ANNA GUSZCZAR
CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH AGRESYWNYCH SUBKULTUR MŁODZIEŻOWYCH
„Biją!
W ekstazie młodości - ogolone głowy
i ci szalejący na trybunach wolności
biją bez ograniczeń językiem plugawym -
biją pięścią (...)
wychowani w kulcie przemocy
atakują policjanta, strażaka
twoją siostrę, twego brata -
bez przyczyny?”
Ostatnio pojęcie „subkultura” coraz częściej gości we wszystkich środkach masowego przekazu. O „subkulturach” słyszymy w telewizji, w radio, czytamy w gazetach, czasopismach oraz w publikacjach książkowych.
OKREŚLENIE POJĘCIA „SUBKULTURA”.
„Subkultura' (ang. Subculture; franc. Subculture, niem. Subkultur); w powszechnym odbiorze terminu „subkultura” oznacza tożsamość jednostek, grup i większych zbiorowości w obrębie danego społeczeństwa, budowana na podstawie wartości i norm odmiennych od obowiązujących powszechnie, w tym właśnie sensie mówi się o subkulturze młodzieżowej, subkulturach etnicznych, regionalnych, a także grupach podzielających wspólne pasje i zainteresowania (subkultury kolekcjonerów rozmaitego rodzaju, narkomani, etc.). nie jest jednak tak, że przynależność do określonej kategorii (rasowe, etnicznej, wiekowej, płci) lub zachowanie (np. skłonność do narkotyków) wystarcza do scharakteryzowania subkultury.
Decydujące znaczenie na stopień podzielania przez grupę subkulturową wartości, artefaktów i tożsamości traktowanych jako wspólne i zasadniczo odrębne od charakterystyki przypisywanej grupom innym lub całemu społeczeństwu.
Z kolei Jerzy Wertenstein - Żuławski do zjawisk objętych terminem „subkultura” zalicza: „specyficzne zachowania, ruchy społeczne, religijne i kulturowe, muzykę, teksty piosenek, teksty z pism tworzonych przez młodzież, pewne obyczaje, ubrania, przedmioty symboliczne i użytku codziennego”.
Subkultury stosujące przemoc można podzielić na:
typowo kryminalne (tworzą się w poprawczakach i więzieniach;
ideologiczne, w tym znaczeniu, iż używają przemocy i agresji do realizacji celów mających swe źródła w systemie wyznawanych poglądów (nacjonaliści, pseudofaszyści, gitowcy, skinheadzi i inni);
szkolne (ich obecność ilustruje zjawisko drugiego życia szkoły);
wojskowe (problem „fali”)
dzieci ulicy (żyjące ze środków zdobytych droga przemocy);
zabawy (subkultura hip - hop: raperzy, skejterzy, blokersi);
medialne (np. subkultura graczy komputerowych);
chuligańsko - przestępcze (chuligani, wandale, nieletni przestępcy).
Subkultury kształtują określone wzorce postępowania, które regulują stosunki między członkami grupy, i z otoczeniem zewnętrznym. Tworzą specyficzny styl życia i hermetyczny język. Zespołu warunków i przyczyn, które złożyły się na powstanie subkultur przemocy, należałoby poszukiwać w historii Polski powojennej. Natomiast skłonności dziecka do przemocy można poszukać w dysfunkcyjnej rodzinie tzn. przemoc może być wykształcona w domu rodzinnym poprzez:
zbytni rygoryzm matki lub jej nadopiekuńczość,
obojętny lub wręcz wrogi stosunek rodziców do dziecka,
współuzależnienie (alkoholizm, narkotyki).
Można także założyć, iż rozwojowi zachowań opartych na przemocy może sprzyjać atmosfera szkolna: zaburzone kontakty między uczniami i nauczycielami, szkolne chuligaństwo itp. Niepowodzenia i stresy szkolne przyczyniają się niewątpliwie do kształtowania struktur przemocy. Uczeń, który traci kontakt z nauczycielami i rówieśnikami, czuje się postacią zbędną społeczności szkolnej. Zaczyna, więc przebywać wśród podobnych sobie, wzajemnie się rozumiejących, mających podobne kłopoty i frustracje, podobne zaburzenia osobowościowe. Mniejsza sprawność intelektualna, brak pomocy w rodzinie i szkole, staje się czynnikiem decydującym o swoistej ucieczce w przemoc.
CHARAKTERYSTYKA SUBKULTURY „SKINHEDÓW”
Jedną z najbardziej agresywnych i niebezpiecznych subkultur jest subkultura „skinheadów”. Nazywani bywają również skinami, skinersami, ogolonymi głowami skórogłowymi, ostrzyżonymi, łysymi czaszkami, łysymi pałami.
