Tekturę pokrywamy farbą plakatową średniej gęstości i pozostawiamy na chwilę do lekkiego przeschnięcia (tektura powinna być wilgotna, ale nie mokra). Na tak przygotowaną płytkę nakładamy kartkę papieru i patyczkiem, ołówkiem lub długopisem wykonujemy na niej rysunek. Im mocniej naciskamy, tym ciemniejsza będzie linia naszego rysunku na odwrocie kartki. Wypełnienie konturów rysunku wykonujemy poprzez dociskanie papieru w wybranych miejscach palcami lub patyczkiem. Dobrze jest wcześniej przygotować szkic rysunku i po nałożeniu go na karton z farbą rysować po gotowych liniach (musimy wtedy pracować dość szybko). Następnie odbitkę ściągamy z kartonu i odkładamy do suszenia. Odbitka da nam lustrzane odbicie naszego rysunku.

Monotypię graficzną wykonuje się najczęściej na płytach szklanych, które pokrywa się farbą drukarską i w wyżej opisany sposób wykonuje się odbitki. Dokładny opis tego można znaleźć w książce Małgorzaty Daszyńskiej Techniki graficzne powielane i odbijane.

W warunkach szkolnych monotypia na kartonie daje zadowalające efekty, przy tym nie jest techniką zbyt brudzącą.

Ta technika polega na odbijaniu przygotowanych kompozycji z kartonu, sznurków, tektury falistej i innych materiałów o ciekawej fakturze z wykorzystaniem kalki maszynowej. Na przygotowaną kompozycję (np. ułożone na gazecie zasuszone liście) nakładamy arkusz kalki maszynowej (stroną z farbą ku dołowi), arkusz gazety (aby zbytnio nie zabrudzić żelazka) i prasujemy średnio gorącym żelazkiem. Następnie ściągamy kalkę z gazetą, nakładamy na zafarbowane kalką liście czystą kartkę papieru i ponownie prasujemy żelazkiem. Na kartce odbiją nam się liście i tło z kalki. Jeżeli nie chcemy tła, zafarbowane liście przekładamy na czysty papier (stroną z farbą ku górze), nakrywamy drugą kartką i prasujemy. Im więcej kalki wprasujemy wcześniej w liście, tym ciemniejsza będzie odbitka.

Istnieje wiele sposobów druku z kalką - możemy także na przygotowanej kompozycji położyć kalkę stroną kalkującą ku górze, nakryć ją papierem rysunkowym, przykryć gazetą (dla zabezpieczenia żelazka) i przeprasować. Można także położyć kalkę na kompozycji, tak jak w przypadku pierwszego sposobu, przeprasować ją i ściągnąć, a następnie przełożyć kalkę z odbitym na niej wzorem na kartkę papieru i przeprasować (przy tym sposobie zmniejszamy temperaturę żelazka) - wzór z kalki przeniesiony zostaje na papier.

Jasny, gruby karton zamalowujemy kilkoma warstwami ciemnego tuszu kreślarskiego. Następnie używając cyrkla lub innego ostrego narzędzia, wydrapujemy na kartonie wzór, usuwając tusz, aż do momentu pojawienia się podkładu. Dzieciom młodszym można wcześniej przygotować szkic na tuszu jasną kredką ołówkow

Na kartkę z bloku technicznego nakładamy kawałki plasteliny (najlepiej w jednym kolorze, raczej ciemnym) i rozprowadzamy je palcami w różnych kierunkach - aż do uzyskania jednolitej powierzchni. Po zapełnieniu całej kartki wydrapujemy w plastelinie za pomocą zapałek, gwoździ lub przyciętych patyczków dowolne wzory. Całość można utrwalić lakierem bezbarwnym.

PROPOZYCJA: PISANKA WIELKANOCNA

Wycinamy z brystolu kształt jajka, zapełniamy go plasteliną i w opisany wyżej sposób wydrapujemy wzorki. Pisankę naklejamy na kolorowy karton lub papier.

Klejówkę nanosimy pędzlem na gładką tekturę, wydrapujemy wyraźny rysunek o w miarę szerokich liniach i niezbyt skomplikowanych kształtach. Nakładamy ostrożnie kartkę papieru, tak aby nie rozmazać wzorów, i lekko dociskamy ją ręką. Odbitkę ściągamy i suszymy. Papier po wyschnięciu często marszczy się i zwija, dlatego najlepiej jest wykonać obrazki wielkości pocztówki, zaś w miarę potrzeby po wysuszeniu przeprasować je na odwrocie żelazkiem.

