Skalę wyrażamy za pomocą ułamka. Odzwierciedla ona stosunek odległości (powierzchni) na mapie do odległości (powierzchni) rzeczywistych w terenie. Może ona przyjąć postać:
a) liczbową (wyrażona jest w postaci ilorazu, np. 1 : 50 000)
b) mianowaną (liczby zaopatrzone są w miana, np. 1 cm - 20 km, 1 cm - 100 m)
c) liniową - czyli formę podziałki (wyrażona jest w postaci graficznej, za pomocą odcinka podzielonego na równej długości części, których wartość UWAGA! wcale nie musi być równa 1 cm! Przed obliczeniami zawsze dokonaj zatem jego pomiaru!)
Rozwiązując zadania musisz przede wszystkim pamiętać, że:
1 cm = 10 mm
1 m = 100 cm
1 km = 1 000 m
1 km = 100 000 cm
Pamiętaj skala jest ułamkiem. Oto na nią wzór:
ODLEGŁOŚĆ NA MAPIE
SKALA MAPY = ------------------------------------------
ODLEGŁOŚĆ W TERENIE
Ułamek jest tym mniejszy im większą liczbę posiada w mianowniku! Tak samo jest i ze skalą!
1 hektar to pole powierzchni kwadratu o boku 100 metrów,
1 ha = 10 000 m kwadratowych
1 ha = 100 a
Podane skale zapisz w postaci mianowanej:
1 : 25 000
1 : 1 250 000
1 : 100 000
1 : 300 000
1 : 2 500 000
1 : 15 000 000
Podane skale zapisz w postaci liczbowej:
1 cm - 5 km
1 cm - 300 m
1 cm - 500 km
1 cm - 500 m
1 cm - 22 km
1 cm - 2,5 km
Która z podanych skal jest mniejsza? Oblicz ile razy.
1 : 200 000 000
1 : 10 000 000
W każdym zestawie (1-4) podkreśl większą skalę mapy.
1) 1 cm - 5 km 1 : 100 000
2) 1 : 50 000 000 1 : 500 000
3) 1 cm - 7 km 1 cm - 25 km
4) 1 : 3 000 000 1 cm - 30 km
Przedstawione niżej skale map uszereguj od najmniejszej do największej.
1 cm - 100 km
1 : 100 000
1 : 100 000 000
1 cm - 100 m
Odległość między Suwałkami a Augustowem w linii prostej wynosi 30 km. Na mapie w jakiej skali odległość ta wynosi:
30 cm
3 cm
12 cm
15 cm
Oblicz skale map, na których odległość pomiędzy miejscowościami wynosi:
5 cm, podczas gdy na mapie w skali 1 : 300 000 miejscowości te leżą w odległości 15 cm
2 cm, podczas gdy na mapie w skali 1 : 20 000 miejscowości te leżą w odległości 5 cm.
Oblicz skalę mapy wiedząc, że odległości 156 km na powierzchni ziemi odpowiada na mapie odcinek długości 26 mm.
Oblicz skalę mapy, na której odległość między miastami wynosi 216 mm, wiedząc, że na mapie w skali 1:60 000 odległość między tymi miastami wynosi 144 mm.
Oblicz ile km wynosi odległość w terenie między dwoma miastami, jeśli na mapie w skali 1 : 400 000 odległość ta wynosi 53 mm.
Oblicz odległość między miejscowościami A i B w terenie, gdy na mapie w skali 1 : 40 000 wynosi ona 5 cm.
Oblicz odległość między miejscowościami A i B na mapie w skali 1 : 1 000 000, gdy w terenie odległość ta wynosi:
20 km
300 km
500 m.
Na mapie w skali 1 : 300 000 las zajmuje kwadrat o boku 7 cm. Oblicz, jaką powierzchnię zajmuje las w terenie.
Na mapie w skali 1 : 100 000 narysowano park narodowy, który w terenie zajmuje kwadrat o powierzchni 36 km kwadratowych. Oblicz, jaką powierzchnię zajmie ten obiekt na mapie w podanej skali.
Oblicz skalę mapy jeżeli powierzchnia kompleksu leśnego zajmuje obszar 2 cm kwadratowych natomiast jego powierzchnia rzeczywista to 50 km kwadratowych.
Powierzchnia w terenie wynosi 675km2. A odpowiadająca mu powierzchnia na mapie wynosi 12cm2. Podaj skalę liczbową mapy.
Na mapie w skali 1 : 125 000 zaznaczono sztuczny zbiornik wodny o rzeczywistej powierzchni 25 km kwadratowych. Oblicz powierzchnię, którą zajmuje ten zbiornik na mapie w podanej skali.
Na mapie w skali 1 : 25 000 zmierzono pole powierzchni wyspy i otrzymano 3 232 mm kwadratowe. Oblicz powierzchnię wyspy w naturze. Wynik podaj w km kwadratowych.
Oblicz pole powierzchni, którą zajmuje jezioro Żarnowieckie na mapie w skali 1 : 220 000 wiedząc, że naturalny obszar jeziora wynosi 1 432 ha.
Oblicz odległość rzeczywistą pomiędzy punktem A (położonym na wysokości 350 m), a punktem B (1 250 m n.p.m.), gdy odległość ta na mapie o skali 1 : 80 000 wynosi 35 cm.