_______________________________________________________________________________

Warszawa, marzec 2008 r.

ul.Miodowa 14, 00-246 Warszawa, tel. [phone], tel/fax [phone] e-mail [e-mail] www.zrp.pl

Załącznik do Uchwały Nr 8

z dnia 2 kwietnia 2008 r.

Zarządu ZRP

ZASADY I TRYB SPRAWOWANIA

Przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru

nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych oraz udzielania pomocy merytorycznej i organizacyjnej rzemieślnikom szkolącym młodocianych”

Na podstawie art.3 ust.7 ustawy o rzemiośle nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych sprawuje izba rzemieślnicza lub z jej upoważnienia cech, właściwe ze względu na siedzibę rzemieślnika. Stosownie do art.3 ust.6 ustawy o rzemiośle - pracodawcy rzemieślnicy zatrudniający młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego zobowiązani są spełnić warunki określone odrębnymi przepisami oraz być członkami izby rzemieślniczej lub cechu.

Podstawowe cele nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych:

• podnoszenie poziomu nauki w rzemiośle i przygotowania zawodowego młodocianych pracowników,

• doprowadzenie do zgodności postępowania pracodawcy i młodocianego pracownika z przepisami regulującymi proces zatrudniania młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego,

• doskonalenie systemu nauki zawodu organizowanej u pracodawców rzemieślników, ze szczególnym uwzględnieniem podnoszenia jakości szkolenia praktycznego i teoretycznego organizowanego dla młodocianych pracowników dokształcających się w systemie szkolnym i pozaszkolnym,

• zapewnienie optymalnych warunków nauki i pracy młodocianym realizującym przygotowanie zawodowe u pracodawców rzemieślników,

• wspomaganie szkolących pracodawców rzemieślników w wypełnianiu obowiązków wynikających z faktu realizacji dodatkowych, obok gospodarczych, zadań oświatowych,

Formy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle sprawowanego przez organizacje samorządu rzemiosła; izby rzemieślnicze i cechy m.in. to;

• dostarczenie przez cechy we współpracy z izbami rzemieślniczymi pracodawcy i szkolonemu niezbędnych informacji i materiałów związanych z realizacją procesu nauki praktycznej,

• prowadzenie przez cechy i izby doradztwa dla szkolących rzemieślników,

• współdziałanie izb rzemieślniczych i cechów z właściwymi organami administracji rządowej i samorządowej, kuratoriami oraz szkołami zawodowymi w zakresie planowania i organizowania, w formach szkolnego i pozaszkolnego, dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników zatrudnionych w celu przygotowania u pracodawców rzemieślników,

• organizowanie przez cech, we współpracy z izbą rzemieślniczą, szkoleń dla rzemieślników zatrudniających młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego (szkoła mistrzów),

• organizowanie przez izbę rzemieślniczą szkoleń doskonalących dla przedstawicieli cechów upoważnionych do wykonywania zadań związanych z nadzorem nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych zatrudnionych u pracodawców rzemieślników,

• dokonywanie oceny jakości szkolenia organizowanego u pracodawców rzemieślników, polegającej na analizowaniu przez izbę rzemieślniczą wyników egzaminów czeladniczych, uzyskanych przez kończących naukę zawodu młodocianych pracowników.

UPOWAŻNIENIE IZBY

Izba rzemieślnicza może upoważnić cech, właściwy ze względu na siedzibę rzemieślnika zatrudniającego młodocianego pracownika w celu przygotowania zawodowego do sprawowania nadzoru nad przebiegiem tego procesu. Upoważnienie ma formę pisemnego porozumienia izby rzemieślniczej i cechu, określającego zakres przekazywanych uprawnień do sprawowania nadzoru oraz tryb i terminy składania przez cech informacji o nadzorze.

Porozumienie jest poprzedzone uchwała właściwego organu izby w sprawie przekazania uprawnień i uchwałą organu cechu o przyjęciu uprawnień.

Izba rzemieślnicza może cofnąć przekazane uprawnienia w przypadku stwierdzenia, że cech nie realizuje przyjętych zobowiązań.

I. PODSTAWOWE ZADANIA IZBY RZEMIEŚLNICZEJ W ZAKRESIE SPRAWOWANIA NADZORU NAD PRZEBIEGIEM PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO W RZEMIOŚLE

Izba rzemieślnicza sprawując nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle, wykonuje w szczególności następujące zadania:

• współpracuje z władzami samorządu województwa i powiatu, kuratorium oświaty, wojewódzką i powiatowymi radami zatrudnienia oraz państwowymi organami nadzoru nad warunkami pracy, a także z innymi placówkami w zakresie organizacji dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników w szkołach zawodowych, upowszechniania informacji o zasadach prawnych i organizacyjnych dotyczących przygotowania zawodowego w rzemiośle oraz wniosków i uwag wynikających z ocen przebiegu przygotowania zawodowego w rzemiośle (stosownie do kompetencji wym. w art.17, ust.5, art.35, ust.4 -dotyczy nadzoru pedagogicznego-, art.39, ustawy o systemie oświaty),

• dokonuje, co najmniej raz w roku, analizy i oceny wyników egzaminów czeladniczych. W analizie należy wykorzystać wnioski i uwagi przewodniczących komisji egzaminacyjnych oraz delegatów izby uczestniczących w sesjach egzaminacyjnych dotyczące poziomu przygotowania kandydatów do egzaminów praktycznych i z zakresu wiedzy teoretycznej. Ogólne wnioski i uwagi należy przekazać do cechów oraz odpowiednio do powiatów, kuratorium, szkół zawodowych dokształcających młodocianych pracowników, ośrodków organizujących dokształcanie w formie kursowej.

• organizuje co najmniej raz w roku jednodniowe seminarium szkoleniowe dla przedstawicieli cechów upoważnionych do realizacji zadań z zakresu nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle. W ramach programu należy uwzględnić: przepisy prawne związane z organizacją nauki zawodu młodocianych, metody współpracy z zakładami szkolącymi, wnioski i uwagi zgłaszane przez komisje egzaminacyjne i delegatów izby. Udział upoważnionych przedstawicieli cechu jest obowiązkowy, co wynika z treści upoważnienia Izby,

• sporządza na podstawie informacji uzyskanych z cechów zbiorczą informację nt. stanu szkolenia młodocianych pracowników zatrudnionych u rzemieślników zrzeszonych w obrębie działalności izby rzemieślniczej.

• przygotowuje i przekazuje do cechów wzorcowe zestawy dokumentacji związanej z organizacją i przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych pracowników.

• organizuje dokształcanie teoretyczne dla młodocianych pracowników, którzy wybrali pozaszkolną formę nauki teoretycznej,

• inicjuje i organizuje inne formy doskonalenia zawodowego pracowników i doskonalenie metod i form współpracy w zakresie sprawowania nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle.

• promuje naukę zawodu organizowaną w zakładach rzemieślniczych z wykorzystaniem różnych form przekazu informacji: media , spotkania w szkołach oraz w innych instytucjach i organizacjach.

