1Klasyfikacja zestyków ze względu na przyjęte kryterium podziałowe.

Zestyki można podzielić ze względu na:

a)rodzaj pracy

-rozłączne

--rozwierne

--zwierne

---proste

---zespolone

-nierozłączne

--ruchome

-- nieruchome

b)kształt powierzchni stykowej

-powierzchniowe

-punktowe

-liniowe

c)budowę

-szczękowe

-szczotkowe

-palcowe

2) Zdefiniować pojęcie rezystancji zestykowej i jej elementów składowych.

Rezystancja zestykowa - dodatkowa rezystancja wynikająca z wprowadzenia zestyku do toru prądowego

Na rezystancję zestykową składa się: rezystancja przejścia i rezystancja nalotowa

Rz = Rp+Rnal

Rp - wywołana zagęszczeniem linii prądu w miejscu rzeczywistej styczności styków

Rnal - w skład wchodzi warstwa gazu absorbowanego na powierzchni styczności oraz

warstwa korozyjna związków chemicznych

3Wykreślić rozkład temp. Zestyku punktowego w stanie cieplnie ustalonym - zaznaczyć i zdefiniować poszczególne temp.

-temperatura otoczenia

-przyrost tem. styku w pewnej odległości od punktu styczności

-przyrost tem.

styku w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca styczności

-przyrost tem. miejsca styczności z uwzględnieniem przewężenia dla przepływu

temperatura w punkcie styczności

4Narysować zależność rezystancji przejścia od temp. zestyku (zaznaczyć i opisać charakterystyczne punkty).

5Narysować zależność Rp od siły docisku dla różnych kształtów powierzchni styczności.

6Przebieg nagrzewania elementów toru prądowego w zależności od wymiany ciepła z otoczenia.

tor prądowy obciążony tor prądowy obciążony

dorywczo prądem przerywanym

7Zdefiniować pojęcie temperatury ustalonej i stałej czasowej nagrzewania elementu toru prądowego (czynniki od których zależą te parametry).

stała czasowa - cieplna - parametr określający przebieg nagrzewania toru prądowego, jest wprost proporcjonalna do jednostkowej pojemności cieplnej i odwrotnie proporcjonalna do jednostkowej mocy oddanej do otoczenia

temp.ustalona - temperatura jaką osiąga tor prądowy podczas długotrwałego przepływu prądu o danej wartości

czynniki: temp.otoczenia, temp.pracy toru prądowego, wartość prądu, czas plynięcia prądu, rodzaj materiału, z którego wykonany jest prąd

8) Zasady wyznaczania obciążalności toru prądowego w zależności od przyjętego rodzaju pracy.

- obciążenie długotrwałe

- obciążenie dorywcze

- obciążenie przerywane

9Wymień i krótko scharakteryzuj rodzaje jonizacji występujące podczas wyładowania łukowego.

jonizacja - proces uwalnianie nośników prądu elektrycznego prowadzący do utraty właściwości izolacyjnych

W łącznikach elektrycznych dominujące są następujące rodzaje jonizacji:

-zderzeniowa - wywołana polem elektrycznym

-termiczna gazu - zachodząca pod wpływem bardzo wysokiej temperatury

-termiczna elektrod - wywołana podgrzaniem powierzchni elektrod

-(autoemisja)

-(emisja wtórna)

10Wymienić i scharakteryzować dejonizacje w procesie gaszenie łuku elektrycznego.

dejonizacja - zjawisko odwrotne do jonizacji - polega na utracie nośników prądu elektrycznego i powrocie właściwości izolacyjnych

W łącznikach elektrycznych wyróżniamy następujące rodzaje dejonizacji:

-neutralizacja w pobliżu elektrod (jony + wyrywają z katody elektrony)

-neutralizacja przez rekombinacją (łączenie się)

-dyfuzja (ucieczka nośników prądu poza obszar wyładowania)

-dysocjacja (rozpad cząsteczek na atomy - powodujące pobór mocy - wychładzanie kolumny łukowej)

11.Łuk elektryczny to rodzaj wyładowania elektrycznego w gazie o ciśnieniu atmosferycznym (lub wyższym) w postaci zjonizowanego kanału (np. powietrza), przez który płynie prąd elektryczny. Każdej próbie rozwarcia dwóch metalowych lub grafitowych elektrod, przez które płynie prąd (np. styków wyłącznika) towarzyszy wystąpienie łuku elektrycznego.

12. Charakterystyka statyczna łuku prądu stałego

Przebieg charakterystyki statycznej

łuku prądu stałego Uł = f(ił) dla dił/dt=0

Wpływ zwiększenia mocy odbieranej z łuku

na charakterystykę statyczną

Ch-ki statyczne łuku palącego się
w otoczeniu różnych gazów

13Charakterystyki dynamiczne łuku prądu stałego

15.Metody gaszenia łuku prądu stałego

Warunek zgaszenia łuku można uzyskać dwoma sposobami:

Przez podniesienie charakterystyki łuku, co można uzyskać na drodze zwiększenia chłodzenia kolumny łukowej (tzw. gaszenie wymuszone)

Przez większe nachylenie prostej obwodu, co można uzyskać na drodze zwiększenia rezystancji R.

16.Metody gaszenia łuku prądu przemiennego.

Łuk elektryczny zarówno prądu stałego, jak i przemiennego może zostać zgaszony, gdy zostanie rozciągnięty na długość większą od krytycznej. Można to uzyskać poprzez:

- szybkie zwiększenie odległości między stykami powodowane ruchem jednego lub obydwu styków zestyku, wywołane działaniem napędu

-unoszenie cieplne nagrzanej plazmy łuku

-elektrodynamiczne oddziaływanie pola magnetycznego na kolumnę łukową (łączniki magnetowydmuchowe, wydmuch elektromagnetyczny)

17.Zasada działania komory samoprężnej w wyłącznikach SF₆.

Komora znajduje się w zbiorniku o ciśnieniu gazu 0,35-0,55MPa. Sprężanie i przepływ gazu odbywa się jedynie w chwili otwierania zestyku i są wywołane ruchem styku lub ruchomego cylindra względem nieruchomego tłoka. Sprężony w komorze gaszeniowej gaz (do ciśnienia 0,8-1,8MPa) jest wydmuchiwany przez dyszę izolacyjną na łuk palący się między rozchodzącymi się stykami.

Zasada działania komory termoekspansyjnej w wyłączniku SF₆

W komorach termoekspansyjnych wykorzystuje się zjawisko wzrostu temperatury i ciśnienia w części komory w której pali się łuk i wywołany tym przepływ gazu. Podczas wyłączania po utracie styczności styków głównych prąd przepływa przez cewkę elektromagnesu, a nastepnie zapala się łuk między elektrodą pomocniczą a stykiem ruchomym. Łuk pali się w polu elektromagnetycznym wytworzonym przepływem prądu przez cewkę. Łuk zaczyna szybko wirować nagrzewając gaz i powodując wzrost ciśnienia w częsci komory A. Wytwarza się różnica ciśnień miedzy A i B. Łuk pali się w atmosferze SF₆ co powoduje intensywne jego chłodzenie i zagaszenie przy pierwszym przejściu prądu przez 0.

18. Napięciem powrotnym nazywamy przebieg napięciowy występujący na zaciskach łącznika po przerwaniu prądu zwarciowego określony parametrami obwodu wyłączanego widzianego z tych zacisków. Przebieg ten ma najczęściej postać wypadkowej z nałożenia się drgań własnych (swobodnych) obwodu otwieranego na sinusoidę napięcia zasilającego
o częstotliwości podstawowej (składowa wymuszona).

20.Parametry napiecia powrotnego,pojęcie strefy niebezpiecznej.

22. Rodzaje zwarć i ich cechy charakterystyczne

Zwarciem nazywa się jeden z zakłóceniowych stanów pracy systemu elektroenergetycznego polegający na połączeniu dwu lub więcej należących do niego punktów nieprzewidzianym w normalnym stanie pracy, przy czym za punkt systemu uważa się również ziemię.

