P1. Metody i techniki oceny wybranych parametrów: wzroku, słuchu, masy i długości ciała.

1. Ocena narządu wzroku – 80% informacji z otaczającego nasz świata człowiek odbiera za pomocą wzroku. Do podstawowych badań oceniających stan narządu wzroku należą: badanie ostrości wzroku, badanie widzenia barwnego, badanie położenia i ustawienia gałek ocznych.

2. Badanie ostrości wzroku:

• Odczytywanie różnej wielkości liter z określonej odległości.

• Do badania ostrości wzroku służą tablice Snellena do dali i do bliży.

• Są one tak skonstruowane, że na białym matowym tle znajdują się czarne, matowe znaki (optotypy) – litery, cyfry, pierścienie, obrazki, które stopniowo zmniejszają się ku dołowi, znaki te mają określoną grubość i oddzielone są jednakowej wielkości odstępami. Przy każdym szeregu znaków jednakowej wielkości zaznaczona jest odległość w metrach (D), z jakiej zdrowe oko powinno widzieć cały znak.

• Siłę ostrości wzroku osoby badanej wyraża się stosunkiem odległości, w jakiej badany znajduje się od tablicy (d), do odległości, z jakiej ten znak widzi zdrowe oko. Jeśli więc badany z odległości 5m odczyta najniższy rząd oznaczony D-5, to ostrość jego wzroku wyniesie 5/5 (pełna ostrość wzroku.

• Prawidłową ostrość wzroku zapisuje się: dextri – prawe oko, sinistri - lewe oko.

1. Badanie widzenia barwnego:

• Zaburzenia widzenia barwnego stwierdza się za pomocą tablic pseudoizochromatycznych, w których liczba, litera lub znak utworzone są z elementów barwnych.

• Nieodczytanie tekstu barwnego przez badanego potwierdza istnienie daltonizmu, który może objawiać się upośledzenia widzenia jednej barwy lub wielu

• Najczęściej spotykane jest zaburzenie widzenia barwy zielonej, czerwonej, rzadziej niebieskiej.

• Badaniom takim poddawane są m.in. osoby prowadzone pojazdy mechaniczne (kierowcy, maszyniści kolejowi, piloci).

1. Badanie położenia i ustawienia gałek ocznych:

• Sprawdza się oglądaniem gałek ocznych w czasie patrzenia w dal oraz badaniem ruchomości i koordynacji ruchu gałek.

1. Ocena narządu słuchu:

• Dzięki słuchowi odbieramy 20% informacji z otaczającego nas świata.

• Badania podstawowe słuchu wykonuje się za pomocą mowy i szeptu, podawanych różnej odległości do każdego ucha oddzielnie, oraz przy użyciu stroików.

• Jeżeli badania podstawowe wypadają nieprawidłowo, na zlecenie lekarza wykonuje się badanie specjalistyczne, np. badanie audiometryczne.

1. Ocena masy ciała:

• Masę ciała ustala się u pacjenta: lekkie ubranie, opróżniony pęcherz moczowy, każdy pacjent hospitalizowany, na zlecenie lekarza (istota choroby, np. niewydolność nerek, niewydolność krążenia, do oceny prawidłowej masy ciała).

• Prawidłowa masa ciała: wzrost w cm-100 = prawidłowa masa ciała w kg.

• Odchylenia masy ciała ku górze o 10% w stosunku do normy – nadwaga

• Odchylenia masy ciała w dół o 20% od normy – niedowaga

• BMI (body mass index)

• BMI 20-25 – optymalna masa ciała

• BMI 25-30 – nadwaga

• BMI 30-40 – otyłość

• BMI mniej niż 20 – niedowaga

• Otyłość dotyczy następujących chorób:

• Choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)

• Cukrzyca typu II (cukrzyca insulino zależna)

• Hiperlipidemia

• Niewydolność serca

• Niewydolność prawej komory serca

• Udar mózgowy

• Nowotwory (macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego)

• Zaburzenia oddychania

• Kamica pęcherzyka żółciowego

• Żylaki kończyn dolnych

• Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe

• Powikłania ciąży – u otyłej kobiety zwiększone jest ryzyko wad cewy nerwowej, umieralność okołoporodowa, nadciśnienia, toksemii, cukrzycy ciężarnych, przedwczesnego porodu i cięcia cesarskiego.