II. PODSTAWOWE ZADANIA CECHU

W ZAKRESIE SPRAWOWANIA NADZORU NAD PRZEBIEGIEM PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO W RZEMIOŚLE

Cech sprawując, z upoważnienia izby rzemieślniczej, nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle, wykonuje w szczególności następujące zadania:

• współpracuje z władzami lokalnymi oraz dyrektorami i radami pedagogicznymi szkół zawodowych, w których młodociani pracownicy zatrudnieni w celu przygotowania zawodowego realizują dokształcanie teoretyczne oraz w zakresie wniosków i uwag wynikających z działalności szkoleniowej pracodawców rzemieślników i egzaminów czeladniczych (stosownie do kompetencji wym. w art.39, ust.5 i art.40, ust.3 ustawy o systemie oświaty).

• potwierdza, z udziałem specjalisty z zakresu bhp, warunki zakładu pracy umożliwiające prowadzenie przygotowania zawodowego młodocianych, ustalając maksymalną liczbę młodocianych.

• prowadzi rejestr pracodawców rzemieślników zatrudniających młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego, zawierający informacje o stanie zatrudnienia młodocianych pracowników, kwalifikacjach zawodowych i pedagogicznych osób szkolących (instruktorów praktycznej nauki zawodu), formach organizacji dokształcania teoretycznego, okresach nauki zawodu, terminach przystąpienia do egzaminów czeladniczych.

• ustala osobę odpowiedzialną za nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych w rzemiośle, która powinna posiadać przygotowanie pedagogiczne (co najmniej, jak instruktor praktycznej nauki zawodu).

• organizuje cykliczne spotkania instruktażowe z mistrzami szkolącymi; ich program w szczególności powinien obejmować: zasady prawne związane ze szkoleniem młodocianych pracowników (zmiany, nowe regulacje), elementy metodyki i dydaktyki związanej w realizacją programu praktycznej nauki zawodu.

• przygotowuje uroczystą oprawę podpisania umów o pracę w celu przygotowania zawodowego, połączonego z omówieniem podstawowych praw i obowiązków mistrzów oraz uczniów-młodocianych pracowników, a także wręczenia świadectw czeladniczych po zdanych egzaminach, z udziałem rodziców, przedstawicieli szkół oraz innych urzędów i organizacji.

• uczestniczy w rozstrzyganiu ewentualnych sporów i nieporozumień pomiędzy szkolącym pracodawcą, a młodocianym pracownikiem wynikłych w trakcie trwania przygotowania zawodowego w rzemiośle.

• udziela informacji na temat wolnych miejsc na naukę zawodu w rzemiośle oraz pomocy młodocianemu, który z uzasadnionych przyczyn chce zmienić miejsce przygotowania zawodowego.

• promuje naukę zawodu organizowaną w zakładach rzemieślniczych poprzez udzielanie i upowszechnianie informacji na temat zasad prawnych i organizacyjnych dotyczących przygotowania zawodowego w rzemiośle, ze szczególnym uwzględnieniem praw i obowiązków mistrza szkolącego oraz młodocianego pracownika zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego w rzemiośle.

• udziela informacji oraz przygotowuje i udostępnia niezbędną dokumentację związaną z organizacją przygotowania zawodowego młodocianego w rzemiośle.

III. ZAWARCIE UMOWY O PRACĘ

W CELU PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO

1. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego

Umowę sporządza się na druku według wzoru przygotowanego przez Związek Rzemiosła Polskiego. Umowę zawierają pracodawca rzemieślnik i młodociany pracownik stosownie art.194 i 195 ustawy kodeksu pracy. Umowa musi być zawarta na piśmie i jest sporządzana w siedzibie cechu.

Strony zawierające umowę przedkładają następujące dokumenty:

1. rzemieślnik - pracodawca lub osoba przez niego upoważniona:

• wpis do ewidencji działalności gospodarczej, określający zakres pracy zakładu,

• dokument stwierdzający kwalifikacje zawodowe uprawniające do szkolenia,

• dokument stwierdzający przygotowanie pedagogiczne,

• dokument stwierdzający znajomość przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 207 § 3 Kodeksu pracy),

• oświadczenie, iż zakład pracy spełnia warunki do zatrudniania młodocianych, w szczególności dysponuje określoną liczbą stanowisk pracy adekwatną do liczby zatrudnionych uczniów.

2. młodociany:

• świadectwo ukończenia gimnazjum,

• aktualne orzeczenie uprawnionego lekarza, stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w określonym zawodzie.

Pieczęć cechu na umowie oraz nadany numer ewidencyjny umowy sa potwierdzeniem, że w dniu spisania umowy zostały spełnione wszystkie, określone przepisami warunki.

Cech informuje szkołę zawodową, do której uczęszczają młodociani ze zrzeszonych zakładów rzemieślniczych, a izba rzemieślnicza zawiadamia kuratorium, o stosowanym w rzemiośle wzorze umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

2. Rodzaj umowy o pracę - okres nauki zawodu

1. Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w drodze nauki zawody rzemieślnik zawiera z młodocianym na czas nie określony (art. 194 Kodeksu pracy). Oznacza to, że po zakończeniu nauki, której okres jest ustalony w umowie, rzemieślnik powinien zmienić warunki zatrudnienia na przysługujące pracownikowi z kwalifikacjami zawodowymi lub rozwiązać z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem. Oświadczenie rzemieślnika o wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nie określony powinno wskazywać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie i zawierać pouczenie o prawie odwołania do sądu pracy.

2. Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w drodze nauki zawodu, rzemieślnik może zawrzeć z młodocianym na czas określony, nie krótszy jednak niż przewidziany planem nauczania dla danego zawodu (24 lub 36 miesięcy). Taką umowę rzemieślnik może zawrzeć w przypadku, gdy zatrudnia większą liczbę młodocianych, aniżeli wynika to z jego potrzeb (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania § 9 Dz.U. Nr 60, poz. 278). Umowa o pracę zawarta na czas określony kończy się z upływem czasu, na który została zawarta (Kodeks pracy art. 30), co oznacza, że rzemieślnik zamierzający zatrzymać byłego ucznia jako pracownika, powinien zawrzeć z nim stosowną umowę o pracę.

3. Termin zawarcia umowy o pracę

1. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie naukę zawodu z młodocianym zamierzającym dokształcać się w szkole zasadniczej, powinna być zawarta w terminie umożliwiającym młodocianemu równoległe podjęcie nauki w szkole (rozpoczęcie roku szkolnego),

2. Umowa o naukę zawodu z młodocianym zamierzającym dokształcać się w systemie pozaszkolnym może być zawarta w dowolnym, określonym przez strony terminie i nauka zawodu może rozpocząć się w terminie ustalonym przez strony umowy (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania § 5 - Dz.U. Nr 60, poz. 278).

