BUDOWA I TYPY KONTENERÓW
Standardowe wymiary kontenerów to :
Długość :10, 20 30 i 40 stóp
Szerokość i wysokość : 8 stóp
Definicja kontenera wg ISO - To naczynie lub skrzynia przeznaczona do wielokrotnego przewożenia towarów, bez potrzeby ich przeładowywania przy zmianie środka transportu, wyposażone w urządzenia umożliwiające łatwy transport i przeładunek, odporne na warunki przewozu i mające możliwie znormalizowane wymiary.
Podstawowy standard tworzą kontenery
Klasy 1A - wys. 8' i dł. 40'
Klasy 1B - wys. 8' i dł. 30'
Klasy 1C - wys. 8' i dł. 20'
Klasy 1D - wys. 8' i dł. 10'
TEU- Twenty-foot Equivalent Unit
FEU- Fortyfoot Equivalent Unit
Do oznakowania klasy kontenera, którego wysokość jest większa od standardowej o 6 cali dodaje się odpowiednią literę, np. 1AA - kontener o wys. 8'06''
1AAA- kontener o wys. 9'06''
Znakomita większość kontenerów 20' i 40' stanowią pojemniki o wys. 8'06''.
Kontenery niższe niż 8' noszą oznaczenia klasy 1AX, 1CX itd.
Wg przepisów ISO i pod względem funkcjonalnym wyróżnia się pięć różnych typów kontenerów:
Uniwersalne drobnicowe ( general cargo containers ),
Izotermiczne ( thermal containers )
Zbiornikowe ( tank containers for liquids and gases )
Do ładunków suchych luzem ( non- pressurized containers for dry bulk )
Płytowe ( platform containers )
Kontenery b,c,d są zwane specjalizowanymi.
Swap-bodies - są to kontenery przystosowane do transportu multimodalnego.( wyposażone są w składane nogi- podpory).
OZNAKOWANIE KONTENERÓW
Kod służący do identyfikacji właściciela (lub operatora) kontenera składa się z uszeregowanych poziomo lub pionowo 11 znaków zebranych kolejno w trzy grupy:
Kod właściciela (owner's code) - 4 znaki; LG
Numer seryjny (serial number) - 6 znaków; PG
Numer kontrolny (check digit) - 1 znak; PG
Kod właściciela stanowią cztery duże litery alfabetu łacińskiego, z których
Trzy pierwsze to nazwa firmy (właściciela)
Czwarta litera to zawsze „U” (unit), informująca, że kod dotyczy kontenerów.
Np. POLU- kontener należący do PLO.
Numer seryjny składa się z sześciu cyfr arabskich.. Jeśli system numeracji danego właściciela ma mniej niż sześć cyfr, to w numerze seryjnym kodowanym na kontenerze należy uzupełnić go do sześciu znaków, stawiając „0” na pierwszych polach sześcioznakowego numeru seryjnego, np. 009876.
Numer kontrolny ( check digit) daje możliwość sprawdzenia dokładności poprzednich danych (kodu właściciela i numeru seryjnego). Jest to pojedyncza cyfra arabska obwiedziona kwadratową ramką- umieszczona jako ostatni (jedenasty) znak w szeregu. Wartość numeru kontrolnego ( od 0 do 9) określa się według specjalnej, przyjętej przez ISO metody.
Kod krajowy (country code) służy do kodowania kraju, w którym kontener danego właściciela jest zarejestrowany (nie musi to być narodowość właściciela).
Stary standard oznakowania przewidywał użycie trzech znaków. Każdą brakującą literę należało uzupełnić dużą literą „X”, np. PLX.
Nowa norma ISO przyznaje każdemu krajowi symbole 2- literowe. Za kodem krajowym umieszcza się czteroznakowy kod ( 4 cyfry arabskie ) określający wymiary i przeznaczenie kontenera.
Kod czteroznakowy:
Pierwsza cyfra to długość kontenera
10 stóp oznacza się cyfrą 1
20 stóp 2
30 stóp 3
40 stóp 4
Kontenery non-ISO oznacza się w pierwszym miejscu tego kodu cyframi od 5 do 9.
Druga cyfra informuje o wysokości kontenera i o istnieniu („z”) lub nie istnieniu („bez”) tzw. tunelu na gęsią szyję w podstawie kontenera (tunnel for goosneck)
Kontener o wys. h=8'00'' oraz bez tunelu oznacza się cyfrą „0”
h=8'00'' oraz z tunelem „1”
h=8'06'' bez „2”
h=8'06'' z „3”
ponad 8'06'' bez „4”
ponad 8'06'' z „5”
oraz cyframi od 6 do 9 oznacza się odpowiednio kontenery połówkowe.
