Krajowe operacje bezgot贸wkowe: polecenie przelewu, direct debit, okresowe rozliczenia sald, akredytywa dokumentowa
Organizacja rozlicze艅 pieni臋偶nych wynika z ca艂okszta艂tu stosunk贸w gospodarczych. Rozliczenia pieni臋偶ne polegaj膮 na przemieszczaniu zasob贸w pieni臋偶nych w postaci strumieni pieni臋偶nych, kt贸re w rozliczeniach bezgot贸wkowych przybieraj膮 form臋 zapis贸w na kontach bankowych rozliczaj膮cych si臋 podmiot贸w. W przypadku rozlicze艅 got贸wkowych polegaj膮 one na fizycznym przemieszczaniu banknot贸w i bilonu. Z bezgot贸wkowych form rozlicze艅 korzystaj膮 we wzajemnych stosunkach rozliczeniowych przede wszystkim podmioty gospodarcze i osoby prawne. Natomiast got贸wka s艂u偶y przede wszystkim do rozlicze艅 os贸b fizycznych mi臋dzy sob膮 i z jednostkami gospodarczymi oraz osobami prawnymi.
Rozliczenia got贸wkowe i bezgot贸wkowe wzajemnie si臋 przeplataj膮, a poj臋cie cyrkulacji pieni膮dza obejmuje ca艂y obieg zar贸wno pieni膮dza bankowego, jak i got贸wkowego.
Og贸lne zasady, formy i tryb rozlicze艅 pieni臋偶nych ustala z mocy prawa bankowego prezes NBP. Rozliczenia pieni臋偶ne mog膮 by膰 przeprowadzane w obrocie krajowym za po艣rednictwem bank贸w, je偶eli przynajmniej jedna strona rozliczenia posiada rachunek bankowy. O wyborze got贸wkowej lub bezgot贸wkowej formy rozlicze艅 decyduj膮 strony przeprowadzaj膮ce rozliczenia.
Charakterystyczne cechy rozliczanych transakcji sk艂aniaj膮 uczestnik贸w rozlicze艅 do wyboru okre艣lonej formy rozlicze艅. Poszczeg贸lne formy rozlicze艅 s膮 przystosowane do r贸偶nych transakcji, a uczestnicy rozlicze艅 mog膮 wybra膰 tak膮 form臋 rozlicze艅, kt贸ra najlepiej zabezpiecza ich interesy.
W latach 1989 - 1993 struktura rozlicze艅 pieni臋偶nych uleg艂a zmianie, bowiem znacznie wzr贸s艂 udzia艂 rozlicze艅 got贸wkowych w transakcjach mi臋dzy podmiotami gospodarczymi. Zmian臋 wywo艂a艂o zniesienie obowi膮zku bezgot贸wkowego rozliczenia okre艣lonych transakcji gospodarczych, a tak偶e narastanie zator贸w. Od 1994 r. przywr贸cono obowi膮zek bezgot贸wkowego rozliczania wi臋kszych transakcji mi臋dzy podmiotami gospodarczymi. Maj膮 one oczywi艣cie obowi膮zek posiadania rachunku bankowego, na kt贸rym gromadz膮 艣rodki pieni臋偶ne i przeprowadzaj膮 rozliczenia. Gdy suma jednorazowej transakcji mi臋dzy podmiotami gospodarczymi przekracza r贸wnowarto艣膰 3000 euro, powinny one rozlicza膰 j膮 za po艣rednictwem rachunku bankowego, czyli bezgot贸wkowego. Aby zapobiec ewentualnemu dzieleniu transakcji na kilka o ni偶szej warto艣ci, wprowadzono dalsze ograniczenia. Gdy warto艣膰 takich obrot贸w gospodarczych w miesi膮cu poprzedzaj膮cym wystawienie faktury przekracza 10 000 euro, to tryb bezgot贸wkowego rozliczenia obowi膮zuje w transakcjach przekraczaj膮cych r贸wnowarto艣膰 1000 euro. Podobnie zap艂ata przez podmiot gospodarczy podatk贸w i innych 艣wiadcze艅 o tym charakterze powinna przebiega膰 w formie bankowych rozlicze艅 bezgot贸wkowych. Okre艣lenie r贸wnowarto艣ci rozliczanych transakcji w euro zabezpiecza utrzymanie ich na odpowiednio wysokim poziomie.
