dociskiem - obrotu o 90º.

8. Co to jest komplet uzupełniający duże wymiary? Jakie płytki zawiera?

Jest to uzupełnienie kompletu podstawowego dużego. Komplet uzupełniający duże wymiar zawiera płytki: 150, 200, 300, 400, 500 mm

9. Co to jest komplet uzupełniający mikrometryczny? Jakie płytki zawiera?

Jest to uzupełnienie kompletu podstawowego małego. Komplet mikrometryczny - 18 płytek o wymiarach 0,99U0?999 i 1,001*],009.

10. Skąd wiadomo jaki wymiar ma dana płytka wzorcowa?

Długości są wypisane na płytkach jako nominalne na powierzchni bocznej i pomiarowej. Jeżeli płytka ma >100mm dł. to na ścianie bocznej powinna mieć kreski.

11. Z jakich płytek wzorcowych można zbudować wzorzec o długości 37,81 mm?

1,31 + 6,5 + 30 (komplet średni)

12. Wymień nazwy przynajmniej dwóch interpolatorów do odczytywania wskazań z wzorców kreskowych.

Noniusz, mikroskop odczytowy ze spiralą Archimedesa.

13. Co to są wałeczki pomiarowe?

Wałeczki pomiarowe są wzorcami końcowymi, których średnice odtwarzają wzorcowe wymiary.

14. Jakie jest przeznaczenie wałeczków pomiarowych?

Znajdują zastosowanie w pomiarach średnic podziałowych, gwintów zewnętrznych, niektórych parametrów kół zębatch, kątów stożków zewnętrznych, promieni łuków itp.

15. Dlaczego pojedynczy komplet wałeczków pomiarowych zawiera trzy (lub dwa) wałeczki?

Trzema wałeczkami mierzy się średnice podziałową gwintów????

16. Jakie wałeczki pomiarowe używane są do pomiaru sprawdzianów szczękowych?

77 wałeczków w tym: jeden 5 mm i różniące się od niego od 1-13 μm, 15-100μm co 5μm, oraz 17,18,19,22,28,32 i 38μm. Wykonuje się je ze stali są hartowane i docierane.

17. Co to są szczelinomierze?

Należą do wzorców końcowych są używanie w pomiarach szczelin oraz luzów w częściach maszyn i urządzeń.

18. Narysuj schemat wyjaśniający budowę inkrementalnego układu pomiarowego.

Od góry: oświetlenie, szkło na którym jest inkrementalny wzorzec(strefy przeźroczyste przepuszczające światło i nieprzepuszczające tworzące podziałkę o okresie T), mała szczelina przepuszczająca światło oraz element światłoczuły.

19. W jaki sposób w inkrementalnym układzie pomiarowym rozpoznaje się kierunek ruchu wzorca?

W celu umożliwienia rozpoznania kierunku przemieszczenia należy zastosować drugi fotoelement przesunięty względem pierwszego o 1/4 okresu podziałki. Dysponując dwoma sygnałami, można oprócz rozpoznania kierunku przemieszczenia uzyskać czterokrotne powielenie częstotliwości sygnału prostokątnego, czyli możliwość pomiaru z rozdzielczością równą 1/4 okresu wzorca.

20. W jaki sposób w inkrementalnym układzie pomiarowym realizuje się interpolację?

Liczba impulsów (zliczana w odpowiednim liczniku), przy znajomości okresu podziałki (stałej siatki) i założeniu, że ruch odbywa się w jednym kierunku, daje informację o przemieszczeniu układu.

21. Jaka jest długość fali światła widzialnego?

380-780 nm

22. Przedstaw na rysunku zasadę pomiaru interferometrem.

Strumień światła laserowego rozbija się na 2 wiązki, wiązka pomiarowa biegnie do reflektora 1, a wiązka odniesienia do reflektora 2. Po odbiciu wiązki wracają do pryzmatu gdzie następuje interferencja. W płaszczyźnie detektora powstają prażki interferencyjne. Przesuwaniu reflektora 1 towarzyszy przesuwanie się układu prążków. Detektor otrzymuje więc sinusoidalny sygnał w postaci zmian natężenia światła. Sygnał ten zostaje przetworzony na elektryczny. Po ewentualnej interpolacji i zliczeniu impulsów otrzymujemy wartość przesunięcia.