• Zaburzenia miesiączkowania i hirsutyzm

• Nietolerancja stresu

• WHR:

• Stosunek obwodu talii do obwodu biodra, metoda mierzenia otyłości pomocna przy określaniu miejsca przechowywania zapasów tłuszczowych organizmu.

• W zależności od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie, rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje otyłości:

• Typu „gruszka” (udowo-pośladkowa)

• Typu „jabłko”

1. Pomiar wzrostu:

• Mierzenia pacjentów powinno odbywać się w czasie przyjęcia do szpitala

• Pomiaru do dokumentu dokonujemy rano, wyższe o ok. 1cm.

1. Pobieranie i badanie krwi żylnej:

• Pamiętaj o stosowaniu środków ostrożności, aby zapobiec HIV, HBV, HCV.

• Do pobierania krwi żylnej staraj się używać bezpiecznych zamkniętych systemów.

• Wykorzystują one różne probówki z zatyczkami o różnych kolorach.

• Antykoagulant do fiolki, ok. 1ml żeby nie skrzepła

• Miejsca nakłucia żyły powinno być prawidłowo zdezynfekowane

• Opaska uciskowa powinna być założona 7-10cm powyżej miejsca wkłucia, nie dłużej jak 1-1,5 minuty

• Długi czas ucisku powoduje przemieszenie wody i substancji małocząsteczkowych, co prowadzi do zagęszczenia krwi, co może fałszywie podwyższać stężenie białka całkowitego, albumin, hemoglobiny, wapnia

• Może powodować miejscową hipoksję i zwiększać stężenie potasu w wyniku jego przenikania z komórek; podobne efekty może powodować długotrwały ucisk pięści.

• Pacjent do większości badań powinien pozostać na czczo, najlepiej 12-15h po ostatnim posiłku, najlepiej przed leczeniem lub po okresowym odstawieniu leków.

• Pobieranie krwi po posiłku podwyższa stężenie krwinek białych, glukozy i tri glicerydów.

• Zalecaną do pobierania krwi jest pozycja półleżąca lub siedząca; pionizacja większa stężenie białek osocza, albumin, wapnia, cholesterolu, hematokrytu, liczby krwinek czerwonych i białych, co jest spowodowane przemieszczeniem się wody z łożyska naczyniowego do przestrzeni śródtkankowej;
  po 1-godzinnym leżeniu stężenie hemoglobiny zmniejsza się o ok. 7-8% w stosunku do wartości wyjściowej przyjętej za 100%.

1. Pobieranie krwi za pomocą venflonu:

• Dopuszczalne jest w przypadku kruchych, pękających naczyń u osób starszych, w stanie nagłej hipowolemii uniemożliwiającej wprowadzenie igły do zapadniętego naczynia pod warunkiem dokładnego oczyszczenia venflonu przed pobraniem krwi do badań.

• Przepłukać venflon 0,9% roztworem NaCl, a następnie pobrać próbkę krwi w ilości co najmniej 5ml, którą należy odrzucić, dopiero następna porcja krwi nadaje się do badań laboratoryjnych.

• Krwi pobranej z venflonu nie wolno jedynie używać do badania układu krzepnięcia, badania bakteriologicznego (na posiew).

• Nie należy pobierać krwi do badań laboratoryjnych z żyły, do której w tym czasie podaje się leki we wlewie kropelkowym.

• Krew do większości badań można pobierać po upływie co najmniej 5-10minut, a najlepiej 30 minut po zakończeniu wlewu dożylnego, jest to czas potrzebny na ustalenie się równowagi wodno-elektrolitowej organizmu.

• Czas ten wydłuża się do kilku (najlepiej kilkunastu) godzin w przypadku pobierania krwi na poziom cholesterolu, tri glicerydów, u pacjentów żywionych parenteralnie przy użyciu preparatów tłuszczowych, np. Intralipidu.