„Skinheadzi” to ruch młodzieży, subkulturowy, który powstał pod koniec lat sześćdziesiątych w Wielkiej Brytanii. Brytyjscy skini zafascynowani kulturą czarnych przybyszów z Karaibów, wyraźnie nawiązywali do stylu życia imigrantów. Piersi zwolennicy tego ruchu wywodzili się z najuboższych rodzin robotniczych.
Wysokie ciężkie buty, dżinsy, wojskowe kurtki i krótkie (najlepiej ogolone do skóry) włosy, symbolizowały stałą gotowość do walki „z obcymi”. „Obcy” znaczyło - ktoś wyżej umiejscowiony w hierarchii społecznej, niekoniecznie zaś „obcy etnicznie”. Za istotne składniki postrzegania rzeczywistości i oceniania jej jako bezlitosnej, okrutnej, w której dominuje ból i cierpienie, skini uważali trudne warunki egzystencji, monotonię i szarość życia oraz bezsens zmagań z losem. Dlatego też by się temu nie poddać, należy być twardym, silnym, nieugiętym i bezwzględnym. Cechy te głównie w początkowym okresie istnienia ruchu, niejako określały ideologię i światopogląd „skinheadów”. Siła pięści i ciężkie buty, według ich założeń, miały prowadzić do zmiany świata.
Skini nie tolerują nikogo, kto różni się „od normalnego” społeczeństwa - szczególnie przedstawicieli innych subkultur młodzieżowych. Charakteryzuje ich antyklerykalizm i bezkompromisowy rasizm. „Prawdziwy” skin musi być odporny na cierpienie, silny, odważny, dumny i gotowy do walki. Na ciele posiadają liczne ślady po samookaleczeniach „sznyty” i tatuaże np. „Adolf Hitler”, „SS”, trupie czaszki i pająki. Organizację, na której często się wzorują jest „Ku - Klux - Klan”. Występują niemal zawsze w zorganizowanych grupach, stosując przemoc.
Ubiór skinheadów jest odzwierciedleniem ich ideologii. Składa się z: kurtki flajers (ang. flyers) szytej z litego, odpornego na wiatr i wodę materiału - zwanej w żargonie skinów „flekiem”, czapki z dużym daszkiem, skrywającej łysą czaszkę, wojskowego paska do spodni, spodni typu jeans, podwiniętych 40 milimetrów nad butami, butów firmy „Martens” lub typu „dog”, ze sznurówkami wiązanymi wokół łydki, elastycznych szelek zakładanych na podkoszulek, skini uzbrojeni są w łańcuchy, noże, brzytwy i żyletki. W Polsce skini pojawili się na początku lat osiemdziesiątych na festiwalu muzyki rockowej w Jarocinie i na warszawskim „Róbrege”.
Początkowo subkultura ta zafascynowana była kultem Hitlera i zdominowana przez hasła faszystowskie, które z czasem zaczęły ewaluować w kierunku polskiego nacjonalizmu oraz haseł w stylu „Polska dla Polaków”.
Grupy skinów stanowi młodzież przeciętnie między 16 a 22 rokiem życia. Skinheadzi przejawiają największą aktywność na meczach piłkarskich, koncertach rockowych, głównie jednak podczas demonstracji politycznych oraz na ulicach po zmroku. Pomimo głoszonych deklaracji ideowych i politycznych, skini głównie preferują działania chuligańskie i kryminalne. Wypowiadają się przeciwko demokracji, która w ich rozumieniu stanowi bałagan i anarchię. Domagają się rządów silnej ręki, z autokratycznym przywódcą posiadającym aparat represji: policję polityczną i liczną armię.
Według nich, miejscem najlepszym dla obcokrajowców, są obozy reedukacji i przymusowej pracy.
Skinów charakteryzują najgorsze cechy tj., np. wulgaryzm, szowinizm, agresja. Rządzą się własnymi, okrutnymi prawami. Nie ma takiego pojęcia jak „dobry” skin. Kto jest zbyt miękki i łagodny, nie może mieć miejsca w tej grupie. Subkultura ta nie wytworzyła żadnej własnej ideologii, nieudolnie podszywając się pod znane już nurty, jak faszyzm i nacjonalizm. W ten sposób starają się uzasadnić swoją wielką agresję. Natomiast, jak twierdzi większość policjantów, skini biją dla samego bicia... i to jest ich cała filozofia.
