Spółdzielcze grupy bankowe – Grupa Banku Polskiej Spółdzielczości

Grupę BPS  tworzy 359 zrzeszonych banków spółdzielczych oraz Bank BPS jako bank zrzeszający. Bank BPS współpracuje również z Krakowskim Bankiem Spółdzielczym w Krakowie. Grupa BPS pomimo ogólnopolskiego charakteru za jedno z głównych zadań uważa wspieranie rozwoju regionalnego i lokalnego. Prowadzona polityka produktowo-cenowa jest dostosowana do zróżnicowania gospodarczo –ekonomicznego poszczególnych regionów kraju. Poprzez sieć prawie 4000 placówek Grupa BPS świadczy usługi małym i średnim przedsiębiorstwom, jednostkom samorządu terytorialnego oraz klientom detalicznym. Grupa BPS specjalizuje się w obsłudze rolnictwa i jego otoczenia, wspiera polską wieś w dostosowywaniu do unijnych standardów. Istotnym elementem jego strategii jest wspieranie powstawania i rozwoju rodzimej małej i średniej przedsiębiorczości. Łączy tradycyjne idee spółdzielczości z nowoczesnością oferując rolnikom i przedsiębiorcom, tradycyjne i nowoczesne produkty bankowe, m.in. związane z bankowością elektroniczną czy międzynarodowe karty VISA i MasterCard. Banki spółdzielcze zrzeszone z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. stanowią około 62,33 proc. wszystkich banków  spółdzielczych działających w kraju. Wszystkie systematycznie zwiększają swój udział w rynku usług finansowych przy jednoczesnym zachowaniu samodzielności funkcjonowania i tożsamości spółdzielczej, konsekwentnie realizując misję służenia rozwojowi swoich członków i klientów. ¹
Bank Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna z siedzibą Centrali w Warszawie, został utworzony 15 marca 2002 roku przez przyłączenie do Gospodarczego Banku Południowo-Zachodniego SA pięciu banków - Banku Unii Gospodarczej SA, Lubelskiego Banku Regionalnego SA, Małopolskiego Banku Regionalnego SA, Rzeszowskiego Banku Regionalnego SA, oraz Warmińsko-Mazurskiego Banku Regionalnego SA.

Misja Banku BPS: Bank oparty na najlepszych rodzimych tradycjach spółdzielczych, dominujący w sektorze bankowości spółdzielczej w Polsce. Bank wspierający i uzupełniający potencjał finansowy oraz ludzki zrzeszonych banków spółdzielczych. Bank wiarygodny, konkurencyjny, bezpieczny i nowoczesny - dla akcjonariuszy oraz klientów Banku BPS. Suma bilansowa Banku sięga 12,5 mld zł (wg stanu na 31 grudnia 2009 roku). Bank działa na terenie całej Polski. Poprzez sieć liczącą ok. 80 placówek obsługuje klientów korporacyjnych, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz klientów indywidualnych. Specjalizuje się w kompleksowej obsłudze: samorządów, rolnictwa, przemysłu rolno-spożywczego, handlu, rzemiosła i turystyki. Świadczy nowoczesne usługi finansowe po bardzo konkurencyjnych cenach.
 

Bank BPS jest bankiem, w których większościowy udział w kapitale zakładowym posiadają polskie podmioty gospodarcze - Banki Spółdzielcze. Wraz z bankami spółdzielczymi Bank BPS tworzy największe w Polsce zrzeszenie banków spółdzielczych - Grupę BPS. Suma bilansowa zrzeszonych banków spółdzielczych przekracza 38,8 mld zł, zaś fundusze własne sięgają 4,1 mld zł (wg stanu na 30.06.2010 roku).²

Zrzeszenie Banku BPS SA na tle sektora bankowości spółdzielczej.

W sektorze bankowości spółdzielczej – wg stanu na 31.12.2009 roku – funkcjonowało 576 Banków Spółdzielczych, z których 575 zrzeszonych było z trzema Bankami Zrzeszającymi oraz jeden niezrzeszony, współpracujący z Bankiem BPS SA.

