LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA ( WYKŁAD Z NIEDZIELI 15.03.2008 ROK)
AKTEM NORMATYWNYM nazywamy zbiór przepisów prawnych odpowiednio porządkowanych, które wydane zostały przez upoważniony do wydawania aktów normatywnych podmiot (np. parlament, prezydent, rada gminy…).
Akty normatywne różnią się od siebie Mn. Przedmiotem normowania, a także pozycją którą akty te zajmują w systemie (porządku) prawnym (np. pozycja ustawy jest wyższa niż pozycja rozporządzenie, która jest aktem wobec władzy ustawodawczej).]
PROBLEMATYKA OBOWIĄZYWANIA PRAWA
POJĘCIE OBOWIAZYWANIA - każda norma trwa w czasie, sytuację tą można odnieść zarówno do całego aktu normatywnego jak też do poszczególnych przepisów zawartych w tym akcie. Sytuacja ta oznacza, iż istnieje taki moment czasowy od którego dana norma staje się elementem systemu prawnego oraz taki moment czasowy, od którego dana norma staje się elementem systemy prawnego oraz taki moment czasowy, od którego norma ta przestaje być elementem systemy prawnego. Norma prawna bądź akt normatywny obowiązuje i stanowi element systemy prawnego jeżeli została do tego systemy wprowadzona zgodnie z przyjętymi w tym systemie regułami (zgodnie z procedura tworzenia prawa i zgodnie z zasadami jego tworzenia) i została zgodnie z tymi przepisami wyeliminowana.
W sytuacji, gdy norma prawna bądź też cały akt normatywny powstał w wyniku stanowienia prawa, wówczas staje się norma/akt normatywny elementem tego systemu z chwilą, gdy dokonano ostatniej czynności konwencjonalnej składającej się na proces formowania prawa. Tą ostatnią czynnością jest najczęściej czynność polegająca na ogłoszeniu całego aktu normatywnego w określonym, oficjalnym (który wynika z norm prawnych) publikatorze.
Początkowy moment obowiązywania normy w danym systemie prawnym Mozę być różny, zasadniczo przypada na moment ogłoszenia w oficjalnym publikatorze. Jednak, że początkowy moment obowiązywania przepisu, aktu normatywnego, normy może przypadać na moment ustanowienia tej normy. Początek obowiązywania przepisu, norm, aktu prawnego zależy od reguł przyjętych przez normy prawne. Te reguły tworzenia prawa decydują od jakiego momentu norma staje się elementem systemu prawa.
Zasada obowiązywania prawa jest zasadą konstytucyjną, stanowiącą że konieczne jest ogłoszenie normy prawnej, czy tez aktu normatywnego jako warunku obowiązywania prawa. Wynika to z zasady obowiązywania prawa, że każdy obywatel musi mieć możliwość zapoznania się z całym aktem normatywnym tak, aby wiedział jakie posiada obowiązki oraz jakie przysługują mu prawa, które wynikają z ogłoszonego aktu prawnego.
WEJŚCIE AKTU NORMATYWNEGO W ŻYCIE
Od obowiązywania normy w systemie prawnym należy odróżnić wejście w życie tej normy. Normy prawne, przepisy, akty normatywne wchodzą w życie w określonym momencie. Oznacza to, ze od tego momentu (to jest od wejścia w życie) normy te mają być realizowane i stosowane przez adresatów tych norm. Od momentu wejścia aktu w życie, każdy adresat zobowiązany jest realizować tę normę. Wejście w życie akty normatywnego wydawane jest przez podmiot, który zobowiązany jest do ustanowienia danej normy. Rozstrzygnięcie dotyczące wejścia w życie normy zawarte jest w przepisach końcowych danego aktu normatywnego (np. ustawa wchodzi w życie w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia). Terminem początkowym wejścia w życie aktu normatywnego jest jego ogłoszenie.
Termin wejścia w życie aktu bądź poszczególnych przepisów można wyznaczyć:
• Na dzień ogłoszenia danego aktu normatywnego
• W okresie późniejszym niż dzień ogłoszenia
Są wyjątkowe sytuacje, w których akt normatywny powinien wchodzić w życie natychmiast. W Polsce datą aktu normatywnego jest data uwidoczniona na stronie tytułowej określonego publikatora (dziennik ustaw, monitor polski).
Termin wejścia w życie aktu normatywnego może być wyznaczony na dzień późniejszy niż dzień ogłoszenia. Okres pomiędzy ogłoszeniem danej normy do czasu wejścia w życie tej normy nazywany jest VACATIO LEGIS (spoczywanie ustawy). Okres ten służy adresatom danej normy do zapoznania się z treścią tej normy. Ten okres ma tez na celu przygotowanie się do realizacji wprowadzanych nowych instytucji państwowych.
Wprowadzenie dwu stopniowego sądownictwa administracyjnego wiązało się nie tylko ze zmianą procedury sądowo administracyjnej, ale także z koniecznością przeznaczenia określonych środków finansowych związanych z koniecznością wynajmu bądź budowy wojewódzkich sądów administracyjnych i zatrudnienia pracowników.
