FESTYNY

Atrakcyjnymi sposobami prezentacji archeologii są festyny, które odbywają się cyklicznie w rezerwatach, stwarzają one możliwość prezentacji żywej historii. Odtwórstwo stało się znów modne i ciekawe. Zawiera ono w sobie aspekty popularyzatorskie jak i edukacyjne, które są przyswajane przez uczestników wydarzenia poprzez zabawę i rekreacje. W ten sposób na festyny przyciągają osoby w różnych grupach wiekowych. Dzięki rekonstrukcjom strojów, życia codziennego itp. i również poprzez aktywny udział przybyłych poznawanie przeszłości jest bardziej niezwykłe. Festyny także podnoszą prestiż danego regionu, promują region.

TURYSTYKA

Wystawy przenoszone w plener są atrakcją dla osób zainteresowanych historią jak i tych, którzy uprawiają turystykę aktywną.

Przygotowującym wystawę wydaje się, że największą atrakcją dla zwiedzającego są zabytki. Jednak turysta wyruszając na urlop na pierwszym miejscu stawia zmianę środowiska, ważnym elementem jest przejazd, czyli komfort podróży i odległość, oznakowanie trasy, zakwaterowanie, wyżywienie, walory turystyczne. Dopiero na samym końcu znajdują się przeżycia związane odwiedzinami miejsc historycznych.

Archeologia z racji swej pewnej dozy tajemniczości ma szansę stać się taką atrakcją turystyczną. Może dostarczyć tego, co w dziedzinie turystyki nazywa się produktem turystycznym – a więc pakietu materialnych i niematerialnych dóbr i usług.

Pozornie może nie być to postrzegane z tradycyjnie pojmowaną pracą archeologa. Jednak archeologia opiera się na finansowaniu z pieniędzy publicznych, i bez ich wsparcia, a także różnych instytucji i jednostek administracyjnych niemożliwe staje się prowadzenie ochrony dziedzictwa.

Zainteresowanie turysty zabytkami sprzyja współpracy z jednostkami samorządowymi jak i tworzeniu programów edukacyjnych ze szkołami.

Zabezpieczając zabytki bezpośrednio w terenie, można tworzyć atrakcyjne miejsce stanowiące ekspozycję archeologiczną. Można przywrócić i utrzymać porządek i ustawić tablicę informacyjną czy tworzyć bardziej rozbudowane punkty informacyjne. Obiekt archeologiczny może być atrakcją na ścieżkach rowerowych czy szlakach turystycznych.

MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W POZNANIU

Oficjalna historia Muzeum datuje się od dnia 23.09.1857r., od momentu powołania w Poznaniu Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich przy Towarzystwie Przyjaciół Nauk Poznańskim. Muzeum Archeologiczne w Poznaniu przez cały okres funkcjonowania należało do najprężniejszych jednostek muzealnych w Wielkopolsce.

Od XIX w. ukazują się wydawnictwa poświęcone archeologii. Ówcześnie w Poznaniu publikowano wydawnictwa w języku polskim i niemieckim. Miały one różne formy, były to katalogi, albumy, przewodniki.

Cenną inicjatywą wydawniczą zapoczątkowaną przez Bolesława Erzepkiego było wydanie 5 zeszytów Zapisków Archeologicznych Poznańskich (od 1887 r.). Ich celem było systematyczne publikowanie materiałów archeologicznych.

Zarówno w języku polskim i niemieckim ukazywał się Album Zabytków Przedhistorycznych Wielkiego Księstwa Poznańskiego w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu.

Muzeum m.in. brało czynny udział w wydawaniu Z otchłani wieków, skierowanego do szerokiego grona odbiorcy czy uruchomiło wydawanie periodyku Fontes Praehistorici (od IV tomu Fontes Archeologici Posananienses) .

Muzeum tworzyło wystawy stałe i czasowe, a także szereg wystaw objazdowych i oświatowych. Na wystawie stałej prezentowano tematykę związana z pradziejami Wlkp. Wystawy czasowe nastawione były na prezentację najnowszych krajowych wyników badań własnych oraz poza granicami Polski. Wystawy objazdowe prezentowały fragmenty dziejów i propagowały idee ochrony zabytków. Natomiast wystawy oświatowe nastawione były głównie na kontakt z najmłodszymi, odbywały się one w szkołach, domach kultury, zakładach pracy, itp. Najczęściej prezentacją były plansze z rycinami i zdjęciami.