Spośród wszystkich subkultur młodzieżowych największe zaniepokojenie opinii publicznej w całej Europie budzi subkultura skinów. Nie tylko ze względu na agresywne, patologiczne formy zachowań, ale również ze względu na powiązania z najbardziej prawicowymi i nacjonalistycznymi ruchami politycznymi w poszczególnych krajach. Skini głoszą ksenofobiczne hasła nienawiści i przemocy w stosunku do mniejszości narodowych. Są agresywni i sfrustrowani.
Skinheadzi uważani są za grupę niebezpieczną i brutalną, a poprzez przestępstwa, które popełniają, traktowani są jako subkulturę kryminogenna. Najczęściej popełniane przez nich przestępstwa to:
- rozboje i pobicia za pomocą niebezpiecznych przedmiotów: noży, brzytew, żyletek, łańcuchów, kijów baseballowych;
- zabór mienia - najczęściej przedstawicielom innych subkultur, głównie punkom;
bijatyki i awantury pomiędzy kibicami różnych zespołów.
Najważniejszą wartością dla skinów jest siła - w myśl hasła:, „Jeśli nie będą się Ciebie bać, będą się z Ciebie śmiać”. Wyjątkowo wrogo odnoszą się do „kolorowych”, znani są z różnorodnych „zadym”, w związku z tym stanowią niebezpieczeństwo dla organizatorów różnego rodzaju koncertów rockowych.
Skini są rasistami i antysemitami, uważając, że to Żydów należy obwiniać za tworzenie „rządowej mafii”, a we wcześniejszym okresie - za manipulowanie Polakami. Są także agresywni wobec pozostałych obcokrajowców, twierdząc, że to właśnie oni zabierają im miejsca pracy, stanowiska i mieszkania. Sami jednak za praca nie przepadają i z trudem angażują się do jakiegokolwiek zajęcia. Zwalczają inne subkultury - np. punków, metalowców, satanistów, starając się nad nimi dominować poprzez kult siły i narzucenie im swoich praw.
Jak podkreśla M. Szymańczak, sami często określają się jako „weekendowi” chłopcy, widząc poszukiwanie swojej tożsamości w agresji i brutalności. Wyznają następujące zasady własnego postępowania: „My egzystujemy tylko dzięki waszej nienawiści”, „Cierpimy, więc i wy cierpicie”. Według własnego uznania są pewni siebie, silni, odważni i dumni, ale też muszą znosić cierpienie, - dlatego stosują formy autoagresji. Wierzą w siłę swoich pięści oraz ciężkich butów. Uczestniczą we wszystkich manifestacjach, demonstracjach czy też rozruchach, w ten sposób wyładowując wielką energie przechodzącą w niepohamowaną agresją.
Agresywność skinów jest szczególna. Zdarza się, że bez wyraźnych powodów napadają na przechodniów. Prowokują zadając dziwne i trudne pytania. Jeśli odpowiedzi nie są po ich myśli i jeśli ktoś nie akceptuje ich ruchu, brutalnie atakują. Skini atakują głównie wieczorem lub w nocy. Często biją i kopią swoje ofiary do utarty przytomności. Najczęściej napadają w pobliżu miejsc, skąd wychodzą nietrzeźwi. Często można zaobserwować ich agresywne zachowania na stadionach, a także w pobliżu dworców, Kościołów oraz wszędzie tam, gdzie jest szansa na zadymę. Skini buntują się przeciw skorumpowanemu państwu, Kościołowi, szkole policji, przejawom mieszczańskiego dobrobytu, deklarują solidarność z robotnikami, gardzą wyżej znajdującymi się w hierarchii społecznej. Uważają, że walka jest istotą życia, a przemoc jest naturalnym przejawem. Podstaw własnej ideologii polscy skini poszukują m.in. w pismach i książkach Romana Dmowskiego, gdzie główne hasła to: duma, honor i ojczyzna. Na tej bazie skini utworzyli swoje własne slogany typu: „Polska dla Polaków”, „Polska ponad wszystko”, „Żydzi do gazu”, „Precz z czarnuchami”. Przerażające jest to, jak wiele agresji i nienawiści wyczuwa się w tych hasłach. Do przemocy i agresji dodatkowo podsycają skinów teksty i ostra muzyka najbardziej znanych zespołów tego ruchu - „Legionu”, „Honoru”, „Konkwisty 88”, „Cyklonu B”, „Oi - czyzny”. Skinheadzi chcą szokować i budzić strach w otoczeniu. Przeważnie osiągają swój cel. Ich wyjątkowa agresja, aroganckie słownictwo oraz wygląd sprawiają, że ludzie coraz częściej zaczynają się ich bać. Z niepokojem obserwują prowokacyjnie zachowujące się grupy skinheadów, krótko ostrzyżonych, w kurtkach, na których widnieją swastyki (przypominające tragiczne czasy II wojny światowej), krzyże celtyckie (symbol oporu), trójzęby (oznaczające ogień, wodę i siłę).