Zwarcia można klasyfikować według różnych kryteriów, tworząc w ten sposób klasy. Wyróżniamy zatem zwarcia:

a) Pojedyncze i wielomiejscowe

b)Symetryczne (trójfazowe) i niesymetryczne (jednofazowe, dwufazowe
i dwufazowe z ziemią)

c)Jednoczesne i niejednoczesne

d)Zewnętrzne i wewnętrzne

e)Trwałe i przemijające

f)Bezimpedancyjne (metaliczne, bezpośrednie) oraz za pośrednictwem impedancji (oporowe)

g)Doziemne i bez udziału ziemi

Rodzaje zwarć:

Zwarcie trójfazowe (symetryczne)

Zwarcie jednofazowe

Zwarcia dwufazowe

Zwarcia dwufazowe z ziemią

23. Cele przeprowadzania obliczeń zwarciowych.

Obliczenia zwarciowe prowadzimy aby:

a)Dobrać przyrządy (urządzenia) elektroenergetyczne ze względu na ich wytrzymałość zwarciową - mechaniczną i cieplną

b)Zaprojektować odpowiednie układy połączeń elektrycznych (topologię) sieci
z uwagi na spodziewane prądy zwarciowe

c)Zaprojektować szyny zbiorcze w rozdzielniach

d)Dobrać przekroje przewodów i żył kabli

e)Wybrać metody i specjalne środki ograniczające prądy zwarciowe

f)Dobrać nastawy i przeanalizować warunki pracy elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej

g)Zaprojektować i przeanalizować skuteczność systemu ochrony przeciwporażeniowej

h)Określić oddziaływanie prądów zwarciowych na pracę urządzeń elektrycznych
i elektronicznych

24. Wymienić i zdefiniować rodzaje prądów zwarciowych.

Przebiegi przejściowe prądu zwarciowego:

iok - składowa okresowa, inok - składowa nieokresowa,

i - prąd wypadkowy,

ip - prąd udarowy, u - napięcie

Przebiegi składowych

okresowych prądu zwarciowego:

1. ustalonej

2. przejściowej głównej

3. przejściowej wstępnej

4. składowej okresowej całkowitej

Prąd zwarciowy przy zwarciu odległym od generatora:

25. Podać zależności umożliwiające wyznaczenie poszczególnych prądów zwarciowych, omówić składniki.

a)I'k- prąd zwarciowy początkowy

b)ip- prąd zwarciowy udarowy,gdzie ၫ - zwarciowy współczynnik udaru, funkcja R/x

c)Ib- prąd zwarciowy wyłączeniowy symetryczny ၭ - współczynnik będący funkcją czasu własnego minimalnego tmin
i stosunku I''k / Irg

d)Ith- prąd zwarciowy cieplny Wartość skuteczna prądu, która daje taki sam efekt cieplny jak prąd rzeczywiście płynący w czasie zwarcia Tk

e)S''kQ - moc zwarciowa systemu elektroenergetycznego

f)Ik- prąd zwarciowy ustalony

Wzory do obliczania prądu początkowego Ik'' przy różnych rodzajach zwarć:

a) Zwarcie trójfazowe bez udziału ziemi lub z udziałem ziemi

b) Zwarcie dwufazowe

c) Zwarcie dwufazowe doziemne

d) Zwarcie jednofazowe doziemne lub do przewodu ochronnego
(PE, PEN) w sieciach niskiego napięcia

z1, z2, z0 - impedancje zwarciowe: zgodna (z1), przeciwna (z2) i zerowa (z0)

26.Impedancje zastepcze

poszczegolnych

elementow szstemu elektroenerg.

zQ- impedancja zastępcza systemu elektroenergetycznego

xG- reaktancja zastępcza generatora,gdzie

xd'' - reaktancja podprzejściowa generatora

RG = 0,05xG,dla

generatorów o SNG Ⴓ 100MVთA

RG = 0,07xG,dla generatorów o SNG < 100 MVთA

RG = 0,15xG,dla

generatorów o UNGႣ1kV

x2 = 1,45x1, x0 = 0,4x1

zT- impedancja zastępcza transformatora,gdzie ၄uk% - napięcie zwarcia transformatora

xL- reaktancja zastępcza linii

xD-reaktancja zastępcza dławika zwarciowego

gdzie ud* - napięcie zwarcia dławika

x2- reaktancja przeliczona na poziom napięcia UN2

xT- reaktancja transformatora trójuzwojeniowego

27. Wpływ silników indukcyjnych na wartość prądów zwarciowych

- z_M- impedancja silnika indukcyjnego

-Prąd.początkowy zwarcia

- Prąd udarowy

κ_M=1,75,dla silników wysokiego napięcia o mocy

odniesionej do jednej pary biegunów ≥ 1 MW

κ_M = 1,65 dla silników wysokiego napięcia o mocy

odniesionej do jednej pary biegunów < 1 MW

κ_M = 1,30 dla silników niskiego napięciazasilanych

liniami kablowymi

-Prąd wyłączeniowy symetryczny

gdzie μ,q - współczynniki uwzględniające zmniejszanie się składowej okresowej prądu wraz z czasem trwania zwarcia

-wpływ silników zasilających zwarcie za pośrednictwem transformatorów możemy pominąć jeżeli jest spełniona nierówność: I_NM≤0,01 I ”_kQ ; gdzie: I ”_kQ- prąd początkowy w miejscu zwarcia obliczony bez udziału silnika M

28. Zwarcia doziemne w sieciach z izolowanym punktem zerowym.

Pojemnościowy prąd zwarciowy:

Gdzie:

Zo - impedancja dla składowej symetrycznej zerowej

Co - pojemność jednej fazy linii dla składowej symetrycznej zerowej; Zz - impedancja przez którą zwarta faza linii łączy się z ziemią

W obliczeniach praktycznych zz = 0, więc:

Wady:

1.Wzrost napięcia w „zdrowych „ fazach do wartości o razy większych

2.W przypadku zwarcia łukowego przy braku kompensacji występowanie przepięć o wartościach rzędu 4*5 UN, co jest wyjątkowo niebezpieczne dla izolacji linii i pracujących w układzie urządzeń

Zalety:

1.Małe wartości prądów zwarciowych, szczególnie w przypadku zastosowania kompensacji, co pozwala na pracę uszkodzonej linii (do 1 h)

2.Zmniejszenie niebezpieczeństwa porażenia ludzi, poprzez znaczne ograniczenie wartości napięć dotykowych i krokowych w miejscu zwarcia

29.Metody ograniczania prądów zwarciowych

Podstawową zasadą ograniczania prądów zwarciowych jest zwiększenie impedancji obwodów zwarciowych lub przerywanie prądów przed uzyskaniem przez nie wartości maksymalnych. Powiększenie impedancji można osiągnąć przez zmianę konfiguracji układu elektroenergetycznego lub przez włączenie do obwodów dodatkowych impedancji

30Sposoby doboru dlawikow zwarciowych

1. miejsce zainstalowania i typ dławika;

2. znamionowe napięcie dławika U_Nd≥U_N;

3. Prąd znamionowy I_N≥I_oblicz;

4. Reaktancja względna:

5. zwarciowa wytrzymałość cieplna

6.wytrzymałośc zwarciowa dynamiczna i_Nsz≥i_p

31. Podział łączników elektrycznych wg kryterium zdolnościowego.

Łączniki elektroenergetyczne są aparatami przeznaczonymi do przewodzenia określonych prądów oraz do wykonywania określonych czynności łączeniowych w obwodach urządzeń elektroenergetycznych.

Łączniki izolacyjne (odłączniki) - przeznaczone do sporadycznego zamykania lub otwierania obwodów w stanie bezprądowym lub przy prądach o niewielkiej wartości, (napęd ręczny);

Łączniki robocze (rozłączniki) - przeznaczone do załączania
i wyłączania obwodów obciążonych prądami w zwykłych warunkach roboczych, (napęd ręczny);

Łączniki zwarciowe - przeznaczone do załączania i wyłączania obwodów obciążonych prądami roboczymi i zwarciowymi, (załączane ręcznie lub samoczynnie, ale zawsze wyłączane samoczynnie);

Łączniki manewrowe (styczniki) przeznaczone do sterowania pracą odbiorników, m.in. Silników, charakteryzujące się dużą trwałością mechaniczną i łączeniową oraz znaczną znamionową częstością łączeń, (napęd ręczny lub samoczynne przystosowane do zdalnego sterowania);

Bezpieczniki - przeznaczone do przerywania prądów zwarciowych
i przeciążeniowych.