4. Przedstawiciel cechu informuje strony o ich prawach i obowiązkach wynikających z zawarcia umowy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obopólne obowiązki w dziedzinie realizowania programu nauki praktycznej, a także przestrzegania przepisów prawa pracy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

5. Umowę sporządza się w 2 egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Kopie umowy rzemieślnik przekazuje do ZUS, jednostki samorządu terytorialnego właściwej ze względu na zamieszkiwanie młodocianego oraz do szkoły zasadniczej, o ile młodociany dokształca się w systemie szkolnym (wg potrzeb).

6. Cech prowadzi ewidencję zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego. Rejestr zawiera numer kolejny, datę zawarcia umowy, określenie stron, nazwę rzemiosła, formę przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy), datę planowanego zakończenia nauki lub przyuczenia, formę dokształcania teoretycznego, rubrykę na uwagi (wg potrzeb - np. adnotacje o zakończeniu nauki).

7. Cech pomaga rzemieślnikowi w zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji szkoleniowej m.in; program praktycznej nauki zawodu, dzienniczek praktycznej nauki zawodu, dokumentujący realizację programu nauki praktycznej oraz dokumentacji pracowniczej m.in. ewidencja młodocianych, wzory zaświadczeń o szkoleniu bhp i inne określone w Kodeksie pracy i aktach wykonawczych, ze szczególnym uwzględnieniem ustaleń rozporządzenia ministra pracy w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobem prowadzenia akt osobowych pracownika.

8. Cech udziela pomocy rzemieślnikowi w organizacji dokształcania teoretycznego, współpracując ze szkołą zawodową, zwłaszcza na etapie planowania rozmiarów naboru uczniów w określonych zawodach rzemieślniczych, organizacji czasu nauki teoretycznej w szkole, nadzoru nad realizacją przez ucznia obowiązku nauki teoretycznej. Cech może organizować dokształcanie teoretyczne w ramach własnych - w drodze prowadzenia szkoły zasadniczej, bądź kursów dokształcających młodocianych, ale ma obowiązek zrealizowania zajęć edukacyjnych z zakresu teoretycznego kształcenia zawodowego, wynikającego z programu nauczania dopuszczonego do użytku szkolnego (dla zawodów szkolnych) lub zrealizować program zapewniający spełnienie wymagań egzaminacyjnych określonych w standardach, będących podstawą przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika (w zawodach nie ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego).

9. Cech udziela pomocy rzemieślnikom i młodocianym w przygotowaniu się do egzaminu czeladniczego i współpracuje w tej sprawie z macierzystą izbą rzemieślniczą i szkołą zawodową. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i warunków ich wynagradzania zawiera w § 11 jednoznaczne ustalenia, zgodnie z którymi „młodociani zatrudnieni u pracodawców będących rzemieślnikami (...) składają egzamin czeladniczy przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej”, bez względu na formę dokształcania teoretycznego. Tę kwestię cech powinien w sposób wykluczający wątpliwości przedstawić w szkole, do której uczęszczają uczniowie rzemiosła.

Celem postępowania cechu w omawianych sprawach ma być udzielanie maksymalnej pomocy merytorycznej i organizacyjnej rzemieślnikowi - pracodawcy dla zapewnienia prawidłowego przebiegu przygotowania zawodowego oraz młodocianemu w rozwiązywaniu problemów, jakie mogą wyniknąć w trakcie procesu dydaktycznego.

IV. PODSTAWY PRAWNE

P R Z E P I S Y
	Zatrudnienie młodocianego pracownika - Ustawa kodeks pracy
	Zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego młodocianych: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania
	Nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianego Ustawa o rzemiośle
	Wzór umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego młodocianego Uchwała Nr 16 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 23 listopada 2006 r.
	Uprawnienia do szkolenia Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu
	Wyjątkowo dopuszczalne zatrudnianie młodocianych Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002r.
	Prace wzbronione młodocianym Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac
	Zawody, w których prowadzona jest nauka zawodu w rzemiośle a) Zawody szkolne i okres nauki w tych zawodach b) Zawody pozaszkolne c) Standardy wymagań dla egzaminów czeladniczych i mistrzowskich w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła d) Okres nauki w zawodach pozaszkolnych
	Ramowe plany nauczania Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych
	Podwójny status prawny młodocianego pracownika
	Programy nauczania i podręczniki
	Ocena z zajęć praktycznych - Ocenianie i klasyfikowania uczniów-młodocianych pracowników dokształcających się w zasadniczych szkołach zawodowych Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych
	Organizacja roku szkolnego - młodociani dokształcający się w zasadniczych szkołach zawodowych Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego
	Egzamin czeladniczy kończący naukę zawodu rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych
	Egzamin sprawdzający kończący przyuczenie do wykonywania określonej pracy Uchwała Nr 11 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 10 września 2003 r. znak:NO-I-130/ES/03 - w sprawie: egzaminów sprawdzających przeprowadzanych po zakończeniu przyuczenia do wykonywania określonej pracy
Według stanu prawnego - 14 marca 2008 r.

1. Zatrudnienie młodocianego pracownika

Ustawa kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974r. (tekst jednolity Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz.94, z późn. zm.)

Dział IX Zatrudnianie młodocianych:

• definicja młodocianego pracownika: osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 roku życia

• dopuszczalne warunki zatrudniania młodocianych: ukończone gimnazjum i świadectwo lekarskie stwierdzające, że dana praca nie zagraża zdrowiu,

• obowiązek pracodawcy opieki i pomocy młodocianemu,

• zasada generalna: umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego jest umową o pracę na czas nieokreślony (wyjątkowe przypadki)

• podstawowe składniki umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,

• sytuacje dopuszczające możliwość rozwiązanie z młodocianym za wypowiedzeniem umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego

• prawo młodocianego do wynagrodzenia,

• obowiązek dokształcania teoretycznego młodocianego,

• czas pracy młodocianego pracownika (w tym w godzinach nadliczbowych i nocą),

• prace wzbronione młodocianym pracownikom,

• prawo i wymiaru urlopów wypoczynkowych i bezpłatnych.

( tekst ustawy kodeks pracy na stronie www Sejmu RP )

Zatrudnienie młodocianego pracownika w celu przygotowania zawodowego objęte jest szczególną prawną ochroną

Wyraża się to wyodrębnionymi w Dziale IX kodeksu pracy przepisami, które w połączeniu z przepisami wykonawczymi w sposób szczegółowy regulują, jakie warunki muszą być spełnione przy zatrudnieniu pracownika młodocianego w celu przygotowania zawodowego. Zatrudnienie takie łączy dwa elementy: naukę zawodu oraz pracę i dlatego w kwestiach nie ujętych w dziale IX stosuje się wobec pracowników młodocianych ogólnie obowiązujące przepisy ustawy kodeks pracy. Pracodawca podpisuje z młodocianym pracownikiem umowę o pracę. Nadaje to młodocianemu status pracownika i podobnie jak pozostałe zatrudnione osoby, powinien otrzymać od pracodawcy informacje na temat: wymiaru czasu pracy (z uwzględnieniem, że do czasu pracy młodocianego wlicza się czas przeznaczony na dokształcanie teoretyczne; terminie wypłaty wynagrodzenia) wymiarze przysługującego urlopu wypoczynkowego; sposobie potwierdzania obecności w pracy; usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Istotnym warunkiem zawarcia z młodocianym umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego jest przedstawienie orzeczenia uprawnionego lekarza, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy w określonym zawodzie. W okresie zatrudnienia młodociany powinien być kierowany na badania okresowe i kontrolne, a pracodawca przed dopuszczeniem go do pracy powinien zadbać, aby młodociany odbył wstępne szkolenia dotyczące zasad bhp oraz uczestniczył w instruktażu stanowiskowym.

