NARZĄD SŁUCHU I RÓWNOWAGI

Zmysł słuchu i równowagi zlokalizowany jest w uchu. W uchu wyróżnia się 3 części:

• Ucho zewnętrzne

• Ucho środkowe

• Ucho zewnętrzne

Ucho zewnętrzne

Składa się z:

• Małżowiny

• Przewodu słuchowego zewnętrznego

Małżowina uszna

Zbudowana jest z chrząstki sprężystej pokrytej cienką skórą, w której znajdują się włosy, gruczoły łojowe i gruczoły woskowinowe. Tkanka podskórna występuje tylko w okolicy płatka usznego.

Przewód słuchowy zewnętrzny

Składa się z dwóch części. Części zewnętrznej-chrzęstnej i części wewnętrznej -kostnej. Wyścielony jest skórą o stopniowo malejącej grubości. Skóra ściśle zrasta się z ochrzęstną i okostną. W skórze znajdują się włosy, gruczoły łojowe i gruczoły woskowinowe. Przewód słuchowy zewnętrzny kończy się ślepo i jest zamknięty błoną bębenkową.

Ucho środkowe

Składa się z:

• Jamy bębenkowej

• Trąbki słuchowej Eustachiusza

• Jamek powietrznych

Jama bębenkowa

Jest zlokalizowana w kości skroniowej i stanowi szczelinowatą przestrzeń wypełnioną powietrzem. Jama bębenkowa jest wysłana nabłonkiem jednowarstwowym płaskim. Jej ścianę zewnętrzną tworzy błona bębenkowa zbudowana z 3 warstw:

- Warstwa zewnętrzna pokryta naskórkiem

- Warstwa środkowa włóknista zbudowana z dwóch pokładów włókien kolagenowych

- Warstwa zewnętrzna pokryta nabłonkiem jednowarstwowym płaskim lub sześciennym.

Jama bębenkowa zawiera trzy kosteczki słuchowe połączone stawami: młoteczek, kowadełko, strzemiączko. Kosteczki słuchowe tworzą łańcuszek pomiędzy błoną bębenkowa, a okienkiem owalnym. Okienko owalne leży w ścianie kostnej oddzielającej jamę bębenkową od ucha wewnętrznego. Drugi otwór tej ściany nosi nazwę okienka owalnego i jest zamknięty błoną włóknistą. Funkcja kosteczek słuchowych sprowadza się do przeniesienia drgań błony bębenkowej na drgania płynu w uchu wewnętrznym. Z kosteczkami słuchowymi związane są dwa drobne mięsnie: napinacz błony bębenkowej oraz mięsień strzemiączkowy. Mięśnie te są zbudowane zarówno z włókien poprzecznie - prążkowanych jak i komórek mięsni gładkich. Mięsnie te mogą ograniczać ruchomość kosteczek słuchowych oraz wpływać na przekazywanie dźwięków o różnej częstotliwości.

Trąbka słuchowa Eustachiusza

Łączy ucho środkowe z gardłem. Pozwala na wyrównanie ciśnienia pomiędzy jamą bębenkowa i gardłem co zapobiega pęknięciu błony bębenkowej w przypadku dużego ciśnienia akustycznego. Zbudowana jest z dwóch części:

- Części kostnej

- Części chrzęstnej zbudowanej z chrząstki sprężystej, która w okolicy ujścia gardłowego zastąpiona jest przez chrząstkę szklistą

Trąbka słuchowa wyścielona jest w odcinku kostnym cienką błoną śluzową, pokrytą nabłonkiem migawkowym z komórkami kubkowymi. W odcinku chrzęstnym błona śluzowa jest grubsza i tworzy fałdy. W odcinku tym zaznacza się wieloszeregowość nabłonka.

Jamki powietrzne

Są to przestrzenie wypełnione powietrzem występujące w wyrostku sutkowym i kości skalistej.

Ucho wewnętrzne

Składa się z:

• Błędnika kostnego

• Błędnika błoniastego

Błędnik kostny składa się z:

- Przedsionka

- Ślimaka

- Kostnych kanałów półkolistych w liczbie 3

Przedsionek

Wiedzie do niego okienko owalne, zamknięte podstawą strzemiączka.

