LPG artykul Polski Klub Audi� www audi80 pl

Witam wszystkich Audi maniaków.

Przeglądając forum zauważyłem, że bardzo mało jest informacji o zasilaniu LPG i regulacji instalacji, a przecież bardzo wielu z nas ma w swoich autkach zamontowany gaz. Dlatego postanowiłem napisać co nieco na ten temat.

Nadmieniam, że nie jestem instalatorem tylko zwykłym użytkownikiem, zmuszonym kiedyś do samodzielnego radzenia sobie z własną instalacją zacząłem mocno „wgryzać” się w temat zasilania LPG. Na LPG jeżdżę już 7 lat. Ale do rzeczy.

Na wstępie zaznaczam, że rzecz dotyczy przede wszystkim instalacji I i II generacji, Sekwencja czyli IV generacja to zupełnie inna bajka.

Zacznijmy od podstaw czyli zasady pracy, bo zrozumienie tego w dużym stopniu ułatwia potem regulację. I generacja to instalacja bez żadnego sterowania elektronicznego składem mieszanki. II generacja to instalacja wykorzystująca mniej lub bardziej zaawansowane sterowniki elektroniczne do regulacji składu mieszanki. LPG znajdujące się w zbiorniku jest doprowadzane do reduktora (parownika) tylko wtedy, kiedy silnik autka pracuje i przełącznik/sterownik uaktywnił zasilanie gazem. Odpowiedzialny za to jest elektrozawór LPG przed reduktorem i sam reduktor. Po drodze są stosowane jeszcze filtry gazu fazy ciekłej. W naszych warunkach (jakość gazu na naszych stacjach) to bardzo ważny element. Są dwa rodzaje reduktorów.

tzw. Pneumatyk (zwany podciśnieniowym), w którym znajduje się dodatkowa membrana sterowana dodatkowym podciśnieniem z kolektora (cienka dodatkowa rurka), pozwalająca na otwarcie dopływu gazu do niego. Ten rodzaj reduktora stosowany jest przeważnie w instalacjach I generacji. Dodatkowo reduktory te wyposażane są w elektrozawór (elektromagnes na obudowie) umożliwiający otwarcie dopływu gazu przy zgaszonym silniku (tzw. ssanie, na marginesie nie ma to określenie nic wspólnego z rzeczywistym ssaniem np. przy silnikach gaźnikowych). Ten elektrozawór pozwala na awaryjne odpalenie silnika bezpośrednio na LPG.
Tzw. Elektroniczny (elektronik, wbrew nazwie nie ma nic wspólnego z elektroniką :) ), który zamiast membrany sterującej otwarcie dopływu gazu posiada elektrozawór uruchamiany przez sterownik lub przełącznik benzyna/gaz w kabinie, natomiast pozbawiony elektromagnesu tzw. Ssania.

Oba typy reduktorów poza sposobem otwarcia dopływu gazu w zasadzie niczym się nie różnią. Gaz który dociera do silnika jest odparowywany do postaci lotnej w reduktorze i wysysany przez podciśnienie powstałe w mikserze. Mikser to w większości przypadków pierścień zwężający przekrój kanału dolotowego powietrza (tzw. Zwężka Venturiego tzw. Mikser palnikowy), który powoduje przyspieszenie przepływu powietrza i tym samym powstanie podciśnienia w kanałach doprowadzających gaz do otworków rozmieszczonych na obwodzie tegoż miksera. Jednocześnie gaz miesza się w tym miejscu z powietrzem i tworzy mieszankę paliwowo-powietrzną (stąd nazwa - mikser). Kiedyś były stosowane tzw. miksery rurkowe ale obecnie w zasadzie już się ich nie stosuje ze względu na bardzo nieliniową charakterystykę pracy i problemy z odpowiednim doborem parametrów i regulacją.

Ponieważ każdy silnik jest inny, ma różną pojemność, moc, zapotrzebowanie na paliwo, potrzebna jest możliwość regulacji ilości doprowadzonego gazu. I tu zaczynają się „schody”.

