Daty ważności kosmetyków. Jak interpretować oznakowanie?

dr n. med. Magdalena Wierucka-Rybak

2015-10-12

Bioderma Atoderm, żel pod prysznic i do kąpieli, 200 ml

52.99 zł

Przydatność produktu kosmetycznego do użycia zależy od daty jego wyprodukowania oraz od terminu jego pierwszego otworzenia. Termin ważności, zgodnie z wytycznymi m.in. ustawy o kosmetykach, musi zostać umieszczony przez producenta na opakowaniu. Jak zatem w prawidłowy sposób interpretować kody ważności?

PAO i Exp.

Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej z 27 lutego 2003 roku (2003/15/EC) odnoszącej się do oznakowania opakowania produktu kosmetycznego, producent zobligowany jest do umieszczenia symbolu PAO - Period of Time After Opening lub Exp. - Expiration day.

• PAO - Period of Time After Opening

Z tłumaczenia języka angielskiego na język polski znak graficzny PAO, przedstawiony w postaci symbolicznie otwartego słoiczka kremu, oznacza dokładnie „termin przydatności do użycia po otwarciu”. Symbol został przyjęty przez państwa UE przy współpracy z przemysłem kosmetycznym. Okres przydatności podawany może być zarówno w miesiącach (np. 6M, 12M - z j. ang. „months”) lub latach (np. 1Y- z j. ang. „year”).

• Exp. - Expiration day

Natomiast, „Exp.” oznacza datę przydatności. Okres przydatności do użycia po otwarciu musi być podany na produktach z okresem ważności 30 miesięcy lub więcej. W przypadku produktów o terminie ważności krótszym niż 30 miesięcy wymagana jest dokładna data, do której produkt może być używany, o ile był przechowywany przez dostawcę, sprzedawcę i konsumenta w odpowiednich warunkach. W tym przypadku produkt może nadal pełnić swoją pierwotną funkcję bez ryzyka narażenia zdrowia jego użytkownika.

Zgodnie z zaleceniami UE, symbol PAO nie musi być umieszczany w przypadku produktów, które nie tracą swych właściwości, gdyż są stabilne chemicznie lub nie otwierają się samoistnie w np. aerozole, perfumy czy produkty hermetycznie zapakowane. Ponadto produkty, które przeznaczone są do jednorazowego użytku np. próbki kosmetyków, również nie wymagają takiego oznaczenia

Jak prawidłowo odczytywać oznakowanie PAO oraz Exp?

Dla przykładu, jeśli na opakowaniu wydrukowano Exp.: 05/12 oraz PAO: 18M to bezpośrednio oznacza, że kosmetyk powinniśmy przestać stosować po miesiącu maju 2012 roku. Z drugiej strony, data ważności może zostać osiągnięta jako pierwsza, jeśli kosmetyk ten otworzymy np. w lutym 2012 roku. Pomimo, że PAO wynosi 18 miesięcy, to termin przydatności upływa z końcem maja. Należy zaprzestać stosowania takiego kosmetyku po osiągnięciu przez niego terminu daty przydatności.

Może spotkać nas również sytuacja, w której termin PAO zostanie osiągnięty, jako pierwszy. Dla przykładu, jeśli otworzymy kosmetyk w dniu 11 lutego 2011 roku, a jego PAO wynosi 6M oraz Exp.: 05/12, oznacza to, że kosmetyk możemy używać wyłącznie jeszcze 6 miesięcy, czyli do 11 sierpnia 2011 roku, pomimo, że jego termin przydatności (Exp.) jeszcze nie upłynął.