• Należy unikać szybkiej aspiracji krwi, nadmiernego podciśnienia przy pobraniu krwi do strzykawki lub nadciśnienia przy wstrzykiwaniu krwi do probówki, gdyż może to powodować hemolizę erytrocytów, wpływać na stężenie elektrolitów, zwłaszcza potasu.

• Podczas stosowania wstrzyknięć podskórnych heparyny niskocząsteczkowej zaleca się pobieranie krwi bezpośrednio przed kolejnym podaniem tego leku i ewentualnie po raz drugi po upływie 4-5h od tego wstrzyknięcia.

• Krew pobrana do badań układu krzepnięcia powinna być dostarczona do laboratorium do 30 minut od chwili pobrania.

1. Pobieranie krwi na posiew:

• Należy pobierać krew natychmiast po zaistnieniu podejrzenia bakteremii, z żyły łatwo dostępne, bez cech zapalenia, poprawnie zdezynfekować miejsce wkłucia i korek butelki z pożywką płynną. Nie trzymać w lodówce.

1. Badanie i samobadanie piersi – badanie gruczołu piersiowego (manualne), badanie dołu pachowego, punkcja cienkoigłowa, biopsja gruczołu piersiowego.

2. Rak gruczołu piersiowego:

• Rak sutka może być wcześnie wykryty (w 95%) nowoczesnymi metodami .

• Należy zaznaczyć że rak sutka rozwija się kilka lat (6-8 lat).

1. Najczęściej wg klasyfikacji WHO, obserwuje się:

• Raki nienaciekające (In situ) – śródprzewodowe i zrazikowe

• Raki naciekające przewodowe (występują w 75-80%)

• Inne – rak śluzowy, rdzeniasty, brodawkowaty, kanalikowy

• Choroba Pageta (tak brodawki)

• Nienabłonkowymi, złośliwymi nowotworami sutka są: mięsaki podścieliskowe, chłoniaki, naczyniomięsaki i inne.

1. Czynniki ryzyka wystąpienia raka sutka:

• Dwukrotnie częściej narażone są kobiety, których matka lub siostra chorowały na raka piersi

• U kobiet, które uprzednio przebyły operację raka w jednym sutku

• U kobiet, u których zbyt wcześnie wystąpiła miesiączka

• Późna menopauza

• U kobiet, które zaszły w ciąże po 28 roku życia

• Niepłodność

• U kobiet niekarmiących piersią

• Nadwaga

• Dieta wysokotłuszczowa

• Spożywanie alkoholu

• Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych

1. Metody i techniki pobrania moczu do badań: dobowa zbiórka moczu, bilans płynów.

2. Zasady zapotrzebowania na wodę:

• Jednym z podstawowych parametrów decydujących o określeniu objętości podawanego pokarmu (głównie w formie płynu) jest stwierdzenie, że dla podtrzymania zapotrzebowania płynowego, dorosły chory wymaga podaży 1500ml wody + 20ml na każdy kg masy ciała powyżej 20kg.

• Zapotrzebowanie na płyny wzrasta o ok. 500ml (lub jak twierdzą inni autorzy o 10%) na każdy wzrost ciepłoty ciała o 1’C.

• Elementami, które pozwalają w istotny sposób obiektywizować zapotrzebowanie na płyny jest określenie bilansu płynów (a więc podanych płynów i diurezy, czyli wydalanego płynu).

1. Wydalanie płynów przez płuca 400ml, skóra 600ml, stolec 100ml = 1100ml/dobe.

2. Zaburzenia ilościowe wydalanego moczu:

• Wielomocz jest fizjologiczny wskutek przyjęcia nadmiernej ilości płynów lub działania czynników nerwowo-psychicznych (np. przeziębienia, strachu) albo patologiczny – wywołany pewnymi lekami, stanami chorobowymi (np. przewlekła niewydolność nerek, cukrzyca, moczówka prosta).

• Wielomocz – wynosi on niekiedy 3-5litrów/dobe.

• Skąpomocz jako objaw fizjologiczny, stanowi reakcję nerek na ograniczenie dowozu płynów, na podwyższenie temperatury otoczenia i wzmożoną utratę wody przez przewód pokarmowy, płuca i skórę.