ΔS=nk
n-liczba impulsów, λ-dł. fali światła, k-współczynnik interpolacji

23. Opisz budowę i zastosowanie wzorców CCD

1-źródło światła, 2-mierzony przedmiot,3-liniowy wzorzec CCD.

Liniowy lub powierzchniowy wzorzec CCD wykorzystuje się np. w metodzie cienia. Na wzorcu CCD tworzy się obraz projekcyjny. Długość cienia na odbiorniku odpowiada długości mierzonego przedmiotu. Metoda ta jest przydatna dla przedmiotów płaskich oraz przedmiotów osiowosymetrycznych, gdyż wymaga dobrze zdefiniowanego konturu przedmiotu. Zakres pomiarowy przyrządu jest zdeterminowany przez długość użytego wzorca, przy czym możliwe jest zestawianie kilku wzorców. Dokładność pomiaru jest związana z wymiarami fotodiod i ewentualnym powiększeniem optycznym.

24. Opisz budowę suwmiarki.

25. Naszkicuj noniusz suwmiarki o module 1 umożliwiający odczytywanie wskazań z dokładnością 0,1 mm.

26. Naszkicuj noniusz suwmiarki o module 2 umożliwiający odczytywanie wskazań z dokładnością 0,1 mm.

27. Naszkicuj noniusz suwmiarki o module 1 umożliwiający odczytywanie wskazań z dokładnością 0,05 mm.

28. Naszkicuj noniusz suwmiarki o module 2umożliwiający odczytywanie wskazań z dokładnością 0,05 mm.

29. Wymień nazwy przyrządów suwmiarkowych.

Suwmiarka jednostronna, dwustronna, dwustronna z głębokościomierzem, głębokościomierz suwmiarkowy, wysokościomierz suwmiarkowy.

30. Opisz budowę mikrometru.

Przyrzady mikrometryczne zbudowane są z koncówki stałej i końcówki ruchomej połaczonych kabłąkiem. Koncówka ruchoma zwiazana jest z gwintem o skoku 0,5 mm. Jeden pełny obrót bebna powoduje przesunięcie koncówki o wartosc 0,5 mm. Na obwodzie bebna naciete jest 50 działek. Wartosc działki wynosi 0,5: 50 = 0,01 mm. Sprzęgło (sprzegiełko) słuzy do zapewniania stałego nacisku pomiarowego 5N - 10N.

31. Z jaką dokładnością odczytuje się wskazania mikrometru? Odpowiedź uzasadnij.

0,01 mm.

32. Jaki jest typowy skok śruby mikrometrycznej?

Typowy skok śruby to 0,5 mm.

33. Jaki jest typowy zakres pomiarowy przyrządów mikrometrycznych?

Zakres wskazan mikrometru wynosi 25 mm. Zakresy pomiarowe są podzielone co 25 mm np.0-25mm , 25-50, 50-75.

34. Jaka jest typowa wartość działki elementarnej mikrometru?

0,01 mm.

35. Nazwij kilka specjalnych rozwiązań przyrządów mikrometrycznych.

Mikrometr zewnętrzny, mikrometr wewnętrzny, głębokościomierz mikrometryczny, średnicówka mikrometryczna dwupunktowa, średnicówka mikrometryczna trójpunktowa, głowica mikrometryczna.

36. Naszkicuj mikrometr do pomiaru średnicy narzędzi skrawających o nieparzystej liczbie ostrzy?

Posiada pryzmatyczna końcówkę.

37. Opisz charakterystyczne cechy mikrometru do kół zębatych.

Posiada końcówki talerzykowe.

38. Opisz charakterystyczne cechy mikrometru do drutu.

Pomiar ułatwiają płaskie powierzchnie oparcia dla drutu.