Czyż, zatem należy dziwić się coraz częściej pojawiającym się na murach napisom typu: „ Nie pij wódki, nie pij wina, kup karabin zabij skina!”.
CHARAKTERYSTYKA SUBKULTURY KIBICÓW PIŁKARSKICH - „SZLIKOWCÓW"
Począwszy od lat sześćdziesiątych XX wieku, trybuny stadionów piłkarskich stały się miejscem kojarzonym raczej z przemocą i nienawiścią, niż z kulturalnym dopingiem publiczności i odpoczynkiem. Niechlubne wzory prymitywnych zachowań kibiców z Wysp Brytyjskich, szybko zaczęli naśladować kibice, a właściwie chuligani mieniący się kibicami, niemal w całej Europie. Coraz większe zaangażowanie sił policyjnych i porządkowych oraz zainteresowanie mediów, doprowadziło do uznania zjawiska „football hooliganism”, za jeden z poważniejszych problemów społecznych. Subkulturę „szalikowców” stanowią radykalno - szowinistyczne grupy kibiców, których można zidentyfikować po szalikach, czapkach i podkoszulkach z nazwami i barwami ulubionych klubów. Są świetnie zorganizowani podczas wielkich imprez sportowych, często posiadają przy sobie niebezpieczne narzędzia.
„Szalikowców” od razu można odróżnić od pozostałej części bywalców stadionów, czy też hal sportowych. Często zachowują się agresywnie i hałaśliwie. Potocznie nazywa się ich: chuliganami, zarazą, szarańczą, wrogami publicznymi, kibolami czy pseudokibicami. Do agresji, awantur i bójek często pobudza ich alkohol. W czasie meczu rzucają butelkami, kamieniami, czy też petardami. Służby porządkowe, przy bramach wejściowych, nierzadko odbierają „szalikowcom” niebezpieczne przedmioty i alkohol. Znany jest też przypadek zarekwirowania ... sprawnego granatu bojowego! Łamią też prawo poprzez kradzieże, czy rozboje. Zdarzały się również przypadki zgwałceń w pociągach, których sprawcami byli „szalikowscy”. Członkowie tej subkultury to głównie młodzież ze środowisk o niskim standardzie społecznym i kulturowym, wywodząca się ze slumsów i melin, bez określonego statusu społecznego.
Piękne i szlachetne niegdyś zawody sportowe, które kształtowały postawy społeczne oraz podnosiły zdrowie fizyczne, stały się obecnie okazją do wyładowania niepohamowanej agresji i niekontrolowanych emocji, kończących się czasem śmiercią lub kalectwem.
W Polsce początek działalności agresywnych kibiców - szalikowców, przypada na koniec lat siedemdziesiątych. Wtedy jeszcze problemy z tą grupą ograniczały się do wulgarnych przyśpiewek, bójek i raczej sporadycznych aktów wandalizmu. Znacznie poważniejsze rozmiary zjawisko to przybrało na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Aktualnie, coraz częściej możemy usłyszeć o dewastacjach stadionów, starciach z policją, czy też niszczeniu środków komunikacji miejskiej i innego mienia. O walkach pseudokibiców świadczą tzw. „pociągi grozy”. Są też pierwsze ofiary bójek pomiędzy grupami „kibiców”. „Sport stał się pretekstem do wyrażania agresji i wrogości”. Największą, a jednocześnie najaktywniejszą grupę stanowią młodzi ludzie w wieku od 15 do 19 lat (około 80%). Najbardziej zagorzali z nich towarzyszą swojej ulubionej drużynie również w spotkaniach wyjazdowych. Zajmują oni swój ulubiony sektor stadionu, nazywany np. „żyletą”, „młynem”, „galerą”, w którym tworzą swój własny spektakl. Futbolowy chuligan, to młody człowiek charakteryzujący się następującymi cechami:
- pozytywny stosunek do stosowania przemocy,
- tolerancja wobec zachowań dewiacyjnych,
- niski poziom wykształcenia, słabe wyniki w nauce, liczne problemy i konflikty z nauczycielami,
- niewielka kontrola ze strony rodziców,
- duże zainteresowanie futbolem,
- anonimowość działania.
