1.Definicja HW
Wydobywa się z filozofii przez Herbata w pozytywizmie pod wpływem tendencji badawczych rozwoju nauk przyrodniczych, podzielona na subdyscypliny, wyróżnia następujące nurty badawcze:
His rozwoju systemów Oświatowych
Analizę poglądów i działalność wybitnych pedagogów
Historia Idei pedagogicznych.
2.Omów stanowisko definicyjne HW
-opisujące
-wyjaśniające
Znaczyło nie tylko pokazać jak wyglądała praktyka czy teoria wychowania w przeszłości lecz przede wszystkim wytłumaczyć dlaczego tak było, dlaczego inaczej wychowywano i dlaczego takie a nie głoszono poglądy pedagogiczne.
3.HW wiąże się z(szukano związków pomiędzy):
teorią i praktyką pedagogiczną a innymi dziedzinami życia i nauki
badano przyczyny takiej a nie innej rzeczywistość historycznej
ustalano prawidłowości procesów hist. I prawa rozwoju dziejowego.
4.Niebezpieczeństwa (bledy) stanowiska wyjaśniającego: (może to być pytaniem)
Grozi jej zbyt daleko posunięty subiektywizm (indywidualne spojrzenie) w domysłach
Wysuwanie zbyt dowolnych ogólnych założeń i syntez
Zastępowanie naukowego tłumaczenia przyczynowego przez spektakulatywne hipotezy historiozoficzne.
5.Ważniejsze źródła i opracowania z zakresu HW:
Za początki polskiej HW można uznać opisania dziejów Uniwersytetu Krakowskiego przez J. Brożka (1585-1652)
Z początków Oświecenia pochodzi łac. Dzieło ks. M. Świąkowskiego, podejmujące minimalny zarys rozwoju szkół wyższych poczynając od starożytności, wydane około 1765 r.
Kolejna ważna publikacja to dzieło H. Kołłątaja „Stan oświecenia w Polce w ostatnich latach panowania Augusta II, wydane w 1841 r.
„Zasady edukacji i instrukcji podług Niemeyera” to wydane przez pijara E. Czarneckiego w 1808 r. tłumaczenie, znanej w Europie księgi A.H Niemeyera
„Historia szkół w Koronie o Wielkim Księstwie Litewskim”, J. Łukaszewicza (1849-52)
„Chowanna” B. Trentowskiego z 1842 r, pierwsza polska synteza dziejów wychowania.
Inne wybitne dzieła to A. Karbowiak. S Łempicki, S. Kott.
6. Charakterystyka średniowiecza
Zachowały się do dziś struktury średniowieczne akademii i uniwersytetów np. wydziały, rektor itd., uczelnie są niezawisłe, policjant nie może wejść na uczelnię (nie interwencyjnie). Za koniec średniowiecza przyjmuje się rożne daty wynalezienie druku Gutenberga, zdobycie Konstantynopola, upadek cesarstwa bizantyjskiego, koniec wojny stuletniej.
Nazwa epoki wywodzi się od nazwy łacińskiego określenia (Medius aevus) (średni wiek), lub media tempora (wieki średnie) wprowadzona przez pobożnych chrześcijan, uważając czasy w których zyli za interwał miedzy pierwszym a drugim przyjściem Chrystusa
W XV i XVI w. odwołali się dniej włoscy humaniści pragnący wyróżnić” wieki średnie” jako mroczny okres, oddzielający ówczesne czasy od świetnej epoki starożytności.
7. Filozofia średniowieczna
Główne prądy umysłowe:
Św. Augustyn - twierdził, że człowiek znajduje się pomiędzy niebem a ziemią, pomiędzy aniołami i zwierzętami. Powodowało to rozdarcie wewnętrzne człowieka pomiędzy duchowością a cielesnością. Ciągły wybór pomiędzy Królestwem Bożym i dobrami ziemskimi. Podkreślał dualizm świata, jego rozdwojenie. Duże znaczenie przykładał do modlitwy, medytacji, rozważ. Nad samym sobą. Koncepcja losu ludzkiego, stworzona przez August. Określana jest mianem pesymistycznej, przeciwstawna jest jej koncepcja filozofii harmonijnej.
Św. Tomasz z Akwinu - twórca filozofii harmonijnej, uważał, że miejsce człowieka nie jest przypisane przypadkowo, lecz celowe, rozmyślne, zatem świat jako szereg stopni prowadzące człowieka do nieba. Walczyć należy z pokusami, zachowując miejsce na drabinie bytu. Postępując zgodnie z przyjętymi zasadami moralnymi i etycznymi pozwoli na stopniowe pokonywanie kolejnych stopni zbliżając się powoli do Boga. Człowiek kierujący się cnota może istnieć społecznie, postępując według praw zapewnia sobie należne mu przywileje. Zharmonizowany podział świata postrzegany był jako właściwy i jedyny zgodny z koncepcja boską.
Św. Franciszek z Asyżu - twórca franciszkanizmu. Wyrzekł się swojego majątku i pędził życie w zgodzie z wyznawanymi przez siebie założeniami, czyli umiłowaniem całego świata, czerpanie radości z życia w ubóstwie, braterstwo wszystkich żyjących istot oraz radosną wiarę w Boga.
Św. Bernard - twórca mistycyzmu, założenia, iż aby poznać Boga potrzebna jest jego łaska (którą można osiągnąć poprzez stan pokory i miłości)Prawdy wiary poznać można przez kontemplację i bogate życie wewnętrzne. Szczytem pokory jest ekstaza (stan psychiczny, w którym człowiek i jego umysł zapomina o sobie i pogrąża się w Bogu)
8.Podstawowe pojęcia zw. Ze średniowieczem
Teocentryzm - Bóg jest najwyższą wartością i wszystko co się dzieje na ziemi i na świecie jest podporządkowana Bogu.
Scholastyka - wyjaśnienie i uzasadnienie drogą poszukiwań rozumowych dogmatów i orzeczeń - prawd uznawanych prze Kościół za objawione i niepodległe krytyce; wybitni przedstawiciele scholastyki Albert Wielki (XII,XIII) i jego uczeń św. Tomasz z Akwinu (XIIIw.) którego filozofia do dziś przyjmowana jest przez Kościół, złoty okres rozwoju techniki.
Asceza - wyrzekanie się wszelkich przyjemności umartwianiu się, surowy tryb życia mający według niektórych religii zapewnić doskonałość i zbawienie.
Abnegacja - odmawianie sobie czegoś wyrzekanie się , nie dbanie o własne wygody, o swój wygląd, zaniedbywanie się „memento mori” - pamiętaj o śmierci - przestrogą, że jedynym celem ostatecznym człowieka na ziemi jest śmierć.
9.Metody nauczania w szkołach średniowiecznych
Wszechwładnie panowała rózga, symbol władzy nauczyciela, Kary cielesne, każde przewinienie było karane, niezależnie od pochodzenia stanowego uczniów, nie rozumiano, ze młody umysł nie mógł pojąć zbyt zawiłych lekcji. Traktowano ucznia jak małego człowieka dorosłego.