Bralewski


Roman HOŁUBOWICZ∗

Tomasz W. BRALEWSKI*

ZNACZENIE LOGISTYKI W NASIENNICTWIE OGRODNICZYM

W ostatnich latach obserwuje się wiele zasadniczych zmian w polskich ogrodniczych firmach nasiennych. Zaistniał prawdziwy wolny rynek nasienny. Import nasion i ich nadprodukcja stały się stałymi jego elementami. Nastąpiła dalsza normalizacja prawa nasiennego, rozpoczęła się prywatyzacja sektora hodowlano-nasiennego. Na tym innym, trudnym dla nas rynku, pojawiły się nowe dziedziny nauki w służbie sektora: informatyka, marketing i logistyka. Logistykę w ogrodniczych firmach nasiennych rozumiemy jako szansę obniżenia kosztów poprzez lepszą organizację transportu, magazynowania, zaopatrzenia
i dystrybucji nasion. W artykule podano przykłady takich działań możliwych do przeprowadzenia.

Słowa kluczowe: zarządzanie, logistyka, firma nasienna

1. WSTĘP

W ostatnich latach obserwuje się duże zmiany w polskim rolnictwie
i ogrodnictwie. Dotyczy to także nasiennictwa. Zaistniał prawdziwy wolny rynek na nasiona, a import nasion i ich nadprodukcja stały się stałymi jego elementami [1, 2, 3, 5, 6, 10, 11 ]. Nastąpiła dalsza normalizacja prawa nasiennego, rozpoczęła się prywatyzacja sektora hodowlano-nasiennego [11]. Na tym nowym i trudnym dla nas rynku pojawiły się też nieznane wcześniej działania oparte o informatykę, internet, marketing i logistykę.

2. JAK ROZUMIEMY LOGISTYKĘ W NASIENNICTWIE ?

Można ja zdefiniować jako wszystkie te działania, które prowadzą do obniżenia ostatecznej ceny nasion, a które wynikają z lepszej organizacji ich miejsca i czasu produkcji, transportu, przechowywania i dystrybucji.

3. MIEJSCE PRODUKCJI

W ostatnich latach rośnie liczba przypadków, gdy nasiona danej odmiany rozmnażane są poza krajem. Ta nowa dla sektora sytuacja wynika z trzech powodów: 1/ produkcja za granicą jest znacznie tańsza [3, 4, 7, 8]. Jako przykład możemy podać Chiny (prowincja Hebei), gdzie godzina pracy robotnicy przy kastrowaniu i zapylaniu kwiatów pomidora w produkcji nasion odmiany mieszańcowej (F1) kosztuje od 2-4 yuanów zależnie od powiatu (1 yuan to 38 gr), 2/ występuje mniejsze ryzyko przyrodnicze związane z produkcją nasienną. Produkcja nasion ogrodniczych, jak cała produkcja roślinna prowadzona na polu, jest zależna od pogody. W przypadku nasion wymagania te są szczególnie duże. Bezwzględnie potrzebna jest ciepła i słoneczna pogoda oraz wystarczająca ilość wody (opadów) w okresie wschodów, aby pełna była obsada roślin na polu.
Dalej: sucha i ciepła pogoda w okresie zapylania kwiatów i wiązani nasion, ciepło dla intensywności procesów metabolicznych związanych z wypełnianiem nasion oraz brak opadów w okresie dojrzewania i zasychania nasion. Te wszystkie warunki występują w kilku rejonach świata, który swoistym "pasem" otaczają półkule północną na wysokości Europy południowej Indii, południowych Chin
i Kalifornii. Na drugiej półkuli odpowiada mu drugi taki "pas" przechodzący m in. przez Chile, RPA i Australię. W rejonach tych ryzyko niepowodzenia produkcji nasiennej z tytułu złej pogody jest minimalne. Mówimy, że rejony te są optymalne dla produkcji nasiennej. Szczególnie często z rejonów optymalnych korzysta się, gdy rozmnażane odmiany są późne, tzn. mają długi okres wegetacji. Dobrym przykładem są tu rozmnożenia nasienne polskich firm we Włoszech (rejon Ceseny w powiecie Forli). W rejonie tym rozmnażają one późne odmiany sałat kruchych, rzodkiewkę, pietruszkę korzeniową, cebulę (odmiany zimujące w gruncie) oraz koper. Okres wegetacji rozpoczyna się w rejonie Ceseny w lutym (u nas na przełomie marca i kwietnia), a kończy w listopadzie (u nas na przełomie września
i października). Zbiór nasion kopru rozpoczyna się we Włoszech w czerwcu (u nas na przełomie sierpnia i września), sałat kruchych - we Włoszech - w sierpniu ( u nas w niektóre lata nasion nie można wcale zebrać, gdyż pod koniec września jeszcze nie są dojrzałe, a później opadają na ziemię). Z tego samego powodu (brak możliwości zbioru nasion) nie produkuje się w kraju nasion pora i kalafiora. Robimy to we Francji i USA. Dodatkowym argumentem za logistyka produkcji jest fakt, że w rejonach optymalnych nie występują uszkodzenia od niskich temperatur. Dotyczy to tych gatunków, które w produkcji nasiennej wymagają dwuletniego cyklu z zimowaniem roślin w gruncie (marchew, pietruszka czy bratki) Dobrym przykładem są tu plantacje nasienne bratka ogrodowego w Tanzanii w Afryce
i Penjabie w Indiach prowadzone przez jedna z firm polskich. Zimna w rejonach tych temperatura nie spada poniżej 10oC, a więc uszkodzenia od chłodu praktycznie nie występują (w Polsce zdarzają się zimy z temperaturą -30oC). 3/ nie występują niektóre choroby i szkodniki. Jest to pośrednio związane z pogodą, brakiem określonych upraw lub fizyczną izolacją kraju lub regionu. Przykładem jest produkcja nasienna sałat prowadzona we Włoszech. Od maja do sierpnia praktycznie nie ma tam opadów, co wyklucza wystąpienie szarej pleśni (Botrytis cinerea Pers.) - najgroźniejszej obecnie choroby na plantacjach naseinnych tego gatunku.