Istotą działalności grup „szalikowców” jest przejawienie zachowań agresywnych (zarówno w formie fizycznej, jak i słownej), w stosunku do innych grup kibiców, służb porządkowych, policji, a także przejawów autoagresji w stosunku do siebie samych (np. nadużywanie alkoholu).31 „Szalikowcy” nie maja zbyt dużych szans uzyskania odpowiedniego, wysokiego statusu społecznego. Z tego też powodu ich poczucie własnej wartości jest obniżone. Starają się to rekompensować zachowaniami agresywnymi i dewiacyjnymi.
Młodzi ludzie, którzy wchodzą w skład grupy „szalikowców”, nie wytrzymują presji życia codziennego, obowiązków, wypadają na margines jako gorsi. Mecz piłkarski staje się dla nich formą wykazania się zaakcentowania swojej obecności w społeczeństwie, odreagowania. Spośród „szalikowców” wywodzi się wielu skinheadów, którzy kultywują przemoc wobec „obcych”: cudzoziemców, kolorowych, a przede wszystkim kibiców innych drużyn.
Niektórzy obserwatorzy zachowania „szalikowców” starają się tłumaczyć poczuciem bezkarności, psychologią tłumu, braniem narkotyków, środków pobudzających lub spożywaniem alkoholu. Wszystkie te wymienione czynniki niewątpliwie wzmacniają emocje i pobudzają do agresji, której wyładowanie następuje na stadionie lub w jego pobliżu. W takiej sytuacji wszelka kontrola i hamulce zredukowane są do minimum.
W odniesieniu do „szalikowców” można mówić o dwóch głównych źródłach frustracji, będących przyczyną przejawianych przez nich zachowań agresywnych. Pierwszym źródłem jest ich sytuacja rodzinna, szkolna i zawodowa. Młodzież tworząca grupy „szalikowców”, wywodzi się w większości z rodzin dysfunkcjonalnych. Inne czynniki frustracyjne, to te, które odnoszą się do przebiegu poszczególnych meczów na stadionach. W przypadku tym sytuacje frustracyjne często spowodowane są niemożnością pokonania przeciwnika przez zespół, z którym utożsamiają się kibice.
Z badań przeprowadzonych podczas Mistrzostw Europy w piłce nożnej w 1988 roku wynika, że do najczęściej wskazywanych przez kibiców (angielskich) przyczyn zachowań agresywnych należą:
- prowokacja przez fanów innych drużyn (np. niszczenie symboli klubowych, palenie flag, szalików, demolowanie stadionu gospodarzy),
- zachowanie policji (nieuzasadniona brutalność),
- zachowanie fotoreporterów i dziennikarzy,
- nadużywanie alkoholu.
CHARAKTERYSTYKA SUBKULTURY „SATANISTÓW”.
Subkultura „satanistów”, na przestrzeni ostatnich lat, stanowi bardzo poważne zagrożenie dla dzieci i młodzieży w naszym kraju. Coraz częściej słyszymy o poważnych ekscesach z udziałem satanistów lub też tych, którzy zafascynowani ich działalnością, dość nieudolnie się pod nich podszywają. Dewastacje cmentarzy i profanacje grobów, włamania, połączone z kradzieżami, zastraszanie i pobicia, a nawet zabójstwa to niestety, coraz bardziej smutna i przerażająca rzeczywistość.
Subkultura ta zaakceptowała zło i propaguje je w swoim działaniu, które oparte jest na przemocy i okrucieństwie. Najbardziej ogólnie można określić satanizm, jako kult, obrzęd, zbiór rytualnych przepisów, a także styl życia, w kontekście przyjętych idei, które wiążą się z wiarą w istnienie Szatana.
Osoby wchodzące w skład kręgów satanistycznych charakteryzują się zanikiem związków emocjonalnych, posiadają głęboko zranioną psychikę. Ich uczestnictwo w subkulturze stanowi protest przeciw Kościołowi i społeczeństwu. Obrzędy i rytuały satanistów mają charakter sado - masochistyczny. Duże zadowolenie sprawia im możliwość dręczenia siebie i innych osób. W niektórych obrzędach dokonują ofiary w sposób symboliczny, jednak znane też są przypadki żądania od współwyznawców samobójstwa lub zabójstwa innej osoby.
Sataniści na Zachodzie, stanowią sektę, natomiast w Polsce, subkulturę. Ruchy satanistyczne istniały od wieków. Elementy satanizmu występowały w środowisku osób zainteresowanych czarną magią i okultyzmem.
