Paulina Terebus
Podejście do komunikowania się.
Według Urszuli Jakubowskiej „Cechą wyróżniającą człowieka spośród wszystkich zwierząt naczelnych jest wykształcona umiejętność komunikowania się, która pozwala na organizację życia społecznego i przekazywanie informacji i wiedzy kolejnym pokoleniom.”1
Komunikacja jest nierozerwalnym elementem funkcjonowania człowieka. Jest reakcją spontaniczną podczas interakcji międzyludzkiej. Dzięki niej osiągamy określone cele, zapewniamy ciągłość cywilizacji. Aby jednak komunikacja między dwiema osobami doszła do skutku, rozmówcy muszą nastawić się nie tylko na mówienie ale i na aktywne słuchanie (bez tego nie możemy mówić o komunikacji). Bardzo znanym tego przykładem może być rozmowa kobiety i mężczyzny (wiele dowcipów obrazuje tego typu relację), kiedy to płeć męska po wywodzie swojego rozmówcy zastanawia się co powiedzieć, aby nie pokazać, że nie wykazał się cechą dobrego słuchacza. Porównuje wtedy swoją sytuację do sapera rozbrajającego bombę, gdzie każda nieprzemyślana wypowiedź może skutkować wielkim wybuchem złości u kobiety. W przykładzie nie ponosi winy w braku porozumienia tylko jedna strona. Świetnie ten problem opisuje pewien cytat stający się również jego morałem: „Podczas wypowiedzi drugiej osoby staraj się zrozumieć, co to dla niej znaczy, co ona przeżywa.”2 Informacje wysyłane przez nadawcę powinny mieć takie samo znaczenie dla odbiorcy. Poza tym obie strony powinny wykazywać się cechą decentracji czyli umiejętnością przyjęcia perspektywy rozmówcy. Gdy tego zabraknie dochodzi do zakłócenia, różnic zdań i spontanicznych (nie zawsze pozytywnych) reakcji.
Komunikacja pozwala podwyższać wskaźniki relacji, by całkowicie nieznajomych osób stać się sobie bliskimi ludźmi. Tak więc: „Umiejętność porozumiewania, wymiany poglądów jest podstawą dobrych kontaktów koleżeńskich, małżeńskich czy rodzinnych.”3 Człowiek poprzez relacje z innymi osobami kształtuje się, swoje poglądy, zachowanie, zmienia sposób wyrażania emocji.
Pierwszymi osobami kształtującymi komunikacją zachowanie są rodzice, następnie znajomi w szkole i w pracy. Człowiek kształci się w tym kierunku całe życie, szczególnie że jest to bardzo rozwijająca się część naszej egzystencji.
„Powstanie cywilizacji nie byłoby możliwe bez opanowania technik komunikacji. Bez umiejętności porozumiewania się, człowiek nie tylko nie byłby w stanie zainicjować postępu technicznego i rozwoju cywilizacji, ale nawet nie mógłby tworzyć jakichkolwiek społeczności.”4 Komunikacja za pomocą gestów a później słów zapoczątkowała wymianę myśli. Była jednak bardzo nietrwała. Mózg ludzki ma pewne ograniczenia i nie jest w stanie zapamiętać tylu informacji, a jej zapis w umyśle może w znaczny sposób odbiegać od rzeczywistego przebiegu rozmowy. Słowo pisane stało się więc pewnego rodzaju ułatwieniem w komunikacji między np.: sprzedawcą a nabywcą. Pozwoliło utrwalić tradycje i zwyczaje naszych przodków. Można przypisać mu jednak jeszcze jedną cechę. Pozwoliło na komunikację bez bezpośredniego kontaktu z odbiorcą. Jest to zarówno cudem postępu technicznego jak i jego klęską.
Dzisiejsza komunikacja bardzo często ogranicza się do słów pisanych na klawiaturze komputera i wysyłaniu jej w przestrzeń internetową. Pozwala to na bardzo szybką i sprawną komunikację pomiędzy osobami oddalonymi od siebie kontynentami. Internet jawi się jako miejsce odpoczynku od życia i z czasem może stać się dla Internauty ważniejszym od realnego światem. Jest to poważny problem współczesnego człowieka, który rezygnuje z bezpośredniego kontaktu międzyludzkiego, przestaje być aktywny społecznie, zaniedbuje życie rodzinne, naukę czy pracę. Zawęża swoje zainteresowania i możliwości intelektualne a także sam powoduje zubożenie swojego języka.
Wielu psychologów uznaje takie zachowanie za uzależnienie, które powinno być traktowane jak choroba. Ciężko jest tutaj jednak określić gdzie kończy się zafascynowanie rozwojem technicznym a zaczyna się problem. Aby jednak się o tym przekonać specjaliści proponują eksperyment. Spędzić dzień bez komputera, Internetu czy komórki. „Wszak często dopiero, kiedy zabraknie używki, widać prawdziwe objawy choroby związanej z uzależnieniem.”5
Urszula Jakubowska, „Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności.”, PWN, Warszawa 2007↩
www.psychotekst.com/artykuly.php?nr=43↩
www.newtrader.pl/komunikowanie-sie,76,przedsiebiorczosc.html↩
http://www.histmag.org/Komunikacja-od-mowy-do-Internetu-744↩
http://www.wiadomosci24.pl/artykul/zespol_uzaleznienia_od_internetu_choroba_xxi_wieku_6438.html↩