32. Dokonać podziału i zdefiniować poszczególne rodzaje łączników ze względu na zdolności łączeniowe (wartości prądów wyłączanych).

Zdolność łączników do przerywania prądów:

• Odłączniki (odcinacze)

• Rozłączniki

• Wyłączniki

Odłącznik (odcinacz) - łącznik przeznaczony i zdolny do przewodzenia prądów o wartościach nie przekraczających ich prądów znamionowych cieplnych oraz do krótkotrwałego przewodzenia określonych prądów zakłóceniowych (roboczych i zwarciowych). Stwarza bezpieczne (widoczne) przerwy w obwodzie.

Rozłącznik- łącznik przeznaczony do długotrwałego przewodzenia prądów znamionowych i krótkotrwałego przewodzenia określonych prądów zakłóceniowych oraz do łączenia prądów nie przekraczających wartości znamionowych prądów wyłączalnych, nie większych niż 10-krotna wartość ich znamionowych prądów cieplnych.

Wyłącznik - łącznik zdolny do wyłączania i załączania określonych prądów roboczych i zakłóceniowych, do długotrwałego przewodzenia określonych prądów roboczych oraz do krótkotrwałego przewodzenia określonych prądów zakłóceniowych.

Bezpiecznik- łącznik bezzestykowy, w którym człon łączeniowy główny zawiera element ulegający zniszczeniu (rozpadowi) pod działaniem prądu o określonej wartości i w określonym czasie.

33. Parametry łączników - krótka ch-ka.

Napięcie znamionowe (UN) - największa dopuszczalna wartość skuteczna napięcia międzyprzewodowego sieci, w której łącznik może być zainstalowany, przy której też są ustalone inne znamionowe parametry techniczne łącznika.

Prąd znamionowy ciągły (cieplny) (IN) - największa wartość skuteczna prądu, który może płynąć przez łącznik przy pracy ciągłej, podczas której zestyki główne są zamknięte i przewodzą prąd
w dowolnie długim czasie w określonej temperaturze otaczającego powietrza (30oC) nie powodując wzrostu temperatury żadnego
z elementów łącznika ponad wartość dopuszczalną.

Prąd znamionowy wyłączalny (INw) (zdolność wyłączalna) - największa wartość skuteczna prądu, którą łącznik może wyłączyć
w określonych warunkach i szeregu łączeniowym bez powodowania uszkodzeń lub objawów mogących mieć niepożądany wpływ na środowisko lub na wykonywanie przez łącznik wyznaczonych mu funkcji.

Prąd znamionowy załączalny (iNzał.) - największa chwilowa wartość prądu załączanego, którą łącznik w określonych warunkach i szeregu łączeniowym może załączyć bez trwałego sczepienia się styków oraz bez innych skutków powodujących nieprzydatność łącznika do dalszej pracy.

Prąd znamionowy szczytowy (idyn) - największa chwilowa wartość prądu zakłóceniowego (udarowego), który występując w łączniku przy zamkniętych zestykach nie spowoduje trwałego sczepienia się styków ani żadnych uszkodzeń mechanicznych lub uszkodzeń izolacji.

Trwałość mechaniczna - największa liczba cykli przestawieniowych, którą można wykonać łącznikiem nieobciążonym prądem bez przekroczenia określonego zużycia jego elementów.

Trwałość łączeniowa - największa liczba cykli łączeniowych, którą można wykonać łącznikiem z określoną częstością łączeń w określonym obwodzie probierczym, odpowiadających dopuszczalnemu zużyciu styków lub innych elementów członów łączeniowych łącznika.

Znamionowa częstość łączeń - największa liczba cykli łączeniowych w określonym czasie (najczęściej w ciągu 1h), przy której łącznik nie powinien ulec uszkodzeniu przed wykonaniem liczby cykli łączeniowych wyznaczonych przez trwałość łączeniową i mechaniczną.

Czas zamykania łącznika (Tz) - czas od chwili wystąpienia impulsu sterowniczego powodującego zamykanie łącznika do chwili osiągnięcia po raz pierwszy położenia zamknięcia przez styki ruchome tego bieguna, który jako ostatni osiąga stan zamknięcia.

Czas otwierania łącznika (To) - czas od chwili wystąpienia impulsu sterowniczego powodującego otwieranie łącznika do chwili osiągnięcia po raz pierwszy położenia otwarcia przez styki ruchome tego bieguna, który jako ostatni osiąga stan otwarcia.

Czas niejednoczesności zamykania łącznika (Tnz) - czas od chwili uzyskania styczności styków w pierwszym zamykającym się biegunie do chwili uzyskania styczności styków
w ostatnim zamykającym się biegunie łącznika.

Czas niejednoczesności otwierania łącznika (Tno) - czas od chwili utraty styczności styków w pierwszym otwierającym się biegunie do chwili utraty styczności styków w ostatnim otwierającym się biegunie łącznika.

Odskoki sprężyste styków - tłumione drgania sprężyste styków występujące w czasie zamykania zestyku przy zderzeniu styku ruchomego ze stykiem nieruchomym i powodujące przejściową utratę styczności styków.

Czas trwania odskoków styku łącznika (Tt) - łączny czas trwania poszczególnych odskoków styku przy zamykaniu łącznika.

Czas występowania odskoków styku łącznika (Tw) - czas od początku pierwszego odskoku do chwili uzyskania styczności styków po ostatnim odskoku.

34. Kryteria doboru poszczególnych rodzajów łączników.

Parametr / Kryterium doboru	Rodzaj łącznika
		Odłącznik	Rozłącznik	Wyłącznik	Bezpiecznik
Napięcie znamionowe	wszystkie	niskie i średnie	wszystkie	niskie i średnie
Prąd wyłączalny Inw (Inw/IN)	żaden lub bardzo mały (ok. 0)	umiarkowany <10	duży i bardzo duży Ⴓ10	bardzo duży
Zdolność izolowania wyłączonego obwodu	bardzo duża	duża	niezadowalająca przy napięciach średnich i wysokich	bardzo duża po wyjęciu wkładki

35. Budowa, zasada działania i wyposażenia wyłączników.

Wyłączniki - charakteryzujące się zdolnością łączenia prądów o dużych wartościach (prądów zwarciowych) oraz przeciętną trwałością mechaniczną i niewielką znamionową częstością łączeń.

36. Omówić proces załączania i wyłączania wyłącznika mocy.

37. Budowa, zasada działania i parametry styczników.

Styczniki - charakteryzujące się bardzo dużą trwałością mechaniczną, wyrażającą się w milionach cykli łączeniowych (bez obciążenia), dużą znamionową częstością łączeń oraz zdolnością łączenia ograniczoną do prądów roboczych.

Są przeznaczone do manewrowania z dużą częstością łączeń silnikami elektrycznymi oraz innymi odbiornikami energii elektrycznej, zwłaszcza gdy występuje konieczność zdalnego załączania i wyłączania urządzeń. Styczniki mogą być wyposażone np. w przekaźniki termobimetalowe lub prądowe i napięciowe, co pozwala na realizację prostych układów sterowania i zabezpieczeń.