Współczesna odmiana satanizmu postała w Stanach Zjednoczonych na początku lat sześćdziesiątych. Twórcą tego ruchu jest węgierski emigrant Anton Szandor La Vey. W 1966 roku założył w San Francisco Światowy Kościół Szatana. Całą swoją ideologię zawarł w trzech książkach. Największe uznanie w oczach późniejszych wyznawców zdobyła „Biblia Szatana”, nazywana także „Czarną Biblią”. Nazywany później „arcykapłanem” lub „czarnym papieżem” La Vey, proponuje w swoich „dziełach” kult zła, jako jedyną możliwość przetrwania we współczesnym świecie.
„Wszystkie religie natury duchowej - pisze La Vey - są wymysłem człowieka, swoistą projekcją w nieskończoność jego niespełnionych pragnień, tego wszystkiego, czego człowiek chciałby dokonać, ale nie potrafi”. Natomiast satanista wierzy w całkowite zaspokojenie swojego „ego”, przeżywa swoje życie „jak zabawę”, nie odmawia sobie żadnych przyjemności i nie żywi bezużytecznej miłości do wszystkich ludzi, gdyż uważa ją za niemożliwą i absurdalną.
Sataniści twierdzą, że człowiek powinien postępować zgodnie ze swoimi instynktami, gdyż jest zwierzęciem, na dodatek najbardziej podstępnym ze wszystkich.
W ostatnich latach ruch satanistyczny zaczął się niebezpiecznie odradzać. Anna Mikołejko, uważa, iż „najstarsi sataniści liczą dwadzieścia parę lat, ale jest ich niewielu, większość stanowią ci od 15 do 18 lat, sporo jest jednak i takich, którzy mają 10 - 13 lat. Większość wywodzi się z rodzin robotniczych i chłopskich, powiązanych z tradycyjnym katolicyzmem. Znaczna część poszukiwała już sensu życia gdzie indziej: hipiźmie i stylu punk, w buddyzmie - zen i baptyźmie. Odrzucili jednak te drogi (...) odrzucili w ogóle społeczeństwo i człowieka jako wartość pozytywną. Można sądzić, że u podstaw satanizmu leży zespolony kryzys tradycyjnej rodziny i tradycyjnego katolicyzmu (...). Ujawniający się tutaj kult zła, przemocy i okrucieństwa nie rodzi się przecież sam dla siebie. Jest swoistą manifestacją lęku i frustracji, ale również - paradoksalnie - drastycznym wołaniem o pomoc”.
W Polsce, wśród satanistów rekrutujących z młodego pokolenia można wyróżnić wiele odłamów, m.in.: satanistów, szatanistów, lucyferjan, metów, metali, metalowców, różokrzyżowców.
Wszystkie odłamy uznają, że życie stanowi wielką żądzę, natomiast śmierć jest ascezą. Dlatego też uważają, że należy czerpać z życia wszelkie przyjemności dla siebie, a innym czynić zło. By być „lepszym sługą Szatana”, mają wypracowane własne słownictwo, zaklęcia, tajemne sztuki czarów, własne wtajemniczenia.
Sataniści głoszą hasła niszczenia i czynienia zła, które często przekazywane są w tekstach piosenek „heavy - metalowych”, czy też w filmach głównie horrorach. W czasie rytualnych spotkań, stanowiących parodię nabożeństw chrześcijańskich, oddawana jest cześć Szatanowi, poprzez zażywanie narkotyków, picie alkoholu, orgie seksualne i dręczenie zwierząt. Wśród młodych ludzi satanizm utożsamiany jest właśnie ze szczególną rozwiązłością i orgiami seksualnymi. Zafascynowany tym ruchem jest głównie młode pokolenie, natomiast opinię publiczną i dorosłych bulwersuje sposób zachowania się satanistów, ich czyny i charakterystyczny strój.
Członkowie tej subkultury są wyjątkowo agresywni i niebezpieczni dla otoczenia. Celem ich działalności było i jest niszczenie wszelkich symboli chrześcijańskich, przeważnie grobów. Grupy satanistów dokonywały także innych przestępstw. Były to np. włamania do kiosków, aptek, sklepów, księgarń. Sataniści kradli głównie alkohol, papierosy i narkotyki. Wielu satanistów uzależnionych jest od alkoholu i narkotyków. Tak, więc jedną z przyczyn szczególnej agresji satanistów jest alkohol, który niejednokrotnie w połączeniu z narkotykami tworzy „mieszkankę wybuchową”. Niestety ideologia satanistów coraz częściej znajduje uznanie wśród młodych ludzi. Młodzież ta, często zagubiona, poszukuje w swoim życiu nowych wartości, nie zawsze pozytywnych, a niejednokrotnie wręcz irracjonalnych.