• Skąpomocz patologiczny jest pochodzenia nerkowego (np. zapalenie nerek) oraz poza nerkowego (choroby narządu krążenia, obrzęki, biegunka, wymioty, oparzenia), gdy ilość oddawanego moczu jest mniejsza niż 400ml/dobe.

• Bezmocz występuje w chwili spadku wytwarzania moczu poniżej ok. 20ml/h. rozróżnia się bezmocz przednerkowy (np. utrata krwi), nerkowy (uszkodzenie miąższu nerkowego) i poza nerkowy (zamknięcie odpływu moczu z nerek przez np. kamień).

• Utrzymujący się bezmocz prowadzi do mocznicy (uremia), tj. samozatrucia organizmu azotowymi produktami przemiany materii. Występują wtedy zaburzenia ze strony OUN, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, obrzęki, spadek temperatury ciała, wzmożenie ciśnienia krwi, w efekcie końcowym śpiączka mocznicowa.

1. Zmiany w składzie moczu:

• Białkomocz – np. nerczyca

• Bakteriuria towarzyszy zapaleniom dróg moczowych, kamicy nerkowej. Zaczenie chorobotwórcze przypisuje się obecności ponad 100tys drobnoustrojów w 1ml moczu. Najczęściej to pałeczka okrężnicy, paciorkowiec kałowy, pałeczka odmieńca, pałeczka ropy błękitnej, prątek gruźlicy, drożdżaki. Może być bezobjawowa, często jednak przejawia się dolegliwościami chory stwierdza, że mocz jest mętny lub bladoróżowy. Pojawia się gorączka, bóle w okolicy lędźwiowej, nudności, wymioty.

• Nadmierny osad mineralny.

1. Plwocina do badania – co najmniej 2 dni po antybiotyku, na czczo, w ilości 10ml (najmniej 1-2ml) do jałowego naczynia.

2. Badanie kału na krew utajoną - pacjent pozostaje na diecie bez mięsa i zielonych jarzyn, nie otrzymuje leków zawierających żelazo, brom, magnez, gdyż wszystkie te składniki dają wynik dodatni (obecność krwi), niezależnie od krwawienia w przewodzie pokarmowym.

3. Podawanie leków do worka spojówkowego

• Podawanie kroplami leku do worka spojówkowego w celu:

• Zapobiegania zakażeniu

• Wysychaniu

• Uszkodzenie tkanek

• Przywrócenia fizjologicznych warunków w części zewnętrznej oka.

• Zabieg wykonujemy na zlecienie lekarza:

• Poinformowanie pacjenta o istocie, celu i sposobie wykonania zabiegu.

• Ułożenie pacjenta w pozycji siedzącej z głową uniesioną ku górze lub w pozycji leżącej.

• Potrzebny sprzęt:

• Zlecony lek

• Kroplomierz

• Jałowe gaziki

• Jałowe rękawiczki

• Sposób wykonania:

• Sprawdź zlecenie

• Poinformuj pacjenta o zabiegu

• Umyj ręce

• Przygotuj zestaw

• Nałóż rękawiczki

• Odpowiednie ułożenie pacjenta

• Podgrzać lek w dłoniach

• Pomiędzy 3 i 4 palec lewej ręki włóż gazik

• Kciukiem i palcem wskazującym prawej ręki rozchylamy powiekę i podtrzymujemy ją, opierając palce o brzegi oczodołu (nie uciskać gałki ocznej)

• Gdy pacjent nie mruga powiekami, wystarczy odchylić tylko dolna powiekę

• Polecić, aby pacjent patrzył do góry

• Kroplomierz w odległości 1cm

• Krople wpuszczamy do dolnej powieki worka spojówkowego

• Polecić pacjentowi zamknięcie oka i wykonanie kilku ruchów gałką oczną, aby rozprowadzić lek

• Nadmiar wypływającego leku wycieramy jałowymi gazikiem od wewnętrznej do zewnętrznej strony

• Płukanie oka – cel: wprowadzenie płynu do worka spojówkowego

1. Podawanie leku do nosa:

• Lecznicze zadziałanie na błonę śluzową nosa, ułatwienie oddychania, poprawa samopoczucia pacjenta. Przed zabiegiem oczyszczamy nos.