Wyposażenie:

Przekaźniki termobimetalowe (wyzwalacze nadprądowe przeciążeniowe) - powodują otwarcie wyłącznika z pewną zwłoką czasową zależną od wartości prądu;

Wyzwalacze zwarciowe (elektromagnetyczne) - w wyłącznikach na niewielkie prądy znamionowe - wyzwalacze jednoczłonowe bezzwłoczne (0,02 - 0,04 s), natomiast w wyłącznikach o dużych prądach znamionowych mogą być wyzwalacze dwuczłonowe - człon bezzwłoczny (0,02 - 0,04 s) i człon zwłoczny (0,1 - 0,5 s);

Wyzwalacze napięciowe nadmiarowe (nadnapięciowe, wzrostowe, wybijakowe)

Wyzwalacze napięciowe niedomiarowe (podnapięciowe, zanikowe)

Schemat:

38. Kategorie użytkowania styczników.

39. Klasy pracy styczników (elementy składowe).

40. Schemat sterowania stycznika z zapewnieniem samopodtrzymania.

41. Podział i przeznaczenie przekładników

Przekładniki stosuje się w celu: (Pomiaru różnych wielkości elektrycznych w obwodach pierwotnych Tworzenia układów zabezpieczeń i automatyki)

Rodzaje przekładników: (Pomiarowe - duża dokładność transformacji w stanach ustalonych Zabezpieczeniowe - wierna transformacja prądów i napięć głównie w stanach nieustalonych)

Prądowe (WN, przepustowe, szynowe, ziemnozwarciowe, niskiego nap, kablowe wnętrzowe) Napięciowe (pojemnościowe. WN SN) Przekładniki niekonwencjonalne prądowe i napięciowe

42. Parametry i kryteria doboru przekładników prądowych.

Przekładnia prądowa (zwojowa)

Błąd prądowy

Błąd kątowy (*) - jest to kąt między odwróconym wektorem prądu wtórnego Is a wektorem prądu Ip

Błąd całkowity (*c) - wartość skuteczna różnicy wartości chwilowych: prądu wtórnego is przemnożonego przez przekładnię oraz prądu pierwotnego ip

Parametry znamionowe:

Napięcie znamionowe: od 0,5 kV

Prąd znamionowy pierwotny i wtórny (5-10-15-20-30-50-75) A*10/5 lub 1

Moc znamionowa 2,5-5-10-15-30 VA

Klasa dokładności 0,1-0,2-0,5-1-3-5; (3P, 5P)

Znamionowy prąd bezpieczny przyrządu I_pL

Współczynnik bezpieczeństwa przyrządu (FS)

Cieplna wytrzymałość zwarciowa

Dynamiczna wytrzymałość zwarciowa

Moc znamionowa SN przekładnika jest to taka wartość mocy pozornej (SN = I2sNZobcN), którą przekładnik może zasilać obwód wtórny, przy czym błędy transformacji nie przekraczają klasy dokładności przekładnika.

Znamionowy prąd bezpieczny przyrządu IpL oznacza najmniejszą wartość prądu pierwotnego, przy której, przy znamionowym obciążeniu przekładnika jego błąd całkowity jest równy lub większy niż 10%.

Znamionowy współczynnik bezpieczeństwa FS jest równy stosunkowi znamionowego prądu bezpiecznego przyrządu do znamionowego prądu pierwotnego przekładnika; bezpieczeństwo przyrządów zasilanych przez przekładnik jest większe, gdy wartość współczynnika bezpieczeństwa FS jest mniejsza.

Znamionowy krótkotrwały prąd cieplny I_thN - określa cieplną wytrzymałość zwarciową przekładnika i wynosi IthN = (60*250)IpN

Znamionowy prąd dynamiczny I_dN - określa wytrzymałość dynamiczną przekładnika i jest równy 2,5 It_hN

45. parametry i kryteria doboru przekładników napięciowych.

Przekładnia napięciowa (zwojowa)

Błąd napięciowy

Błąd kątowy (*) - jest kąt między wektorem napięcia wtórnego U2 a wektorem napięcia pierwotnego U1

Parametry znamionowe:

Napięcie znamionowe pierwotne U_N i U_N/√3

Napięcie znamionowe strony wtórnej 100V i 100/√3 V lub 110, 200

Moc znamionowa przy cos*=0,8 10-15-25-30-50-75-100-150-200-300-400-500 VA

Cieplna moc graniczna

Klasa dokładności 0,1-0,2-0,5-1-3-5 (3P, 6P)

Znamionowy współczynnik napięciowy

Cieplna moc graniczna przekładnika określa największe dopuszczalne długotrwałe obciążenie strony wtórnej przy napięciu znamionowym, przy którym przyrosty temperatury uzwojeń ani żadnych innych części przekładnika nie są wyższe niż wartości graniczne dopuszczalne.

Znamionowy współczynnik napięciowy jest to iloraz największej wartości napięcia pracy i napięcia znamionowego, przy którym przekładnik powinien zachować wymaganą wytrzymałość cieplną w określonym czasie oraz wymaganą dokładność transformacji napięcia pierwotnego. Wymagane wartości współczynników napięciowych zależą od typu sieci i sposobu uziemienia uzwojenia pierwotnego przekładnika i wynoszą:

-1,5/30 s w sieciach o skutecznie uziemionym punkcie neutralnym

-1,9/30 s w sieciach o izolowanym punkcie neutralnym oraz w sieciach kompensowanych z samoczynnym wyłączaniem zwarć doziemnych

-1,9/8 h w sieciach o izolowanym punkcie neutralnym oraz w sieciach kompensowanych bez samoczynnego wyłączania zwarć doziemnych.

47.podać symbole literowe wykorzystywane do oznaczenia uzwojeń przekładników prądowe: wgPN-84/o6542 po stronie pierwotnej K,L (Ka,KB,La,Lb) po stronie wtórnej k,l (l₁, l_2, 1k.1l,2k,2l) wgPN-/IEC 185 po stronie pierwotnej P1,P2, po stronie wtórnej S1,S2 (S1,S2,S3,1S1,1S2,2S1,2S2) napięciowe wgPN-85/E-06551 po pierwotnej M,N po wtórnej m,n wgPN-IEC185 po pierwotnej AB po wtórnej

48.Klasyfikacja kabli i przewodów ze względu na budowę:

gołe, izolowane, szynowe, szynoprzewody. Kable elektroenergetyczne(na nap: 0,6/1kV, 3,6/6kVdo 18/30kV, 64/110kVi wyższe, sygnalizacyjne, okrętowe, górnicze, do taboru kolejowego) przewodyelektroenergetyczne(do linii napowietrznych, izolowane na układania stałe, izolowane do odbiorników ruchomych i przenośnych, oponowe, górnicze,lotnicze.)

49.budowa kabli elektroenergetycznych średniego napięcia (żyła robocza, ekran żyły, izolacja,ekran izolacji, uszczelnienie wzdłużne, żyła powrotna, uszczelnienie wzdłużne-taśma, wytłaczana powłoka,powłoka antykorozyjna,powłoka zewnętrzna)

50.omówić zasadę oznaczania kabli i przewodów z podaniem konkretnych przykładów

YAKY 4x120 - 0,6/1 kV - kabel aluminiowy, czterożyłowy o izolacji i powłoce polwinitowej, przekrój żył 120 mm2, napięcie znamionowe 0,6/1 kV

YKSY 7x1,5 - kabel o izolacji i powłoce polwinitowej, miedziany 7 żył o 1,5mm2,

XRUHAKXS 1x120 - 8,7/15kV - kab.alum. Izolacja XLPE, powłoka polietylen, pole promieniste 1 zyła 0 120mm2 nap.faz 8,7/15kV

HAKnFtA 3x70+25 - 8,7/15kV kabel w ochronie włóknistej, pancerzu z taśmy stalowej, izolacji papierowej z syciwem nieściekającym w powłoce polwinitowej, aluminiowy 3 żyły o przekroju 70mm2

, zyle powrotnej 25mm2 nap. Fazowemu 12 miedzyfaz 20kV

51.Kryteria doboru kabli elektroenergetycznych

-Napięcie znamionowe i częstotliwość systemu

-Miejsce i sposób ułożenia

-Oczekiwane obciążenia prądowe

-Dopuszczalny spadek napięcia

-Wartości prądów zwarciowych i czas trwania zwarcia

-Asymetria obciążenia w układzie trójfazowym

-Sposób wykonania ochrony przeciwporażeniowej

-Spodziewane narażenia mechaniczne

-Układ połączeń sieci względem ziemi (TN, TT, IT)

-Zagrożenie pożarowe

-Najniższa i najwyższa spodziewana temperatura w pomieszczeniu

-Obecność cieczy, par i gazów żrących i innych czynników szkodliwych

52Kolejność czynności przy wyznaczaniu przekroju żył przy doborze kabli.