Gdy podmiot gospodarczy, wbrew przepisom, nie posiada rachunku bankowego, podlega wysokiej karze grzywny. Je偶eli posiadaj膮c rachunek bankowy, dokonuje on rozlicze艅 przekraczaj膮cych podane wy偶ej granice, podlega analogicznej karze grzywny. Ustawowe wprowadzenie tak ostrych rygor贸w uzasadniaj膮, zdaniem wielu ekonomist贸w, wzgl臋dy kontroli fiskalnej. Rygory s膮 wymierzone przede wszystkim w osoby dzia艂aj膮ce nielegalnie lub ukrywaj膮ce swoje przychody przed opodatkowaniem. Przeprowadzanie rozlicze艅 za po艣rednictwem rachunk贸w bankowych u艂atwia bankowi ocen臋 zar贸wno sytuacji maj膮tkowej, jak i ewentualn膮 egzekucj臋 nale偶no艣ci. St膮d nale偶y uzna膰 przytoczone przepisy za pozytywn膮 zmian臋 krajowego systemu rozlicze艅 pieni臋偶nych.
Rozliczenia pieni臋偶ne przeprowadzane przez banki nast臋puj膮 za po艣rednictwem rachunku bankowego w formie got贸wkowej i bezgot贸wkowej. Gdy w rozliczeniach stosowana jest forma got贸wkowa, w贸wczas nast臋puje r贸wnoczesna wymiana pieni膮dza na towar i towaru na pieni膮dz. Je艣li jest stosowana w rozliczeniach forma bezgot贸wkowa, wtedy moment otrzymania zap艂aty jest op贸藕niony w stosunku do wydania (sprzeda偶y) towaru. Konieczne jest tu okre艣lenie w umowie warunk贸w obu stron (podmiot贸w) transakcji.
Masowo艣膰 operacji rozliczeniowych poci膮ga za sob膮 znaczne nak艂ady pracy i materia艂owe. Obci膮偶aj膮 one nie tylko banki i instytucje finansowe, lecz tak偶e wszystkie jednostki, kt贸re dokonuj膮 rozlicze艅 pieni臋偶nych. Dlatego istotne znaczenie ma odpowiedni wyb贸r stosowanych form rozlicze艅. Jedn膮 z przes艂anek powinien tu by膰 koszt operacji rozliczeniowej w zestawieniu ze sprawno艣ci膮 i szybko艣ci膮 rozlicze艅 w rozliczaj膮cych si臋 jednostkach. Ocena koszt贸w r贸偶nych operacji stanowi podstaw臋 ustalania wysoko艣ci prowizji i op艂at bankowych.
Operacje rozliczeniowe wykonuj膮 terenowe jednostki operacyjne r贸偶nych bank贸w powi膮zanych wsp贸ln膮 siatk膮 organizacji rozlicze艅. Pozwala im to wsp贸艂dzia艂a膰 w 艣wiadczeniu us艂ug zar贸wno klientom, jak i sobie nawzajem, a tak偶e obni偶a koszty obs艂ugi bankowej. Du偶e znaczenie dla usprawnienia rozrachunk贸w mi臋dzy bankami, wynikaj膮cych z dyspozycji p艂atniczych ich klient贸w, mia艂o powo艂anie Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. Korzysta ona z us艂ug przedsi臋biorstwa TELBANK, posiadaj膮cego i rozbudowuj膮cego sie膰 teletransmisji.
Wprowadzenie powszechnej teletransmisji i komputeryzacji bank贸w warunkuje sprawne przeprowadzanie pieni臋偶nych rozlicze艅 krajowych i powi膮zanie z mi臋dzynarodow膮 sieci膮 rozliczeniow膮.
Do form rozlicze艅 bezgot贸wkowych nale偶膮: polecenie przelewu, direct debit, okresowe rozliczenia saldami, akredytywa dokumentowa.