W 2009 roku liczba Banków Spółdzielczych, działających w Polsce, zmniejszyła się o trzy wskutek połączenia banków o niskich funduszach z bankami silniejszymi kapitałowo. Liczebność zrzeszeń kształtowała się następująco: BPS-348 BS, GBW-150 BS, MR Banku -77 BS. W 2009 roku doszło do migracji Banków Spółdzielczych pomiędzy zrzeszeniami. Proces zapoczątkowany w 2008 roku przez Bank Spółdzielczy w Tarczynie, który przeszedł z MR Banku do BPS, został powielony przez 11 Banków Zrzeszonych z Mazowieckim Bankiem Regionalnym oraz jeden bank ze Spółdzielczej Grupy Bankowej. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku przystąpił do Grupy BPS z dniem 1 października 2009 roku. Od 1 stycznia 2010 roku zrzeszenie tworzą również: Bank Spółdzielczy w Płońsku, Bank Spółdzielczych w Legionowie, Bank Spółdzielczy w Karczewie, Bank Spółdzielczy w Otwocku oraz Bank Spółdzielczy w Czyżewie. Kolejne banki dołączą do Grupy BPS w pierwszym półroczu 2010 roku. W 2009 roku trzy Banki Spółdzielcze zrzeszone z BPS SA zdecydowały się na połączenie z silniejszymi kapitałowo bankami. Śląski Bank Spółdzielczy połączył się z Bankiem Spółdzielczych w Wolbromiu, Jurajski Bank Spółdzielczy w Niegowie z Krakowskim Bankiem Spółdzielczym oraz Bank Spółdzielczy w Oświęcimiu z Bankiem Spółdzielczym w Andrychowie. Banki Spółdzielcze Grupy BPS - wg stanu na 31.12.2009 rok - zatrudniały 17 925 osób, Banki Spółdzielcze dysponowały siecią 2 478 placówek. Klienci Banków Spółdzielczych na koniec roku mogli korzystać z 3 679bezpłatnych bankomatów, przy czym 1 719 należało do Banków Zrzeszonych z BPS oraz Banku Zrzeszającego

(Tabela 1).

Tabela 1

	Sektor	BPS	GBW	MR Bank	KBS	Udział w sektorze (%)
						BPS
Liczba banków	576	348	150	77	1	60,42

Zrzeszenie BPS SA stanowiło ponad 60% sektora bankowości spółdzielczej. W najbliższym czasie, w wyniku migracji kolejnych banków, udział w sektorze Grupy BPS zwiększy się do ponad 62%. Średnia wartość aktywów netto przypadająca na jeden Bank Zrzeszony z: Bankiem BPS SA wynosiła 99 566 tys. zł, GBW SA - 118 872 tys. zł, MR Bankiem SA - 99 216 tys. zł. Udział sumy bilansowej poszczególnych zrzeszeń w sektorze przedstawia wykres na str. 28. Wartość sumy bilansowej sektora na koniec 2009 roku, w porównaniu z końcem 2008 roku, wzrosła o 9,18%. W zrzeszeniu GBW SA wzrost ten wynosił 5,78%, w zrzeszeniu MR Bank SA kształtował się na poziomie 8,08%, zaś w zrzeszeniu Banku BPS SA był najwyższy i wynosił 11,30%. Suma bilansowa zwiększała się dzięki rosnącej bazie depozytowej oraz dołączeniu do Grupy GBS Barlinek. Odnotowana dynamika tej pozycji niemniej świadczy o większej efektywności Banków Spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA w pozyskiwaniu źródeł finansowania, co pozwala na dalszy rozwój działalności bankowej, w tym w szczególności kredytowej jako najbardziej dochodowej. Zestawienie podstawowych danych – wg stanu na 31.12.2009 rok – ilustrujących pozycję zrzeszenia Banku BPS SA w sektorze bankowości spółdzielczej zawiera Tabela 2.

Tabela 2

Wyszczególnienie	SEKTOR	BPS	GBW	MR Bank
Suma bilansowa (w tys. zł)	61 715 989	34 648 900	17 830 756	7 639 654

Wyniki finansowe - osiągnięte przez sektor Bankowości Spółdzielczej w 2009 roku – były niższe w porównaniu z 2008 rokiem. Wynik finansowy brutto zmniejszył się o 23,30%, zaś netto o 23,72%. W ciągu analizowanego roku najmniejszy spadek wyniku brutto zanotowały Banki Spółdzielcze zrzeszenia BPS - 20,58%, następnie GBW - 23,90% i MR Banku - 27,43%.

