Pytanie 42
Przyczyny zróżnicowania zasilania w wodę wybranych rzek na świecie
Każda rzeka ma właściwy dla siebie sposób zasilania który zwany jest ustrojem wodnym, ustrój wodny który jest odzwierciedleniem wpływu, jaki całe środowisko geograficzne wywiera na obieg wody w zlewni. Ten ustrój wodny ( inaczej reżim ) odzwierciedla rodzaj i strukturę czasową stanów i przepływów rzecznych w cyklu rocznym.
Zasilanie rzeki - dopływ wody do rzek wód pochodzących z opadów atmosferycznych, topnienia lodowców i śniegu oraz ze źródeł podziemnych.
Rzeka może być zasilana przez wody pochodzenia:
Opadowego - zależne od wielkości i sumy opadów;
Roztopowego - przez wody z topniejącej pokrywy śnieżnej lub lodowców;
Gruntowego - przez źródła z wód zgromadzonych pod ziemią.
* Przyjmuję, że zasilanie gruntowe występuje zróżnicowanie w różnych częściach Świata, wywołane różną retencją zlewni (czyli jej zdolnością do zatrzymywania wody). Ma ono charakter lokalny i nie ma wpływu na globalne zróżnicowanie zasilania rzek.
Klasyfikacja ustrojów rzecznych wg Pardego i Lwowicza:
Podstawą klasyfikacji jest rodzaj zasilania rzek i liczba okresów o ekstremalnych przepływach
USTRÓJ PROSTY:
A) lodowcowy- wysokie stany wody i związane z nimi duże przepływy występują w lecie, w czasie wzmożonego topnienia lodowców: ( krótkie rzeki Austrii, Norwegii, a także Ren i Rodan. )
B) śnieżny górski- wysokie stany występują latem, ale wcześniej niż w ustroju lodowcowym, przepływy maksymalne są też niższe. Np.: Fraser ( Kanada )
C) śnieżny równinny- wysokie stany występują wiosną w czasie roztopów. ( Wołga, Peczora, Dwina )
D) deszczowy oceaniczny- wysokie stany występują zimą ( największe opady ), najniższe latem, amplituda miedzy nimi jest nieduża. ( Loara, Sekwana, Tamiza ).
E) deszczowy międzyzwrotnikowy- wysokie stany w porze deszczowej wywołane deszczami zenitalnymi, niskie stany w porze suchej, amplituda między maksymalnym a minimalnym przepływem dość znaczna. ( Nil )
F) deszczowy równikowy- wysoki wyrównany przepływ- Amazonka.
USTRÓJ ZŁOŻONY PIERWOTNY:
A) śnieżny przejściowy- głównym źródłem zasilania jest woda roztopowa, drugorzędne maksimum spowodowane opadami. ( Ticino, Drac )
B) śnieżny równinny- główne źródło zasilania to wiosenne roztopy, drugorzędne maksimum wywołane niską temperaturą i małym parowaniem. ( Wołga, Lena, Dniepr).
C) śnieżno-deszczowy- główne wezbrania powodowane roztopami, drugorzędne, mniejsze wezbrania- opadami letnimi. ( Wisła, Łaba, Odra ).
D) deszczowo-śnieżny- główne wezbrania powodowane są opadami deszczu. (Dunaj)
PODSUMOWANIE:
Głównymi przyczynami wpływającymi na zróżnicowanie zasilania w wodę rzek Świata są:
Klimat- warunkuje intensywność o padów i siłę roztopów.
Położenie źródeł