Polecenie przelewu jest najpopularniejsz膮 i uniwersaln膮 form膮 rozlicze艅 bezgot贸wkowych. Akredytywa stosowana jest w rozliczeniach krajowych rzadziej i praktycznie z nieznaj膮cymi si臋 lub niewyp艂acalnymi kontrahentami. Okresowe rozliczenia saldami praktycznie nie znajduj膮 zastosowania. Od 1998r. wprowadzono polecenie zap艂aty.
Najwygodniejsz膮 form膮 rozlicze艅 bezgot贸wkowych jest polecenie przelewu, kt贸re mo偶e by膰 stosowane do regulowania r贸偶nych zobowi膮za艅, bez wzgl臋du na ich wysoko艣膰. Potwierdzenia banku o dokonaniu przelewu s膮 wystarczaj膮cym dowodem uregulowania zobowi膮za艅 wobec os贸b trzecich. Z polecenia przelewu mog膮 korzysta膰 wszystkie osoby prawne i fizyczne posiadaj膮ce rachunek bankowy. Jest ono przydatne dla jednostek gospodarczych w rozliczeniach za dostawy towar贸w, 艣wiadczone us艂ugi czy wykonanie roboty, a strony zawieraj膮ce takie umowy mog膮 wprowadzi膰 t臋 form臋 rozlicze艅 jako podstawow膮. Polecenie przelewu u偶ywane jest w rozliczeniach z jednostkami bud偶etowymi, mo偶na nim regulowa膰 podatki, op艂aty i dokonywa膰 r贸偶nego rodzaju transfer贸w. Mog膮 z nich korzysta膰 tak偶e osoby fizyczne posiadaj膮ce rachunki bankowe.
W poleceniu przelewu w艂a艣ciciel rachunku bankowego wydaje bankowi dyspozycj臋, aby obci膮偶y艂 jego rachunek i przela艂 okre艣lon膮 kwot臋 na wskazany rachunek beneficjenta przelewu w dowolnym banku.
Inicjatorem rozliczenia jest d艂u偶nik, kt贸ry otrzyma艂 faktur臋 od wierzyciela (dostawcy towaru); mo偶e to by膰 tak偶e wezwanie do zap艂aty podatku, wniesienia r贸偶nych op艂at itp. On rozpoczyna operacj臋 rozliczeniow膮, wydaj膮c swemu bankowi polecenie dokonania przelewu.
Przebieg rozliczenia ilustruje schemat.
Rozliczenie za pomoc膮 polecenia przelewu
D
Bankowym dokumentem rozliczeniowym jest czteroodcinkowy formularz polecenia przelewu. Jeden egzemplarz otrzymuje przy wyci膮gu z rachunku zleceniodawca jako dow贸d na dokonanie ksi臋gowania, kt贸re zmniejszy艂o saldo jego rachunku, oddzia艂 banku zleceniodawcy zachowuje jeden egzemplarz polecenia jako dow贸d, 偶e dokonuje przelewu w spos贸b 偶膮dany przez zleceniodawc臋. Pozosta艂e dwa egzemplarze bank d艂u偶nika przesy艂a do banku wierzyciela (odbiorcy przelewu); jeden z nich zachowuje ten bank jako dow贸d ksi臋gowania na rachunku wierzyciela, drugi za艣 otrzymuje wierzyciel przy wyci膮gu z rachunku, jako zawiadomienie o zaksi臋gowaniu przelewu na jego rachunku.
Wz贸r polecenia przelewu
W tre艣ci polecenia przelewu zleceniodawca (d艂u偶nik) poleca, aby oddzia艂 banku przela艂 z rachunku okre艣lon膮 kwot臋 pieni臋dzy na rzecz wskazanego odbiorcy, wymienia wi臋c nazw臋 oraz numer rachunku bankowego odbiorcy, a tak偶e podaje skr贸con膮 informacj臋 o regulowanym zobowi膮zaniu (np. numer faktury, honorarium). Dokument podpisuj膮 osoby upowa偶nione do dysponowania rachunkiem bankowym, podaj膮c przy tym dat臋. Je偶eli d艂u偶nik sk艂ada jednorazowo wi臋cej ni偶 dwa polecenia przelewu, bank mo偶e 偶膮da膰 od niego sporz膮dzenia zbiorczego polecenia przelewu. W贸wczas bank obci膮偶a rachunek zleceniodawcy 艂膮czn膮 sum膮 zbiorczego zestawienia, a poszczeg贸lne polecenia przelewu kieruje do w艂a艣ciwych adresat贸w.
