Typ: Chordata - strunowce

• Lancetniki, bezczaszkowce, kręgouste (minogi i śluzice), kręgowce wodne (ryby i płazy), kręgowce wodne(gady, ptaki, ssaki), osłonice

• Symetria dwuboczna: głowa, ogon, tułów

• Podporą ciała jest szkielet osiowy - struna grzbietowa, długi elastyczny pręt, pochodzenie endodermalne

• Nad szkieletem położony jest ośrodkowy układ nerwowy, cewkowaty - jego światło to neuroceloma, rdzeń i mózg, pochodzenie ektodermalne

• Pod szkieletem jama brzuszna - celoma, w niej układy

• Metameryczne ułożenie niektórych układów: obwodowy nerwowy, mięśnie, szkielet, układ krwionośny i wydalniczy

• Układ oddechowy: szczeliny skrzelowe, parzyste otwory w gardzieli,

• Układ pokarmowy: wtórny otwór gębowy, gardziel, otwór odbytowy

• Układ krwionośny: serce po stronie brzusznej

Podtyp: Tunicata - osłonice

• Boczna gałąź typu strunowców

• Zwierzęta morskie o rozmaitej budowie i trybie życia

• Ciało otoczone tuniką - naskórek, komórki mezenchymatyczne, celulozowa

• Żyją w morzu, drobne 0,3 - 40 cm

• Ciało bezczułkowe

Budowa na podstawie Żachwy:

• Osiadły tryb życia, przyczepia się podstawą ciała do różnych przedmiotów

• Syfon gębowy i syfon odbytowy - na grzbietowej stronie ciała

• Podrażniona kurczy się i wyrzuca wodę przez syfiony

• Układ pokarmowy i oddechowy: jama gębowa otoczona czułkami, które zwisają do gardzieli, ściana gardzieli poprzecinana licznymi szczelinami skrzelowymi - stygmatami otwierającymi się do jamy okołoskrzelowej, przełyk, żołądek, jelito -> jama okołoskrzelowa, endostyl - rynienka po brzusznej stronie, orzęsiona, listewka grzbietowa - wprawia w ruch wodę w jamie okołoskrzelowej

• Układ krwionośny: serce - mięśniowy woreczek, naczynie krwionośne: przednie skrzelowe i tyle jelitowe, układ otwarty, pompuje krew w obu kierunkach, naczynia na przemian żyłą i tętnicą

• Układ rozrodczy: nad żołądkiem dwa gruczoły: żeński -owalne, duże komórki jajowe, ubarwione i męski - wielopłatowe, głównie białe, wszystkie są hermafrodytami, jaja i plemniki dojrzewają w różnych okresach

• Układ wydalniczy: pęcherzyki nerkowe, wypełnione płynne

• Układ nerwowy: niewielki węzeł nerwowy, między syfonami, pierścień okołogębowy

• Płaszcz i jama okołoskrzelowa: brak twardych wytworów szkieletowych, płaszcz zrośnięty z tuniką na brzegach syfonów, gardziel zrasta się z płaszczem, warstwa ektodermalna syfony odbytowego tworzy woreczek obejmujący gardziel - jama okołoskrzelowa

• Rozmnażają się bezpłciowo pączkując (stolon pączkotwórczy) i płciowo

• Larwa - wolno żyjąca, przypomina kijankę, w ogonie struna grzbietowa, larwa przechodzi metamorfozę

Gromada: Ogonice - Aooendiculariae

• 0,5 - 3 mm, swobodny tryb życia, najprymitywniejsze

• Pozbawione jamy okołoskrzelowej

• Ogon bocznie spłaszczony

• Cienkie nitkowate pasmo nerwowe

• Naskórek wydziela galaretowaty domek

Gatunek: Ciona intestinalis

Gromada: Żachwy - Ascidiae

• Pojedyncze i kolonijne, kolonie tworzą zooidy - wspólna tunika, głównie osiadłe

• Po pączkowaniu młode osobniki zostają przy organizmie macierzystym

Gromada: Sprzągle - Salpae

• Pływający tryb życia, pojedyncze i kolonijne

• Ciało ogórka lub beczułki

• Przez tunikę widać pasma mięśni, obejmują zwierzę jak obręcz

• Przemiana pokoleń

• Spotykane w morzach tropikalnych i subtropikalnych

Podtyp: Acrania - Bezczaszkowce

Gromada: Cephalochordata

Gatunek: Branchiostoma lanceolatum

• Głowostrunowce, nieduże 6cm, zagrzebują się w piasek, morskie

• Ciało wydłużone, bocznie spłaszczone, oba końce zaostrzone

• Struna grzbietowa pod początku do końca organizmu, utrzymuje się przez całe życie

• Brak czaszki i mózgu, proste narządy zmysłu

• Bark serca, tętniące naczynia krwionośne

• Przestrzeń okołoskrzelowa

• Płetwa grzbietowa, ogonowa, podogonowa, lejek przedgębowy otoczony czułkami, fałdy metapleuralne - nie dochodzą do końca ciała

• Ciało pokrywa skóra: naskórek jednowarstwowy i skóra właściwa - galaretowata tkanka

• Układ mięśniowy: zbudowany z miomerów i dzielących je mioseptów, odcinki mięśniowe lewej i prawej strony nachodzą na siebie, przez co ciało może się silnie wyginać

• Układ pokarmowy i oddechowy: przewód pokarmowy zaczyna się okrągłym lejkiem przedgębowym, otoczonym wieńcem czułków, przed gardzielą znajduje się pierścień, zwieracz zwany żagielkiem, obszerna gardziel przebita licznymi skośnymi szczelinami skrzelowymi otwierającymi się do jamy okołoskrzelowej, gardziel orzęsiona, a dnie gardzieli endostyl

• Układ krwionośny: zamknięty, brak zróżnicowanego serca, homologiem jest pulsujący odcinek naczynia brzusznego, krew bezbarwna i zawiera niedużą ilość elementów komórkowych; układ tętniczy: aorta brzuszna, krew płynie ku przodowi, liczne tętnice skrzelowe, aorta grzbietowa; układ żylny: krew żylna z tylnego odcinka ciała zbiera się w pojedynczej żyle ogonowej -> żyła podjelitowa oplata wyrostek wątrobowy -> żyła wątrobowa -> aorta brzuszna; krew żylna z odcinka głowowego zbiera się w parzyste żyły szyjne

• Układ wydalniczy: nefridia - około 100 par, leżą nad gardzielą, krótka zgięta rurka otwierają się do jamy okołoskrzelowej i solenocyty

• Układ rozrodczy: około 26 par gruczołów płciowych, rozdzielnopłciowy, ale narządy męskie i żeńskie mają podobną budowę - grubościenne pęcherzyki; bruzdkowanie całkowite, kulista blastula; stadium larwalne trwa bardzo długo

---