39. Opisz charakterystyczne cechy mikrometru do blachy. Mikrometr tarczowy, podziałka znajduje się na tarczy??

40. Opisz charakterystyczne cechy mikrometru do gwintów.

Mikrometr ten jest wyposażony w wymienne końcówki 1-pryzmatyczne, 2-stożkowe. Pomiaru średnicy podziałowej gwintu dokonujemy po wyzerowaniu mikrometru z założonymi końcówkami pomiarowymi.

41. Opisz charakterystyczne cechy mikrometru do rur.

Nieruchoma końcówka do pomiarów jest zamocowana pod kątem 90° do osi całego mikrometru, ma ona kulisty kształt aby mogła jak najlepiej przylegać do wewnętrznej ścianki rury.

42. Opisz charakterystyczne cechy mikrometru do podtoczeń.

43. Jakie rodzaje końcówek pomiarowych stosuje się w mikrometrach (i dlaczego)?

Stosuje się różne końcówki pomiarowe po to aby można było używać jednego mikrometru do rózżnych pomiarów. Końcówki maja różne kształty oraz wielkości np. płaskie, kuliste tak aby można było jak najdokładniej zmierzyć przedmiot. Np do mierzenia gwintów stosuje się końcówki do gwintów metrycznych i calowych.

44. Opisz budowę mikrometru wewnętrznego.

Jest to przyrząd mierniczy przeznaczony do mierzenia wymiarów wewnętrznych w miejscach położonych w pobliżu powierzchni przedmiotów. Posiada płaskie niewymienne końcówki do pomiaru.

45. Opisz budowę średnicówki mikrometrycznej trójpunktowej.

Średnicówka służy do mierzenia wymiarów wewnętrznych w miejscach oddalonych od krawędzi wgłębienia lub otworu.. Średnicówka 3-punktowa posiada 3 ramiona na których znajdują się ruchome końcówki o określonym zakresie mierzenia. Mierząc np. średnicę otworu średnicówka styka się w 3 punktach z jego ściankami.

46. Opisz budowę średnicówki czujnikowej.

Przyrząd w postaci czujnika pomiarowego ze specjalną końcówką przekładającą ruch poprzeczny wynikający ze zmiany średnicy na ruch wzdłużny trzpienia czujnika. Średnicówki czujnikowe maja wymienne końcówki. Składają się z czujnika zębatego, śruby mocującej czujnik, uchwytu, tulei, korpusu, końcówki pomiarowej przesuwnej i stałej, mostka środkującego, dźwigni, popychacza.

47. Średnicówki czujnikowe dostępne są w kompletach obejmujących różne zakresy pomiarowe, np. zakres 18-30 mm. Wymień elementy takiego kompletu.

Do średnicówki czujnikowej są dołączone trzpienie które umożliwiają mierzenie w takim zakresie. W tym zestawie jest 13 trzpieni od 18mm do 30mm. Jeśli średnicówka ma większy zakres mierzenia trzpienie są np. coraz większe o 5 mm.

48. Jaki zakres pomiarowy czujnika jest wykorzystywany w pomiarach średnicówką czujnikową?

49. Opisz sposób przygotowania i wykonania pomiaru średnicówką czujnikową?

Pomiar dokonujemy metoda różnicową. W tym celu średnicówkę należy ustawić według odpowiedniego wzorca. Wzorcem mogę być płytki wzorcowe stawione w odpowiednim uchwycie lub mikrometr. Należy wybrać odpowiednią końcówkę pomiarową dla średnicówki i na wzorcu lub w mikrometrze wyzerować wskazanie średnicówki. Następnie można dokonać pomiaru otworu.

50. Jakie elementy wyposażenia pomiarowego potrzebne są do wykonania pomiaru średnicówką czujnikową?

Aby dokonać pomiaru średnicówka czujnikową potrzebujemy płytek wzorcowych wstawionych w odpowiednim uchwycie lub mikrometru z podstawka dzięki którym będziemy mogli dokładnie wyzerować średnicówkę na wartości nominalnej.