1. wyznacza się przekrój ze względu na obciążalność prądową długotrwałą;

2. sprawdza się czy dobrany przewód jest wystarczający ze wzglądów mechanicznych

3.Sprawdza się, czy spadki napięcia nie będą większe niż wartości graniczne dopuszczalne

4.Sprawdza się, czy dobrane przekroje są wystarczające ze względu na cieplne działanie prądów przeciążeniowych i zwarciowych

5.Sprawdza się skuteczność ochrony przeciwporażeniowej

53Zasady wyznaczania przekroju żył kabla ze względu na warunki pracy normalnej i w stanie zwarcia

a) minimalny przekrój żyły dla zwarcia:

przewodów gołych: dla tk > 1 s

lub S Ⴓ Smin gdzie

gdzie:

Sth- gęstość prądu zwarciowego [A/mm2]

Sth1- gęstość prądu zwarciowego 1-sekundowego

- przewód izolowany

b) minimalny przekrój żyły dla pracy normalnej

Dopuszczalny spadek napięcia

-Dla obwodów jednofazowych

-Dla obwodów trójfazowych

54Szynowe układy połączeń stacji elektroenergetycznych

Występujące w praktyce można podzielić na:

· Pojedynczy system szyn zbiorczych;

· Podwójny system szyn zbiorczych;

· Wielokrotny system szyn zbiorczych;

Istnieje również podziały ze względu na sekcjonowanie szyn zbiorczych

Układy o pojedynczym systemie szyn zbiorczych są stosowane głównie w sieciach o niskim napięciu, lecz spotyka się je również dosyć często w sieciach średnich napięć oraz stosunkowo rzadko w sieciach 110 kV do zasilania odbiorców mniej ważnych z punktu widzenia ciągłości dostawy energii elektrycznej. Są one, poza układami blokowymi, najtańszymi inwestycyjnie układami rozdzielnic. Gdy wymagania dotyczące niezawodności zasilania są wyższe, stosuje się podwójny system szyn zbiorczych.

55Bezszynowe układy połączeń stacji elektroenerge.

· Układy blokowe;

· Układy mostkowe;

· Układy wielobokowe.

Układy blokowe charakteryzują się szeregowym połączeniem wszystkich elementów obwodu głównego bez pośrednictwa szyn zbiorczych.

Układ mostkowy to dwa układy blokowe poprzecznie połączone za pomocą odłącznika lub wyłącznika.

Układy połączeń wielobokowe - występują w sieciach wysokich i najwyższych napięć - 400 kV i wyższe.

56Rozwiązania techniczne stosowane dla potrzeb realizacji funkcji łącznika sekcyjnego

Pojedynczy system szyn zbiorczych sekcjonowanych odłącznikiem (a) dwoma odłącznikami (b), lub

wyłącznikiem i odłącznikami (c)

57Wymienić i scharakteryzować (pod kątem wyposażenia) poszczególne rodzaje pól rozdzielni

W zależności od przeznaczenia rozróżniamy następujące pola:

-

Liniowe (odpływowe i dopływowe - zasilające) - najczęściej wyposażone się w wyłączniki i odłączniki (szynowe i liniowe) lub rozłączniki z bezpiecznikami, ostatecznie odłączniki z bezpiecznikami

-

Transformatorowe - wyposażone w wyłączniki i odłączniki- Pomiarowe - przekładniki prądowe i napięciowe - przyłączone za pomocą odłączników z bezpiecznikami

- Łączników szyn (sekcyjne i systemowe)

-

Potrzeb własnych

- Odgromnikowe

58 Narysować schemat i omówić zasadę pracy rozdzielni z podwójnym niesekcjionowanym systemem szyn zbiorczych

Ws - wyłącznik

systemowy

Każde pole połączone jest z obydwoma systemami szyn. Systemy szyn mogą być połączone ze sobą za pomocą wyłącznika systemowego. Stosowany jest w stacjach o wymaganej dużej niezawodności zasilania. Jeden system szyn -roboczy, drugi rezerwowy. Ws w normalnych warunkach pracy jest wyłączony.

59Narysować schemat i omówić zasadę pracy rozdzielni z pojedynczym sekcjionowanym systemem szyn zbiorczych

Sekcjonowanie szyn zbiorczych- zwiększenie niezawodności przy zasilaniu stacji z dwóch lub więcej źródeł. Dzieli się szyny na sekcje zasilane z odrębnych źródeł energii montując w ciągu szyn odłącznik. W przypadku zakłóceń na szynach lub w urządzeniach linii przyłączonych do jednej z sekcji istnieje możliwość wyłączenia sekcji uszkodzonej i utrzymanie pracy stacji w pozostałych sekcjach. Odbiory ważne mogą być zasilane w sposób krzyżowy z dwóch różnych sekcji tej samej rozdzielnicy.

60Narysować schemat i omówić możliwości układu typu H

Układy H z trzema wyłącznikami:

a) w poprzeczce i polach liniowych

b) w poprzeczce i polach transformatorowych

Układy mostkowe umożliwiają pracę:

a)dwóch linii i dwóch transformatorów, przy otwartej lub zamkniętej poprzeczce (praca równoległa)

b)dwóch linii i jednego transformatora

c)jednej linii i dwóch transformatorów

d)jednej linii i jednego transformatora

e)dwóch linii, przy przelotowym przesyle energii.

61. Wymień dane techniczne charakteryzujące rozdzielnice SN.

Liczba faz 3

Częstotliwość znamionowa 50 [Hz]

Napięcie znamionowe 24 [kV]

Napięcie probiercze o częstotliwości sieciowej 50 kV/60 [kV]

Napięcie probiercze udarowe piorunowe 1,2/50 *s 125/145 [kV]

Prąd znamionowy ciągły pola transformatorowego 400 [A]

Prąd znamionowy 1-sek. szyn zbiorczych 12,5 [kA]

Prąd znamionowy ciągły 400 A / 630 A

Prąd znamionowy krótkotrwały 12,5 kA (1 s) / 16 kA (1 s)

Prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany 31,5 kA / 40 kA

Odporność na działanie łuku wew. 12,5 kA (0,5 s)/16 kA (0,5 s)

Stopień ochrony IP 4X

Prąd znamionowy ciągły szyn pola transformatorowego 250 A

Prąd znamionowy wyłączalny 16 kA

Prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany 6 kA (1 s)

62. Podstawowe rozwiązania rozdzielnic SN (pod kątem zastosowanej izolacji).

Izolacja powietrzna

63. Skutki zbyt małego współczynnika mocy cosϕ.

Przepływ prądu przez elementy systemu zawierające reaktancję (linie, dławiki itp.), a także praca przy małym współczynniku mocy cosϕ (przy stałej wartości mocy czynnej) powodują zwiększenie wartości prądów roboczych, czego następstwem są:

- zwiększone straty mocy i energii czynnej,

- zwiększone spadki napięć w liniach zasilających i transformatorach,

- konieczność instalowania urządzeń i aparatów o większych mocach i prądach znamionowych (transformatory, łączniki i in.) oraz przewodów o większych przekrojach żył.

64. Metody kompensacji mocy biernej (naturalne i sztuczne). Warunek kompensacji idealnej.

Metody kompensacji mocy biernej można podzielić na dwie podstawowe:

- naturalne metody poprawy współczynnika mocy biernej,

- metoda poprawy współczynnika mocy za pomocą urządzeń kompensujących.

Do naturalnych metod poprawy współczynnika mocy biernej należy:

- właściwy dobór silników,

- ograniczenie pracy jałowej odbiorników,

- stosowanie przełącznika „trójkąt - gwiazda”, jeżeli z trybu pracy maszyny wynika konieczność czasowej pracy silnika dla małego obciążenia (poniżej 50% jego mocy znamionowej),

- stosowanie silników zwartych zamiast pierścieniowych i szybkoobrotowych zamiast wolnoobrotowych, ze względu na większą wartość znamionowych współczynników mocy,

- zastępowanie dużych silników asynchronicznych silnikami synchronicznymi, które umożliwiają pracę dla cosϕ=1 lub nawet pobierają z sieci moc bierną pojemnościową (przy przewzbudzeniu),

- należyta konserwacja i remonty silników,

- dobór mocy transformatorów odpowiadających przewidywanym obciążeniom.