Trzecia i czwarta cyfra kodu dotyczy wymiarów, przeznaczenia (rodzaj ładunku ) i typu kontenera.
Wszelkie znaki użyte do oznakowania kontenera powinny mieć wysokość co najmniej 100mm z wyjątkiem oznaczeń masy brutto i tary, które winny mieć wysokość co najmniej 50mm.
W dolnych częściach ścian umieszcza się nazwę i adres właściciela.
Na skrzydle drzwi LG widnieje symbol towarzystwa klasyfikacyjnego, które nadzoruje budowę i przeglądy okresowe kontenerów
Kontenery przewożące ładunki niebezpieczne musza być oznakowane przewidzianymi do tego celu nalepkami. Kod IMDG przewiduje umieszczenie nalepek na wszystkich czterech ścianach, na wysokości głowy, w zasięgu ręki pod znakiem armatorskim
Okres między datą produkcji kontenera a pierwsza data przeglądu nie może być dłuższy niż 5 lat , zaś następne przeglądy powinny odbywać się co minimum 2 lata. Kontener objęty systemem nadzoru ciągłego oznakowany jest przy pomocy nalepek ACEP.
OZNAKOWANIE POZYCJI KONTENERA NA STATKU
Każdy kontenerowiec ma z góry przewidziane miejsca na każdy pojemnik, dlatego też można jednoznacznie przyporządkować odpowiedni kod każdej pozycji kontenerowej (celi).
Poszczególne, rozmieszczone wzdłuż statku, rzędy (baye) kontenerów oznaczone są kolejnymi numerami. Numer rzędu (bayu) informuje od razu o długości przewożonego w nim kontenera (20' / 40'). Rzędy 20' mają kolejne numery nieparzyste, a rzędy 40' - parzyste. Dla rzędu 40', w którym kontener może być tak ustawiony, że zajmuje miejsce dwóch kontenerów 20', przyporządkowany numer stanowi średnią arytmetyczną numerów rzędów zajmowanych przez kontenery 20'.
Wysokości (tiers, layers) poszczególnych pozycji kontenerowych zakodowane zastały w taki sposób, że wskazują poziomy liczone od dna ładowni i od pokładu w górę. Pod pokładem numeracja rozpoczyna się od numeru 02 i (dla zwykłych kontenerów) rośnie co 2. Jeśli w jednej celi znajdują się dwa kontenery połówkowe (o połowie wysokości standardowego kontenera), numery warstw mogą uzyskać wartości nieparzyste. Na pokładzie numeracja warstw rozpoczyna się od liczby 82 i rośnie w górę co 2.
Poprzeczna pozycja kontenera wskazywana jest poprzez numer szeregu (row), rozpoczynając od szeregu znajdującego się w diametralnej statku, który uzyskuje numer 00. Numery szeregów rosną co 2, uzyskując wartości nieparzyste w kierunku prawej burty i parzyste w kierunku burty lewej. Jeśli statek skonstruowany jest tak, że w jego diametralnej nie ma rzędu kontenerowego, w kodowaniu rzędów pomija się rząd o numerze 00.
Obecnie, w odniesieniu do kontenerowców stosuje się prawie wyłącznie kod - cyfrowy:
BB - RR - TT
STATECZNOŚĆ STATKÓW KONTENEROWYCH
Stateczność statków przeznaczonych do przewozu kontenerów lub mających pokładowy ładunek kontenerów - w zależności od towarzystwa klasyfikacyjnego określona jest przepisami danego towarzystwa.
Ogólne wymagania statecznościowe dotyczące kontenerowców komorowych;
maksymalne ramię prostujące (GZ) w zakresie kątów 0-30° nie może być mniejsze niż:
dla statków o długości do 100 m GZ ≥ 0,2 m;
dla statków o długości od 100 m do 200 m GZ ≥ 0,002 Lpp;
dla statków o długości powyżej 200 m GZ ≥ 0,4 m.
- minimalna wysokość metacentryczna (MG) wynosi 15 cm, ale MG nie może przekroczyć 4% szerokości statku. (zbyt duże MG powoduje krótkie okresy kołysań bocznych oraz powstawanie dużych przeciążeń na mocowaniach)
- wysokość środka ciężkości kontenera przyjmuje się w 45% jego wysokości
NUMER SZEREGU (ROW)
NUMER WARSTWY (TIER)
NUMER RZĘDU (BAY)