To Io-7
p. 20: RAISE - reiz (поднимать, повышать, увеличивать)
Directory - dai(e)'rekt(e)ri, di'rekt(e)ri (1) руководство, инструкция, справочник, указатель 2) алфавитный список (каких-л. сведений))
Axiom - aksiem
for all - (хотя, несмотря на)
ELSE - els (иначе)
p. 34: successor - sak'sesa (преемник, наследник)
symbol logiczny |
spójnik |
nazwa zdania złożonego |
∧ |
i |
koniunkcja |
∨ |
lub |
alternatywa |
¬ |
nieprawda, że... |
negacja (zaprzeczenie) |
⇒ |
jeżeli..., to... |
implikacja |
⇔ |
wtedy i tylko wtedy, gdy... |
równoważność |
DEFINICJA
Kwantyfikator ogólny oznaczamy przez
, mówi on, że dane stwierdzenie jest prawdziwe dla każdego x. Nazywany jest także kwantyfikatorem dużym lub kwantyfikatorem uniwersalnym.
Kwantyfikatory
Kwantyfikatory umożliwiają zapisanie długich zdań w krótszej formie. Na przykład zdanie „kwadrat każdej liczby rzeczywistej jest większy bądź równy 0” możemy zapisać krócej
. Podobnie zdanie „sześcian każdej liczby całkowitej dodatniej jest większy od 0”, możemy zapisać
(zbiór liczb całkowitych dodatnich oznaczamy przez
. Zdanie to przeczytamy „dla każdego x należącego do liczb całkowitych dodatnich, sześcian tej liczby jest większy od 0”. Podamy teraz formalną definicję.
|
DEFINICJA
Kwantyfikator ogólny oznaczamy przez |
Powróćmy teraz do pytania przedstawionego w poprzednim podrozdziale: jak zapisać za pomocą symboli matematycznych zdanie „każdy pies ma cztery łapy”? Jeśli zbiór wszystkich psów oznaczymy przez ZP, a liczbę łap psa p oznaczymy przez ζ(p), wówczas możemy napisać:
.
Zdanie to przeczytamy tak: „dla każdego psa p należącego do zbioru wszystkich psów ZP liczba łap ζ(p) wynosi 4” lub bardziej po polsku „każdy pies ma cztery łapy”.
Czasami dane zdanie nie spełniają wszystkie liczby, lecz zaledwie jedna liczba np. istnieje liczba rzeczywista, której kwadrat wynosi 0. Jest to tylko jedna liczba -- samo 0. Tak więc zdanie „istnieje liczba rzeczywista, której kwadrat wynosi 0” możemy zapisać za pomocą pewnego kwantyfikatora:
. Zdanie to przeczytamy „istnieje taka liczba x należąca do liczb rzeczywistych, że kwadrat tej liczby wynosi 0”. Kwantyfikator ten (łatwo zauważyć, że został zapisany jako
nazywany jest kwantyfikatorem szczegółowym.
|
DEFINICJA
Kwantyfikator szczegółowy oznaczamy przez |
Innymi przykładami do których można zastosować kwantyfikator szczegółowy mogą być zdania:
Istnieje liczba rzeczywista, która jest mniejsza od 10.
Istnieje liczba całkowita, dodatnia, która jest podzielna przez 5.
Istnieje liczba rzeczywista większa od 0.
A jak można napisać, że „są ludzie, którzy nie umieją liczyć”? Oznaczmy zbiór wszystkich ludzi jako L i zdanie q(l), jako zdanie mówiące, że człowiek l umie liczyć. Teraz możemy napisać:
,
co przeczytamy nie uwzględniając kontekstu: „istnieje taki element l należący do zbioru L, że zdanie q(l), nie jest prawdziwe”. Z kolei patrząc na kontekst możemy przeczytać: „istnieje taki człowiek l należący do zbioru wszystkich ludzi L, że człowiek ten nie umie liczyć” lub krócej „istnieją ludzie, którzy nie umieją liczyć”.
Czy wiesz, że...
Dosyć często kwantyfikator ogólny w polskich podręcznikach (w szczególności dla liceum) jest oznaczany przez |