Spadek wyniku netto w ww. okresie kształtował się następująco: w Bankach Spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA - 20,43%, następnie GBW SA - 24,36% i MR Banku SA - 26,61%. W czwartym kwartale 2009 roku pogorszyła się jakość kredytów, co było pochodną spowolnienia gospodarczego skutkującego obniżeniem zdolności do regulowania zobowiązań przez klientów banków w wyniku obniżenia ich dochodów, utraty pracy itp. W efekcie wzrosły koszty związane z tworzeniem

rezerw na należności zagrożone. Zauważalny jest mniejszy spadek wyniku w ujęciu 12 - miesięcznym, niż w poprzednim kwartale. Wiąże się to m.in. z zatrzymaniem spadku stóp procentowych oraz ograniczeniem tzw. „wojny depozytowej”, tj. zwiększonej konkurencji na rynku depozytów.³

Zakres działalności Banku BPS SA

Działalność Banku obejmuje:

1) wykonywanie następujących czynności bankowych:

a) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

b) prowadzenie innych rachunków bankowych,

c) udzielanie kredytów,

d) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie

akredytyw,

e) emitowanie bankowych papierów wartościowych,

f) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

g) udzielanie pożyczek pieniężnych,

h) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,

i) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,

j) terminowe operacje finansowe,

k) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

l) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek

sejfowych,

ł) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,

m) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

n) wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisja papierów wartościowych,

o) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym,

p) wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego.

2) wykonywanie innych czynności:

a) obejmowanie lub nabywanie akcji i praw z akcji, udziałów innej osoby prawnej i jednostek

uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,

b) dokonywanie obrotu papierami wartościowymi,

c) dokonywanie na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem zamiany wierzytelności na

składniki majątku dłużnika,

d) nabywanie i zbywanie nieruchomości,

e) świadczenie usług konsultacyjno-doradczych w sprawach finansowych,

f) świadczenie następujących usług finansowych:

• pośrednictwo ubezpieczeniowe,

• pośredniczenie w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy

inwestycyjnych,

g) prowadzenie na zlecenie ewidencji obligacji,

h) factoring,

i) leasing finansowy,

j) prowadzenie transakcji na rynku pochodnych instrumentów finansowych,

k) zaciąganie zobowiązań związanych z emisja papierów wartościowych.⁴

Bank BPS SA prowadzi działalność zrzeszeniową i komplementarną do niej, niekonkurencyjną wobec zrzeszonych banków spółdzielczych, działalność komercyjną. Posiada on kompleksową ofertę produktową zarówno dla klientów instytucjonalnych, jak i klientów indywidualnych. Oferta obejmuje produkty umożliwiające bieżącą obsługę finansową, zarządzanie nadwyżkami finansowymi a także finansowanie działalności bieżącej oraz inwestycyjnej. W 2006 r. oferta Banku BPS SA została poszerzona o nowe produkty bancassurance oraz pośrednictwo w usługach finansowych, i w tych obszarach nawiązał on współprace z:

- Generali Życie Towarzystwo Ubezpieczeniowe SA (bancassurance),

- Nykredit Poland SA Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (kredyty hipoteczne),

- Liberty Poland SA (elektroniczne jednostki doładowania telefonów komórkowych).

BPS SA zapewniał obsługę 351 zrzeszonym bankom spółdzielczym oraz współpracującemu Krakowskiemu Bankowi Spółdzielczemu SA. Wspiera zrzeszone banki spółdzielcze w ich działalności poprzez dostarczanie wielu usług i produktów z różnych obszarów.

