Prom. Ultrafiolet. 290-380 nm

Prom. Widzialne 380-780nm

Prom. Podczerw. 780-24000nm

Ekstyncja jest to osłabienie prom.słon. przy przejściu przez atmosferę i w wyniku rozpraszania, odbijania i pochłaniania.

Prom.słon.bezpośr. dociera do powierzchni ziemi w sposób bezpośr. Od tarczy słonecznej.(290-3000nm)

Prom.słon. rozproszone jest to część prom. Słon. Która pośrednio w wyniku rozproszenia na molekułach gazowych, chmurach, dochodzi do powierzchni ziemi ze wszystkich stron.(290-1500nm)

Prom.słoneczne całkowite – suma promieniowania bezpośredniego i rozproszonego, padającego na powierzchnię poziomu.

Prom.odbite – część prom. Krótko i długofalowego odbijanego od powierzchni w kierunku przestrzeni kosmicznej.

Albedo – stosunek prom. Odbitego do całkowitego padającego na dana powierzchnię w %.

Prom. Zwrotne atmosfery- atmossfera pochłaniając część promieniowania pochodzącego od słońca i ziemi staję się wtórnym źródłem promieniowania(głównie długofal.) rozchodzącego się we wszystkich kierunkach. Część tego promieniowania skierowana jest w kierunku ziemi.(4000-120000nm)

Prom. Ziemi (georadiacja) ogrzana przez promienie słoneczne ziemia staje się źródłem promieniowania długofal.(4000-120 000nm)

Prom. Efektywne – (4000-120 000) jest to różnica miedzy prom. Ziemi a zwrotnym atmosfery. Oznacza rzeczywista utratę promieniowania długofal. Przez powierzchnię ziemi.

PRZYRZĄDY

- pyrheliometry(aktynometry) prom. Bezpośrednie

- pyranometry(solarymetry) prom całkowite, rozproszone i odbite,

- pyrgeometry – prom. Ziemi i atmosfery

-pyrradiometry(bilansomierze) – prom. Sumaryczne słoneczne i ziemskie

PYRHELIOMETR – w celu wyeliminowania wpływu prom. Rozp. I odbitego czujnik(termostos) umieszczony jest na dnie rury pyrheliometrycznej (o dł. Ok 15cm) której wylot kieruje się dokładnie w kierunku słońca. Urządzenie współpracuje z miliwoltomierzem, którego wskazania informują o wielkości natężenia prom.( W\m2)

PYRANOMETR – Molla-Gorczyńskiego receptorem prom. Jest termostos Molla połączoy przewodami elektrycznymi z galwanometrem lub rejestratorem. Termostos Molla jest to bateria ok. 14 termopar połączonych szeregowo. Ułożone są w kształcie prostokąta(14 na 10mm) Wszystkie termopary przymocowane są swymi końcami do metalowych kołków które z kolei umocowane są na grubej mosiężnej płytce( podstawa przyrządu). W czasie pomiaru spojenia gorące (miejsca zespolenia pasków wzdłuż linii biegnącej przez środek czujnika, dzięki bardzo małęj pojemności cieplnej nagrzewają się do znacznie wyższej temperatury niż spojenia zimne.termosos jest przykryty kopułką ochronną wykonaną ze szkła która absorbuje część promieniowania ultrafiolet i podczerw.W solarymetrze Molla termostos jest umieszczony na statywie obrotowym któ®ego położenie w płaszczyźnie poziomej i pionowej można zmieniać za pomocą śrub nastawczych. Do obudowy przymocowany jest również układ celowniczy który pozwala na precyzyjne ustawienie przyrządu w kierunku słońca( pow. Termostosu jest ustawiona prostopadle do promieni słonecznych. Pozostałe części składowe solarymetru to rura pyrheliometryczna z tarczą filtrów świetlnych, ekran dyfuzyjny oraz miliwoltomierz lub rejestrator) . W celu wykonania pomiaru prom. Bezpośr. należy nałożyć na termostos rurę pyrheliometryczną któ®a nie dopuszcza prom. Rozpr. Korzystając z ukłądu celowniczego ustawiamy pow. Termostosu w pozycji prostopadłej do promieni.na miliwoltomierzu odczytujemy położenie początkowe wskazówki a po ustaleniu nowego położenia wskazówki odczytujemy wielkość napięcia prądu elektrycznego w miliwoltach, pomiaru należy dokonać trzykrotnie, obliczyć średnia wartość wyników i pomnożyć przez współczynnik ustalony w wyniku skalowania przyrządu. W celu wykonania pomiaru prom. Rozproszonego należy zdjąć rure pyrheliometryczną ustawić powierzchnię termostosu w pozycji poziomej i za pomocą ekranu dyfuzyjnego osłonić receptor przed prom. Bezpośrednim. (prom. Całk. Bez rury i bez ekranu)