ODBITKI WIKOLOWE

Na kawałku gładkiego kartonu (kredowego) malujemy, nanosząc pędzlem grubą warstwę wikolu, prosty obrazek i pozostawiamy go do całkowitego wyschnięcia. Następnie rozrzedzoną farbą plakatową zamalowujemy karton z rysunkiem, przykrywamy go kartką papieru i masując dłońmi, odbijamy. Można również całość pomalować farbą, a na linie z wikolem nałożyć dodatkowo pędzlem lub wacikiem nieco mocniejszej farby. Po wykonaniu odbitki uzyskamy mocny rysunek na lekkim tle. Z tak przygotowanej płyty wikolowej możemy drukować wielokrotnie, a po jej ostrożnym przemyciu zmieniać kolory odbitek.

BARWIENIE GĄBKĄ

Moczymy gąbkę w rozcieńczonej farbie plakatowej i techniką stemplowania pokrywamy całą kartkę (można w tym celu wykorzystać wałeczki malarskie). Kupujemy wałeczki malarskie z gąbki i wycinamy w nich nożykiem do tapet drobne wzory (kwadraty, kółka, trójkąty). Wałek moczymy w farbie plakatowej i odbijamy wzorki na papierze.

WYCINANKA Z PAPIERÓW MALOWANYCH

Malujemy dowolnymi farbami kartki papieru rysunkowego. Można malować jednym lub wieloma kolorami, w pasy, w kratkę, smugami lub gładko. Po wysuszeniu papierów wycinamy z nich dowolne elementy, układamy kompozycję i naklejamy na kartkę papieru (czystą lub z namalowanym tłem). Dzieci młodsze mogą wykorzystać szablony (owoców, zwierząt itp.), które przed wycięciem odrysują na zamalowanym wcześniej papierze. Podobną wycinankę można wykonać z papierów barwionych w technice frotażu kredkami świecowymi lub w inny, opisany wcześniej sposób.

PLECIONKA Z PAPIERU - KARTKA

Kartonik formatu A5 składamy na pół. Na pierwszej stronie naszej kartki wycinamy nożykiem do tapet jakiś element (jabłko, serce, pisankę, choinkę). Wcześniej na kartonie możemy wydrukować napis („Dla Mamy”, „Wesołych Świąt” itp.) umieszczony poniżej lub powyżej planowanego elementu. Następnie wycinamy dwa prostokąty z kolorowego papieru (najlepiej ksero), nieco większe niż wycięty z kartki element. Jeden prostokąt (nieco większy) tniemy na centymetrowe paski, drugi tylko nacinamy, pozostawiając ok. 1 cm na przyklejenie do kartki. Nacięty prostokąt przyklejamy pionowo na „lewej” stronie kartki, tak aby zasłaniał całą dziurę po wyciętym elemencie. Pocięte paski przeplatamy przez nacięty papier i przyklejamy na końcach. Plecionkę po „lewej” stronie zaklejamy papierem lub pozostawiamy jako dodatkowy element dekoracyjny.

WOSKOWE OBRAZKI

Strugamy kredki świecowe (uważajmy, aby nie pomieszać kolorów). Na kartce papieru układamy z ostrużyn dowolną kompozycję (dość cienką warstwę). Na tak przygotowany podkład nakładamy arkusik kalki technicznej lub folii aluminiowej (przy kalce technicznej możemy lepiej kontrolować efekty) i całość lekko przeprasowujemy żelazkiem. Pod wpływem ciepła kredki rozpuszczą się i utworzą kolorowe plamy, co da nam efektowną pracę. Kto lubi eksperymentować, może uzyskać podobne efekty, wyklejając obrazki niezbyt grubą warstwą plasteliny. Nakrywamy obrazek drugą kartką i przeprasowujemy.

TECHNIKA ODPRYSKOWA

Na kartce z bloku technicznego szkicujemy rysunek. Dość gęstą farbą plakatową, gwasz lub temperę nanosimy na linie naszego rysunku. Po wyschnięciu całą kartkę zamalowujemy czarnym tuszem kreślarskim. Gdy tusz wyschnie, obrazek spłukujemy pod kranem. W czasie zmywania pracę trzymamy na kawałku grubego kartonu lub na innej sztywnej podkładce (mogą do tego służyć deseczki używane podczas lepienia z plasteliny). Efektem naszej pracy będzie biały rysunek na czarnym tle (woda zmyje tusz z linii pokrytych farbą). Trudniejszą wersją jest zamalowanie farbą dużych fragmentów szkicu i pozostawienie tylko linii wolnych od farby. Po zamalowaniu tuszem i zmyciu wodą uzyskamy czarny rysunek na białym tle. W obu wersjach białe powierzchnie możemy pomalować dowolnymi, rozcieńczonymi farbami. Kolejny sposób to pomalowanie obrazka gęstymi farbami w wielu kolorach i pozostawienie tła lub paru fragmentów niezamalowanych. Całość pokrywamy tak jak poprzednio tuszem i zmywamy. W efekcie uzyskamy kolorowy obrazek, a miejsca odsłonięte pokryje czarny tusz. Kolory po zmyciu wodą trochę zbledną i nabiorą lekkości akwareli.