Na przełomie lat 50. i 60. w Poznaniu witryny pojawiły się w stałych punktach. (na Fredry, Dworcu Głównym, Klasztornej).

Wystawy także odbywały się w filiach Muzeum: na Oddziale w Gnieźnie i rezerwacie w Gieczu.

Muzeum było nastawione głównie na pracę z młodzieżą. Kontakt z nimi odbywał się przez zapraszanie ich do Muzeum i organizowanie specjalnych zajęć. Dla każdego profilu szkoły przygotowywano specjalną, tematyczną ekspozycję, np. dla uczniów Technikum Odzieżowego poświęcono wystawę pradziejowemu tkactwu czy odzieży.

Współpracowano także z nauczycielami, dla których organizowano wykłady i kursy. Pracownicy Muzeum prezentowali im w jaki sposób wystawy, fotografie, wydawnictwa, itp. wykorzystać jako pomoce naukowe.

W związku z obchodami Millenium w wielu szkołach, klubach organizowano wieczornice, podczas których odbywały się inscenizacje historyczne

Udział młodzieży w lekcjach na terenie Muzeum zmalał, gdy w 1972 r. pojawiły się przepisy zaliczające nauczycielom te lekcje, które odbyły się na terenie szkoły. Do dziś praca w zakresie oświatowym opiera się na współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Metodycznym przy Kuratorium Oświaty i Wychowania.

Pod koniec lat 60. XX w. organizowano Tydzień archeologii, adresowany głównie do młodych. Wyświetlano wówczas filmy z dziedziny archeologii, etnografii, historii czy wychowania plastycznego. Organizowano „Niedzielne Poranki Filmowe”. W każdym sezonie wybierano filmy tematycznie zbliżone.

W 1968r. powstał „Klub Miłośników Archeologii” , którego uczestnicy uczęszczali na wykłady, jeździli na wycieczki na aktualne stanowiska. Podobno od niedawna znów funkcjonuje, dziś członkowie mogą wziąć bezpośrednio udział w wykopaliskach.

Muzeum, by wspierać współpracę z młodzieżą organizowało konkursy plastyczne i literackie.

Formą prezentacji archeologii w warunkach terenowych są rezerwaty. Muzeum poznańskie otworzyło rezerwat w Gieczu, gdzie odkryto tam fundamenty budowli palatalnej. Zaprezentowano fundamenty budynków w obrębie wałów grodu, postawiono tam pawilon ze stałą ekspozycją.

Formami popularyzacji dzisiaj są organizowane:

- „weekendy archeologiczne”. Są to imprezy edukacyjne, dla najmłodszych organizowane są warsztaty i zabawy, dzieci mogą zaznajomić się z warunkami życia w dawnych czasach, w czasie weekendów można wysłuchać wykładów, obejrzeć filmy, zaznajomić się z nowymi odkryciami, uczestniczyć w specjalnych koncertach muzycznych czy widowiskach parateatralnych

- Muzeum bierze także udział w „Nocy Muzeów”, umożliwia wówczas dostęp do wielu pracowni, dając możliwość poznania pracy archeologów

- Festiwal Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą – prezentowane są wystawy, rzemiosła średniowieczne, odbywają się widowiska plenerowe, seanse filmowe, pikniki naukowe, zabawy dla dzieci oraz koncerty

Muzeum w trakcie swojego funkcjonowania w poszczególnych okresach było częściej lub rzadziej odwiedzane. Większość odwiedzających Muzeum stanowili ludzie młodzi i mieszkańcy regionu. Na przełomie XIX i XX w. następował wzrost zwiedzających, lata 50. XX w. oznaczały się stabilną liczbą zwiedzających, a latach 70. nastąpiła tendencja spadkowa.

Mimo starań notuje się niewielki stopień świadomości społecznej na temat roli i znaczenia stanowisk archeologicznych. Muzeum przez działalność edukacyjną, oświatową, popularyzatorską chce ukształtować świadomość historyczną.