Jak pisze A. J. Nowak: „ruch satanistyczny obiecuje absolutną autonomię w myśl dewizy Aleistera Crowleya: „czyń, co się tobie podoba - oto całe prawo, nikt nie ma prawa człowiekowi czegokolwiek zakazywać”. Sataniści myśl tą traktują bardzo poważnie, robiąc dosłownie wszystko, co im się podoba. Inną ważną przyczyną wpływającą destrukcyjnie na psychikę młodych ludzi, a co się z tym wiąże - na zachowania dewiacyjne i agresywne, jest muzyka rockowa.
Według Urbana Blancheta profesora muzykologii na Uniwersytecie Laval w Quebecu, ciężka muzyka „ heavy”, czy też „black metalowa”, często zawiera zakodowane przesłania podświadomie, które nawołują do kultu Szatana i demonów, pobudzają do samobójstw, morderstw gwałtów seksualnych, narkomanii i kradzieży. Przesycona tego typu treściami muzyka sprawia, że młodzież postępuje agresywnie, co np. z psychologią tłumu może doprowadzić do nieobliczalnych skutków.
NIELETNI RECYDYWIŚCI - SUBKULTURA IZOLACJI I UCIECZKI.
W badaniach z zakresu profilaktyki społecznej i resocjalizacyjnej często pojawia się teza, że początek wyklejenia sięga najczęściej okresu wczesnej młodości. Wadliwe stereotypy funkcjonowania we wczesnych latach dzieciństwa, w późniejszym wieku z trudem lub w niewielkim stopniu ulegają eliminacji. Analiza sytuacji życiowej badanych, w okresie ich dzieciństwa, wskazuje na zaburzoną sytuację wychowawczą w rodzinie i szkole, a także na rolę subkultur ucieczki i izolacji w utrwalaniu zachowań społecznie niepożądanych. Według wyników badań H. Kołakowskiej - Przełomiec, która to opisuje losy nieletnich podsądnych w wieku 13 - 16 lat można stwierdzić, że spośród ich grona rekrutowali się przyszli sprawcy poważnych przestępstw. Autorka przebadała również grupę szesnastolatków (ponad stuosobową), którzy popełnili najgroźniejsze przestępstwa: zabójstwo, gwałt, rozbój.
Wykazywali oni silne powiązania ze środowiskiem przestępczym, także niezwykłą odporność wobec przedstawionych im propozycji i działań resocjalizacyjnych. Badania psychologiczne wykazały m. in. obniżony poziom inteligencji i zaburzenia osobowości. Przebadani szesnastolatkowie w aspekcie społecznym wyróżniali się tzw. chuligańskim stylem życia:
- awantury w dyskotekach,
- rozboje typu chuligańskiego (zaczepianie, bicie, okradanie przypadkowo napotkanych osób),
- obyczajowość z poprawczaka.
Ogólny wniosek z badań: znaczny odsetek 16 - letnich sprawców poważnych przestępstw - zbrodni, w warunkach izolacji (zakład poprawczy, więzienie), uległa dalszemu procesowi wykolejenia chuligańsko - przestępczego. Wniosek ten dowodzi znikomej skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych.
Młodociani recydywiści bywali często groźniejsi, pod względem zachowania, od swoich dorosłych współtowarzyszy niedoli. Zachowania agresywne zdarzały się bardzo często, zarówno wśród grypsujących, jak i niegrypsujących; dotyczyło to także agresji na tle seksualnym (gwałty). Zdarzało się także, że agresywni młodociani stosowali różne formy przemocy wobec więziennego personalnego.
Do najbardziej ekstremalnych form zachowań agresywnych należały brutalne gwałty homoseksualne, tzw. przecwelenia, z powodu frajerskiego charakteru lub odmowy świadczenia pewnych usług. Nieletni lub też młodociani przestępcy stanowią niebezpieczną dla społeczeństwa grupę subkulturową, z tego choćby względu, że z reguły młody człowiek wzbudza społeczne zaufanie. Nie stanowi on w powszechnej opinii sprawcy zbrodni. Ci młodzi ludzie zdolni są do najbardziej zuchwałych przestępstw w miejscach publicznych (na ulicy, osiedlu, na dworcu, przed sklepem, w szkole). Kierują się najbardziej pospolitym motywem: chęcią zysku. Nieletni w wieku 13 - 15 lat, działając indywidualnie lub w małych grupach, wyszukują na swoje ofiary nie tylko frajerów z ich grupy wiekowej, ale przede wszystkim osoby w starszym wieku. Za pomocą bicia, zastraszenia lub z użyciem broni gazowej i noża sprawcy ci zabierają ofiarom cenne przedmioty, pieniądze itp. Kieszonkowcy pojawiają się w supermarketach (już dziesięcioletni). Włamywacze lustrują codziennie mieszkania, działki, samochody swych ofiar.