Kiedy data przydatności „Exp.” nie została wydrukowana

W przypadku, kiedy termin przydatności produktu kosmetycznego, nie został umieszczony na opakowaniu, można skontaktować się z działem obsługi klienta firmy, która produkt sprzedała i poprosić ją o podanie terminu lub opcjonalnie, znaleźć kod partii (batch code), znany również jako numer partii (lot number) na pojemniku lub na opakowaniu. Kod należy wprowadzić do kalkulatora kosmetycznego i wybrać odpowiednią markę kosmetyku. Kalkulator, jeśli kod może być odczytany, obliczy datę produkcji i „ogólny” okres przydatności do użycia. Warto podkreślić, że podane w ten sposób informacje mają charakter „ogólny”. Dlatego, dla pewności warto odwiedzać oficjalne strony internetowe lub skontaktować się z działem obsługi klienta producenta produktu.

Kalkulatory

Popularnym serwisem obliczającym datę przydatności produktu kosmetycznego jest checkcosmetic, który obsługuje wiele marek znanych firm, czy cosmeticswizard. Można posłużyć się również polskimi kalkulatorami sprawdzającymi datę.  Ciekawym pomysłem jest także zainstalowanie kalkulatora na telefon komórkowy, co umożliwia nam sprawdzenie daty przydatności już na etapie wyboru kosmetyku w drogerii.

Jak odczytać kod identyfikacyjny partii produkcyjnej?

Kod partii pozwala producentom lub dostawcom w identyfikacji danej partii, w której produkt został wyprodukowany. Jeśli produkt nie został wyprodukowany w partii, to kod powinien umożliwić datę i miejsce produkcji produktu w celu identyfikacji. Kod najczęściej umieszcza się bezpośrednio na dnie pojemnika lub w jego pobliżu. Można go również odnaleźć na tekturowym opakowaniu. Często bywa wytłoczony na zgrzewie produktu.

Kod składa się najczęściej z ciągu liczb. W przypadku kodów czterocyfrowych (kod 2845L), zakończonych literą alfabetu, najważniejsze z punktu widzenia daty produkcji i ważności kosmetyku, są 4 jego pierwsze cyfry. Pierwsze trzy, oznaczać będą konkretny dzień produkcji z roku kalendarzowego np. 284 dzień, czyli 11 października. Czwarta z kolei liczba, oznaczać będzie rok produkcji np. 5 – 2005 rok.

Innym przykładem są nadrukowane 8-cyfrowe numery partii. Dla konsumenta znów najważniejsze będą 3 pierwsze jego cyfry. W tym przypadku, rok produkcji oznaczony będzie pierwszą cyfrą kodu, a kolejne dwie – tydzień tego roku. Warto pamiętać, że każda marka posiada własny sposób oznakowania swojego produktu, dlatego po ustalenie dokładnej daty produkcji i przydatności, warto skontaktować się z obsługą klienta.

Jaka jest średnia data ważności kosmetyków?

Przeciętnie, przyjmuje się, że kosmetyk nadaje się do użytku w ciągu trzech do pięciu lat od jego produkcji. Przybliżone okresy ważności po otwarciu preparatu pielęgnacyjnego wynoszą dla kremu do twarzy około 6 mc, kremu/balsamu/mleczka do ciała 6-12 mc, kremy z filtrem UV i samoopalacze 1 sezon. W przypadku kosmetyki kolorowej, przyjmuje się, że np. tusze do rzęs są ważne około 6 mc, szminki do 2 lat, a kosmetyki pudrowe tj. cienie, pudry i różne - nawet do 3 lat.

W przypadku przydatności kosmetyku do użycia, istotna jest nie tylko data produkcji oraz ważności. O świeżości kosmetyku świadczy również sposób jego przechowywania czy użytkowania, a także zapach, konsystencja czy kolor. Pamiętajmy, że higiena użytkowania preparatu kosmetycznego, może znacznie przedłużyć jego życie.

Piśmiennictwo:

1. Directive 2003/15/EC of the European Parliament and of the Council of 27 February 2003 amending Council Directive 76/768/EEC on the approximation of the laws of the Member States relating to cosmetic products, OJ L 66 of 11 March 2003, p. 26.

2. Cosmetic Calculator. Cosmetics shelf life F.A.Q. 2011