Po pierwsze różna prędkość obrotowa silnika powoduje powstanie różnego podciśnienia w mikserze, po drugie to podciśnienie nie zmienia się liniowo w stosunku do obrotów, po trzecie wreszcie zapotrzebowanie na gaz też nie jest liniowe w całym zakresie obrotów. Żeby można było wyregulować prawidłowy skład mieszanki dla każdej prędkości obrotowej silnika wprowadzono do reduktorów regulację czułości membrany otwierającej główną komorę gdzie gaz jest odparowywany oraz śrubę regulacyjną na wężu doprowadzającym gaz do miksera (tzw. Register).

Jak jest zbudowany reduktor? Opiszę to na przykładzie reduktora „elektronicznego”. Otóż jest to bardzo proste urządzenie posiadające wewnątrz dużą membranę, która poruszana podciśnieniem z miksera otwiera za pomocą dźwigni zawór doprowadzający gaz do głównej komory odparowującej. Dźwignia ta jest wyposażona w sprężynę dociskającą zawór do gniazda. Stopień napięcia tej sprężyny decyduje o tym jakie podciśnienie jest potrzebne by zawór otworzyć. Im słabiej napięta sprężyna tym mniejsze podciśnienie potrzebne, a więc membrana ma tym samym większą czułość. I na odwrót im mocniej napięta sprężyna tym mniejsza czułość. Jednakże zdarza się tak, że podczas pracy silnika na biegu jałowym podciśnienie wytwarzane w mikserze jest zbyt małe by poruszyć membranę. Sprężyna musi być wstępnie napięta inaczej gaz pod wpływem ciśnienia panującego w zbiorniku sam otwierałby zawór. Żeby pokonać problem zbyt małego podciśnienia, a także bezwładności samej membrany wprowadzono w wielu modelach reduktorów tzw. bypas tj. Kanał obejściowy pozwalający na wpuszczenie do komory głównej pewnej niewielkiej ilości gazu pozwalającej na pracę silnika bez udziału odpowiedniego podciśnienia. Z moich doświadczeń wynika, że przy dobrze dobranym mikserze (średnica) w wielu wypadkach bypas jest zbędny i należy go po prostu zamknąć śrubą regulacyjną. Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na pracę reduktora jest jego ogrzewanie.

Powszechnie wiadomo, że substancja zmieniająca postać z płynnej w gazową pobiera z otoczenia ciepło. W przypadku LPG podczas odparowywania gazu temp. otoczenia może spaść nawet o 40*C. Gdyby reduktor nie był ogrzewany to bardzo szybko uległby zamrożeniu i elementy ruchome (zawory, membrany) przestałyby pracować, co więcej zamrożona membrana może ulec pęknięciu bo jest sztywna jak deska ale jednocześnie bardzo krucha. Dlatego też reduktory są wyposażone w płaszcz wodny, zasilany z układu chłodzenia silnika, który cały czas ogrzewa reduktor. Teraz już wiadomo dlaczego zaleca się odpalanie autka na benzynie i poczekanie z przejściem na LPG, aż silnik choć trochę się zagrzeje zwłaszcza zimą przy bardzo niskich temperaturach. Ze zbyt niską temperaturą reduktora wiąże się jeszcze jeden problem. Mianowicie słabo ogrzany parownik słabo odparowuje gaz, który ma większą gęstość, przez co jak jest zimny, do silnika pomimo takiej samej objętości zasysane jest więcej LPG, a to powoduje jego „zalewanie”. M.in. dlatego wszelkie regulacje należy przeprowadzać na rozgrzanym silniku.