Polecenia przelewu mog膮 by膰 sk艂adane za po艣rednictwem banku przez pracownik贸w przedsi臋biorstwa, przesy艂ane poczt膮 lub dor臋czane przez wierzyciela. Przyj臋te przez oddzia艂 banku polecenie przelewu powinno by膰 zaksi臋gowane i wykonane w tym samym dniu, a najp贸藕niej w nast臋pnym dniu roboczym po jego przyj臋ciu. Kwot膮 polecenia przelewu bank powinien niezw艂ocznie uzna膰 rachunek adresata (wierzyciela). Warunkiem wykonania polecenia przelewu jest posiadanie przez zleceniodawc臋 (d艂u偶nika) odpowiedniego pokrycia na rachunku bankowym. Polecenie przelewu przyj臋te do realizacji mimo braku pokrycia na rachunku d艂u偶nika oddzia艂 banku przechowuje w kartotece zobowi膮za艅. Po up艂ywie umownego okresu niewykonane polecenie przelewu zostaje zwr贸cone d艂u偶nikowi. Za przechowanie polece艅 bez pokrycia banki mog膮 pobiera膰 op艂aty. Bank mo偶e jednak odm贸wi膰 przyj臋cia do realizacji polecenia przelewu, kt贸re nie znajduje pokrycia na rachunku d艂u偶nika.
Zleceniodawca mo偶e odwo艂a膰 polecenie przelewu pisemn膮 dyspozycj膮, je偶eli do momentu wp艂ywu odwo艂ania bank nie obci膮偶y艂 jeszcze jego rachunku. Po wykonaniu zlecenia wszystkie pomy艂ki i spory mog膮 by膰 za艂atwiane jedynie pomi臋dzy zleceniodawc膮 a beneficjentem (odbiorc膮) dokonanego przelewu 艣rodk贸w pieni臋偶nych. Bank mo偶e potwierdzi膰 zleceniodawcy wykonanie polecenia przelewu na rzecz wskazanego w nim rachunku wierzyciela. Ma to praktyczne znaczenie przy regulowaniu w tej formie op艂at na rzecz instytucji 偶膮daj膮cych ich udokumentowania przed potwierdzeniem wp艂aty przez w艂asn膮 ksi臋gowo艣膰. Potwierdzone przez bank polecenia przelewu nie mog膮 by膰 odwo艂ane przez zleceniodawc臋.
Co miesi膮c regulujemy przynajmniej kilka rachunk贸w. Mo偶na to zrobi膰 bez 偶adnych dodatkowych prowizji na miejscu w kasie p艂atnika (w gazowni, punkcie obs艂ugi klienta operatora telefonicznego, siedzibie telewizji kablowej itp.). Niestety, takie rozwi膮zanie ma jedn膮 zasadnicz膮 wad臋 - traci si臋 mn贸stwo czasu, a poza tym dochodzi jeszcze konieczno艣膰 stania w d艂ugich kolejkach.
Du偶a grupa os贸b w celu regulowania p艂atno艣ci korzysta z us艂ug poczty - tutaj te偶 spotka膰 mo偶na bardzo d艂ugie kolejki, zw艂aszcza w ostatnich dniach miesi膮ca, kiedy z plikami rachunk贸w przed pocztowymi okienkami stoi wiele os贸b. Ponadto za uregulowanie swych zobowi膮za艅 na poczcie trzeba sporo zap艂aci膰. Za przelew do banku krajowego prowizja wynosi co najmniej 3,5 z艂. Je艣li kwota przekazu jest wy偶sza ni偶 50 z艂, op艂ata wynosi 5 z艂, a przy kwocie powy偶ej 100 z艂 - za ka偶de 20 z艂 poczta pobiera dodatkowo 20 groszy.