1. Podawanie leków do ucha:

• Zmniejszenie, zlikwidowanie procesów chorobowych, rozmiękczenie zalegającej w przewodzie słuchowym patologicznej wydzielony jako pomocnicze w płukaniu ucha (kilka minut przed płukaniem).

• Chwytamy krawędź małżowiny i pociągamy lekko ku górze i ku tyłowi (u dzieci powyżej 3 lat), do dołu i do tyłu (u dzieci poniżej 3 roku życia).

1. Podawanie leków przez układ pokarmowy, oddechowi i moczowy.

• Szczepionki, czopki – przechowuje się w temperaturze 2-4’C.

1. Stosując u pacjenta tlenoterapię należy:

• Stężenie tlenu w mieszaninie z powietrzem powinno wynosić 28-33%

• Tlenoterapia powinna być prowadzona pod kontrolą badań gazometrycznych (określają stężenie O2, CO2 we krwi, pH krwi)

• Temperatura otoczenia powinna wynosić ok. 21’C

• Przemywanie oczu naparami ziół, np. rumianku

• Częste podawanie płynów doustnie

Sposób podawania	Szybkość podawania
Z butli tlenowej przez cewnik do nosa	2-4l/min
Z butli przez kaniule donosową	4-5l/min
Z butli przez maskę	2-6l/min
Z butli przez maskę z workiem z częściowym oddechem zwrotnym lub bez	6-8l/min
Pod namiotem tlenowym	10-12l/min

• Do środków najczęściej stosowanych w inhalacji należą:

• Roztwory chlorku sodu (solanki)

• Roztwory wodorowęglanu sodu (soda)

• Napary i zawiesiny ziół i olejków (rumianek, olejek sosnowy, itp.)

• Roztwory leków przeciwzapalnych, przeciwskurczowych i antybiotyków

1. Wykonywanie zabiegów i podawanie leków drogą układu moczowego:

• Najczęściej stosowane zabiegi:

• Cewnikowanie pęcherza moczowego

• Płukanie pęcherza moczowego

• Rozmiar cewnika (Ch) określa jego obwód w milimetrach. Stąd średnica cewnika wynosi ok. 0,32*Ch. Długość cewników dla mężczyzn wynosi ok. 400mm, dla kobiet 180mm.

• Rozmiar cewnika podaje się w skali French (F), która określa obwód cewnika w milimetrach. Gdybyśmy chcieli przeliczyć ten rozmiar na średnicę cewnika to wtedy 1F=0,33mm, średnica cewnika o wymiarze 9F=3mm.

1. Cewnikowanie – sztuczne odprowadzenie moczu z pęcherza za pomocą cewnika:

• Cewnika Nelatona,

• Cewnika Tiemanna,

• Cewnika Malecota,

• Cewnik Pezzera – typ samoutrzymującego się cewnika urologicznego z zakończeniem w postaci główki, stosowany do utrzymywania przetoki nadłonowej pęcherza. Podobne do niego są cewniki Malecota i Caspra,

• cewnik Foley’a – roztwór NaCl nie nadaje się do napełniania akwy, ponieważ sól może się krystalizować

• cewnik Couvelaire’a,

• cewnik nadłonowy – polega na tym, że przez ścianę brzucha w okolicy nadłonowej wprowadzany jest cewnik przy pomocy zestawu Cystofix, jest założony przez otwór w skórze do pęcherza z pominięciem cewki moczowej. Po wygojenia miejsca wprowadzenia cewnika można używać cewników Foley’a o odpowiednim rozmiarze. Cewnik nadłonowy lepiej spełnia zadanie, gdyż nie drażni pęcherza, nie ma wpływu na szyję pęcherza, ani nie przeszkadza w codziennych czynnościach.