RAMKI TEKTUROWE ZDOBIONE - IMPAST

Wycinamy cztery pasy grubej tektury, które sklejamy w ramkę. Przygotowujemy kilka kolorów farby klejowej (sposób wykonania podajemy przy omawianiu wydrapywanki w farbie klejowej) wymieszanej z piaskiem. Gęstą farbę z piaskiem nanosimy płaskim pędzlem na ramkę i wydrapujemy na niej proste wzory. Wykorzystujemy do tego celu dłutka, grube grzebienie lub rączkę od pędzla. Jeżeli nie jesteśmy zadowoleni z pierwszego efektu, możemy ramkę dowolnie przemalować zwykłymi farbami plakatowymi, pokrywając chropowatą powierzchnię. Technikę tę możemy zastosować nie tylko do zdobienia ramek. Impast, czyli grube nakładanie farby dla urozmaicenia faktury obrazu, możemy wykonać w prosty sposób. Klejówkę mieszamy z piaskiem, drobnymi trocinami lub proszkiem do prania. Ciekawe efekty uzyskujemy także, malując na podkładzie z soli kuchennej lub grysiku. Najlepiej zamalować całą kartkę z bloku technicznego klejem z mąki i wody (klajster), obficie posypać solą lub grysikiem, docisnąć dłońmi, usunąć nadmiar i wysuszyć. Przygotowane kartki można włożyć pod coś ciężkiego i trochę wyprostować. Na tak przygotowanym podkładzie malujemy dowolnymi farbami.

POSYPYWANE OBRAZKI

Na papierze lub kartonie (białym bądź kolorowym) szkicujemy obrazek, a następnie malujemy klejem po liniach naszego rysunku. Bierzemy z woreczków garść herbaty, piasku lub innego sypkiego materiału i posypujemy obrazek. Dociskamy drobinki dłońmi do podłoża i strząsamy nadmiar materiału.

Kolaż jest techniką polegającą na komponowaniu obrazów z różnych materiałów i tworzyw naklejanych na płótnie lub papierze. Niektóre fragmenty kolażu można dorysować lub domalować farbami. KOLAŻ - IMIONA Na małych, kolorowych kartonikach przyklejamy litery potrzebne do ułożenia imienia (każdą z innego materiału i na innym tle). Możemy do tego wykorzystać tekturę falistą, tapety, gazety, płótna, bandaże, koronki, sznurki, zapałki, liście, herbatę granulowaną, spinacze biurowe, a nawet gwoździe, czyli wszystko to, co wpadnie nam w rękę. Niektóre litery można po prostu namalować lub wyciąć z gazety. Z przygotowanych liter układamy imię i naklejamy je na papier. Do każdego materiału dobieramy odpowiedni klej (metalowe elementy można przykleić klejem w pałeczkach, stosowanym na gorąco, w pistoletach elektrycznych).

KOLAŻ Z OSTRUŻYN

Strugając kredki ołówkowe, nie wyrzucamy ostrużyn do kosza. Po zebraniu pokaźnej kolekcji kolorowych ostrużyn (im dłuższe, tym lepsze) układamy z nich dowolną kompozycję, którą naklejamy wikolem na kartkę z bloku rysunkowego lub technicznego. Obrazek uzupełniamy rysunkiem, elementami z papieru kolorowego lub dowolnymi materiałami. Bardzo dobrze prezentują się ostrużynowe motywy roślinne - kwiaty i korony drzew.

MOZAIKA Z MAKARONU

Gromadzimy drobne makarony o różnych kształtach i kolorach. Na przygotowanym kartonie (białym lub kolorowym) układamy dowolną kompozycję i przyklejamy klejem wikolem. Makarony układamy gęsto i dociskamy dłonią do podłoża. Kompozycję możemy również mocować na podłożu z plasteliny i uzyskać dodatkowo kolorowe tło. Fragmenty pracy można pomalować plakatówką lub akwarelą.

---