Sama regulacja polega na takim ustawieniu parametrów i regulatorów by skład mieszanki był jak najbardziej zbliżony do wartości optymalnej w całym zakresie obrotów silnika. Należy pamiętać, że położenie każdego z elementów regulacyjnych ma wpływ na pracę lub poprawne położenie innych. Np. dokręcenie registra na wężu doprowadzającym gaz do miksera nie tylko ogranicza dopływ gazu, ale również zmniejsza podciśnienie działające na membranę parownika. Tym samym na membranę działa mniejsza siła co wymusza korekcję czułości lub skorzystanie z bypasu. I na odwrót zmniejszenie czułości membrany powoduje, że parownik podaje mniej gazu i trzeba to skorygować odkręceniem registra. W instalacjach II generacji register zastąpiono zaworem, najczęściej silniczkiem krokowym, sterowanym przez układ elektroniczny tzw. komputer LPG. Ma to na celu takie sterowanie mieszanką by jej skład cały czas zmieniał się z ubogiej w bogatą i z powrotem, podobnie jak to się dzieje przy zasilaniu benzyną (układy wtryskowe i gaźniki sterowane elktronicznie). Ma to na celu utrzymanie średniej wartości mieszanki w optymalnych granicach oraz wymuszone jest tym, że katalizator spalin najlepiej pracuje właśnie wtedy kiedy mieszanka nie jest jednakowa przez cały czas pracy. Do regulacji instalacji II generacji konieczny jest odpowiedni interfejs do PC-ta z zainstalowanym oprogramowaniem właściwym dla danego sterownika. Dobrze byłoby mieć również dostęp do analizatora spalin (pełnia szczęścia :) ). Jeśli nie dysponujemy fejsem to od razu możemy sobie darować wszelkie regulacje bo mija się to z celem. Można narobić więcej biedy niż pożytku, ale o tym za chwilę. I generację regulujemy przy pomocy analizatora spalin lub ostatecznie, jeśli mamy w autku sondę lambda wykorzystujemy jej wskazania do kontroli prawidłowego ustawienia. Jeśli mamy I generację i nie mamy sondy to moim skromnym zdaniem bez analizatora spalin można sobie odpuścić bo regulacja na oko/ucho najczęściej jest obarczona dość dużym błędem. Nie twierdzę, że się nie da, uważam, że jednemu się uda a innemu nie bardzo i przy ustawieniu kiedy mieszanka będzie lekko za uboga użytkownik będzie się cieszył, że świetnie ustawił gaz bo mu mało pali, a po pewnym czasie (krótszym lub dłuższym) okaże się że te całe oszczędności musi wsadzić w remont silnika (zawory, gniazda, w skrajnym przypadku stopione tłoki - tak, tak, widziałem taki przypadek :) ). Dlatego lepiej poszukać dobrego warsztatu gdzie wyregulują instalkę „na analizatorze” i zapłacić niż obudzić się z ręką w nocniku. Z tego powodu nie będę tu pisał o regulacjach na słuch (chociaż i to „przerabiałem” w swojej karierze użytkownika).

Regulację II generacji zaczynam zawsze od rozgrzania silnika i podpięcia fejsu oraz sprawdzenia jak instalacja się zachowuje „na dzień dobry”. Szczególną uwagę zwracam na PWA silnika krokowego od LPG (PWA-punkt wyjściowy attuatora, pozycja z jakiej silniczek krokowy zaczyna swoją pracę) i rozpiętość jego ruchów otwarcie/zamknięcie z jednoczesnym sprawdzeniem zachowania sondy lambda. Sonda lambda jest podstawowym i jedynym czujnikiem na podstawie którego komputerek LPG steruje mieszanką. Tak więc dla poprawnej pracy układu sonda musi być 100% sprawna, a nie w stylu „...no Panie trochę już słaba, ale jeszcze pociągnie” :) . Instalacja ma być tak wyregulowana żeby krokowy nie wychylał się więcej w obie strony niż 30% wartości PWA. Czyli jeśli PWA=100 to ruchy krokowego dla całego zakresu obrotów nie mogą być niższe niż do 70 kroków w dół i do 130 kroków w górę.

