rozwój umiejętności chwytania 4-5 miesiąc życia

• zbliża obie ręce do widzianego przedmiotu, trudności z łapaniem wiszących przedmiotów;

• zbliżanie się następuje dzięki ruchom w stawach barkowych

• słabo zaznaczony chwyt łokciowo – dłoniowy

• szybko wypuszcza przedmiot włożony mu do rączki

rozwój umiejętności chwytania 5 - 6 miesiąc życia

• zbliżanie się dzięki ruchom w stawach barkowych i wyprostowaniu przedramion w stawach łokciowych;

• chwyt przy użyciu czterech palców z wyłączeniem kciuka (chwyt dłoniowy prosty)

• trudności z utrzymaniem dwóch przedmiotów jednocześnie

• trudności z wypuszczaniem przedmiotów z rąk (przyklejają się ); same wypadają, gdy nie wzbudzają zainteresowania – rozluźnienie mięśni

rozwój umiejętności chwytania 7 - 8 miesiąc życia

• początki posługiwania się kciukiem

• chwyt nożycowy – bez przeciwstawienia kciuka pozostałym palcom

• potrafi utrzymać dwa przedmioty jednocześnie

• początek procesu lateralizacji (większy rozwój jednej ze stron ciała)

rozwój umiejętności chwytania 9 miesiąc życia

• chwyt pęsetkowy - przeciwstawienie kciuka pozostałym palcom

• dowolne otwieranie i zamykanie dłoni

rozwój narządów zmysłów – wzrok, percepcja wzorów

2 miesiąc życia:

• podążanie za przedmiotem;

• preferencja obiektów wzorzystych, ruchu
  i twarzy,

• widzenie peryferyjne -kontrasty

3 miesiąc życia:

• widzenie centralnych szczegółów twarzy

4 miesiąc życia:

• widzenie stereoskopowe;

• stałość kształtu

• widzenie relacji między przedmiotami

5 miesiąc:

• stałość wielkości obiektu

12 miesiąc życia:

• pełna ostrość widzenia

• preferencja znanych twarzy i obiektów

rozwój języka
1 rok życia – okres melodii

• niemowlę zwraca uwagę na cechy prozodyczne wypowiedzi: melodię, rytm, akcent, wysokość i barwę głosu

krzyk, głużenie (gruchanie)

• ok. 2 miesiąca życia

• odruch bezwarunkowy – zwykle jako oznaka przyjemności

• najczęściej samogłoski, zróżnicowany ton i wysokość

• nie podlega kontroli narządu słuchu - występuje również u dzieci niesłyszących

gaworzenie

• od 6 miesiąca życia

• słuch zaczyna odgrywać istotną rolę -dzieci niesłyszące nie gaworzą

• dziecko posługuje się głównie sylabami otwartymi – ba, ma, di, da…

• wszystkie rodzaje dźwięków; 9m.ż.-ograniczenie do dźwięków znanego języka

echolalia

• od 9 miesiąca życia

• nie tylko pojedyncze sylaby, lecz całe ich kombinacje

• nie są to jeszcze słowa – nie posiadają dla dziecka znaczenia

rozwój inteligencji – Piaget

inteligencja:

• forma zachowania się przystosowawczego

• rodzaj aktywności, która nie jest wrodzona, lecz rozwija się stopniowo na podstawie innych, prostszych form czynności motorycznych i sensorycznych

okres sensoryczno-motoryczny 1 miesiąc życia (0;0-0;1)

faza 1: pilot automatyczny (ćwiczenie odruchów)

• ćwiczenie odruchów wrodzonych

• wzorce zachowań to automatyczne reakcje na bodźce

• początek gromadzenia informacji o znanych wydarzeniach habituacja

okres sensoryczno-motoryczny, 2-4 miesiąc życia (0;1-0;4)

faza 2: koordynacja zmysłów (rozwijanie schematów)

• wyćwiczone uogólnione wzorce zachowań,

• koordynacja pojedynczych schematów

• reakcje kołowe pierwotne (w obrębie własnego ciała) - „kciuk służy do ssania”

okres sensoryczno-motoryczny, 5-8 miesiąc życia (0;4-0;8)

faza 3: skupienie na zewnątrz (odkrywanie procedur)

• zachowania bardziej skierowane na zewnątrz

• rozwijanie procedur w celu reprodukowania interesujących zdarzeń zewnętrznych (reakcje kołowe wtórne) - zabawa w wyrzucanie

• imitacja w obrębie znanych schematów, poczucie kontroli

okres sensoryczno-motoryczny, 9-12 miesiąc życia (0;8-1;0)

faza 4: związki przyczynowo-skutkowe i stałość przedmiotu (zachowanie intencjonalne)

• pierwsze naprawdę intencjonalne zachowania – oddzielenie środków od celu (dzięki wiszącej ze stołu serwecie do ciastka)

okres sensoryczno-motoryczny, 13-18 miesiąc życia (1;0-1;6)

faza 5: eksperymentowanie (nowość i eksploracja)

• początek systematycznego zmieniania schematów w celu wywołania nowych efektów (reakcje kołowe trzeciego rzędu)

• problemy rozwiązywane przez aktywny proces prób i błędów- „mały naukowiec – rozbiera świat na części”

okres sensoryczno-motoryczny, 19-24 miesiąc życia (1;6-2;0)

faza 6: rozumienie symboli (reprezentacja umysłowa)

• umiejętność funkcjonowania reprezentacyjnego (symbolicznego)

• umysłowe rozwiązywanie problemów zaczyna zastępować metodę prób i błędów – „już potrafię wyobrazić sobie jak działa świat, bo tego doświadczyłem!”