Mo偶na te偶 p艂aci膰 rachunki, zlecaj膮c przelew w banku, kt贸ry prowadzi konto osobiste d艂u偶nika. Prowizja za t臋 operacj臋 wynosi - w zale偶no艣ci od banku - od 1 do 4 z艂 za ka偶dy przelew. Jest jeszcze jeden, du偶o 艂atwiejszy spos贸b - mo偶na z艂o偶y膰 zlecenie przelewu przez telefon. Oczywi艣cie taka us艂uga te偶 nie jest darmowa, ale zwykle kosztuje nieco mniej ni偶 w oddziale banku czy na poczcie. Najtaniej mo偶na z艂o偶y膰 dyspozycj臋 przelewu przez internet (o ile jest si臋 posiadaczem konta z dost臋pem do internetu). Koszt przelewu z wykorzystaniem tego medium nie przekracza 1,5 z艂, a s膮 banki, kt贸re oferuj膮 to nawet za darmo.
Jeszcze ta艅sz膮, a na pewno wygodniejsz膮, form膮 na sp艂at臋 comiesi臋cznych zobowi膮za艅 jest ustanowienie sta艂ego zlecenia. Na og贸艂 p艂atne jest tylko jednorazowo jego ustanowienie, a same zlecenia s膮 ju偶 darmowe. Mo偶na przelewa膰 zar贸wno sta艂膮 kwot臋 lub ka偶dorazowo j膮 modyfikowa膰. Ustalaj膮c termin przelewu nale偶y wzi膮膰 pod uwag臋 jedynie dwie rzeczy: dni wolne od pracy oraz to, jak膮 dat臋 odbiorca pieni臋dzy uznaje - dzie艅 wp艂aty na rachunek (data stempla) czy dzie艅 faktycznego wp艂ywu pieni臋dzy na konto. Data podana w zleceniu sta艂ym powinna by膰 wcze艣niejsza od wymaganej daty wp艂ywu pieni臋dzy.
Od 1998 roku mo偶na w Polsce korzysta膰 z jeszcze jednej, bardzo popularnej na 艣wiecie formy p艂acenia nale偶no艣ci - tzw. direct debit, po polsku nazywanej poleceniem zap艂aty. Direct debit jest alternatyw膮 zlecenia sta艂ego. Pozwala co miesi膮c regulowa膰 rachunki bez konieczno艣ci dawania kolejnych dyspozycji. Podstawowa r贸偶nica mi臋dzy tymi dwiema formami polega na tym, 偶e polecenie zap艂aty inicjuje nie klient, lecz firma 艣wiadcz膮ca us艂ugi.
Direct debit polega na tym, 偶e wierzyciel, czyli np. gazownia, administracja osiedla czy firma telekomunikacyjna, umawia si臋 z klientem, kt贸remu sprzedaje swoje us艂ugi, 偶e rachunki b臋d膮 regulowane przez bank bezpo艣rednio z konta osobistego klienta. Tak wi臋c np. firma, kt贸ra jest odbiorc膮 p艂atno艣ci, przesy艂a rachunek za rozmowy telefoniczne do swojego banku. Bank ten kontaktuje si臋 z bankiem d艂u偶nika, czyli osoby, kt贸ra ma zap艂aci膰 za przeprowadzone rozmowy. Z konta d艂u偶nika pobierane s膮 pieni膮dze, zgodnie z wystawionym rachunkiem, i przesy艂ane na konto wierzyciela.
Do automatycznego obci膮偶ania swojego rachunku z tytu艂u okre艣lonych faktur d艂u偶nik powinien upowa偶ni膰 sw贸j bank oraz wierzyciela.
Polecenie zap艂aty jest form膮 rozlicze艅 maj膮c膮 zastosowanie tak w stosunku do os贸b indywidualnych, jak i w odniesieniu do przedsi臋biorstw np. z tytu艂u cyklicznych dostaw towaru lub 艣wiadczonych us艂ug.
W 1998 roku grupa najwi臋kszych polskich bank贸w podpisa艂a odpowiednie porozumienie w sprawie stosowania polecenia zap艂aty. Od tamtej pory lista bank贸w akceptuj膮cych ten produkt poszerzy艂a si臋 znacznie i obecnie obejmuje zdecydowan膮 wi臋kszo艣膰 oddzia艂贸w bank贸w w Polsce.
