HISTOLOGIA

HISTOLOGIA 13. Ćwiczenia (wejściówka)


temat: Układ pokarmowy (część I) - język
- brodawki mechaniczne
- brodawki smakowe
- ślinianki
- ząb



I. Język (lingua)___________________________________________________________________

- narząd pomagający przy pobieraniu pokarmu, rozdrabnianiu go, zmieszaniu ze
śliną i połykaniu


1) Mięśnie języka

- głównie mięśnie poprzecznie prążkowane rozwijające się z mioblastów, które
przywędrowują do zawiązka języka z miotomów potylicznych
- mięśnie pokryte są błoną śluzową
- w brzusznej części języka znajduje się błona podśluzowa, w związku z czym w tym
miejscu błona śluzowa jest przesuwana

- wyróżnia się mięśnie poziome i mięsień pionowy

a. mięśnie poziome

- mięśnie podłużne - tworzą dwa pokłady

- mięsień poprzeczny - składa się z włókien mięśniowych, które biegną od
łącznotkankowej przegrody języka do brzegów języka

b. mięsień pionowy

- składa się z włókien mięśniowych, które biegną od grzbietowej do brzusznej
powierzchni języka












2) Brodawki językowe

- błona śluzowa języka składa się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego oraz
blaszki właściwej błony śluzowej, wpuklającej się do nabłonka w postaci
brodawek
- nabłonek jest pochodzenia ektodermalnego, z wyjątkiem rozwijającego się z
endodermy nabłonka pokrywającego nasadę języka
- w tym miejscu mogą występować mieszki językowe

- rodzaje brodawek: a. mechaniczne - nitkowate (papillae filiformes)
- stożkowate (papillae conicae)
- soczewkowate (papillae lenticulares)

b. smakowe - grzybowate (papillae fungiformes)
- okolone (papillae vallatae)
- liściaste (papillae foliatae)

3) Kubki smakowe

- stanowią narząd smaku
- odbierają również wrażenia dotykowe i cieplne
- u wyższych kręgowców występują na języku, tylnej ścianie gardła, nagłośni,
podniebieniu miękkim i łukach podniebienno-językowych
- rozwijają się z elementów zarodkowej tkanki glejowej
- kubek smakowy zajmuje całą szerokość komórki nabłonka
- zbudowany jest z komórek zrębowych i komórek smakowych

4) Unaczynienie i unerwienie języka

- do języka dochodzą tętnice, które rozgałęziając się wytwarzają w obrębie mięśni
szeroką sieć, od której odchodzą gałązki ku powierzchni narządu
- naczynia te przebiegają horyzontalnie, oddając odgałęzienia wnikające do
brodawek

- mięśnie języka są unerwione przez gałązki nerwu podjęzykowego i struny
bębenkowej -> zakończenia ruchowe
- poza tym język otrzymuje gałązki nerwów trójdzielnego i językowo-gardłowego,
które wytwarzają zakończenia czuciowe









II. Brodawki mechaniczne_________________________________________________________

1) Brodawki nitkowate

- stanowią główną masę wszystkich brodawek języka
- są rozmieszczone na całej powierzchni grzbietowej języka
- w ich części wierzchołkowej komórki powierzchowne nabłonka ulegają
rogowaceniu, dzięki czemu brodawki nitkowate odgrywają rolę mechaniczną
przy pobieraniu i rozdrabnianiu pokarmu

- szczególnie duży stopień rogowacenia nabłonka występuje u kota, u którego
powstają w ten sposób tzw. zęby rogowe języka
- u człowieka warstwa zrogowaciała najczęściej się złuszcza
- wskutek pęcznienia i złuszczania się nabłonka brodawek nitkowatych powstaje
na języku nalot, widoczny w stanach chorobowych

2) Brodawki stożkowate

- występują na nasadzie języka zwierząt przeżuwających
- zwrócone w stronę gardła
- zapobiegają wypadaniu pokarmu z jamy ustnej
- są również wytwarzane przez błonę śluzową warg i policzków

3) Brodawki soczewkowate

- występują w środkowej części grzbietowej powierzchni języka zwierząt
przeżuwających
- są niskie i spłaszczone
- tworzą rodzaj plastra i nie pozwalają, by żuty pokarm omijał brodawki smakowe
na grzbiecie języka



















III. Brodawki smakowe____________________________________________________________

1) Brodawki grzybowate

- uwypuklenia błony śluzowej w formie grzyba
- są rozmieszczone między brodawkami nitkowatymi
- mają żywo czerwone zabarwienie
- zawierają kubki smakowe

2) Brodawki okolone

- największe brodawki języka
- mają kształt kulisty
- leżą na pograniczu, między trzonem a nasadą języka
- brodawka okolona leży w błonie śluzowej i jest otoczona wałem