Autopercepcja – „ja subiektywne” oddzielne „ja” od innych ludzi i obiektów fizycznych

• sensoryczne wyodrębnienie cielesnego „ja” w opozycji do niecielesnego „ja” – 3 m.ż.

• poczucie stałości obiektów i ludzi bez względu na zmianę sytuacji – 10-16 m.ż.

• rozpoznawanie członków rodziny na zdjęciach i nazywanie ich (mama, tata, dzidzia) – 12m.ż.

• reagowanie na własne imię – 10 m.ż.

Samoświadomość – „ja obiektywne”

• zdolność traktowania „ja” jako podmiotu

• powstaje w wieku około 15 miesięcy

• wyraża się poprzez:

  • rozpoznawanie siebie w lustrze (12-24 m.ż.)

  • zaimki podkreślające odrębność,

  • dziecięcy negatywizm,

  • odczuwanie dumy, wstydu, zakłopotania

  • nazywanie siebie po imieniu (21-24 m.ż.)

temperament

• Thomas and Chess (amerykańskie badania podłużne 85 rodzin z klasy średniej posiadających łącznie 133 dzieci);

• 3 stosunkowo stabilnych wymiary (EAS):

  • Towarzyskość (S)

  • Aktywność (A)

  • Emocjonalność (E)

• 3 wyróżnione typy:

  • dziecko łatwe (pozytywny nastrój; rytmiczność; adaptacyjność; niska intensywność reakcji; pozytywna reakcja na nowości)

  • dziecko trudne

  • dziecko wolno rozgrzewające się (negatywna reakcja na nowości; średni poziom intensywności reakcji; stopniowa adaptacja w wyniku wielokrotnie powtarzanego kontaktu)

rozwój emocji

• pierwsze emocje to proste reakcje na codzienne doświadczenia – płacz i uśmiech jako odruchowe reakcje na konkretny bodziec, np. imitacja grymasów twarzy i symetryczność do stanów emocjonalnych opiekunów

• „zarażanie się” emocjami - syntonia

rozwój emocji

• od 10-12 miesiąca życia odniesienie społeczne:

  • uzależnienie własnej reakcji na nową sytuację od reakcji emocjonalnej opiekuna

rozwój emocji- strach

• do 6 miesiąca życia bardziej zaciekawienie niż strach przed nowym –„samolocik”, obcy ludzie

• od 6 miesiąca życia ogólny wzrost częstotliwości strachu – lęk wysokości, strach przed obcymi, zwierzętami, hałasem (najsilniejszy w 9-18m.ż.)

• emocja strachu zależna od kontekstu:

• np. strach przed obcymi słabszy w znanym miejscu, brak gdy obcy to dziecko, silny gdy obcy dziwnie wygląda

• reakcja na sytuację stresującą zależy od relacji z rodzicami

• 18-24 miesiąc życia - spadek natężenia odczuwania strachu

rozwój przywiązania, badania Harlowa (1957)

• sieroty małp rezusów

• imitacja matki – z drutu lub miękkiego materiału

• w rozwoju przywiązania ważniejsze jest ciepło i przyjemność kontaktu z matką niż jej zdolność karmienia

rozwój przywiązania,teoria Bowlby’ego (1969, 1988)

• zdolność do tworzenia silnych emocjonalnie więzi międzyludzkich to podstawowy składnik natury ludzkiej, widoczny już u noworodków

• zapewnia opiekę

• budulcem przywiązania są wzajemne instynktowne zachowania pomiędzy dzieckiem i opiekunami

• przywiązanie rozwija się pomimo przemocy, wobec przedmiotów nieżywych

rozwój przywiązania

zachowania przywiązaniowe

• wszystkie typy zachowań umożliwiające dziecku/dorosłemu zdobycie i utrzymanie bliskości

• wykorzystywane, gdy osoba potrzebuje opieki, wsparcia

• aktywowane w sytuacji stresowej, wzbudzającej lęk

• ich struktura (nie częstotliwość) świadczy o sile i wartości przywiązania

rozwój przywiązania (Bowlby)

faza 1: 1-2 m.ż. niesprecyzowane ustosunkowanie się i sygnalizacja

• wrodzone zachowania wywołujące bliskość (płacz, kontakt wzrokowy, tulenie się)

• nieskierowane do konkretnej osoby, wysyłane w eter

faza 2: 3-6 m.ż. skupienie się na jednej lub większej liczbie osób

• zawężenie pola działania zachowań przywiązaniowych (częstsze uśmiechanie się do osób znanych)

• wciąż jest to grupa osób, a nie jedna osoba

faza 3: od 6 m.ż. zachowania oparte na bezpiecznej bazie

• przywiązanie do jednej osoby – „bezpiecznej bazy”

Procedura Obcej Sytuacji (Ainsworth)

trzy główne wzorce reagowania dzieci:

• wzorzec A – lękowo-unikający (25%) – nie ujawniają silnych emocji negatywnych w czasie rozstania, a gdy matka wraca, na ogół unikają jej

• wzorzec B – ufne przywiązanie (65%) – w okresach przed rozstaniem swobodnie dokonują eksploracji, wykazuję negatywne emocje gdy matka znika i reagują entuzjazmem na jej powrót

• wzorzec C – lękowo-ambiwalentny (10%) – wykazują emocje negatywne w ciągu całej procedury, najsilniejsze w trakcie rozstania. powrót matki powoduje wystąpienie ulgi i cała złość skierowana jest na nią