Na podstawie odpowiedniego upowa偶nienia d艂u偶nika do obci膮偶ania jego rachunku wierzyciel przesy艂a polecenie zap艂aty do swojego banku. Bank wierzyciela w dniu wymagalno艣ci p艂atno艣ci wysy艂a polecenie zap艂aty do banku d艂u偶nika. Bank d艂u偶nika dokonuje obci膮偶enia rachunku d艂u偶nika i przesy艂a 艣rodki do banku wierzyciela. W wypadku, gdy d艂u偶nik nie ma 艣rodk贸w na rachunku, b膮d藕 wyst臋puj膮 inne przeszkody w zrealizowaniu transakcji, bank wierzyciela, a tym samym i wierzyciel s膮 o tym powiadamiani za po艣rednictwem Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A
W razie jakichkolwiek w膮tpliwo艣ci, bez podawania przyczyny, w ci膮gu 30 dni kalendarzowych klient mo偶e odwo艂a膰 realizacj臋 zlecenia. Wtedy bezwarunkowo pieni膮dze musz膮 wr贸ci膰 na rachunek - nikt nie mo偶e zablokowa膰 lub wstrzyma膰 takiej operacji. Dodatkowym zabezpieczeniem jest ograniczenie kwoty, jak膮 mo偶na obci膮偶y膰 rachunek klienta - w wyniku jednej transakcji nie mo偶na pobra膰 z konta wi臋cej ni偶 r贸wnowarto艣膰 tysi膮ca euro.
聽Korzy艣ci:
- Terminowe zap艂aty od kontrahent贸w. Dzi臋ki produktowi polecenie zap艂aty mo偶liwe jest wyeliminowanie op贸藕nie艅 w przekazywaniu nale偶no艣ci za dostarczane towary i us艂ugi.
- Szybki dost臋p do 艣rodk贸w. Transfer 艣rodk贸w zostaje skr贸cony do minimum. Wierzyciel mo偶e dysponowa膰 nale偶nymi mu 艣rodkami lub informacj膮 o ich braku na rachunku d艂u偶nika niezw艂ocznie po odebraniu przez jego bank takiej informacji z banku d艂u偶nika.
- Automatyzacja proces贸w ksi臋gowych. Przy stosowaniu polecenia zap艂aty wierzyciele otrzymuj膮 dodatkowo darmowy program do obs艂ugi tego produktu oraz pliki z informacj膮 zwrotn膮 zawieraj膮c膮 dok艂adnie te same dane, jakie klient przesy艂a do banku zlecaj膮c p艂atno艣ci.
- Ni偶sze koszty dzia艂alno艣ci przedsi臋biorstwa. Dzi臋ki przeniesieniu na bank wi臋kszo艣ci czynno艣ci zwi膮zanych z inkasem nale偶no艣ci, przedsi臋biorstwo ma szans臋 na ograniczenie znacznej ilo艣ci koszt贸w zwi膮zanych z t膮 dodatkow膮 dzia艂alno艣ci膮.
Kolejn膮 form膮 rozlicze艅 bezgot贸wkowych s膮 okresowe rozliczenia saldami. Mog膮 one znale藕膰 zastosowanie tylko w贸wczas, gdy kontrahenci wzajemnie 艣wiadcz膮 sobie us艂ugi lub dostawy i wyst臋puj膮 wobec siebie w podw贸jnym charakterze: jako dostawca i odbiorca, czyli jako wierzyciel i d艂u偶nik. Dokonanie rozlicze艅 w zwyk艂ym trybie wymaga艂oby sk艂adania w banku polece艅 przelewu przez obu partner贸w. Zastosowanie okresowych rozlicze艅 saldami znacznie upro艣ci procedur臋 rozrachunku, gdy偶 tylko jeden z uczestnik贸w rozlicze艅 b臋dzie w ustalonych odst臋pach czasu dokonywa膰 rozrachunku, przekazuj膮c partnerowi nadwy偶k臋. Istota okresowych rozlicze艅 polega wi臋c na zaniechaniu realizowania poszczeg贸lnych nale偶no艣ci, a ewidencjowaniu wzajemnych 艣wiadcze艅. Kompensata wzajemnych nale偶no艣ci i zobowi膮za艅 oraz okresowe rozliczanie salda zast臋puje wielokrotne i dwustronne rozrachunki. Wprowadzenie okresowych rozlicze艅 saldami wymaga zawarcia umowy przez rozliczaj膮ce si臋 przedsi臋biorstwa, kt贸rej tre艣膰 nale偶y poda膰 do wiadomo艣ci obs艂uguj膮cym kontrahent贸w oddzia艂om bank贸w. Mimo znacznego uproszczenia procedury rozrachunku okresowe rozliczenia saldami praktycznie nie znajduj膮 zastosowania. Wynika to z trudno艣ci doboru kontrahent贸w wzajemnie 艣wiadcz膮cych sobie us艂ugi. Niemniej tam, gdzie w stosunkach rozliczeniowych wyst臋puj膮 wzajemne roszczenia, nie powinno si臋 rezygnowa膰 z istniej膮cych mo偶liwo艣ci uproszcze艅.
