Paweł Zawadzki

PZ. 9. 08

Trybunał Obrachunkowy

Podstawy traktatowe: art. 246 - 248 TWE

Ranga instytucji: organ główny Wspólnoty

Skład: 15 członków

Sposób głosowania: zwykła większość głosów

Trybunał Obrachunkowy został ustanowiony na mocy układu międzyrządowego z 22 lipca 1975 r., a podniesiony do rangi głównego Wspólnoty przez Traktat o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej. TO jest niezależnym organem kontrolnym. Traktat o Unii Europejskiej stawia go na równi z innymi instytucjami wspólnotowymi. 9 grudnia 1993 r. Trybunał zadecydował o używaniu stałej nazwy w brzmieniu „Europejski Trybunał Obrachunkowy”. Jego siedzibą jest Luksemburg.

W jego skład wchodzi 15 członków po jednym z każdego państwa członkowskiego. Są on i mianowani na mocy jednomyślnej decyzji Rady UE po wysłuchaniu opinii Parlamentu Europejskiego. Mandat członków TO trwa 6 lat i jest odnawialny. Członkowie TO wykonują swoje obowiązki w sposób niezależny i w interesie Wspólnoty. Nie stosują się oni więc do instrukcji rządów państw członkowskich i powstrzymują się od wszelkich działań sprzecznych z ich funkcją. Ponadto obowiązuje ich zakaz jakiejkolwiek aktywności zawodowej poza członkostwem w Trybunale. Kandydaci na członków TO wybierani są spośród osób pełniących znaczące funkcje w organach kontrolnych państwa swojego pochodzenia lub posiadających odpowiednie klasyfikacje do pełnienia takich funkcji. W celu zapewnienia członkom TO niezależności Traktat przyznał im przywileje i immunitety przysługujące sędziom ETS.

TO jest organem kolegialnym. Członkowie TO wybierają ze swego grona Przewodniczącego, którego kadencja trwa 3 lata i jest odnawialna. Przewodniczący ma za zadanie zwoływanie i przewodniczenie posiedzeniom kolegium. Posiedzenie To są zamknięte. Z reguły TO podejmuje decyzję zwykłą większością głosów. Quorum wynosi 8 członków. W ramach TO działają grupy przygotowawcze, a każda z nich ma własną dziedzinę, za którą odpowiada. Ogólna liczba pracowników TO to 500 urzędników zatrudnionych w grupach przygotowawczych i w administracji.

Organizację administracyjną zapewnia Sekretariat TO z Sekretarzem Generalnym TO na czele. Jego podstawowym zadaniem jest nadzór nad środkami finansowymi UE. Zazwyczaj TO dokonuje formalnej kontroli legalności działalności finansowej na podstawie dokumentów. Kontroluje on rachunki zawierające wszystkie dochody i wydatki Wspólnoty. Jeśli jest to konieczne, TO przeprowadza kontrolę na miejscu - w instytucjach Unii bądź w państwach członkowskich (w porozumieniu z krajowymi organami kontrolnymi). W ramach kontroli zewnętrznej budżetu TO sporządza roczne sprawozdanie, które przedstawia wszystkim instytucjom wspólnotowym i publikuje wraz z odpowiedziami tych instytucji na jego uwagi. Jawność wyników pracy kontrolnej TO jest swego rodzaju sankcją za uchybienia prawne w dziedzinie gospodarki finansowej. TO nie dysponuje innymi sankcjami. Jednym z zadań TO jest również wspieranie Parlamentu Europejskiego i Rady w wykonywaniu ich uprawnień kontrolnych w zakresie realizacji budżetu. To może skorzystać z prawa nadzoru towarzyszącego i poddać kontroli nie zakończone jeszcze operacje rozliczeniowe, a w określonych sprawach wydać tzw. sprawozdanie specjalne.

Na mocy Traktatu Amsterdamskiego osoby prywatne mogą być poddane kontroli w zakresie, w jakim wykorzystują one subwencje pochodzące ze źródeł wspólnotowych. TO ma za zadanie kontrolowanie rachunków zwierających wszystkie dochody i wydatki wspólnoty, zarówno budżetowe jak i pozabudżetowe. Kontrola ta obejmuje również rachunki dochodów i wydatków wszystkich organów ustanowionych przez wspólnotę, o ile takiej możliwości nie wyklucza akt założycielski danego organu. TO przedstawia Parlamentowi europejskiemu i Radzie wyniki potwierdzające wiarygodność, legalność i prawidłowość rozliczeń jak również legalność i prawidłowość podstawowych transakcji. Wyniki te są publikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. To dokonuje kontroli z punktu widzenia legalności, prawidłowości (w sensie rzetelności) i dobrego finansowego zarządzania (w sensie gospodarności). Wszelkie stwierdzone przypadki nieprawidłowości TO zgłasza odpowiednim organom. Kontrola dochodów przeprowadzana jest na podstawie kwot uznanych za należne i kwot faktycznie zapłaconych Wspólnocie. Z kolei kontrola wydatków przeprowadzana jest na podstawie podjętych zobowiązań i dokonanych wpłat. Powyższe kontrole dochodów i wydatków mogą być dokonywane przed zamknięciem rozliczeń w danym roku obrachunkowym.

Zakończenie mandatu członka TO możliwe jest w sytuacji zwykłej rotacji, z chwilą śmierci członka, z chwilą złożenia rezygnacji przez członka albo w skutek dymisji z urzędu. O dymisji członka TO orzeka ETS. Oprócz pozbawienia członka TO jego stanowiska, możliwe jest również pozbawienie go prawa do emerytury lub innych korzyści wynikających z pełnionej funkcji.

Bibliografia:

1. Z. Brodecki, M. Drobysz, S. Majkowska - „Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z komentarzem”;

Warszawa 2002 r. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 491 - 500

2. Z. Brodecki - „Prawo Europejskiej Integracji”, Warszawa 2000 r. Wydawnictwo Prawnicze PWN, s. 65 - 67

---