Ślimak

Jest to kanał spiralny, który tworzy dwa i pól obrotu wokół tzw. wrzecionka i ma kształt skorupki ślimaka. Na przekroju poprzecznym ma kształt ostrego trójkąta. Kanał ślimaka kostnego na całej długości rozdzielony jest kostną blaszką spiralną, która dzieli go na część górną i dolną. Górna część kanału ślimaka jest z kolei rozdzielona błoną przedsionkową przebiegającą skośnie do kanału ślimaka. Taki podział doprowadza do wyodrębnienia 3 części kanału ślimaka:

- przewód górny- schody przedsionka

- przewód pośredni - przewód ślimakowy

- przewód dolny - schody bębenka

Przestrzeń pomiędzy ścianami labiryntu kostnego i błoniastego wypełnia perylimfa.

Błędnik błoniasty składa się z:

- Woreczka

- Łagiewki

- Przewodów półkolistych

- Przewodu ślimaka

Labirynt błoniasty wypełnia endolimfa

Woreczek, łagiewka, i błoniaste przewody półkoliste tworzą pozasłuchową część błędnika błoniastego. W przewodach tych znajdują się ugrupowania zmysłowych komórek rzęsatych lub włoskowych, będących receptorami zmysłu równowagi. Nabłonek zmysłowy tworzący te grupy wysłany jest nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym. Tworzą go dwa rodzaje komórek: komórki zmysłowe i komórki podporowe. W rozszerzeniach kanałów półkolistych nabłonek zmysłowy tworzy uwypuklenia zwane grzebieniami bańkowymi. Grzebienie bańkowe pokrywa gruba warstwa glikoproteinowej, galaretowatej masy, która tworzy osklepek wieńczący grzebień bańkowy. W woreczku i łagiewce komórki nabłonka zmysłowego zlokalizowane są w obrębie plamek statycznych. Rzęski komórek zmysłowych pokrywa również bezpostaciowa masa galaretowata, na której osadzone są kamyczki błędnikowe. Kamyczki błędnikowe są zbudowane z kryształków węglanu wapnia, które zespala substancja białkowa. Zmiana położenia kamyczków podrażnia włoski komórek zmysłowych wywołując impuls nerwowy przewodzony do ośrodków równowagi.

Ślimak tworzy słuchową część błędnika błoniastego. W ślimaku mieści się właściwy narząd receptorowy słuchu - narząd Cortiego.

Narząd Cortiego spoczywa na blaszce podstawowej i ma postać listewki biegnącej wewnątrz całego przewodu ślimaka. W jego skład wchodzą komórki podporowe i zmysłowe (rzęsate).

KOMÓRKI PODPOROWE - jest ich kilka odmian, różniących się budową i lokalizacją:

1. Filary - filary zewnętrzne spoczywające na blaszce podstawowej, filary wewnętrzne leżą na pograniczu rąbka i blaszki podstawowej

2. Komórki falangowe - zewnętrzne (Deitersa) i wewnętrzne. Komórki falangowe wewnętrzne leżą przyśrodkowo od filarów wewnętrznych i obejmują prawie całkowicie komórki rzęsate wewnętrzne.

3. Komórki Hensena, komórki Klaudiusza, komórki Bottchera - są to komórki podporowe, które w miarę oddalania się od komórek falangowych staja się coraz niższe, ze znacznie ograniczonym cytoszkieletem, które przychodzą ku obwodowi w nabłonek sześcienny pokrywający bruzdę spiralną zewnętrzną, a ku środkowi w nabłonek plaski.

KOMÓRKI ZMYSŁOWE (RZĘSATE) - występują w dwóch grupach, jako komórki zewnętrzne i wewnętrzne

1. Komórki rzęsate wewnętrzne- są krótkie, kształtu kubka o nieco zwężonej części przyśrodkowej. Tworzą pojedynczy szereg ciągnący się wzdłuż całego narządu Cortiego. Na ich powierzchni występują stereocilia ułożone w kształcie litery V

2. Komórki rzęsate zewnętrzne- są smuklejsze, posiadają stereocilia ułożone w kształcie litery M. Tworzą potrójny szereg pomiędzy zewnętrznymi komórkami podporowymi

---