51. Jakie jest typowe zastosowanie długościomierza pionowego?

Typowe zastosowania długościomterzy pionowych to pomiary wałków (sprawdzianów tłoczkowych) i gwintów zewnętrznych sposobem trójwałeczkowym (sprawdziany gwintowe).

52. Jakie jest typowe zastosowanie długościomierza uniwersalnego?

Typowe zastosowanie długościomierzy uniwersalnych to pomiary otworów (sprawdziany pierścieniowe) i gwintów wewnętrznych (sprawdziany pierścieniowe gwintowe), ale również pomiary wałków i gwintów zewnętrznych. Dodatkowe wyposażenie długościomierzy umożliwia ich wykorzystanie również do sprawdzania przyrządów pomiarowych (czujników, mikrometrów, średnicówek, sprawdzianów szczękowych).

53. W jaki sposób uzyskuje się odpowiedni nacisk pomiarowy w długościomierzu?

Nacisk pomiarowy wynika z różnicy ciężarów połączonych cięgnem elementów ruchomych, znajdujących się po przeciwnych stronach krążków stałych.

54. Jakie wyposażenie długościomierza uniwersalnego umożliwia pomiary średnicy otworu?

Wyposażenie przyrządu stanowią kabłąki do pomiaru średnic otworów, wyposażenie do pomiaru średnicy podziałowej gwintów wewnętrznych (kabłąki, kuliste końcówki pomiarowe, wkładki i uchwyt do wkładek) oraz elektroniczne urządzenie do stykowego, beznaciskowego pomiaru średnic otworów.

55. Narysuj schemat budowy i omów sposób pomiaru wysokościomierzem.

56. Jakie jest typowe zastosowanie wysokościomierza?

Wysokościomierze to przyrządy zbudowane z myślą o pomiarach elementów korpusowych wykonywanych na płycie pomiarowej. Umożliwiają wyznaczenie wymiarów przedmiotu przez pomiary pionowych odległości elementów przedmiotu od podstawy lub dowolnej płaszczyzny przyjętej za bazową. Są to pomiary jednowspółrzędnościowe, jednak po obróceniu przedmiotu o 90° i wykonaniu pomiaru wzdłuż drugiej współrzędnej możliwe jest opracowanie pomiaru jak w pomiarach dwuwspółrzędnościowych.

57. Czy wysokościomierzem można wykonywać pomiary dwuwspółrzędnościowe? Tak patrz wyżej.

58. Jakie jest typowe zastosowanie mikroskopu pomiarowego?

Mikroskopy pomiarowe służą do pomiarów wymiarów w układzie współrzędnych

prostokątnych lub biegunowych.

59. Omów korzyści ze stosowania czujnika fotoelektrycznego do wykrywania krawędzi przedmiotu.

60. Co mówi postulat Abbego? Wymień przynajmniej dwa przyrządy w których postulat ten jest spełniony.

Przyrząd, w którym mierzona długość i mierzący ją wzorzec muszą leżeć na jednej prostej. Postulat spełniony np. w długościomierzach, mikrometrach.

61. Wymień przynajmniej dwa przyrządy w których nie jest spełniony postulat Abbego? Wyjaśnij dlaczego.

Suwmiarka nie spełnia postulatu Abbego, ponieważ wzorzec i mierzony wymiar nie są usytuowane w jednej osi, wysokościomierz.

• Współrzędnościowa technika pomiarowa

62. Co to jest kartezjański układ współrzędnych na płaszczyźnie i w przestrzeni? Co to jest układ współrzędnych prawoskrętny?

Układem współrzędnych kartezjańskich nazywamy układ współrzędnych, w którym zadane są: punkt zwany początkiem układu współrzędnych, którego wszystkie współrzędne są równe zeru, często oznaczany literą O lub cyfrą 0.