• Cele:

• Diagnostyczny:

• W przypadku konieczności pobrania moczu do badania bakteriologicznego,
  np. u chorych nieprzytomnych

• Pobranie moczu do badania u kobiety w okresie krwawienia miesiączkowego lub
  w przypadku upławów

• Wstęp do badania diagnostycznego, np. cystoskopii

• Sprawdzenie, czy obecny jest mocz w pęcherzu, np. przy podejrzeniu retencji lub anurii

• Sprawdzenie, czy przyczyną trudności w oddawaniu moczu jest przeszkoda
  w obrębie cewki moczowej, np. zwężenie, kamyk

• Określenie diurezy godzinowej

• Prowadzenie bilansu wodnego, np. po zabiegu operacyjnym

• Leczniczy:

• Niemożność oddania moczu przez pacjenta, np. po zabiegu operacyjnym, porodzie

• Przy płukaniu pęcherza moczowego środkami leczniczymi w przypadku przewlekłego zapalenia lub krwawienia (najczęściej po zabiegach operacyjnych)

• Założenie cewnika na stałe w przypadku nietrzymania moczu

• Założenie cewnika do ciągłego płukania, np. po operacjach pęcherza moczowego, resekcji gruczołu krokowego

• Założenie cewnika nadłonowego w celu opróżnienia pęcherza moczowego przez powłokę brzuszną (przetoka nadłonowa)

1. Płukanie pęcherza moczowego:

• Wykonywany:

• po operacji pęcherza moczowego, gruczołu krokowego,

• zapobiegawczo u pacjentów, którym założono cewnik na stałe,

• w przypadku tamponady pęcherza moczowego (krwawienie w pęcherzu moczowym),

• rzadziej w przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego.

• Środki lecznicze:

• Antybiotyki zgodnie z antybiogramem (miejscowe działanie leku o dużym stężeniu)

• 0,1% roztwór azotanu srebra (zmniejsza obrzęk błony śluzowej pęcherza)

• 1-1,5% roztwór Rivanolum (działa odkażająco)

• 0,9% NaCl (mechanicznie oczyszcza)

• Czasami wskazane jest użycie do płukania pęcherza kilkunastu litrów płynu na dobę.

• Opiekując się pacjentem z cewnikiem założonym na stałe lub u którego wykonywane jest stałe płukanie pęcherza, pielęgniarka powinna zwrócić uwagę na następujące elementy:

• Utrzymanie drożności cewnika, jak również zapobieganie zakażeniom, zranieniom wywołanym przez cewnik poprzez:

• Pielęgnacje okolic intymnych w zależności od potrzeby

• Codzienne mycie zewnętrznych części cewnika ze szczególnym zwróceniem uwagi na miejsce wyjścia z cewki moczowej

• Częste zmiany bielizny pościelowej

• Wymianę cewnika w zależności od zlecenia lekarskiego i potrzeby (niebezpieczeństwo inkrustacji – osadzenie się kryształków soli na powierzchni cewnika)

• Prawidłowe ułożenie i umocowanie cewnika – nie powinien być załamany, uciśnięty lub zgięty

• Zapobieganie wstecznemu odpływowi moczu przez umieszczenie worka (pojemnika) z moczem poniżej pęcherza moczowego

• Podczas manipulacji cewnikiem założonym na stałe (np. przy wymianie worka na mocz) koniec cewnika utrzymywać w warunkach aseptycznych

• Dokonywanie wnikliwej, dokładnej obserwacji pacjenta: występowanie dolegliwości bólowych, podwyższenie temperatury ciała, zgłaszane skargi, obserwacja moczu

• Wykonywanie badań kontrolnych moczu

• Prowadzenie bilansu wodnego

• Dostarczenie pacjentowi odpowiedniej ilości płynów na dobę, najlepiej ok. 2000ml

• W przypadku założenia cewnika nadłonowego należy ponadto zwrócić uwagę na:

• Miejsce wkłucia i układ odprowadzający

• Zmianę opatrunku 2-3 razy na dobę

• Prawidłowość umocowania cewnika

• Zapobieganie infekcjom:

• Dbanie o higienę cewnika

• Picie dużej ilości płynów co najmniej2-3litry dziennie, można też pić ziołowe środki moczopędne, co zapobiega inkrustacji cewnika

• Stosować sok tabletki z żurawiny albo czarnej porzeczki lub witaminę C

• Wymieniać cewnik co 2-3 tyg

• Można też stosować leki odkażające drogi moczowe (np. urofuragina)

• Niedostatecznie często zmieniany cewnik powoduje, że na jego powierzchni odkładają się złogi wapniowo-fosforanowe. Kiedy wymieniamy cewnik złogi odpadają od jego ścian
  i zostają w pęcherzu moczowym, może to doprowadzić do kamicy pęcherzowej – dość częstego powikłania u osób po urazie rdzenia kręgowego. Częsta wymiana cewnika zapobiega również zaczopowaniu jego światła zlepami nabłonków i cząstkami ropy.