Jeśli jednak okaże się, że w jakimś momencie krokowy dojeżdża do którejś granicy, a mieszanka jest za uboga/bogata to należy przeprowadzić ponowną regulację. Niestety nie zawsze jest to możliwe jeśli mikser jest źle dobrany, lub zastosowany nieodpowiedni do mocy silnika reduktor. Wtedy albo zwiększamy zakres pracy krokowego, albo (lepiej) zmieniamy mikser lub reduktor. Podobnie wygląda sytuacja kiedy reduktor jest już zużyty (membrany). Należy go wtedy zregenerować (nie jest to jakaś strasznie skomplikowana czynność) albo go wymienić. Jeśli zachodzi potrzeba regulacji, to robię to tak: Przed rozpoczęciem regulacji należy w opcjach programu ustawić tzw. próg sondy lambda na wartość zbliżoną do 0,46V. Jest to napięcie dla którego podczas pracy na LPG współczynnik lambda jest zbliżony do 1, a więc mieszanka jest optymalna. Dla benzyny jest to ok. 0,58V. Wynika to z innego składu spalin LPG. Bypas zakręcam na maksa jeśli jest odkręcony. Zakres pracy krokowego ustawiam na 0 tzn. tak by mimo sygnału z sondy komputer nie mógł go ruszyć z pozycji PWA. I tu doszedłem do momentu , w którym pisałem, że bez fejsu nie da rady. Otóz jeśli nie wymusimy pozostania krokowego na PWA to komputer każdą zmianę położenia śrub regulacyjnych na reduktorze będzie korygował zmianą położenia krokowego i nie będziemy widzieli skutków naszej regulacji. Jak już krokowy będzie stał na swoim PWA wtedy możemy przystąpić do regulowania reduktora.

Silnik pracuje na biegu jałowym, a my sprawdzamy skład mieszanki i regulujemy czułością tak by uzyskać optymalną, teraz podwyższamy obroty do 3000-3500 i znowu sprawdzamy mieszankę jeśli jest za uboga to musimy zwiększyć czułość lub zmienić PWA o kilka kroków tak by mieszanka była optymalna, wracamy na jałowe i znowu korekta. Należy znaleźć takie wzajemne położenie PWA i śruby czułości, żeby w całym zakresie obrotów mieszanka była optymalna tzn. napięcie na sondzie może wahać się w zakresie 0,4-0,6V. Jeśli uzyskaliśmy taki wynik to możemy być bardzo zadowoleni, jeśli nie - szukamy takiego punktu PWA i regulacji reduktora by odchyłki były jak najmniejsze. Teraz odblokowujemy „widełki” krokowego i ustawiamy jego zakres na 30% wartości PWA dla górnego i dolnego zakresu i sprawdzamy jak się zachowuje mieszanka. Krokowy ma równo oscylować (niekoniecznie od granicy do granicy), a sonda (napięcie) regularnie zmieniać się góra-dół w granicach 0,1-0,75V. Teraz pozostaje nam zaprosić kolegę, koleżankę za kierownicę, a sami siadami z lapkiem na kolanach i jazda w drogę, żeby sprawdzić jak instalacja zachowuje się pod obciążeniem.

Jeszcze parę słów o komputerkach i problemach z nimi związanych. Istnieją na rynku różne modele różniące się stopniem zaawansowania. Moim zdaniem zdecydowanym faworytem ze względu na możliwości jest komputer f-my AC z Białegostoku pod nazwą Stag 100 (do silników na monowtrysku benzyny) i Stag 150 (na wtrysku wielopunktowym benzyny). Pomijając różne szczegółowe parametry dotyczące tylko i wyłącznie zasilania LPG ma on wbudowany bardzo dobry emulator sygnału sondy lambda zmieniający czasy i częstotliwości podstawianego do ECU przez siebie sygnału w zależności od prędkości obrotowej silnika. W wielu przypadkach jest to niezbędne by ECU nie łapało błędów i nie modyfikowało swojej mapy wtrysku benzyny na podstawie błędnych danych z sondy. Jak już wspomniałem sygnał sondy podczas pracy na LPG dość znacznie różni się od sygnały przy pracy na benzynie. Dlatego też żeby oszukać ECU, że nic się nie zmieniło emulator w czasie pracy na LPG podstawia swój wygenerowany sztucznie sygnał, który ma być taki sam jak przy pracy na benzynie.