3) Brodawki liściaste

- znajdują się na bocznych brzegach tylnej części języka
- brak ich u bydła
- utworzone z fałdów błony śluzowej
- między fałdami znajdują się rowki brodawki do których uchodzą przewody
wyprowadzające gruczołów brodawki liściastej
- w nabłonku w obrębie rowków występują kubki smakowe

IV. Ślinianki (gruczoły ślinowe - glandulae salivales)________________________________

- gruczoły o typie wydzielania egzokrynowym i merokrynowym
- mają budowę płacikową
- produkują ślinę (saliva)

a. surowicze (gruczoły brodawek języka, ślinianka przyuszna) - odcinki wydzielnicze
kształtu
pęcherzykowatego

b. śluzowe (gruczoły podniebienne) - odcinki wydzielnicze kształtu cewkowatego

c. śluzowo-surowicze (ślinianki żuchwowe, ślinianki podjęzykowe)

ślina - mieszanina wydzieliny wszystkich gruczołów ślinowych
- skład: woda (do 99,5%), związki nieorganiczne, związki organiczne (mucyny,
enzymy: α-amylaza, α-D-glukozydaza, lipazy, peptydazy, proteinazy),
elementy komórkowe (złuszczone nabłonki, leukocyty) oraz różne
drobnoustroje, które w przypadku zmniejszenia odporności organizmu
mogą wywoływać choroby
- funkcje: działa na pokarm za pomocą enzymów (pod wpływem α-amylazy,
α-D-glukozydazy, już w jamie ustnej rozpoczyna się proces
hydrolitycznego rozkładu węglowodanów na dekstrynę i maltozę

V. Ząb (dens)_____________________________________________________________________

- zęby to wytwory błony śluzowej jamy ustnej
- pełnią rolę mechaniczną, polegającą na rozdrabnianiu pokarmu

w zębie wyróżnia się:

a. koronę (corona dentis) - górna część zęba ponad zębodołem i dziąsłem
b. szyjkę (collum dentis)
c. korzeń (radix dentis) - tkwi w zębodole szczęki lub żuchwy

w zębie wyróżnia się trzy substancje twarde:

a. zębina (dentinum s. substantia eburnea) - stanowi główną masę zęba
- zbudowana z twardej substancji,
odpowiadającej substancji
międzykomórkowej tkanki kostnej
- zawiera włókna kolagenowe
b. szkliwo (enamelum) - zębina pokryta jest nim w obrębie korony
- najtwardsza substancja organizmu (dzięki bardzo dużej
zawartości związków mineralnych
- nie ma elementów komórkowych, naczyń krwionośnych ani
nerwów
- zbudowane z długich i cienkich bezstrukturalnych
pryzmatów szkliwa o kształcie pięcio- lub sześciobocznym
- powierzchnia szkliwa pokryta jest bezstrukturalną błonką
(oszkliwie), która jest odporna na działanie kwasów i zasad,
chroni ząb przed bakteriami i próchnicą

c. cement (cementum) - w obrębie korzenia
- jest podobny do tkanki kostnej
- zawiera włókna kolagenowe oraz substancję podstawową
bogatą w związki mineralne
- z wiekiem zwiększa się ilość cementu
- rozróżnia się cement bezkomórkowy (pierwotny i
komórkowy (wtórny)

- w okolicy szyjki wszystkie 3 części zachodzą na siebie

- wewnątrz zęba znajduje się jama zęba (cavum dentis)
- w kierunku korzenia jama przechodzi w kanał korzenia zęba (canalis radicis dentis),
kończący się otworem szczytowym zęba (foramen apicis dentis)

- w zębie wyróżnia się dwie substancje miękkie:

a. miazga (pulpa dentis) - wypełnia jamę zęba i kanał korzenia zęba
b. ozębna (periodontium) - wypełnia przestrzeń między zębem a ścianą zębodołu


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ANATOMIA I HISTOLOGIA JAMY USTNEJ
histologia skora oko ucho, Lekarski WLK SUM, lekarski, Histologia, pytania, histo,wlk
HISTOLOGIA, I rok, I rok, Histologia i cytofizjologia, Histologia, histologia
Cytoszkielet - histologia, I rok, I rok, gieldy, pen, medycyna, 2 semestr, HISTOLOGIA
Elektronogramy - podpisy, Weterynaria Lublin, Weterynaria 1, Histologia, Histologia, histologia Elek
żołądek ść 4, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, 2 rok, histologia
REC2, Histologia
histologia, I ROK
Histologia - testy - odpowiedzi, medycyna, medycyna II rok, histologia
28.10.2007, Kosmetologia, histologia
Pytania histo 2010, histologia 2016
Histolotek'05, UMED Łódź, Stomatologia, I rok, Histologia, giełdy
Enyt s, Histologia
sem.2-Organogeneza, histologia i embriologia(1)
07. Układ oddechowy, Studia - materiały, Histologia, Wykłady - histologia

więcej podobnych podstron