W przypadku zatrudnienia młodocianego w celu przygotowania zawodowego nie jest możliwe zatrudnienie na część etatu. Jak sama nazwa umowy wskazuje celem takiego zatrudnienia nie jest wyłącznie praca, ale przede wszystkim przygotowanie zawodowego, które może być realizowane w formie przyuczenia do wykonywania określonych prac lub nauki zawodu. W obydwu przypadkach zatrudniający pracodawca bierze na siebie obowiązek pełnej realizacji ustalonego programu przyuczenia lub programu nauki zawodu. Pracodawca jest zobowiązany do kontrolowania czy młodociany realizuje obowiązkowe dokształcanie teoretycznego tj. sprawdzania czy uczęszcza na zajęcia w szkole lub czy uczestniczy w szkoleniu z zakresu teorii zawodowej. Regulacje prawne nie tworzą podstaw do podziału tych obowiązków pomiędzy kilku pracodawców. Więcej niż jeden pracodawca w procesie nauki zawodu występuje tylko wówczas, gdy umowa o pracę u jednego pracodawcy została rozwiązania i młodociany kontynuuje naukę zawodu u drugiego pracodawcy na podstawie odrębnej umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Czas pracy młodocianego w wieku do 16 roku życia nie może przekroczyć 6 godzin na dobę, a po ukończeniu 16 lat nie może przekroczyć 8 godzin na dobę. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki, w wymiarze wynikającym o obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Pracodawca jest zobowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, jeśli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny. Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

2. Zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego młodocianych:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60, poz.278, ze zmianami: z 2002 r. Dz.U. Nr 197, poz.1663, z 2005 r. Nr 53, poz.472 ) określa:

• formy przygotowania zawodowego młodocianego pracownika; nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy,

• obowiązek posiadania kwalifikacji zawodowych i pedagogicznych warunkujących prowadzenie przygotowania zawodowego (instruktor praktycznej nauki zawodu),

• obowiązek pracodawcy sporządzenia na piśmie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z młodocianym pracownikiem,

• obowiązek rzemieślnika zawiadomienia o zawarciu z młodocianym umowy, właściwej izby rzemieślniczej (lub cechu sprawującego nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego),

• obowiązek zgłoszenia faktu zawarcia z młodocianym umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego do jednostki samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta), właściwej ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego,

• terminy zawierania umów o pracą w celu przygotowania zawodowego; w przypadku dokształcania w szkole w terminie przyjęcia kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych, w przypadku dokształcania w formie pozaszkolnej w innym terminie

• rodzaj umowy o pracę; w młodocianymi pracownikami umowy o pracę zawierane są na czas nieokreślony, jeśli pracodawca zatrudnia większą liczbę młodocianych, niż wynika to z jego potrzeb to wówczas umowa może być zawarta na czas określony tj. co najmniej na okres trwania nauki zawodu lub przyuczenia,

• okres trwania nauki zawodu; nie krócej niż 24 i nie dłużej niż 36 miesięcy (w zależności o okresu nauki wynikającego z klasyfikacji zawodów szkolnych lub ustaleń ZRP w przypadku zawodów pozaszkolnych)

• zawody w których odbywa się nauka zawodu młodocianych: w zawodach z klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (czas trwania nauki w zawodach szkolnych; dwuletni i trzyletni cykl nauczania) oraz w zawodach zawartych w klasyfikacji zawodów i specjalności dla rynku pracy, w których izby rzemieślnicze przeprowadzają egzaminy czeladnicze,

• możliwości przedłużenia lub skrócenia okresu nauki młodocianego; na uzasadniony wniosek młodocianego i za zgodą rzemieślnika; okres nauki może być skrócony maksymalnie o 12 miesięcy, jeśli młodociany nie dokształca się w szkole. Okres nauki może być przedłużony o 12 miesięcy w związku z nie otrzymaniem promocji do następnej klasy i do 6 miesięcy w innych przypadkach,

• program nauczania obowiązkowo realizuje pracodawca; w zawodach szkolnych program nauczania dopuszczony do użytku szkolnego, uwzględniający podstawę programową kształcenia w zawodzie, a w zawodach pozaszkolnych program zapewniający spełnienie wymagań egzaminacyjnych, określonych w standardach, będących podstawą przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika ,

• obowiązkowe dokształcanie teoretyczne - dopuszczalne formy dokształcania teoretycznego młodocianych; w zasadniczej szkole zawodowej lub w systemie pozaszkolnym.

• egzamin kończący naukę zawodu - nauka zawodu u rzemieślnika kończy się egzaminem czeladniczym składanym przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej. Wniosek do egzaminu składany jest w izbie rzemieślniczej, w której zrzeszony jest cech, sprawujący nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego. Koszty egzaminu w pierwszym wyznaczonym terminie pokrywa pracodawca,

• wysokość wynagrodzenia; w umowie o pracę należy ustalić wysokość wynagrodzenia młodocianego dla każdego roku nauki - wynagrodzenie nie może być niższe od 4% w I roku nauki, 5% w II roku nauki, i 6% w III roku nauki - obliczane w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

• przerwana nauka zawodu; możliwość dokończenia przerwanej nauki zawodu u innego pracodawcy pod warunkiem, że przerwa w nauce nie trwała dłużej niż 12 miesięcy. Osoby, które przed zakończeniem nauki osiągnęły pełnoletność kończą naukę zawodu na warunkach określonych dla młodocianych pracowników,

• przyuczenie do wykonywania określonej pracy; trwa od 3 do 6 miesięcy, a w przypadku uczestników OHP 22 miesiące. Program przyuczenia ustala pracodawca przyjmując wybrane treści programu nauczania dopuszczonego do użytku szkolnego lub programu zapewniającego spełnienie wymagań egzaminacyjnych określonych w standardach, będących podstawą przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych na tytuł czeladnika,

• egzamin sprawdzający; przyuczenie odbyte u pracodawcy rzemieślnika kończy się egzaminem sprawdzającym, składanym przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej (egzamin według zasad ustalonych przez Związek Rzemiosła Polskiego - BIP - www.zrp.pl ).

3. Nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianego

Ustawa o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. - tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 112 , poz.979 ze zmianą z 2003 r. Dz.U. Nr137, poz.1304 - tekst ustawy dostępny na portalu ZRP; www.zrp.pl):

• nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych pracowników zatrudnionych u pracodawców rzemieślników, sprawuje izba rzemieślnicza lub z jej upoważnienia cech,

• członkostwo w cechu; pracodawca rzemieślnik zatrudniający pracowników w celu przygotowania zawodowego zrzesza się w cechu lub izbie rzemieślniczej.