Zestaw n parami prostopadłych osi liczbowych zwanych osiami układu współrzędnych. Dwie pierwsze osie często oznaczane są jako:

- X (pierwsza oś, zwana osią odciętych),

-Y (druga, zwana osią rzędnych),

Intuicyjnie prawoskrętny jest układ, w którym kiedy wnętrze obracającej się prawej dłoni zakreśla łuk od osi OX do OY, to kciuk ma zwrot zgodny ze zwrotem osi OZ (tzw. reguła prawej dłoni Royberta albo reguła śruby prawoskrętnej). W ten sposób sprawdzamy, czy badany układ ma tę samą skrętność, co układ wyznaczony przez prawą rękę człowieka.

63. Co to jest układ współrzędnych biegunowy?

Układ współrzędnych biegunowych (układ współrzędnych polarnych) - układ współrzędnych na płaszczyźnie wyznaczony przez pewien punkt O zwany biegunem oraz półprostą OS o początku w punkcie O zwaną osią biegunową.

Każdemu punktowi P płaszczyzny przypisujemy jego współrzędne biegunowe jak następuje:

-promień wodzący punktu P to jego odległość |OP| od bieguna

-amplituda punktu P to wartość kąta skierowanego pomiędzy półprostą OS a wektorem

64. Co to jest układ współrzędnych walcowy?

Walcowy układ współrzędnych (cylindryczny układ współrzędnych) to układ współrzędnych w trójwymiarowej przestrzeni euklidesowej. Każdy punkt P przestrzeni zapisuje się w postaci trójki współrzędnych(p,
,z) , gdzie poszczególne składowe wyrażają się następująco:

p — odległość od osi OZ rzutu punktu na płaszczyznę OXY,

— kąt pomiędzy osią dodatnią OX a odcinkiem łączącym rzut punktu P na płaszczyznę OXY z początkiem układu współrzędnych,

z — odległość rzutu punktu P na oś OZ od początku układu współrzędnych.

65. Co to jest układ współrzędnych sferyczny?

Dowolnemu punktowi P przypisujemy jego współrzędne sferyczne:

1. promień wodzący
   czyli odległość punktu P od początku układu O

2. długość geograficzną
   czyli miarę kąta między rzutem prostokątnym wektora
   na płaszczyznę OXY a osią OX

3. szerokość geograficzną
   czyli miarę kąta między wektorem
   a jego rzutem na płaszczyznę OXY.

66. Co różni współrzędnościową technikę pomiarową od innych technik?

Istota współrzędnościowej techniki pomiarowej polega na tym, że informacja o postaci i wymiarach poszczególnych elementów mierzonego przedmiotu jest odbierana jako zbiór współrzędnych punktów, które w pewnym przestrzennym układzie zajmuje środek kolistej końcówki trzpienia pomiarowego stykającego się w powierzchnią mierzonego przedmiotu.

67. Opisz budowę współrzędnościowej maszyny pomiarowej.

Ze względu na rodzaj maszyn składa się ona z:

- ruchomego portalu mogącego przemieszczać się w zakresie osi X i Y, zaś głowica pomiarowa porusza się w kierunku pionowym czyli po osi Z.

-konstrukcji stałej, stołu pomiarowego wraz z układem napędowym

-układu pomiarowego składającego się z zestawu liniałów pomiarowych z czytnikami elektro-optycznymi dla osi XYZ alternatywnie osi W stołu obrotowego.

-głowicy pomiarowej, którą można wyposażyć w zestaw trzpieni pomiarowych zakończonych najczęściej kulkami z rubinu do pomiarów uniwersalnych lub walcami do pomiarów krawędzi.

-szafy sterującej

-komputera z oprogramowaniem maszyny

68. Jakie elementy geometryczne definiują kształt części maszyn we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Współrzędnościowa maszyna pomiarowa jest wyposażona w odpowiednie wzorce kątowe, długości i inne dzięki czemu może dokonywać pomiarów różnych części np. maszyn przy przedmiotów.

69. Co to jest korekcja promienia kulistej końcówki trzpienia pomiarowego? Wyjaśnij na przykładzie pomiaru prostej i płaszczyzny.

W czasie wyznaczania elementu skojarzonego realizowana jest korekcja promienia kulistej końcówki trzpienia pom.