BPS SA kontynuuje działania prowadzące do zwiększenia skali współpracy ze zrzeszonymi bankami spółdzielczymi w ramach świadczenia usług odpłatnych. Dotyczą one m.in.:

-kontroli instytucjonalnej wewnętrznej w zrzeszonych bankach spółdzielczych (na koniec 2006 r. czynne były 202 umowy)

-kontroli bezpieczeństwa informacji (21 umów)

- wspomagania banków spółdzielczych w zarządzaniu ryzykiem stopy procentowej oraz ryzykiem walutowym (51 umów)

BPS SA należy do Systemu Międzynarodowej Telekomunikacji Finansowej SWIFT, systemu rozliczeń trans granicznych w Niemczech STEP2 (europejski system do rozliczania płatności w euro) oraz systemu EuroELIXIR i SORBNET-EURO. Posiada stabilną sieć banków korespondentów, z którymi współpracuje i za ich pośrednictwem wykonuje na całym świecie zlecenia płatnicze w obrocie dewizowym w walutach wymienialnych i złotych polskich na rzecz rezydentów i nierezydentów. Z usługi korzystają zarówno klienci BPS SA, jak i zrzeszonych banków spółdzielczych.⁵

Strategie działania

Bank Polskiej Spółdzielczości SA jest bankiem opartym na najlepszych rodzinnych tradycjach spółdzielczych, wspierającym i uzupełniającym potencjał finansowy oraz ludzki zrzeszonych banków spółdzielczych. Jest to bank o specyficznym charakterze, gdyż z jednej strony jego dominującymi właścicielami są banki spółdzielcze, a z drugiej strony te same banki, działające w formie spółdzielni, są strategicznymi klientami i partnerami biznesowymi BPS SA. Zgodnie z przyjętą strategią, BPS SA jest przede wszystkim bankiem zrzeszającym, co oznacza że jest partnerem biznesowym zrzeszonych banków spółdzielczych i dawcą bądź wykonawcą usług na ich rzecz. Natomiast jako bank uniwersalny wykonuje czynności bankowe przewidziane w statucie i licencji bankowej w taki sposób, aby nie kolidowały ze zrzeszonymi bankami spółdzielczymi.

Oferta produktowa

Zrzeszone Banki Spółdzielcze oferują szeroką gamę nowoczesnych produktów bankowych dla różnych grup klientów – zarówno dla klientów indywidualnych, rolników, małych i średnich przedsiębiorstw, jak i dla samorządów.

  Swoje usługi oferują po konkurencyjnych cenach, często niższych niż te oferowane przez banki komercyjne*,  jednocześnie nie ustępując im jakością swoich usług i wprowadzając na bieżąco nowe produkty i ulepszając te, z których klienci korzystają od lat. Banki spółdzielcze wyróżniają się równocześnie wysoką jakością obsługi klienta i indywidualnym podejściem do ich problemów. To wszystko doceniają ich klienci, którzy traktowani są przez banki spółdzielcze jak partnerzy. Współpraca banków spółdzielczych z producentami rolnymi, kredytowanie inwestycji, bieżącej produkcji, oraz łatwość i szybkość przyznawania kredytów sprzyjają z pewnością produkcji i rozwojowi gospodarczemu środowisk lokalnych. Posiadacze kart płatniczych Grupy BPS: VISA Electron, VISA Classic, Maestro Junior, VISA Business Electron BEZ PROWIZJI wypłacą pieniądze z ponad 3000 bankomatów oznaczonych logiem Spółdzielczej Sieci Bankomatowej (Zrzeszenia: Bank BPS S.A., GBW SA, MR Bank SA) oraz BGŻ SA i Kredyt Bank SA, rozmieszczonych na terenie całej Polski.

Oferta BPS SA dla klientów indywidualnych swym zakresem odpowiada standardom stosowanym w bankach komercyjnych. Bank kładzie szczególny nacisk na sprzedaż pakietów produktowych związanych z funkcjonowaniem rachunków oszczędnościowo- rozliczeniowych: POL-Konto, POL-Konto Student, POL-Konto VIP, POL-Konto Junior. W skład pakietu POL-Konto wchodzą karty bankowe, limit debetowy lub kredyt odnawialny oraz produkty depozytowe związane z funkcjonowaniem konta. Bank prowadzi również zróżnicowaną politykę cenową w różnych segmentach klientów indywidualnych, oferując pakiety produktowe w ramach oferty związanej funkcjonowaniem rachunku POL-Konto. Dla klientów indywidualnych nieposiadających rachunku oszczędnościowo- rozliczeniowego w BPS SA oferowane są następujące typy lokat: Standard, Progres, Rentier, Dopłata. Oferta kredytowa dla klientów indywidualnych obejmuje kredyty: gotówkowe złotowe, dewizowe i denominowane, odnawialne w POL-Koncie, na zakup pojazdów, finansujące sprzedaż ratalną, sezonowe, mieszkaniowe, studenckie na podstawie umów współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, hipoteczne kredyty konsumpcyjne.