Sprawowanie nadzoru i udzielanie pomocy szkolącym rzemieślnikom przez organizacje rzemiosła:

Uchwała Nr 4 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 19 lutego 2002 r. znak:NO-I-130/02 oraz Uchwała Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 2 kwietnia 2008 r. znak:NO-I-130/08 w sprawie w sprawie "Zasad i trybu sprawowania przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych".

Podstawowe cele nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych:

• doskonalenie systemu nauki zawodu organizowanej u pracodawców rzemieślników, ze szczególnym uwzględnieniem podnoszenia jakości szkolenia praktycznego i teoretycznego organizowanego dla młodocianych pracowników dokształcających się w systemie szkolnym i pozaszkolnym,

• zabezpieczanie optymalnych warunków dla młodocianych realizujących przygotowanie zawodowe u pracodawców rzemieślników,

• wspomaganie szkolących pracodawców rzemieślników w wypełnianiu obowiązków wynikających z faktu realizacji dodatkowych, obok gospodarczych, zadań oświatowych,

• podnoszenie poziomu jakości szkolenia młodocianych w rzemiośle.

Nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle sprawowany jest przez organizacje samorządu rzemiosła; izby rzemieślnicze i cechy, w szczególności przez:

• ocenę jakości szkolenia organizowanego u pracodawców rzemieślników, polegającą na analizowaniu przez izbę rzemieślniczą wyników egzaminów czeladniczych, kończących naukę zawodu młodocianych pracowników,

• zapewnienie pracodawcy (przez cechy) we współpracy z izbą rzemieślniczą niezbędnych materiałów, informacji i doradztwa związanego z realizacją procesu szkolenia praktycznego, organizowanego u pracodawców rzemieślników,

• współdziałanie izb rzemieślniczych z właściwymi organami administracji i cechów ze szkołami zawodowymi w zakresie planowania i organizowania, w formach szkolnego i pozaszkolnego, dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników zatrudnionych w celu przygotowania u pracodawców rzemieślników,

• organizowanie przez cech, we współpracy z izbą rzemieślniczą, szkoleń dla rzemieślników zatrudniających młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego,

• organizowanie przez izbę rzemieślniczą szkoleń doskonalących dla przedstawicieli cechów upoważnionych do wykonywania zadań związanych z nadzorem nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych zatrudnionych u pracodawców rzemieślników,

4. Wzór umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego młodocianego

Uchwała Nr 16 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 23 listopada 2006 r. znak:NO-I-130/Sz/06 w sprawie: wprowadzenia wzoru umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego młodocianego u pracodawcy, będącego rzemieślnikiem

(załącznik -wzór).

Ujednolicony wzór umowy o pracę przygotował Związek Rzemiosła Polskiego na potrzeby cechów i izb rzemieślniczych, sprawujących nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych pracowników zatrudnionych w celu nauki zawodu u pracodawców rzemieślników. Wzór umowy zawiera wszystkie postanowienia wymienione w ustawie kodeks pracy, uzyskał akceptację organów zatrudnienia oraz opatrzony jest prawnie zastrzeżonym logo rzemiosła (ZRP).

Gotowe formularze druków umów o pracę w celu przygotowania zawodowego, z których korzystają pracodawcy zatrudniający młodocianych pracowników, są dużym udogodnieniem, jednakże należy bardzo starannie sprawdzić czy formularz został prawidłowo i kompletnie wypełniony. Pracodawca może zatrudnić młodocianego na czas nieokreślony lub jeśli zatrudnia większą ilość młodocianych, niż wynika to z jego potrzeb, może zaproponować młodocianemu umowę na czas określony. Postanowienie w tej kwestii musi być w sposób jednoznaczny wyrażone w treści podpisanej z młodocianym umowy o prace. Jeśli nie zostanie dokonany wybór jednej z dwóch opcji, przyjmuje się że umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego została zawarta na czas nieokreślony (art.194 k.p.). Dlatego ważną jest tu rola cechu, który w ramach nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych pracowników uczestniczy przy spisaniu takiej umowy, sprawdzając jednocześnie jej poprawność i zgodność z przepisami.

5. Uprawnienia do szkolenia

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. Nr 113, poz.988, zm. w 2003 r. Nr 197, poz.1875) określa kwalifikacje zawodowe i przygotowanie pedagogiczne wymagane od instruktorów praktycznej nauki zawodu.

Przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może prowadzić pracodawca, albo zatrudniony pracownik posiadający kwalifikacje zawodowe i pedagogiczne (uzyskanie statusu instruktora praktycznej nauki zawodu) tj.:

• co najmniej tytuł mistrza w zawodzie, którego będą nauczać, lub w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, którego będą nauczać i przygotowanie pedagogiczne wymagane od nauczycieli, określone w odrębnych przepisach, lub ukończony kurs pedagogiczny, organizowany na podstawie odrębnych przepisów, którego program został zatwierdzony przez kuratora oświaty i obejmował łącznie co najmniej 70 godzin zajęć z psychologii, pedagogiki i metodyki oraz 10 godzin praktyki metodycznej, albo ukończony przed dniem 6 stycznia 1993 r. kurs pedagogiczny uprawniający do pełnienia funkcji instruktora praktycznej nauki zawodu.

• instruktorzy praktycznej nauki zawodu, nie posiadający tytułu mistrza w zawodzie, powinni posiadać przygotowanie pedagogiczne lub ukończony kurs pedagogiczny, o których mowa wyżej oraz:

1. świadectwo dojrzałości technikum lub szkoły równorzędnej albo świadectwo ukończenia szkoły policealnej lub dyplom ukończenia szkoły pomaturalnej lub policealnej i tytuł zawodowy w zawodzie pokrewnym do zawodu, którego będą nauczać oraz co najmniej trzyletni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać, lub

2. świadectwo dojrzałości liceum zawodowego i tytuł robotnika wykwalifikowanego lub równorzędny w zawodzie, którego będą nauczać, oraz co najmniej czteroletni staż pracy w tym zawodzie nabyty po uzyskaniu tytułu zawodowego, lub

3. świadectwo dojrzałości liceum ogólnokształcącego, liceum technicznego, technikum kształcącego w innym zawodzie niż ten, którego będą nauczać, lub średniego studium zawodowego i tytuł robotnika wykwalifikowanego lub równorzędny w zawodzie, którego będą nauczać, oraz co najmniej sześcioletni staż pracy w tym zawodzie nabyty po uzyskaniu tytułu zawodowego, lub

4. dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku (specjalności) odpowiednim dla zawodu, którego będą nauczać, oraz co najmniej trzyletni staż pracy w tym zawodzie nabyty po uzyskaniu dyplomu lub dyplom ukończenia studiów wyższych na innym kierunku (specjalności) oraz co najmniej sześcioletni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać."