Dla prostej i płaszczyzny korekcja polega na przesunięciu elementu wzdłuż normalnej o wartość promienia koncówki.

70. Co to jest korekcja promienia kulistej końcówki trzpienia pomiarowego? Wyjaśnij na przykładzie pomiaru okręgu i walca.

Dla okręgu, sfery lub walca polega za zmniejszeniu lub zwiększeniu promienia elementu.

71. Co to jest korekcja promienia kulistej końcówki trzpienia pomiarowego? Wyjaśnij na przykładzie pomiaru stożka.

Dla stożka polega na odpowiednim przesunięciu jego wierzchołka.

72. Jakie parametry definiują walec we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Walec jest opisany za pomocą promienia i kierunku osi (współczynników kątowych wektora). Walec zostaje wyznaczony za pomocą co najmniej pięciu punktów na swojej powierzchni, z tych punktów można obliczyć oś i promień walca. Oś jest opisana, jak każda prosta, za pomocą punktu (współrzedne x, y, z) i wektora orientacji. Oś (pkt. + wektor), średnica.

73. Jakie parametry definiują stożek we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Stożek jest zdefiniowany za pomocą: wierzchołka stożka, wektora osi stożka (jego kierunek ) i kat stożka (wierzchołkowy) np. alfa. W praktyce często kat stozka zastepuje się przez dwa promienie w okreslonych przekrojach stożka. Os (pkt. +wektor określa kierunek)kat wierzchołek.)

74. Jakie parametry definiują płaszczyznę we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Płaszczyzna jest zdefiniowana za pomoca: punktu(zazwyczaj jest to srodek ciezkości (zbioru pkt.-srodek ciezkosci materiału), w środku ciezkości umieszcza się wektor normalny (prostopadły do płaszczyzny) wyznacza oriętację płaszczyzny. Wektor normalny oriętacji i srodek cieżkości plaszczyzny wyznaczaja płaszczyzne w sposób jednoznaczny w układzie odniesienia. Punkt(środek cieżkości punktów)(x, y, z), wektor normalny (u, v, w)-wektor zwrot na zewnątrz materiału.

75. Jakie parametry definiują kulę we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Kula jest zdefiniowana za pomocą: punktu i promienia. środek (x, y, z), średnica.

76. Jakie parametry definiują torus we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Do opisu torusa potrzeba przynajmniej siedmiu punktów na jego powierzchni: z ich wspólżędnych oblicza się środek torusa, promień pierścienia, promeń walca i wektor wyznaczajacy kierunek osi taurusa. Oś(pkt. + wektor), środek d1, d2.

77. Jakie parametry definiują prostą we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Prosta jest zdefiniowana za pomocą przynajmniej dwuch punktów ( co odpowiada liczbie stopni swobody). Wektor kierunkowy jest odcinkiem prostej przedstawionym jako strzałka wskazujaca zwrot linii, wektor ten zdefiniowany jest za pomocą trójki wspołżędnych (u, v, w). Wektor polożenia okresla często środek cięzkosci zbioru zeskanowanych punktów. Pkt.+ wektor.

78. Jakie parametry definiują okrąg we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Okrąg jest opisany za pomocą promienia i wektora normalnego (orientacji). Okrag wyznacza się za pomocą przynajmniej trzech zeskanowanych pkt. , współżędne srodka (x, y, z) są obliczone na podstawie zbioru pkt. Dla dokładnego wyznaczania okregu niezbędne jest aby zeskanowany pkt leżał w tej samej płaszczyżnie, jest to płaszczyzna na której okrąg został usytuowany na rys. płaszczyzna, środek, średnica.

79. Jakie parametry definiują punkt we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Pkt. Jest zdefiniowany matematycznie przez trzy współżędne, które są również opisane wektorem położenia. Wektor ten jest przedstawiony jako strzałka skierowana od poczatku ukł. oDniesienia do pkt. P(x, y, z) i zdefiniowany przez trójkę współrzędnych (x, y, z). W praktyce jest bardzo tródno zmierzyć położenie pkt. Pkt. Są najczęściej przedstawione jedynie matematycznie jako powiazane z innymi elementami geometrycznymi-prostymi, krzywymi i płaszczyznami.