Nieliczni recydywiści mają kontakt z doświadczonymi przestępcami, często się im wysługują (przebywają w melinach przestępczych na wypadek zagrożenia), akceptują w pełni wzorce podkultury przestępczej. Imponowanie bezwzględnością stanowi wstęp do ich dalszej kariery przestępczej.
W Polsce, co roku kilkanaście tysięcy nieletnich popada w konflikt z prawem. Małoletni przestępcy coraz częściej upodabniają się - pod względem brutalności - do dorosłych. Nieletni zabijają i mordują na przykład bezbronnych kloszardów wegetujących na dworcach kolejowych, często wyłącznie dla sadystycznej zabawy. Często rozboje nieletnich kończą się śmiercią ofiary, biją niekiedy dla wyładowania agresji, bez wyraźnego motywu, za to coraz częściej po pijanemu.
Aktualizacje encyklopedyczne, Suplement do Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga, Tom 4, „Kultura - Sztuka”, Grzegorczyk A. (red.), Wydawnictwo Kurpisz, s. c., Poznań 1996
Cekiera Cz., Ryzyko uzależnień, Lublin 1994, Towarzystwo Naukowe KUL
Cekiera Cz., Sataniści, (w:) „Problemy Alkoholizmu”, nr 7/1994
Internet: www. Piotr - Subkultury.pl, 2000.12.07.
Jędrzejewski M., Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna, Warszawa 1999, Wydawnictwo Akademickie „Żak”
Jędrzejewski M., Subkultury a przemoc, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”
Kowalak W., Referat wygłoszony 6 września 1997 roku na VI Siedleckim Forum Nauczycieli, Rodziców i Wychowawców
Lipka R., Skinheads w walce o wielką Polskę, (w:) „Społeczeństwo otwarte”, nr 5/1992
Mikołejko A., Satanizm młodzieżowy w Polsce, (w:) „Wychowanie Obywatelskie”, nr 3/1998
Niewiadomski M., Łysogłowi rycerze, (w:) „Detektyw” - wydanie specjalne, „Subkultury młodzieżowe”, nr 4/1997
Nowak A. J., Satanizm, (w:) Satanizm. Rock. Narkomania. Seks., Nowak A.J. (red.), Lublin 2000, Redakcja Wydawnictw KUL
Pęczak M., Mały słownik subkultur młodzieżowych, Warszawa 1992, wyd. Semper
Piasta K. P., Elementy demoniczne w muzyce rockowej, (w:) Satanizm. Rock. Narkomania. Seks., Nowak A.J. (red.), Lublin 2000, Redakcja Wydawnictw KUL
Piotrowski P., Szalikowscy. O zachowaniach dewiacyjnych kibiców sportowych, Toruń 2000, wyd. „Adam Marszałek”
Piotrowski P., Zachowania dewiacyjne kibiców sportowych. Propozycja modelu wyjaśniającego, (w:) Problemy współczesnej patologii społecznej, Urban B. (red.), Kraków 1998, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Piskorski M., Od hippisów do generacji X (w:) „Detektyw” - wydanie specjalne, „Subkultury młodzieżowe”, nr 4/1997
Porcarelli A., Atropologiczne aspekty satanizmu, (w:) „L' Osservatore Romano”, nr 4 - 5 /1997
Rejzner A., Chuligaństwo futbolowe a przestępczość, (w:) „Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze”, nr 5/1998
Rowiński G., Funkcjonowanie wybranych subkultur w Polsce, (w:) „Przysposobienie Obronne”, nr 2/1995
Sołtysiak T., Młodzież o podkulturach, Bydgoszcz 1993, Wydawnictwo Uczelniane WSP
Sołtysiak T., Uwarunkowania środowiskowe i determinanty subiektywne uczestnictwa nieletnich w podkulturach, Bydgoszcz 1995, Wydawnictwo Uczelniane WSP
Stefański M., W imię Szatana, (w:) „Detektyw” - wydanie specjalne, „Subkultury młodzieżowe”, nr 4/1997
Szkudlarek T., Subkultura młodzieżowa, (w:) „Wojsko i Wychowanie”, nr 2/1994 Walicka J., Sataniści, Warszawa 1989
Wójcik J. W., Od hippisów do satanistów, Kraków 1992, wyd. „Eureka”
|