6. Wyjątkowo dopuszczalne zatrudnianie młodocianych

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób nie mających 16 lat, które ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum (Dz.U. Nr 214, poz. 1808) dotyczy m.in.:

Z młodocianym pracownikiem, który nie ukończył gimnazjum wyjątkowo dopuszczalne jest zawarcie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, ale wyłącznie w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Warunkiem zawarcia umowy jest:

• podjęcie przez młodocianego nauki w oddziale przysposabiającym do pracy utworzonym w gimnazjum oraz uzyskanie przez niego pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, albo

• uzyskanie zezwolenia dyrektora gimnazjum na spełnienie obowiązku szkolnego poza szkołą oraz uzyskanie pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Z młodocianym, który nie ukończył gimnazjum, spełniającym obowiązek szkolny poza szkołą, może być, po ukończeniu przez niego przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy, zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu (zakończeniem przyuczenia do wykonywania określonej pracy jest egzamin sprawdzający).

7. Prace wzbronione młodocianym

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. Nr 200, poz.2047, ze zm. 09.08.2005 r. Dz. U. Nr 136 po.1145 , 2006.07.12 Dz.U. Nr 107 poz.724)

Zatrudnianie młodocianych pracowników dozwolone jest wyłącznie przy pracach objętych programem praktycznej nauki zawodu. Z uwagi na szczególną, prawną ochronę pracy młodocianego ustalono listę rodzajów pracy przy, których zabronione jest zatrudnianie młodocianych.

Lista rodzajów prac wzbronionych zawarta jest w załączniku do rozporządzenia.

Ustalono jednocześnie odstępstwa i zezwala się na zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac wzbronionych młodocianym, pod warunkiem, że są one niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego młodocianych (rodzaje prac zawarte w załączniku do rozporządzenia).

8. Zawody, w których prowadzona jest nauka zawodu w rzemiośle

a) Zawody szkolne

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (DZ.U. Nr 124 , poz.860).

Nauka zawodu może odbywać się w zawodach występujących w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Nauka u rzemieślnika odbywa się w zawodach z klasyfikacji szkolnej, które odpowiadają danemu rodzajowi rzemiosła i w których przeprowadzane są egzaminy czeladnicze.

Klasyfikacja określa także czas trwania nauki w zawodach przewidzianych do kształcenia w zasadniczych szkołach zawodowych (cykl 2-letni lub 3-letni). Pracodawca zobowiązany jest skierować młodocianego na dokształcanie teoretyczne w zasadniczej szkole zawodowej lub zorganizować dokształcanie w systemie pozaszkolnym, przy czym organizator dokształcania ma obowiązek zrealizować zajęcia edukacyjne z zakresu teoretycznego kształcenia zawodowego wynikającego z programu nauczania dopuszczonego do użytku szkolnego,

b) Zawody pozaszkolne

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. Nr 265, poz.2644 ze zm.).

Klasyfikacja zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy zawiera zestawienie zawodów występujących na rynku pracy (w tym wszystkie zawody szkolne).

Nauka zawodu u pracodawcy rzemieślnika może dotyczyć zawodu z klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy, który nie figuruje w klasyfikacji szkolnej, pod warunkiem jednak, że w zawodzie tym komisja egzaminacyjna izby rzemieślniczej przeprowadza egzamin czeladniczy. Organizator dokształcania ma obowiązek zrealizować program zapewniający spełnienie wymagań egzaminacyjnych określonych w standardach, będących podstawą przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika (w zawodach nie ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego).

c) Standardy wymagań dla egzaminów czeladniczych i mistrzowskich w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła

Zarząd Związku Rzemiosła Polskiego w Uchwale N. 5 z dnia 8 marca 2004 r. znak: NO-I-130/STAND/04 (oraz uzupełnienie Uchwała Nr13 z dnia 15 lipca 2004 r.) ustalił Standardy wymagań, będące podstawą przeprowadzania egzaminów czeladniczych i mistrzowskich w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła.

Kolejne zawody:

• Uchwała Nr 13 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 15 lipca 2004 r. znak: NO-I-130/STAND-I/ 04 - uzupełnienie wykazu o zawód opatrzony numerem 109 ,

• Uchwała Nr 8 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 14czerwca 2005 r. znak: NO-I-130/STAND-I/ 05 - uzupełnienie wykazu o zawody opatrzone numerami: 106, 107, 108 ),

• Uchwała Nr 1' Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 20 lipca 2005 r. znak: NO-I-130/STAND-I/ 05 - uzupełnienie wykazu o zawód opatrzony numerem: 110 ),

• Uchwała Nr 9 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 12 maja 2006 r. znak: NO-I-130/STAND-II/ 06 - uzupełnienie wykazu o zawód opatrzony numerem; 111 ),

• Uchwała Nr 20 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego dnia 12 grudnia 2007 r.

znak: NO-I-130/STAND-II/ 07 - uzupełnienie o zawody opatrzone nr 112 „monter izolacji przemysłowych” i 113 „blacharz izolacji przemysłowych”

Wykaz standardów dla 113 zawodów - dostępny na stronie www.zrp.pl

d) Okres nauki w zawodach pozaszkolnych :

Zapisy rozporządzenia Rady Ministrów z 1996r. w sprawie zatrudniania młodocianych w celu przygotowania zawodowego nie precyzują, okresu w jakim ma trwać nauka w zawodach spoza klasyfikacji szkolnej. Dlatego Związek Rzemiosła Polskiego (pismo znak:NO-I-130/58/03, dnia 9 września 2003 r. wraz z wykazem zawodów pozaszkolnych, odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła) - przyjął zasadę, iż dwu- lub trzyletni cykl nauczania w zawodach pozaszkolnych wynika z logiki struktury klasyfikacji gospodarczej ujmującej zawody w duże, średnie i elementarne grupy, zawierające zawody i specjalności. Wskazując dwu- lub trzy-letni okres trwania nauki w zawodach spoza klasyfikacji szkolnej, kierowano się:

• okresem nauki, dwa lub trzy lata, przypisanym do zawodu szkolnego znajdującego się w tej samej średniej lub elementarnej grupie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy, w której występuje zawód odpowiadający danemu rodzajowi rzemiosła,

• w zawodach umieszczonych w grupach elementarnych klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy, w których nie występuje żaden zawód do kształcenia w zasadniczej szkole zawodowej, przyjmuje się dwu letni okres nauki.

9.Ramowe plany nauczania

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. Nr.15, poz.142, ze zm.: w 2002.09.01 Dz.U.02.137.1155, z 2003.03.22 Dz.U.03.39.337, z 2003.09.01 Dz.U.03.116.1093, z 2004.09.01 Dz.U.04.43.393, z 2005.09.01 Dz.U.05.30.252)

Ramowy plan nauczania w zasadniczej szkoły zawodowej, w tym zasadniczej szkoły zawodowej specjalnej, oraz dla oddziałów przysposabiających do pracy - załączniki nr 13 do rozporządzenia,

Rozporządzenie ustala ramowy plan nauczania określający tygodniowy, obowiązujący wymiar godzin dla szkoły zasadniczej kształcącej pracowników młodocianych, w tym dla oddziałów wielozawodowych.

