UKŁAD PIRAMIDOWY:

• drogi tego układu rozpoczynają się w korze ruchowej mózgu

• włókna biegnące do rdzenia kręgowego - korowo-rdzeniowe (droga piramidowa)

• włókna biegnące do jąder ruchowych - korowo-jądrowe

• droga piramidowa jest głównym połączeniem mózgowia z rdzeniem kręgowym:

Ruchowa kora mózgu

Odnoga mózgu

Część brzuszna mostu

Rdzeń przedłużony

(droga korowo-rdzeniowa boczna, droga korowo-rdzeniowa przednia)

Rdzeń kręgowy (włókna wnikają do istoty szarej)

Włókna piramidowe przekazują impulsy z kory mózgu do komórek ruchowych strony przeciwległej rdzenia.

Drogi korowo-rdzeniowe należą do neuronu ośrodkowego - łączącego korę mózgu z mięśniami szkieletowymi, oraz neuronu obwodowego - przechodzacego przez korzenie przednie i nerwy obwodowe.

Uszkodzenie:

• pacjent nie może wykonywać ruchów dowolnych w niżej położonych odcinkach ciała

• mięśnie nie są całkowicie porażone i nie ulegają szybkiemu zanikowi

• jeżeli droga jest uszkodzona poniżej skrzyżowania piramid - w rdzeniu kręgowym, niedowład występuje po tej samej stronie co ognisko chorobowe

• jeżeli powyżej skrzyżowania - w mózgowiu, występuje niedowład po stronie przeciwnej

• uszkodzenie dróg piramidowych powoduje odruch Babińskiego

Droga korowo-jądrowa:

• neuron ośrodkowy - układ prowadzący z kory ruchowej impulsy do mięśni zaopatrywanych przez nerwy czaszkowe

• neuron obwodowy - jądra ruchowe nn. czaszkowych i ich aksony biegnących do odpowiednich mięśni

po jednostronnym uszkodzeniu drogi korowo-jądrowej występuje niedowład mięśni języka i mięśni wyrazowych dolnej części twarzy

UKŁAD POZAPIRAMIDOWY:

• określenie układ pozapiramidowy odnosi się do ośrodków i dróg związanych z motoryką, z wyjątkiem struktur należących do układu piramidowego kierującego ruchami dowolnymi

• układ pozapiramidowy (prążkowie, gałka blada, jądro niskowzgórzowe, jądra brzuszne wzgórza, istota czarna, jądra czerwienne, jądra tworu siatkowatego (czynności ruchowe))

• znaczna część pęczków włókien nerwowych posiada określone substancje przekaźnikowe (np. aksony wychodzące z istoty czarnej do prążkowania zawierają duże ilości dopaminy, zniszczenie tego dopaminergicznego układu wywołuje zespół Parkinsona, w którym pojawia się szybkie drżenie, plastyczna sztywność mięśni oraz znaczne spowolnienie ruchów dowolnych)

• z komórek prążkowania i gałki bladej biegną w kierunku przeciwnym do istoty czarnej włókna bogate w kwas gamma-aminomasłowy (uszkodzenie powoduje tzw. ruchy pląsawiczne i atetotyczne)

• drogi pozapiramidowe (czerwienno-rdzeniowa - obronne odruchywzrokowe i słuchowe, siatkowo-rdzeniowa - czynności mięśni oddechowych, odruchy wyprostne ciała, przedsionkowo-rdzeniowa - przewodzi impulsy z błędnika do mięśni szkieletowych, utrzymuje równowagę ciała i napięcie mięśni, oliwkowo rdzeniowa - wchodzi w skład aparatu kierującego miostatyką i miodynamiką) ogólnie wpływają na napięcie mięśni

DROGI RDZENIA KRĘGOWEGO

1. drogi wstępujące rdzeniowo-mózgowe

• drogi rdzeniowo-wzgórzowe

• wstępujące sznura tylnego

• rdzeniowo-móżdżkowe

drogi rdzeniowo-wzgórzowe:

• rdzeniowo-wzgórzowe przednie - czucie dotyku i ucisku

• rdzeniowo-wzgórzowe boczne - czucie bólu, ciepła i zimna

Wymienione drogi są określane jako drogi powierzchownego czucia protopatycznego (pierwotnego).

drogi wstępujące sznura tylnego: (rdzeniowo-opuszkowe):

• tworzą pęczek smukły - jego włókna pochodzą z dolnych odcinków ciała

• i klinowaty - jego włókna pochodzą z górnych segmentów ciała

• obydwa pęczki są drogami czucia głębokiego, umożliwiającymi rozpoznanie ułożenia ciała oraz bardziej złożonych form czucia dotyku i ucisku (czucie epikrytyczne - świadome)

drogi rdzeniowo-móżdżkowe:

• prowadzą głównie impulsy z mięśni i stawów poddając aparat ruchu pod kontrolę móżdżku

• droga rdzeniowo-móżdżkowo przednia - jej włókna dochodzą do robaka

• droga rdzeniowo-móżdżkowa tylna - dochodzi do istoty białej robaka

2. drogi zstępujące mózgowo-rdzeniowe

• wychodzące z różnych części mózgowia

• drogi korowo-rdzeniowe - piramidowe

• drogi podkorowo-rdzeniowe - pozapiramidowe

MÓŻDŻEK:

Móżdżek zajmuje tylny dół czaszki i leży grzbietowo w stosunku do rdzenia przedłużonego, mostu i śródmózgowia. Od góry jest przykryty przez nakrywające się półkule kresomózgowia i dlatego jego górna powierzchnia jest spłaszczona, natomiast dolna powierzchnia - wypukła i większa.

-budowa zewnętrzna

nie chce mi się opisywać :-)

-budowa wewnętrzna

• kora móżdżku

• istota biała. Drogi móżdżku (drogi rzutowe: przedsionkowo-móżdżkowa, rdzeniowo-móżdżkowa, opuszkowo-móżdżkowa, jądrowo-móżdżkowa, siatkowo-móżdżkowa, pokrywkowo-móżdżkowa, oliwkowo-móżdżkowa dodatkowa; drogi odprowadzające: pęczki móżdżkowo-opuszkowe, droga móżdżkowo-czerwienna, móżdżkowo-wzgórzowa)

Móżdżek stanowi ważny ośrodek włączony w różnorodne obwody neuronalne, które regulują mechanizmy równowagi, napięcie mięśni i precyzyjną koordynację czynności ruchowych.

---