65. Ochrona odgromowa i przepięciowa obiektów energetycznych.

OBIEKTY ENERGETYCZNE

1.Ochronę przed wyładowaniami bezpośrednimi stosuje się w:

Stacjach napowietrznych i wnętrzowych o napięciu ≥110 kV

Stacjach transformatorowych średnich napięć z transformatorami
o łącznej mocy powyżej 1600 kVA

2.Ochrona budynków stacji elektroenergetycznych

Budynki rozdzielni i nastawni chroni się zgodnie z zasadami obowiązującymi w zakresie ochrony odgromowej budowli

3.Uziomy

Naturalne - jeżeli znajdują się w odległości mniejszej niż 10 m

Sztuczne - pionowe lub poziome (bednarka na głębokości 0,6 m)

4.Ochrona urządzeń i aparatów elektroenergetycznych

Zwody poziome - strefa ochronna zapewniana przez dwa zwody poziome zawieszone na wysokości h nie większej niż 30 m (a) oraz strefa chroniona na wysokości hx (b)

Zwody pionowe - strefa ochronna zapewniana przez dwa zwody pionowe nie wyższe niż 30 m; c) strefa chroniona na wysokości hx

5.Ochrona linii elektroenergetycznych

Linie na konstrukcjach stalowych powinny być chronione na całej długości, jednym lub dwoma przewodami odgromowymi

-kąt ochrony dla skrajnych przewodów nie powinien być większy niż:
30o - dla linii 110 kV
20o - dla linii 220 kV i więcej

-kąt ochrony dla środkowego przewodu (pomiędzy dwoma przewodami odgromowymi) nie może przekraczać 60o

-przewody odgromowe na każdym słupie powinny być uziemione

Linie bez przewodów odgromowych powinny być w niego wyposażone 1-2 km przed wejściem do stacji

66. Ochrona odgromowa i przepięciowa obiektów przemysłowych.

OBIEKTY BUDOWLANE

W Polsce zagadnienia ochrony odgromowej regulują zasadniczo dwie normy:

PN/E-05003/1986 - Ochrona odgromowa obiektów budowlanych

PN-IEC 61024/2002 - Ochrona odgromowa obiektów budowlanych

Kryteria stosowania ochrony odgromowej według normy PN-86/E-05003

Podział obiektów budowlanych

Obiekty produkcyjne i magazynowe oraz nie zagrożone wybuchem oraz budynki mieszkalne, użyteczności publicznej itp.

Obiekty zagrożone pożarem oraz wybuchem

Inne nie wymieniowe powyżej, np. kominy, kolejki linowe, mosty, dźwigi , obiekty sportowe itp.

2.Rodzaje ochrony odgromowej

podstawowa

obostrzona

w wykonaniu specjalnym

3.Obiekty wymagające ochrony podstawowej to np.:

budynki nie występujące w zwartej zabudowie (wolnostojące) o wysokości powyżej 15 m i powierzchni ponad 500 m2

budynki użyteczności publicznej, w których mogą przebywać ludzie w dużych grupach (ponad 50 osób): domy towarowe, kościoły, kina, teatry, restauracje itp.

budynki przeznaczone dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się

obiekty o dużej wartości historycznej, materialnej lub kulturalnej

budynki wyższej użyteczności publicznej: policja, straż, urzędy)

Hale o wymiarach przekraczających 40x40 m o żelbetowych lub stalowych słupach wsporczych

Budynki z materiałów łatwo zapalnych

Obiekty do produkcji, przetwarzania i składowania materiałów łatwo zapalnych

Obiekty nie wymienione powyżej dla których wskaźnik zagrożenia piorunowego przekracza wartość 10-4

4.Ochrona obostrzona

Obiekty zagrożone pożarem i wybuchem

5.Ochrona w wykonaniu specjalnym

Nietypowe obiekty: kominy, mosty itp..

67. Elementy systemu ochrony odgromowej.Elementy ochrony odgromowej

zwody - powinny wytrzymywać przepływ prądu piorunowego. Zwodami mogą być elementy konstrukcyjne obiektu (zwody naturalne) lub przewody umieszczone tylko w celach ochrony odgromowej (zwody sztuczne)

przewody odprowadzające - w pierwszej kolejności należy wykorzystywać elementy konstrukcyjne budynku (przewody naturalne), a w przypadku ich braku - przewody sztuczne

przewody uziemiające - elementy łączące przewody odprowadzające z uziomem. W miejscu ich połączenia powinny być zaciski probiercze.

zaciski kontrolne uziomów indywidualnych oraz uziomów wspomagających

uziomy (otokowe, pionowe, promieniowe, fundamentowe) - zaleca się stosowanie przede wszystkim wykorzystywanie uziomów naturalnych obiektu budowlanego. W przypadku uziomów sztucznych zaleca się stosowanie uziomów otokowych. Norma PN-IEC 61024 wprowadza podział uziomów stosowanych do celów ochrony odgromowej na:

-typu A, do którego należą uziomy pionowe oraz poziome (promieniowe) dołączone do każdego z przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej

-typu B, do którego należą uziomy otokowe, kratowe
i fundamentowe.

68. Rodzaje ograniczników przepięć i ich parametry.

Ważne urządzenia elektroenergetyczne (transformatory, linie kablowe itp.) powinny być chronione przed skutkami przepięć za pomocą ograniczników przepięć. W przypadku mniej ważnych urządzeń mogą być stosowane również: iskierniki lub odgromniki wydmuchowe.

Parametry ograniczników przepięć

Napięcie trwałej pracy ogranicznika Uc - największa dopuszczalna wartość skuteczna napięcia o częstotliwości sieciowej, które może być trwale przyłożone między zaciski ogranicznika

Napięcie znamionowe ogranicznika UNr - największa dopuszczalna wartość skuteczna napięcia o częstotliwości sieciowej, przy której jest zapewnione działanie ogranicznika w warunkach wystąpienia przepięcia

Napięcie obniżone ogranicznika Ures - szczytowa wartość napięcia występującego podczas przepływu znamionowego prądu wyładowczego

Znamionowy prąd wyładowczy INw - szczytowa wartość prądu udaru prądowego, która jest stosowana do wyznaczenia poziomu ochrony ogranicznika (Ures)

Graniczny prąd wyładowczy Iwg - szczytowa wartość prądu udaru
o kształcie 4/10 *s, który jest stosowany do sprawdzenia odporności ogranicznika na bezpośrednie wyładowanie piorunowe

Współczynnik zwarcia doziemnego kz - iloraz wartości skutecznej napięcia fazy zdrowej w przypadku zwarcia doziemnego jednej z faz sąsiednich do napięcia tej fazy bez takiego zwarcia.

69. Kategorie ochrony przeciwprzepięciowej w instalacjach elektrycznych NN.

Kategorie instalacji elektrycznych

Kategoria IV - dotyczy początkowej części instalacji i zainstalowanych tam urządzeń, które powinny być dobrane z uwzględnieniem możliwości występowania przepięć atmosferycznych i łączeniowych; patrząc od strony zasilania do złącza lub rozdzielnicy głównej

Kategoria III - dotyczy części instalacji narażone na obniżone wartości przepięć; instalacje wewnętrzne

Kategoria II - dotyczy urządzeń przenośnych i ręcznych przyłączanych do instalacji odbiorczej

Kategoria I - dotyczy urządzeń i elementów urządzeń stosowanych w zamkniętych zestawach, szczególnie narażonych na przepięcia (urządzenia elektroniczne)

70. Wymienić i zdefiniować klasy ograniczników przepięć NN.

Klasy ograniczników przepięć (wg norm VDE oznaczamy A, B, C, D, a wg norm ICE - I, II, III)

Klasa B (I) - (odgromniki) - należy instalować na początku instalacji (w złączu) zasilanych z sieci rozdzielczych napowietrznych oraz z sieci kablowych w budynkach z zewnętrzną instalacją odgromową

Klasa C (II) - (ogranicznik przepięć) - należy stosować w miejscach rozgałęzienia się instalacji w rozdzielnicach na poszczególnych piętrach budynku oraz w rozdzielnicy głównej lub w złączu w budynkach bez instalacji odgromowej zasilanych z sieci rozdzielczych kablowych

Klasa D (III) - ograniczniki tej klasy instaluje się przeważnie w puszkach rozgałęźnych, kanałach instalacyjnych, specjalnych gniazdach wtyczkowych, „przedłużaczach” lub bezpośrednio w chronionych urządzeniach.

71Scharakteryzować poszczególne typy układów sieci nN.