Niestety nie ma tak lekko :( . Nie wystarczy stały niezmienny przebieg sygnału dla każdej prędkości obrotowej silnika i warunków jazdy. ECU przy źle ustawionej emulacji albo łapie błędy albo modyfikuje mapę wtrysku i potem mamy problemy na benzynie (np. z zapaleniem zimnego silnika). Jeśli emulator nie umożliwia zmiany sygnału w funkcji prędkości obrotowej, to najbezpieczniejszym ustawieniem najczęściej jest ustawienie rodzaju emulacji na „masa” lub „odłączona/brak”. W takim przypadku ECU zarejestruje tzw. sporadyczny błąd sondy - zwarcie do masy albo brak sygnału, ale nic poza tym złego się nie dzieje. Co więcej ECU po każdym odpaleniu silnika sprawdza czy sonda pracuje prawidłowo i jeśli stwierdzi, że jest ok. to pracuje normalnie i nie bierze pod uwagę tego zarejestrowanego wcześniej błędu.

Jeszcze trochę o spalaniu LPG. Przy prawidłowo dobranej i wyregulowanej instalacji autko nie powinno palić więcej gazu niż spalanie benzyny + 30%. Przeważnie jest to 20-25% więcej niż benzyny.

Czyli jeśli benzyny paliło 10l/100km. to gazu nie powinno spalać więcej niż 13l/100km. Jednakże jest to wartość dla jazdy nazwijmy to w trasie. Dlaczego? Otóż jazda miejska może się bardzo różnić. Jeśli Np. zimą bardzo często odpalamy zimne autko i pokonujemy bardzo krótkie odcinki, jednocześnie bardzo szybko przełączając na LPG to zużycie będzie o wiele wyższe. Dzieje się tak z powodu wspomnianego na wstępie, zimny reduktor = większa gęstość LPG = bogatsza mieszanka = większe zużycie. Do tego dochodzi inny skład proporcjonalny LPG tzw. zimowy. Latem skład propan-butan powinien wynosić odpowiednio 40/60 zimą jest odwrotnie 60% propanu do 40 butanu. Dlatego, że butan ma wyższą temperaturę zamarzania (zamarza - robi się taki glut z niego - o ile dobrze pamiętam w okolicach 0*C, a propan przy -20*C), jednak butan ma w stanie lotnym wyższą kaloryczność niż propan, a więc do uzyskania takiej samej wydajności cieplnej potrzeba więcej propanu, stąd zimą spalanie LPG znacznie rośnie.

Cena również bo propan jest droższy, a i zapotrzebowanie w sezonie jest wyższe.

To by było na tyle. Mam nadzieję, że pomogłem niektórym kolegom w rozjaśnieniu tematu LPG. Jeśli macie jakieś pytania to jeśli tylko będę w stanie, chętnie odpowiem.

Pozdrawiam Danek.

Polski Klub Audi 80

www.audi80.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
www.centrum.audi80.pl umowa kupna sprzedazy, Technika i wygoda, Audi
www darr pl print pl 1059 nse 11 78 Biuletyn Polskiej Sieci Enterprise Europe Network
www rp pl artykul 67352,282569 ONZ religie nalezy chronic przed obraza
Artykuł Ustalenie poziomu obsługi klienta (lipiec sierpień 2008) [ www potrzebujegotowki pl ]
www siemensiak pl artykuly,simlock,w,siemensach,serii,65
download Zarządzanie Produkcja Archiwum w 09 pomiar pracy [ www potrzebujegotowki pl ]
struktura organizacyjna BTS [ www potrzebujegotowki pl ]
co oznacza malzenstwo WWW ALEJAJA PL
www literka pl oznaczenia rezystorow,archiwum,2815,druku
phmetria www przeklej pl
02 geneza i rozwoj logistyki [ www potrzebujegotowki pl ]
(ebook www zlotemysli pl) matura ustna z jezyka angielskiego fragment W54SD5IDOLNNWTINXLC5CMTLP2SRY
forex analiza techniczna (e book www zlotemysli pl ) DK3ZOOPY4OOL2LNDIKQIOV6NQ566VKSXSPJLABQ
Niemierko, Walukiewicz [ www potrzebujegotowki pl ]
inventor modelowanie zespolow www przeklej pl
antropologia kultury-[ www.potrzebujegotowki.pl ], Ściągi i wypracowania
Logistyka produkcji zajmuje się procesami transportowymi(2)-[ www.potrzebujegotowki.pl ], Ściągi i w

więcej podobnych podstron