Na podstawie ramowego planu, nauczania dyrektor szkoły ustala szkolny plan nauczania, który obowiązuje młodocianych pracowników zatrudnionych w celu nauki zawodu i dokształcających się w zasadniczych szkołach zawodowych.

(wyciąg z rozporządzenia) - ZAŁĄCZNIK Nr 13⁽³³⁾

RAMOWY PLAN NAUCZANIA DLA ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ, W TYM ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ SPECJALNEJ DLA UCZNIÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH, NIEDOSTOSOWANYCH SPOŁECZNIE, ZAGROŻONYCH NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM, ZAGROŻONYCH UZALEŻNIENIEM, Z ZABURZENIAMI ZACHOWANIA

		Dla młodzieży	Dla dorosłych
Lp.	Obowiązkowe zajęcia edukacyjne	Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania	Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania		Liczba godzin w dwuletnim okresie nauczania
		Klasy I - II	Semestr I - IV
			Forma stacjonarna	Forma zaoczna
1	Język polski	5	4	72
2	Język obcy ^a)	3	2	36
3	Historia i wiedza o społeczeństwie	2	1	18
4	Matematyka	4	3	54
5	Fizyka i astronomia	2	1	18
6	Geografia z ochroną i kształtowaniem środowiska	2	1	18
7	Podstawy przedsiębiorczości	1	1	18
8	Technologia informacyjna	1	-	-
9	Wychowanie fizyczne ^b)	6	-	-
10	Przysposobienie obronne	2	-	-
11	Godziny z wychowawcą	2	-	-
12	Kształcenie zawodowe według programu nauczania dla zawodu ^c)	34	26	468
Razem		64	39	702
Religia/Etyka ^b)		4	-	-
Godziny do dyspozycji dyrektora		2	1	18
Razem godzin zajęć edukacyjnych ^d)		70	40	720
Zajęcia rewalidacyjne		20	-	-
Zajęcia socjoterapeutyczne ^e)		4	-	-

^a) w szkole specjalnej dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, z autyzmem - zajęcia z języka obcego prowadzone są w przypadku kontynuacji nauki języka obcego realizowanego w gimnazjum,

^b) w przypadku okresu nauczania dłuższego niż dwuletni zajęcia edukacyjne realizuje się w każdej klasie, zgodnie z odrębnymi przepisami,

^c) podziału godzin przeznaczonych na kształcenie teoretyczne i kształcenie praktyczne w danym zawodzie dokonuje dyrektor szkoły, z tym że wymiar godzin przeznaczonych na kształcenie praktyczne w zasadniczej szkole zawodowej nie może wynosić mniej niż 60 % godzin przewidzianych na kształcenie zawodowe; w przypadku uczniów - młodocianych pracowników dyrektor szkoły dokonuje podziału godzin w porozumieniu z pracodawcami, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu pracy; w oddziałach wielozawodowych nauczanie przedmiotów zawodowych teoretycznych odbywa się odrębnie dla każdego zawodu przez okres 4 tygodni w każdej klasie, w wymiarze 34 godzin tygodniowo,

^d) w przypadku ustalenia dla danego zawodu okresu nauczania dłuższego niż dwuletni - wymiar godzin z zakresu kształcenia zawodowego zwiększa się proporcjonalnie, natomiast w przypadku przedmiotów ogólnokształcących, z wyjątkiem zajęć edukacyjnych wychowanie fizyczne oraz religia/etyka, zachowuje się wymiar godzin ustalony dla dwuletniego okresu nauczania, z tym że dopuszcza się realizowanie przedmiotów ogólnokształcących w całym okresie nauczania. W szkołach dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania, zorganizowanych w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, schroniskach dla nieletnich, zakładach poprawczych kształcących w zawodach, dla których ustalono trzyletni okres nauczania, można skrócić okres nauczania do dwóch lat, pod warunkiem zachowania wymiaru godzin ustalonego dla trzyletniego okresu nauczania,

^e) dotyczy uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania.

10.Podwójny status prawny młodocianego pracownika

Młodociany pracownik zatrudniony w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu dokształcający się w systemie szkolnym (w zasadniczej szkole zawodowej) uzyskuje tzw. podwójny status prawny:

• pracownika młodocianego w stosunku do którego stosowane są przepisy kodeksu pracy i z niego wynikających rozporządzenia wykonawcze,

• ucznia wobec, którego stosowane są przepisy ustawy o systemie oświaty stosowne rozporządzenia wykonawcze.

Ustawa o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z zmianami)

(dostępna www.men.gov.pl )

11.Program nauczania

Programy nauczania dla zawodów i profili kształcenia ogólnozawodowego

Przepisy dotyczące dopuszczania programów i podręczników do użytku szkolnego określa rozporządzenie MENIS z dnia 5 lutego 2004 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. Nr 25, poz. 220).

Rozporządzenie zawiera szczegółowe warunki, jakie muszą spełniać dopuszczane do użytku szkolnego m.in. programy nauczania dla zawodu . Decyzje o dopuszczeniu programu do użytku szkolnego podejmuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a dopuszczony program wpisywany jest do wykazu.

Wykaz podany jest do publicznej wiadomości na stronie internatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl

Możliwość zakupienia programów: Gospodarstwo Pomocnicze Ministerstwa Edukacji Narodowej prowadzi sprzedaż programów nauczania do zawodów przedstawionych w ofercie sprzedaży

- pocztą elektroniczną ([e-mail])

- faksem ( nr 0-22 5224 285 )

- listownie na adres: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Gospodarstwo Pomocnicze
Al. Szucha 25, 00-918 Warszawa

12.Ocena z zajęć praktycznych - Ocenianie i klasyfikowania uczniów-młodocianych pracowników dokształcających się w zasadniczych szkołach zawodowych

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz.2046 ze zm. 2007.09.01 Dz.U.07.130 poz.906).

Śródroczne i roczne (semestralne) oceny kwalifikacyjne z zajęć praktycznych zorganizowanych poza szkołą, w tym na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego zawartej pomiędzy młodocianym a pracodawcą rzemieślnikiem - ustala instruktor praktycznej nauki zawodu (osoba posiadająca tzw. uprawnienia do szkolenia uczniów). Ocena końcowa w ostatni semestrze, ostatniego roku nauki zawodu wystawiana jest po zrealizowaniu programu praktycznej nauki, który zaplanowano na dwa lub trzy lata (zakończenie nauki - egzamin czeladniczy).

13. Organizacja roku szkolnego

- młodociani dokształcający się w zasadniczych szkołach zawodowych

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. Nr. 46, poz.432 ze zmianami: z 2003.06.21 - Dz.U.03.104.965, z 2003.09.01 Dz.U.03.104.965 i Dz.U.03.141.1362, z 2004.09.01- Dz.U.04.164.1716, z 2005.09.01-Dz.U.05.142.1191, z 2006.03.17-Dz.U.06.36.250, z 2006.05.23-Dz.U.06.86.595, z 2006.08.08-Dz.U.06.141.999)

Rozporządzenie dotyczy organizacji roku szkolnego w publicznych szkołach , w tym w zasadniczych szkołach zawodowych, w których dokształcają się młodociani pracownicy zatrudnieni w celu nauki zawodu. Określa terminy rozpoczęcia i zakończenia zajęć dydaktycznych realizowanych w szkole.