Z tego samego powodu (brak określonego szkodnika) do Włoch będą w najbliższych latach przeniesione z Polski uprawy nasienne rzodkiewki. W Polsce planuje się podwoić powierzchnie upraw rzepaku (będzie produkowany z jego nasion komponent do biopaliwa) do miliona ha. Na obu tych uprawach występuje bardzo groźny szkodnik - słodyszek rzepakowiec (Meligethes aeneus L.).
We Włoszech w rejonie powiatu Forli praktycznie nie ma w uprawie rzepaku. Z kolei przykładem braku występowania określonych chorób czy szkodników mogą być Chiny lub Australia. W tym pierwszym kraju nie zaobserwowaliśmy jak dotąd występowania rdzy na malwie (Althea rosea L.), którą między innymi polska firma rozmnaża na nasiona w prowincji Gansu. W Australii nie występują jak dotąd bardzo trudne do zwalczania niektóre choroby wirusowe sałaty.

4. CZAS PRODUKCJI

Jest to w polskim nasiennictwie nowy rodzaj działań logistycznych. Polega on na ominięciu kosztownego etapu przechowywani nasion przez zimę do wiosny poprzez ich rozmnożenie na drugiej półkuli. Zaraz po zbiorze nasion w kraju na jednej półkuli (jest tam jesień) nasion przesyła się do kraju na drugiej półkuli (jest tam wiosna), gdzie są od razu wysiewane. Praktyka wskazuje, że przy nasionach ogrodniczych odmian mieszańcowych, które są trudne i drogie w produkcji, jest to działanie opłacalne. Logistykę czasową produkcji stosowały dotąd wszystkie liczące się firmy nasienne, m. in. francuska firma Vilmorin z grupy Limagrain oraz dwie firmy polskie. te ostatnie mają reprodukcję nasion sałaty w Chile
w Ameryce Południowej. W przypadku firm polskich są to dopiero początki i nie wiadomo jeszcze, czy działanie takie jest opłacalne.

5. TRANSPORT I DYSTRYBUCJA

Oba te czynniki wiążą się ze sobą. W przypadku transportu jest to już praktykowane, gdyż stale rosną ceny paliwa, co podwyższa koszt końcowy nasion
i obniża marżę. Poszczególne firmy starają się tu łączyć zlecenia na dowóz nasion lub stosują ich bezpłatne dostarczanie do hurtowni jako forma promocji swojego towaru [9]. Centralne magazyny nasienne lokowane są zwykle blisko głównej siedziby firmy.

LITERATURA

  1. Bralewski T.W., Hołubowicz R., Konkurencja na polskim rynku nasion ogrodniczych - geneza, stan i perspektywy. Postępy Nauk Roln. 3: 93-110, 2006.

  2. Bralewski T.W., Hołubowicz R., Selected elements of marketing strategy of horticultural seed companies on the Polish market. Biul. USAMV-CN 62: 15-20, 2005.

  3. Bralewski T.W., Marketingowe wsparcie hurtowników i detalistów - rynkowa konieczność. Hodowla Roślin i Nasien. 2: 27-30, 2006.

  4. Bralewski T.W., Oblicza globalizacji w nasiennictwie. Zagad. Doradztwa Rol. 2: 103-111, 2006.

  5. Duczmal K.W., Polski rynek nasienny. Hodowla Roślin i Nasien. 3: 9-11, 2005

  6. Duczmal K.W., Światowy przemysł nasienny. W: Nasiennictwo T.1, red. K.W. Duczmal i H. Tucholska, PWRiL,Poznań: 9-49, 2000.

  7. Hołubowicz R., Bralewski T.W., Co nowego w nasiennictwie? Warzywa. 2: 14-15, 2004.

  8. Hołubowicz R., Bralewski T.W., Legutko W., Nasiennictwo roślin ozdobnych w Polsce. Zeszyty Problemowe Post. Nauk Roln. 504: 601-610, 2005.

  9. Hołubowicz R., Marketing nasion. Wyd. AR w Poznaniu, 1999.

  10. Maciejczak M., Ewolucja światowego sektora nasiennego. Hodowla Roślin i Nasien. 3: 21-27, 2002.

  11. Oleksiak T., Rynek nasion w państwach Unii Europejskiej. Hodowla Roślin i Nasien. 2: 15-18, 2003.

IMPORTANCE OF LOGISTICS IN HORTICULTURAL SEED INDUSTRY

Summary

In recent years serious changes in the Polish horticultural seed industry have been observed. There has been a free economic seed market. Seed import and overproduction have become its permanent elements. Moreover, further normalisation of seed law is a fact followed then by a privatisation of the whole sector. On these difficult for us market, new branches of activities have appeared based on computer or internet use, marketing and logistics. Logistics in the horticultural seed industry is understood as all activities leading to lowering final seed price through better organisation of their production time and place, storing, transport and distribution. The paper gives examples of such activities carried already out by the Polish seed companies.

* Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu

4

R. Hołubowicz, T.W. Bralewski

5

Znaczenie logistyki w nasiennictwie ogrodniczym

Logistyka 1/2007


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Bralewska HARMONIZACJA PODATKU VAT

więcej podobnych podstron