ALBEDOMETR zestaw dwóch pyranometrów chronionych szklanymi kopułkami przepuszczającymi promieniowanie krótkofal. Ustawionych poziomo (jeden ku górze-atmosfera, drugi ku dołowi – ziemia) pierwszy prom bezpośrednie i rozproszone, drugi prom odbite od podłoża za pomocą wzoru można określić wielkość Albedo i bilansu prom. Krótkofal.

PYRGOMETR prom długofal. Gdy powierzchnia receptora jest skierowana w dół mierzone jest natężenie prom. Ziemskiego georadiacji a gdy ku górze to natężenie prom atmosfery. Stosowane bywają pyrgometry różnicowe służące do pomiaru różnicy natężenia promieniowania długofal.padającego na obie strony płaskiej powierzchni poziomej – promieniowanie efektywne(dwa pojedyncze pyrgometry połączone w jeden układ .

LUKSOMIERZ fotoelektryczny tj. natężenie oświetlenia skłąda się z receptora światła (ogniwa selenowego) i miernika przy dużej intensywności światłą na ogniwo nakłada się filtr osłabiający jednakowo wszystkie długości falpod wpływem działania promieni słonecznych w ogniwie powstaje prąd elektryczny którego napięcie zależy od mierzonego oświetlenia.

USŁONECZNIENIE – jest to czas w którym prom. Słoneczne bezpośrednie dociera do określonego punktu na powierzchni ziemi wyrażamy w godiznach z dokładnością do części dziesiętnych

-usłonecznienie możliwe – zależne od długości astronomicznej dnia liczona od wschodu do zachodu słońca

- usłonecznienie rzeczywiste zależne od długości astronomicznej dnia wielkości zachmurzenia stopnia przesłonięcia horyzontu

-usłonecznienie względne umożliwiające porównanie wielkości usłonecznienia w punktach leżących na różnych szerok. Geogr.

HELIOGRAF CAMP- BELLA-STOEKSA – kula wykonana ze szkła optycznego o średnicy 10 cm spełnia rolę soczewki skupiającej ustawiona na metalowej podstawie częściowo otoczona metalowym kołnierzem. Po stronie wewn, kołniearza w odległości ogniskowej w specjalnie naciętych trzech parach rowków umieszcza się jeden z trzech rodzajów pasków papieru z nadrukowaną podziałką czasową( w odstępach półgodzinnych) gdy słońce nie jest za chmurami docierające promienie zostają skupione na przeciwnej stronie kuli, a na pasku powstają punktowe przepalenia.pozorny ruch słońca powoduje przesuwanie się punktu na pasku (przepalenie liniowe) gdy słońce za chmurami – prom. Rozproszone, stan paska nie ulega zmianie) pojawiają się na przemian odcinki wypalone i niewypalone .

REJESTRATOR FOSTERA układ fotoelektryczny sklada się z dwóch jednakowych ogniw krzemowych zamkniętych wwodoszczelnej obudowie(pierwsze prom. Słoneczne całkowite- bezpośrednie i rozproszone .Drugie- tylko prom rozpr