14. Egzamin czeladniczy kończący naukę zawodu

Naukę zawodu zrealizowaną u rzemieślnika kończy egzamin czeladniczy. Podstawą prawną egzaminów czeladniczych przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne powołane przez izby rzemieślnicze są:

- ustawa z dnia 22 marca 1989 roku o rzemiośle (Dz.U. Nr 112, poz. 979 z 2002r. - tekst jednolity - oraz Dz.U. Nr 137, poz. 1304 z 2003r.) oraz wydane na jej podstawie

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. Nr 215, poz. 1820). Rozporządzenie określa szczegółowe warunki i tryb powołania komisji oraz przeprowadzania egzaminów, a także warunki dopuszczenia do egzaminów czeladniczych.

Absolwenci nauki zawodu u rzemieślnika składają wniosek do egzaminu w izbie rzemieślniczej, w której zrzeszony jest cech sprawujący nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianego.

Opłatę za egzamin w pierwszym wyznaczonym terminie ponosi rzemieślnik.

16. Egzamin sprawdzający kończący przyuczenie do wykonywania określonej pracy

Uchwała Nr 11 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 10 września 2003 r. znak:NO-I-130/ES/03 - w sprawie: egzaminów sprawdzających przeprowadzanych po zakończeniu przyuczenia do wykonywania określonej pracy (podjęta na podstawie art. 7 ust. 5 pkt. 5 oraz art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989r. o rzemiośle (Dz.U. Nr 112, poz. 979 z 2002r. z późn. zm.) i § 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60, poz. 278 z późn. zm.)m.in.:

• przyuczenie młodocianego pracownika do wykonywania określonej pracy, zatrudnionego u pracodawcy rzemieślnika, kończy się egzaminem sprawdzającym, który przeprowadza komisja czeladnicza powołana przez izbę rzemieślniczą,

• w wyniku pozytywnej oceny na egzaminie sprawdzającym młodociany otrzymuje od izby rzemieślniczej zaświadczenie na druku według ustalonego wzoru (Wzór przy uchwale),

• w przypadku podjęcia nauki zawodu, którego dotyczyło przyuczenie do wykonywania określonej pracy, do okresu trwania nauki zawodu wlicza się czas odbytego przyuczenia.

________________________________________________________

Związek Rzemiosła Polskiego - Zespół Oświaty Zawodowej i Problematyki Społecznej

Według stanu prawnego - 14 marca 2008 r.

UCHWAŁA Nr 8

Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego

z dnia 2 kwietnia 2008r. znak NO-I-130/17/08

zmieniająca Uchwałę Nr 4 Zarządu ZRP z dnia 19 lutego 2002r.

znak NO-I-130/02 w sprawie

Zasad i trybu sprawowania przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych

Zarząd Związku Rzemiosła Polskiego działając na podstawie § 2 pkt. 1 i 2 i § 17 Statutu ZRP i na podstawie ustawy o rzemiośle z dnia 22 marca 1989r. (Dz.U. Nr 17, poz. 92 z późn. zmianami uchwala co następuje.

§ 1

1. Zarząd Związku Rzemiosła Polskiego potwierdza ustalone w 2002r. zasady sprawowania przez organizacje rzemiosła nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemieślniczych zakładach pracy, aktualizuje ich treść oraz uzupełnia o zasady udzielania pomocy merytorycznej i organizacyjnej rzemieślnikom szkolącym młodocianych.

2. Zasady, o których mowa w pkt. 1 zawiera załącznik pt. „Zasady i tryb sprawowania przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych oraz udzielania pomocy merytorycznej i organizacyjnej rzemieślnikom szkolącym uczniów”.

§ 2

Zarząd Związku Rzemiosła Polskiego zwraca się do kierownictw izb i cechów o przyjęcie i wprowadzenie w życie z należytą starannością „Zasad...”, o których mowa w § 1, pkt.2.

§ 3

Zarząd Związku Rzemiosła Polskiego ustala, że „Zasady...”, o których mowa w § 1, pkt.2. wchodzą w życie z dniem 1 maja 2008r.

§ 4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Prezes

Sekretarz Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego

/ - / / - /

Włodzimierz Biniek Jerzy Bartnik

UZASADNIENIE

do projektu Uchwały w sprawie Zasad i trybu sprawowania przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych

Problematyka kształcenia młodocianych pracowników przez przedsiębiorców ma poważne znaczenie dla dużej części pracodawców zrzeszonych w organizacjach rzemiosła. Wg aktualnych informacji przekazanych przez izby rzemieślnicze wg stanu na 31 grudnia 2007r. około 25 tys. rzemieślników zatrudniało w celu przygotowania zawodowego ponad 90 tys. młodocianych pracowników. Na uwagę zasługuje fakt, że w roku 2007 po raz pierwszy od kilku lat wzrosła liczba młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe u pracodawców będących rzemieślnikami. Proces zatrudniania młodocianych jest z oczywistych względów wspomagany organizacyjnym i merytorycznym przez cechy rzemiosł i izby rzemieślnicze, którym Zarząd ZRP udzielił w roku 2002 uchwalając „Zasady i tryb sprawowania przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych oraz udzielania pomocy merytorycznej i organizacyjnej rzemieślnikom szkolącym młodocianych”, co spotkało się z pozytywną oceną ze strony zainteresowanych organizacji. Założeniem tego opracowania było przekazanie pracownikom cechów i izb rzemieślniczych obszernej informacji o stanie faktycznym i prawnym związanym z problematyką kształcenia przez pracodawców oraz wskazanie zadań i powinności organizacji wobec rzemieślników szkolących.

Upływ czasu, w którym nastąpiły liczne zmiany kadrowe wśród działaczy samorządowych i pracowników organizacji, doszło do powszechnej zmiany przepisów regulujących te zagadnienia, a także niekorzystne sygnały o nieprawidłowościach w procesie szkolenia przez pracodawców uzasadniają potrzebę podjęcia przez Zarząd nowej uchwały w przedmiotowej sprawie.

Proponowana Uchwała ma na celu:

• potwierdzenie stosowanych od 2002r. zasad sprawowania nadzoru przez cechy i izby rzemieślnicze nad procesem kształcenia młodocianych pracowników oraz ich przypomnienie,

• wskazanie form i metod udzielania przez organizacje rzemiosła pomocy rzemieślnikom zatrudniającym młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego,

• aktualizację stanu prawnego.

Uchwała, niezwłocznie po jej podjęciu, będzie przekazana do izb i cechów i omówiona w dniach 16-18 kwietnia podczas spotkania izb rzemieślniczych poświęconego problematyce oświatowej.

Dyrektor Zespołu

Oświaty Zawodowej

i Problematyki Społecznej

Maciej Prószyński

Warszawa, marzec 2008r.

21

---