• Jest pewna zasada dotycząca wymiany cewników, która mówi, że cewniki lateksowe należy wymieniać po upływie ok. 10 dni, cewniki powlekane silikonem bądź teflonem co 3 tygodnie, natomiast cewniki z czystego silikony po ok. 4-6 tygodniach.

• Każdy objaw zakażenia, zapchania się cewnika czy też wycieku obok cewnika należy uznać jako wskazanie do jego wymiany.

• Nie zaleca się przepłukiwania cewnika, ponieważ wtedy czop zatorowy z cewnika najczęściej zakażony jest wypchany pod ciśnieniem z powrotem do pęcherza, co często prowadzi do powstania zapalenia dróg moczowych.

1. Podawanie leków przez skórę:

• Zasypki, mazidła, maści, kremy, pasty, roztwory, płynny puder, kąpiele lecznicze, zabiegi przeciwzapalne (stosowanie zimna suchego, zimna wilgotnego), stosowanie ciepła suchego, stosowanie ciepła wilgotnego, środki chemiczne lub drażniące, stawianie baniek.

• Leki te działają najczęściej miejscowo, lecz wchłonięte do krwiobiegu mogą działać ogólne. Przy stosowaniu leków na skórę należy uregulować temperaturę pokoju, w którym przebywa pacjent
  i uzależnić ją od wilgotności powietrza, aktywności pacjenta i sposobu stosowania leku.

• Przed każdym zabiegiem należy oczyścić oraz osuszyć ognisko chorobowe i skórę zdrową
  w najbliższym otoczeniu.

1. Stosowanie zasypek (pudru):

• Jest jednym z najprostszych rodzajów opatrunków suchych. Zasypki mogą być obojętne, nie zawierające środków leczniczych Lub je zawierające.

• Osłaniają skórę przed urazami mechanicznymi, osuszają ją, wchłaniają łój i pot.

• Stosuje się je w stanach zapalnych skóry bez wysięku.

• Stosuje się go za pomocą pojemnika – pulwersora lub wacika, pędzelka, kwaczyka, równomiernie rozprowadzając 3-5cm poza granice zmian chorobowych.

• Nie bandażuje się; przy zmianach na rękach nakłada się rękawiczki, na stopy skarpetki. Stosuje się także puder tłusty, który lepiej przylega i utrzymuje się dłużej na powierzchni skóry. W ciągu doby stosuje się 2-3 razy. Najlepszy efekt leczniczy uzyskuje się przy pudrowaniu na noc.

1. Mazidła, maści, kremy, pasty:

• Mazidła przed użyciem należy kilkakrotnie wstrząsnąć, aby powstała emulsja. Są stosowane w celu złagodzenia stanu zapalnego, głownie jednak w zmywaniu i oczyszczaniu niekutych zmian chorobowych przed opatrunkiem.

• Maści, kremy i pasty stosuje się przez namaszczanie, wcieranie, opatrunek płatowy i szczelny (okluzyjny).

1. Namaszczanie – polega na równomiernym rozsmarowaniu maści bądź kremu na ogniska chorobowe zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów, co zapobiega zapaleniu mieszków i świądowi skóry. Należy to wykonywać za pomocą gładkiej powierzchni dłoni i palców lub łopatki, pędzelka, kwaczyka, szpatułek. Do namaszczania dużej powierzchni skóry używa się szczeciniastego pędzla o długości szczeciny 3-4cm, lekko uciskając skórę ruchami wirującymi. Skórę zmienioną chorobowo smaruje się jednolitą cienką warstwą, nakłada gazę bandażuje. Zwykle wykonuje się 2 razy na dobę.