Długość VACATIO LEGIS powinna być dostosowana do charakteru normy prawnej. Przyjmuje się, iż poprawny termin VACATIO LEGIS wynosi 14 dni.
W zakresie zasad eliminowania norm prawnych brak określonych reguł. Obowiązywanie aktów prawnych wynika często ze specyfiki tego aktu. Istnieją przypadki, w których sam akt prawny określa datę końcową jego obowiązywania (np. ustawa budżetowa).
Rozporządzenia rady ministrów w sprawie wyłączeń grupowych z pod zakazów ograniczających konkurencje tutaj prawodawca również podaje datę obowiązywania tego rozporządzenia określając okres obowiązywania np. na 3 lata. W takim przypadku prawodawca wychodzi z założenia, że w tym czasie z dużym prawdopodobieństwem zaistnieją także zmiany w obrocie gospodarczym (np. na rynku samochodowym). Rozporządzenie to będzie nieadekwatne do późniejszej sytuacji gospodarczej.
W Sytuacji gdy w danym akcie prawnym brak jest końcowej daty obowiązywania danego aktu wówczas określony akt normatywny, który został wprowadzony do określonego systemu prawnego zgodnie z regułami przyjętymi w tym systemie.
Wyróżniamy dwie formy eliminacji aktów normatywnych, bądź ich treści:
• Eliminacja poprzez uchylanie aktów normatywnych jest to czynność konwencjonalna dokonywana przez upoważniony do tego organ, który działa na podstawie określonej procedury, na podstawie której to czynności akt normatywny zostaje pozbawiony mocy obowiązującej poprzez wyeliminowanie systemu prawnego.
Istnieje zasada, iż upoważnienie do uchylenia aktów prawnych, jak również do zastępowania jednych norm innymi normami posiada ten organ, który wydał daną normę. Zasadą jest, iż akt normatywny zostaje uchylony w tej samej formie, w której akt ten został ustanowiony. Od tej zasady istnieją wyjątki, które polegają na tym, iż upoważnienie do uchylania aktów normatywnych nie posiada ten podmiot, który ustanowił daną normę, lecz podmiot inny np. Rada Ministrów posiada uprawnienie do uchylania aktów wydanych przez wojewodę w sytuacji, gdy akt ten jest sprzeczny z bieżącą polityką rządu.
Uchylenie aktu prawnego może posiadać charakter:
• Całkowity - - akt normatywny uchylony w całości
• Częściowy - - uchyla się część aktu normatywnego
Może zaistnieć sytuacja, gdy przy uchyleniu aktu normatywnego bądź jego części prawodawca zastąpi stare przepisy nowymi.
• Eliminacja przez usuwanie aktów normatywnych w sytuacji, gdy akty te nie są zgodne z prawem. Ten sposób eliminacji aktów prawnych z obowiązującego porządku prawnego może być dokonywany przez trybunał konstytucyjny. Dotyczy aktów powszechnie obowiązujących. Akty te mogą być usuwane przez trybunał konstytucyjny w sytuacji niezgodności ustawy z konstytucją. To orzeczenie Trybunału konstytucyjnego wywołuje skutek polegający na tym, iż uznany za niekonstytucyjny akt normatywny bądź poszczególny przepis tego aktu traci moc obowiązującą.
Normy te tracą moc obowiązującą i SA eliminowane z systemu prawa w wyniku orzeczenia trybunału konstytucyjnego, które jest ogłaszane w dzienniku ustaw. Istnieje zasada, iż zarówno sam fakt uchylenia danego aktu normatywnego jak też jego eliminacja zarówno w wyniku uchylenia tego aktu przez organ prawotwórczy (sejm) jak i w wyniku niezgodności z konstytucją (orzeczenie trybunał€ konstytucyjnego) ogłaszany jest w tym samym publikatorze (np. dziennik ustaw).
Orzeczenia trybunału wywołują skutek w postaci usunięcia danego aktu bądź też przepisu zarówno:
• Po wydaniu orzeczenia przez trybunał konstytucyjny o niezgodności z konstytucją i jego ogłoszenia w dzienniku ustaw
• W terminie późniejszym wskazanym przez trybunał w swoim orzeczeniu stwierdzającym niezgodność z konstytucją danego aktu prawnego.
Przesłanką opóźnienia wejścia w życie orzeczeń trybunału konstytucyjnego o niezgodności z konstytucją są Mn. Względy społeczne, celowościowe i finansowe (np. sprawa asesor).
W wyniku rozstrzygnięcia sądu administracyjnego, który posiada uprawnienia do stwierdzenia, iż zdany przepis prawa miejscowego jest sprzeczny z przepisami prawa.
Źródła prawa zostały uregulowane konstytucyjnie w rozdziale 3 konstytucji z 1997 roku. Wyróżniamy:
ŹRÓDŁĄ PRAWA POWSZECHNIE OBOWIAŻUJACEGO
• Konstytucje
• Ustawy
• Ratyfikowane umowy międzynarodowe
• Rozporządzenia
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO - są to akty prawne, które powszechnie obowiązują, jednakże ich zakres obowiązywania został ograniczony do obszaru działań organów, które wydały dany akt prawa miejscowego.