Akredytywa jest jedn膮 z form rozlicze艅 bezgot贸wkowych pomi臋dzy podmiotami gospodarczymi, gwarantuj膮c膮 terminowe otrzymanie pieni臋dzy przez beneficjenta (tj. osob臋 fizyczn膮 lub prawn膮, na rzecz kt贸rej dokonywane s膮 p艂atno艣ci) oraz u艂atwienie dysponowania przez niego tymi pieni臋dzmi. Rozliczenie przy pomocy akredytywy polega na zarezerwowaniu przez bank okre艣lonych 艣rodk贸w d艂u偶nika z przeznaczeniem ich na uregulowanie wierzytelno艣ci dostawcy.
Rozliczenie za pomoc膮 akredytywy
W zale偶no艣ci od rodzaju transakcji pomi臋dzy podmiotami gospodarczymi rozr贸偶nia si臋:
- akredytyw臋 bud偶etow膮, polegaj膮c膮 na tym, 偶e jednostka bud偶etowa (np. ministerstwo, urz膮d gminy) otwiera na swym koncie rachunek bankowy (tzw. otwarcie akredytywy) dla okre艣lonej osoby prawnej lub fizycznej, finansowanej z bud偶etu albo realizuj膮cej zadania finansowane z bud偶etu, udzielaj膮c jej r贸wnocze艣nie pe艂nomocnictwa do dysponowania przekazanymi 艣rodkami,
- akredytyw臋 dla dostawcy (w obrocie krajowym), polegaj膮c膮 na wydzieleniu (zarezerwowaniu) lub zdeponowaniu na koncie p艂atnika (odbiorcy) kwot przeznaczonych wy艂膮cznie na dokonywanie zap艂at, wynikaj膮cych z zawartej umowy, na rzecz tego dostawcy,
- akredytyw臋 pieni臋偶n膮 (w obrocie zagranicznym), polegaj膮c膮 na wydaniu przez bank krajowy polecenia (dokumentu zw. listem kredytowym) bankowi zagranicznemu (kilku bankom) wyp艂acenia wymienionej w akredytywie osobie, w okre艣lonym czasie, wskazanej kwoty.
Akredytywa jest najkorzystniejsz膮 dla obu stron transakcji form膮 zabezpieczenia i realizacji zap艂aty w handlu zagranicznym i krajowym. S艂u偶y do rozliczania nale偶no艣ci za dostarczony towar lub wykonanie us艂ugi mi臋dzy sprzedawc膮 i nabywc膮. Jest korzystn膮 form膮 zabezpieczenia p艂atno艣ci, gdy偶 za zap艂at臋 odpowiada bank. Bank otwieraj膮c akredytyw臋 dokumentow膮 ze zlecenia kupuj膮cego zobowi膮zuje si臋 w jego imieniu do dokonania nieodwo艂alnej zap艂aty okre艣lonej kwoty, w zamian za przed艂o偶one przez sprzedaj膮cego dokumenty i spe艂nienie warunk贸w okre艣lonych w tre艣ci akredytywy. Rodzaje akredytyw oferowanych przez Kredyt Bank:
Kredyt Bank potwierdzaj膮c akredytyw臋 otworzon膮 przez inny bank, podejmuje swoje w艂asne zobowi膮zanie w stosunku do beneficjenta akredytywy na warunkach okre艣lonych przez bank otwieraj膮cy akredytyw臋. Oznacza to, 偶e Bank samodzielnie dokonuje zap艂aty w zamian za przed艂o偶one dokumenty. Bank potwierdza akredytywy otwarte przez banki akceptowane przez Kredyt Bank
Klient, na rzecz kt贸rego zosta艂a otwarta akredytywa mo偶e zleci膰 Bankowi przeniesienie ca艂o艣ci lub cz臋艣ci akredytywy na rzecz os贸b trzecich (beneficjent贸w wt贸rnych).