80. Jak z zebranych punktów pomiarowych wyznacza się parametry definiujące elementy geometryczne?

81. Jak definiuje się odległość nominalnie równoległych płaszczyzn we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Odległość między płaszczyznami równoległymi zgodnie z przedstawionymi argumentami należy definiować jako odległość punktu od płaszczyzny.

82. Jak definiuje się odległość nominalnie równoległych osi we współrzędnościowej technice pomiarowej?

Znana z geometrii definicja odległości miedzy dwiema prostymi jako najkrótsza odległość między punktami tych prostych, nie może być zastosowana do prostych nominalnie równoległych. Oprogramowanie maszyn pomiarowych w odpowiedzi na pytanie o odległość prostych nominalnie równoległych podaje najczęściej odległość punktu definicyjnego jednej z prostych od drugiej prostej.

83. Jak we współrzędnościowej technice pomiarowej definiuje się odległość osi od płaszczyzny?

Definiuje się jako odległość punktu od płaszczyzny (punkt musi należeć do osi).

84. Dlaczego w maszynach pomiarowych stosuje się automatyczną wymianę i magazyny systemów trzpieni pomiarowych?

Stosuję się to po to aby po wymianie w głowicy trzpieni pomiarowych nie trzeba było ich kwalifikować. Umożliwia korzystanie z lżejszych i prostszych układów trzpieni pomiarowych, ułatwia również programowanie pomiaru i zwiększa efektywny zakres pomiarowy.

85. Dlaczego w niektórych maszynach pomiarowych stosuje się stoły obrotowe?

Umożliwiają one lub ułatwiają pomiary elementów obrotowych takich jak wałki i koła zębate. Umożliwiają stosowanie prostszych układów trzpieni pomiarowych.

86. Jaki jest cel stosowania maszyn pomiarowych dwukolumnowych?

87. Opisz budowę współrzędnościowych ramion pomiarowych.

88. Opisz budowę laser-trackera.

89. Naszkicuj i opisz budowę głowicy impulsowej.

Wskutek zetknięcia się końcówki głowicy z mierzonym elementem w głowicy zostaje wygenerowany impuls który wydaje polecenie do odczytania aktualnych współrzędnych wymiarów. Ruch głowicy zostaje zatrzymany.

90. Naszkicuj i opisz budowę głowicy mierzącej.

Głowice mierzące dają możliwość pomiarów krzywoliniowych. Głowica bez przerywania ruch przesyła informacje o położeniu końcówki trzpienia.

91. Jaki jest cel kwalifikacji systemu trzpieni pomiarowych.

Kwalifikacja układów trzpieni pomiarowych to procedura mająca na celu wyznaczenie tzw. średnicy dynamicznej każdej z kulistych końcówek trzpieni pomiarowych oraz —jeżeli głowica jest uzbrojona w więcej niż jeden trzpień pomiarowy — wyznaczenie wzajemnego położenia pozostałych końcówek w stosunku do jednej, traktowanej jako główna.

92. Jaki element wyposażenia maszyny jest niezbędny do przeprowadzenia kwalifikacji?

Wzorcowanie przeprowadza się na elemencie wzorcowym (kuli lub sześcianie) o znanych wymiarach (średnicy lub długościach krawędzi).

Specyfikacje geometrii wyrobów. Tolerancje geometryczne

93. Podaj nazwy i symbole tolerancji kształtu. Jak oznacza się tolerancje kształtu na rysunku?

94. Podaj definicję tolerancji (i odchyłki) okrągłości według ISO.

95. Podaj nazwy i symbole tolerancji kierunku. Jak oznacza się tolerancje kierunku na rysunku?

96. Podaj nazwy i symbole tolerancji położenia. Jak oznacza się tolerancje położenia na rysunku?

97. Podaj nazwy i symbole tolerancji bicia. Jak oznacza się tolerancje bicia na rysunku?

---