Standaryzacja oferty produktowej BPS SA dla klientów instytucjonalnych pozwala na kompleksową obsługę tej grupy według jednolitych zasad we wszystkich placówkach BPS SA. Ujednolicenie i rozszerzenie oferty bankowej, w tym stosowanie atrakcyjnych warunków cenowych, przyczyniło się do wzrostu konkurencyjności wobec oferty banków komercyjnych. Oferta depozytowa BPS SA oprócz prowadzenia rachunków bieżących i terminowych przeznaczonych dla średnich i dużych firm oraz podmiotów budżetowych i samorządowych obejmuje także rachunki dla małych i średnich firm, osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz rolników indywidualnych. Oferta ta funkcjonuje pod nazwa handlową „biznes prestiż”. W ramach tego pakietu bank wprowadził nowy produkt pod nazwą „Lokata dynamiczna”, charakteryzujący się progresywnym oprocentowaniem środków. BPS SA specjalizuje się w obsłudze sektora rolno spożywczego, wspiera także polskie rolnictwo, udzielając kredytów na warunkach komercyjnych i preferencyjnych – z dopłatami budżetu państwa do oprocentowania za pośrednictwem ARiMR.

BPS SA podejmuje działania mające na celu stałe dostosowanie produktów banku do indywidualnych potrzeb klientów reprezentujących różne sektory bank, działania te prowadzone są w trzech kierunkach:

- rozszerzenie ofert poprzez nowe produkty

-modyfikacja i unowocześnianie istniejących produktów,

-modyfikacja wewnętrznych procedur.

BPS SA rozszerza ofertę o nowe produkty, wprowadził do oferty m.in.: kartę kredytową, kredyt gotówkowy udzielany w 24 godziny, kredyt na zakup akcji na rynku pierwotnym, kredyty udzielane małym i średnim firmom bez wymogu sporządzania biznesplanu i prognoz finansowych, kredyt na zakup rzeczowych środków obrotowych do produkcji rolnej, szybki kredyt inwestycyjny na zakup maszyn i urządzeń rolniczych oraz ziemi wg uproszczonej procedury. Ponadto bank wprowadził do oferty rachunek powierniczy dla rad rodziców i innych podmiotów nieposiadających zdolności do czynności prawnych.

Rozszerzając ofertę kredytową BPS SA wprowadził kredyty pomostowe w ramach działania 2.3. Sektorowego Programu Operacyjnego „ Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw” oraz kredyt pomostowy z dotacjami UE, wspomagający i ułatwiający absorpcję funduszy strukturalnych. W 2006r. wprowadzono Unilokatę – produkt łączący cechy lokaty terminowej z funduszami inwestycyjnymi. Powiększono też ofertę banku dla klientów instytucjonalnych o następujące produkty:

- kredyt inwestycyjny „Wspólny remont”- przeznaczony na kredytowanie przedsięwzięć inwestycyjnych wspólnot mieszkaniowych,

- pożyczkę oraz kredytową linię hipoteczną – 2 produkty kredytowe, w których ocena ryzyka oparta jest głównie na zabezpieczeniach, skierowane do przedsiębiorstw małych i mikro oraz rolników i klientów z branży rolno-spożywczej,

- Pakiet Biznes/Agro Biznes – rachunki w formie pakietów skierowane do mikroprzedsiębiorstw i rolników indywidualnych.⁶

---

1. http://www.grupabps.pl/↩

2. http://www.bankbps.pl/↩

3. Magazyn Grupy BPS, Bank wspólnych sił,Nr.1/2010 str.27-28.↩

4. Teks jednolity Statutu Załacznik nr 1 do Uchwały nr 25/2008 ZWZ Banku BPS S.A. z dnia 26 czerwca 2008 r.↩

5. Gospodarowicz A. (red) Funkcjonowanie Spółdzielczych grup bankowych w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Wrocław 2008. S 40-41.↩

6. Gospodarowicz A. (red) Funkcjonowanie Spółdzielczych grup bankowych w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Wrocław 2008. S 96.↩