Wyróżniamy następujące typy układów niskiego napięcia:

a)TN-C -Funkcje przewodów N i PE
w całym układzie pełni jeden przewód, bezpośrednie połączenie dostępnych części przewodzących
z uziemionym punktem neutralnym układu sieci,

b)TN-S -Funkcje przewodów N i PE w całym układzie pełnią oddzielne przewody, bezpośrednie połączenie dostępnych części przewodzących
z uziemionym punktem neutralnym układu sieci,

c)TN-C-S - Funkcje przewodów N i PE w części układu pełni jeden przewód,
a w pozostałej części - oddzielne przewody, bezpośrednie połączenie dostępnych części przewodzących z uziemionym punktem neutralnym układu sieci,

d)TT - Bezpośrednie połączenie z ziemią podległych ochronie dostępnych części przewodzących, bezpośrednie połączenie jednego punktu (neutralnego) układu sieci z ziemią,

e)IT - Wszystkie części będące pod napięciem są izolowane od ziemi, Bezpośrednie połączenie z ziemią podległych ochronie dostępnych części przewodzących .

72Wymienić i podać oznaczenia oraz cechy charakterystyczne klas ochronności.

a) Klasa 0 - brak oznaczenia, izolacja jedynie podstawowa, brak zacisku ochronnego,

b)Klasa I - , izolacja jedynie podstawowa,

zacisk ochronny do przyłączenia przewodu PE lub PEN,

c) Klasa II - izolacja podwójna lub wzmocniona, brak zacisku ochronnego,

d) Klasa III zasilanie napięciem bardzo niskim w układzie SELV lub PELV.

73Zdefiniować pojecie kodu IP - omówić znaczenie poszczególnych cyfr.

Kod IP - system kodowego oznaczenia stopni ochrony zapewnianej przez obudowy.

Pierwsza cyfra w kodzie IP oznacza stopień ochrony ludzi przed dotknięciem części pod napięciem i ruchomych oraz stopień ochrony urządzenia przed przedostaniem się ciał stałych.

Druga cyfra osnacza stopień ochrony urządzenia przed działaniem wody.

Pierwszymi cyframi w kodzie IP mogą być cyfry od 0-6 natomiast na drugi miejscu od 0-8.

0-na pierwszym miejscu oznacza brak ochrony przed dotknięciem części pod napięciem i ruchomych oraz urządzenia przed przedostaniem się ciał stałych, na drugim brak ochrony przed działaniem wody,

1-na pierwszym miejscu oznacza ochrone: przed przypadkowym dotknięciem wierzchem dłoni, przed przedostaniem się ciał stałych o średnicy
50 mm i większej, na drugim oznacza ochrone przed pionowa padającymi kroplami wody,

2-na pierwszym miejscu oznacza ochrone przed dotknięciem palcem, przed przedostaniem się ciał stałych o średnicy 12 mm i większej, na drugim oznacza ochrone przed pionowo padającymi kroplami na urządzenia odchylone o 15 stopni od położenia pionowego,

3-na pierwszym miejscu oznacza ochrone przed dotknięciem za pośrednictwem narzędzi i drutów o średnicy 2,5 mm i większej, przed przedostaniem się ciał stałych o średnicy 2,5 mm i większej, na drugim oznacza ochrone przed natryskiem wody pod kątem do 60 stopni od pionu z każdej strony,

4-na pierwszym miejscu oznacza ochrone przed dotknięciem za pośrednictwem narzędzi i drutów o średnicy 1mm i większej, przed przedostaniem się ciał stałych o średnicy 1 mm i większej, na drugim oznacza ochrone przed rozbryzgiwaniem wody na obudowę z dowolnego kierunku,

5-na pierwszym miejscu oznacza ochrone przed dotknięciem za pośrednictwem narzędzi i drutów o średnicy 1mm i większej, przed przedostaniem się pyłu o ilości utrudniającej działanie aparatu lub zmniejszającej bezpieczeństwo, na drugim oznacza ochrone przed lana strugą na obudowę z dowolnej strony

6-na pierwszym miejscu oznacza ochrone przed dotknięciem za pośrednictwem narzędzi i drutów o średnicy 1mm i większej, całkowita ochrona przed przedostaniem się pyłu, na drugim oznacza ochrone przed laną silną strugą na obudowę z dowolnej strony

7-na pierwszym -nie występuje, na drugim oznacza ochrone przed zanurzeniem krótkotrwałym, , brak wnikania wody w ilości wywołującej szkodliwe skutki

8-na pierwszym -nie występuje, na drugim oznacza ochrone przed zanurzeniem ciągłym.

74Rodzaje ochrony przeciwporażeniowej.

Ochrone przeciwporażeniową dzielimy na ochrone przed dotykiem bezpośrednim i dotykiem pośrednim. Jednym ze sposobów ochrony przeciwporażeniowej jest:

-stosowanie układów o bardzo niskim napięciu (ELV) jednak nie mogą one być wszędzie stosowane.

-ochrone całkowita

-ochrone częściowa

-ochrona poprzez samoczynne wyłączenie zasilania lub sygnalizacje

-separacja odbiorników

-stosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych,

-izolowanie stanowiska

75Ochrona przeciwporażeniowa przed dotykiem bezpośrednim-stosowane środki.

Wyróżniamy następujące sposoby ochrony przed dotykiem bezpośrednim:

-ochrone całkowita- stosowanie odpowiednich izolacji obudów i osłon

-ochrone częściowa- stosowanie przegród, barier i odpowiednich odległość od przewodzących elementów,

-jako urzadzenie uzupełniające może być stosowany wyłącznik różnicowoprądowy.

76Ochrona przeciwporażeniowa przed dotykiem pośrednim-stosowane środki.

Wyróżniamy następujące sposoby ochrony przed dotykiem pośrednim:

-ochrona poprzez samoczynne wyłączenie zasilania lub sygnalizacje, stosowana przewaznie we wszystkich sieciach nN (TN, TT, IT)

-separacja odbiorników

-stosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych,

-izolowanie stanowiska.

77Kryteria skuteczności ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem pośrednim w układzie sieciowym typu TN.

Kryteria skuteczności ochrony są spełniona, gdy spełniona jest zależność:

Z_sI_a Ⴃ U_o

Z_s - impedancja pętli zwarcia

I_a - prąd zapewniający zadziałanie urządzenia wyłączającego w określonym czasie
(0,2 s dla UL=25V i 0,4 s dla UL = 50V), dla urządzeń różnicowoprądowych Ia = I၄N

Uo - napięcie znamionowe sieci względem ziemi.

78. Kryteria skuteczności ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem pośrednim w układzie sieciowym typu TT.

Kryteria skuteczności ochrony są spełniona, gdy spełniona jest zależność:

R_A I_a Ⴃ U_l

R_A - suma rezystancji uziemienia uziomu i przewodu ochronnego części przewodzących

I_a - prąd zapewniający zadziałanie urządzenia wyłączającego w określonym czasie
(0,2 s dla UL=25V i 0,4 s dla UL = 50V, w przypadku urządzeń przetężeniowych
o zależnej charakterystyce czasowo-prądowej dopuszczalny czas zadziałania wynosi 5s), dla urządzeń różnicowoprądowych Ia = I၄N

U_l - napięcie graniczne dopuszczalne w danych warunkach środowiskowych

79Budowa, parametry i zasada działania wyłączników różnicowoprądowych.

Budowa wyłącznika różnicowoprądowego o działaniu bezpośrednim

1 - przekładnik sumujący

2 - przekaźnik Różnicowoprądowy

3 - zamek wyłącznika

Rd - rezystor ograniczający

PK - przycisk kontrolny

K - urządzenie chronione

Podstawowym elementem wyłącznika różnicowoprądowego jest przekładnik Ferrantiego, przez którego rdzeń magnetyczny przeprowadzone są jako uzwojenia pierwotne przewody faz L1, L2, L3, oraz przewód neutralny N. Na rdzeniu przekładnika Ferrantiego nawinięte jest uzwojenie wtórne stanowiące integralny element toru pomiarowego. Układ pomiarowy reaguje na różnicę pomiędzy strumieniem magnetycznym wywołanym przepływającymi prądem fazowym IL i neutralnym IN. W przypadku pełnej symetrii prądu IL i IN wypadkowy strumień magnetyczny płynący w rdzeniu przekładnika Ferrantiego jest równy zero. Natomiast w przypadku uszkodzenia izolacji przewodu fazowego lub neutralnego pojawia się prąd IPE płynący w przewodzie ochronnym PE. Prowadzi to do rozrównoważenia wypadkowego strumienia magnetycznego i w konsekwencji do pojawienia się prądu różnicowego ID w uzwojeniu wtórnym wyzwalacza nadprądowego. Jeżeli prąd różnicowy przekroczy wartość progową IDn to wówczas nastąpi odblokowanie zamka mechanizmu zapadkowego i otwarcie wyłącznika.