Dokonanie jakichkolwiek zmian warunk贸w tego rodzaju akredytywy lub jej anulowanie wymaga zgody wszystkich stron akredytywy, tzn. banku otwieraj膮cego, banku potwierdzaj膮cego (je艣li wyst臋puje) oraz beneficjenta (sprzedaj膮cego).
Ma zastosowanie w transakcjach d艂ugofalowych o sukcesywnych dostawach towaru.
Ma charakter gwarancji bankowej, przewiduje poza o艣wiadczeniem beneficjenta stwierdzaj膮cym brak zap艂aty za dostarczony towar lub us艂ug臋 ze strony zleceniodawcy prezentacj臋 dokument贸w handlowych.
|
Formy rozlicze艅 bezgot贸wkowych mi臋dzy jednostkami gospodarczymi powinny umo偶liwia膰 dostawcy oddzia艂ywanie na terminowe regulowanie zobowi膮za艅 przez odbiorc臋. Odbiorcy powinni za艣 wp艂ywa膰 na nale偶yte wywi膮zywanie si臋 przez dostawc臋 z umownych 艣wiadcze艅. Stosowane metody rozlicze艅 i oddzia艂ywania uczestnik贸w tego procesu nie mog膮 wywo艂ywa膰 nieprzewidzianego zad艂u偶enia si臋, gdy偶 os艂abia艂oby to oddzia艂ywanie mechanizm贸w rynkowych.
Bibliografia:
1. W. Jaworski, Z. Krzy偶kiewicz, B. Kosi艅ski „Banki - rynek, operacje, polityka”, Poltext, Warszawa 1998r.
2. M. D臋bniewska „Bankowo艣膰”, wyd. WSIiE TWP w Olsztynie, Olsztyn 1999r.
3. Strony internetowe, m.in.: Gazeta Wyborcza, Kredyt Bank, Idea.
7
Bank
d艂u偶nika (A)
D艂u偶nik
(odbiorca)
Wierzyciel
(dostawca)
Bank
wierzyciela (B)
polecenie przelewu
ABCD
przes艂anie faktury
zawiadomienie o przelewie
C
przelew pieni臋dzy
BC
BC
zawiadomienie i faktura
zawiadomienie o dokonanej p艂atno艣ci i faktura
faktura
zawiadomienie o otwarciu akredytywy
Bank
d艂u偶nika
D艂u偶nik
Wierzyciel
Bank
wierzyciela
wniosek o otwarcie akredytywy
polecenie otwarcia akredytywy
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
polecenie przelewu i polecenie zap艂aty schemat dzia艂ania
Polecenie przelewu Wp艂ata got贸wkowa
Polecenie przelewu wplata gotow Nieznany
polecenie przelewu i polecenie zap艂aty, schemat dzia艂ania
polecenie przelewu, schemat obiegu
polecenie przelewu dla US
zadanie polecenie przelewu
polecenie przelewu schemat obiegu
druk na polecenie przelewu
polecenie przelewu i polecenie zap艂aty schemat dzia艂ania
Polecenie przelew1
Polecenie przelewu za przerejestrowanie auta
Polecenie przelewu wp艂ata got贸wkowa na rachunek organu podatkowego
Analiza kraj贸w startujacych w Mistrzostwach 艢wiata na podstawie wybranej pr贸by, R贸偶ne Dokumenty, MAR
akredytywa dokumentowa schemat rozlicze艅
wi臋cej podobnych podstron