2. Wcieranie maści – ma na celu lepsze jej przenikanie w głąb naskórka i skóry, najlepiej wykonywać w gumowej rękawiczce lub za pomocą gazy, pędzla lub miękkiej szczoteczki. Rękawiczki należy stosować w przypadku choroby zakaźnej lub gdy lek ma nieprzyjemny, trudny do usunięcia zapach. Wciera się ruchami półkolistymi, uciskając skórę nie za mocno. Po wtarciu można powierzchnie zasypać pudrem i nałożyć bandaż. Zabieg stosuje się 1-2 razy na dobę.

3. Płatowy opatrunek maściowy – polega na nałożeniu na ognisko chorobowe kilku warstw gazy z nałożoną cienką warstwą równomiernie rozprowadzonej maści. Powierzchnię można pokryć dodatkową warstwą gazy lub waty i umocować bandażem albo przylepcem.

4. Szczelny opatrunek – stosuje się w celu szybszego i głębszego działania leku. Ognisko chorobowe smaruje się właściwą maścią na grubość 1-1,5mm, pokrywa cienką folią, gazą i umocowuje bandażem. Pastę smaruje się szpatułką bezpośrednio na ognisko chorobowe 1 raz na dobę. Niekiedy posypuje się talkiem. Pastę można stosować także w opatrunku płatowym.

5. Roztwory (płynna postać leku) – mają zastosowanie w postaci okładów, przymoczek, wcierek. Najczęściej są to: 2-3% wodny roztwór ichtiolu, kwas borny, octan glinu, napar herbaty i rumianku.

6. Płynny puder – opatrunek suchy.

7. Stosowanie zimna suchego (np. worka z lodem) – w miejscu przebiegu dużych tętnic, np. w pachwinach, pod pachami, na szyi, na brzuch, powoduje zwężenie powierzchniowych naczyń krwionośnych i tym samym zmniejszony przepływ krwi i tamowanie krwawienia. Obniża temperaturę, zmniejsza aktywność metaboliczną tkanek, hamuje rozwój stanu zapalnego, np. narządów w jamie brzusznej, zmniejsza wrażliwość zakończeń nerwowych działając przeciwbólowo, np. w bólach głowy. Należy pamiętać, że najlepsze wyniki uzyskuje się stosując worek z lodem 30-60 minut z godzinnymi przerwami.

8. Przy stosowaniu w leczeniu zimna należy obserwować skórę w kierunku ewentualnych zmian patologicznych, takich jak bladość, zaczerwienienie, marmurkowatość. Jeśli zmiany te występują, to stosowanie zimna należy przerwać.

9. Przy stosowaniu w leczeniu ciepła należy zwrócić uwagę na dzieci, osoby starsze, pacjentów nieprzytomnych, z niewydolnością krążenia, nadwrażliwych na ciepło, z zaburzeniami czucia. Ciepła nie wolno stosować w ostrym okresie zapalenia, np. wyrostka robaczkowego, gdyż może wywołać jego pęknięcie. Nie można go także stosować przy krwotokach, w początkowym okresie urazu, u pacjentów z chorobą nowotworową. Należy obserwować skórę, czy nie występują objawy poparzenia.

10. Bańki lekarskie – rozrzedzone w nich powietrze wytwarza podciśnienie, wciąga tkanki do wnętrza, powoduje przekrwienie tętniczo-żylne i pękanie powierzchniowych naczyń włosowatych. Wynaczyniona krew odbierana jest przez system obronny organizmu jako obce białko i jest bodźcem do wytworzenia… (…). Bańki pozostawia się u dorosłego pacjenta na okres 15-20 minut, u dzieci na 10 minut. Po zdjęciu baniek należy pozostawać w łóżku do 2 dni. Nie wolno stawiać:

• Na kręgosłupie

• Obojczyku

• Mostku

• Brodawkach piersiowych

• W okolicy koniuszka serca

• Żołądka

• Nerek

• Dużych naczyń krwionośnych

• U kobiet ciężarnych

• U osób z alergicznym, ropnym lub grzybiczym zapaleniem skóry

• Ze wzmożoną kruchością naczyń krwionośnych

• Zaburzoną krzepliwością krwi

• Niedokrwistością

• Długotrwałą wyniszczającą chorobą

• Z niewydolnością krążenia

• Nowotworami

• Gruźlicą płuc.