80Na czym polegają i jakie elementy obejmują połączenia wyrównawcze główne i miejscowe?

Zastosowanie połączeń wyrównawczych ma na celu ograniczenie do wartości dopuszczalnych długotrwale w danych warunkach środowiskowych napięć występujących pomiędzy różnymi częściami przewodzącymi.

Połączenia wyrównawcze główne realizuje się przez umieszczenie
w najniższej kondygnacji budynku głównej szyny uziemiającej, do której są przyłączone:

-przewody uziemiające,

-przewody ochronne lub ochronno-neutralne,

-funkcjonalne przewody uziemiające (w razie potrzeby),

-metalowe rury oraz metalowe urządzenia wewnętrznych instalacji wody zimnej i gorącej, ścieków, centralnego ogrzewania, gazu, klimatyzacji, metalowe powłoki i pancerze kabli elektroenergetycznych itp.

-metalowe elementy konstrukcyjne budynku, takie jak np. zbrojenia itp.

W pomieszczeniach o zwiększonym zagrożeniu porażeniem (np.
łazienki, hydrofornie, pomieszczenia wymienników ciepła, kotłownie, pralnie) oraz przestrzeniach, w których nie ma możliwości zapewnienia ochrony przeciwporażeniowej przez samoczynne wyłączenie zasilania po przekroczeniu wartości napięcia dotykowego dopuszczalnego długotrwale na częściach przewodzących dostępnych, powinny być wykonane połączenia wyrównawcze dodatkowe (miejscowe).

Połączenia wyrównawcze dodatkowe (miejscowe) powinny obejmować wszystkie części przewodzące jednocześnie dostępne, takie jak:

-części przewodzące dostępne,

-części przewodzące obce,

-przewody ochronne wszystkich urządzeń, w tym również gniazd wtyczkowych i wypustów oświetleniowych,

-metalowe konstrukcje i zbrojenia budowlane.

1.Klasyfikacja zestyków ze względu na przyjęte kryterium podziałowe.
2.Zdefiniować pojęcie rezystancji zestykowej i jej elementów składowych.
3.Wykreślić rozkład temp. Zestyku punktowego w stanie cieplnie ustalonym - zaznaczyć i zdefiniować poszczególne temp.
4.Narysować zależność rezystancji przejścia od temp. zestyku (zaznaczyć i opisać charakterystyczne punkty).
5.Narysować zależność Rp od siły docisku dla różnych kształtów powierzchni styczności.
6.Przebieg nagrzewania elementów toru prądowego w zależności od wymiany ciepła z otoczenia.
7.Zdefiniować pojęcie temperatury ustalonej i stałej czasowej nagrzewania elementu toru prądowego (czynniki od których zależą te parametry).
8.Zasady wyznaczania obciążalności toru prądowego w zależności od przyjętego rodzaju pracy.
9.Wymień i krótko scharakteryzuj rodzaje jonizacji występujące podczas wyładowania łukowego.
10.Wymienić i scharakteryzować dejonizacje w procesie gaszenie łuku elektrycznego.
11.Łuk elektryczny
12.Charakterystyka statyczna łuku prądu stałego
13.Charakterystyki dynamiczne łuku prądu stałego
15.Metody gaszenia łuku prądu stałego
16.Metody gaszenia łuku prądu przemiennego.
17.Zasada działania komory samoprężnej w wyłącznikach SF6.
18.Napięciem powrotnym
20.Parametry napiecia powrotnego,pojęcie strefy niebezpiecznej.
22.Rodzaje zwarć i ich cechy charakterystyczne
23.Cele przeprowadzania obliczeń zwarciowych.
24.Wymienić i zdefiniować rodzaje prądów zwarciowych.
25.Podać zależności umożliwiające wyznaczenie poszczególnych prądów zwarciowych, omówić składniki.
27.Wpływ silników indukcyjnych na wartość prądów zwarciowych
28.Zwarcia doziemne w sieciach z izolowanym punktem zerowym.
29.Metody ograniczania prądów zwarciowych
26.Impedancje zastepcze poszczegolnych elementow systemu elektroenerg.
30.Sposoby doboru dlawikow zwarciowych
31.Podział łączników elektrycznych wg kryterium zdolnościowego.
32.Dokonać podziału i zdefiniować poszczególne rodzaje łączników ze względu na zdolności łączeniowe (wartości prądów wyłączanych).
33.Parametry łączników - krótka ch-ka.
34.Kryteria doboru poszczególnych rodzajów łączników.
35.Budowa, zasada działania i wyposażenia wyłączników.
37.Budowa, zasada działania i parametry styczników.
38.Kategorie użytkowania styczników.
39.Klasy pracy styczników (elementy składowe).
40.Schemat sterowania stycznika z zapewnieniem samopodtrzymania.
41.Podział i przeznaczenie przekładników
42.Parametry i kryteria doboru przekładników prądowych.
47.podać symbole literowe wykorzystywane do oznaczenia uzwojeń przekładników prądowe
45.Parametry i kryteria doboru przekładników napięciowych
48.Klasyfikacja kabli i przewodów ze względu na budowę:
49.budowa kabli elektroenergetycznych średniego napięcia
50.omówić zasadę oznaczania kabli i przewodów z podaniem konkretnych przykładów
51.Kryteria doboru kabli elektroenergetycznych
52.Kolejność czynności przy wyznaczaniu przekroju żył przy doborze kabli.
53.Zasady wyznaczania przekroju żył kabla ze względu na warunki pracy normalnej i w stanie zwarcia
54.Szynowe układy połączeń stacji elektroenergetycznych
55.Bezszynowe układy połączeń stacji elektroenerge.
56.Rozwiązania techniczne stosowane dla potrzeb realizacji funkcji łącznika sekcyjnego
57.Wymienić i scharakteryzować (pod kątem wyposażenia) poszczególne rodzaje pól rozdzielni
58.Narysować schemat i omówić zasadę pracy rozdzielni z podwójnym niesekcjionowanym systemem szyn zbiorczych
59.Narysować schemat i omówić zasadę pracy rozdzielni z pojedynczym sekcjionowanym systemem szyn zbiorczych
60.Narysować schemat i omówić możliwości układu typu H
61.Wymień dane techniczne charakteryzujące rozdzielnice SN.
63.Skutki zbyt małego współczynnika mocy cosj.
64.Metody kompensacji mocy biernej (naturalne i sztuczne). Warunek kompensacji idealnej.
65.Ochrona odgromowa i przepięciowa obiektów energetycznych.
66.Ochrona odgromowa i przepięciowa obiektów przemysłowych.
67.Elementy systemu ochrony odgromowej.
68.Rodzaje ograniczników przepięć i ich parametry.
69.Kategorie ochrony przeciwprzepięciowej w instalacjach elektrycznych NN.
70.Wymienić i zdefiniować klasy ograniczników przepięć NN.
71.Scharakteryzować poszczególne typy układów sieci nN.
72.Wymienić i podać oznaczenia oraz cechy charakterystyczne klas ochronności.
73.Zdefiniować pojecie kodu IP - omówić znaczenie poszczególnych cyfr.
74.Rodzaje ochrony przeciwporażeniowej.
75.Ochrona przeciwporażeniowa przed dotykiem bezpośrednim-stosowane środki.
76.Ochrona przeciwporażeniowa przed dotykiem pośrednim-stosowane środki.
77.Kryteria skuteczności ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem pośrednim w układzie sieciowym typu TN.
78.Kryteria skuteczności ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem pośrednim w układzie sieciowym typu TT.
79.Budowa, parametry i zasada działania wyłączników różnicowoprądowych.
80.Na czym polegają i jakie elementy obejmują połączenia wyrównawcze główne i miejscowe?

3

EMBED Equation.3

EMBED Excel.Chart.8 \s

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

EMBED Equation.3

---