CW7
DERMATOZY
KOTÓW
Główne zespoły
dermatologiczne kotów
• Niezapalne wyłsienia ekstensywne
/Alopecio extensiva/
• Prosówkowe zapalenie skóry
/Dermatitis miliaris/
• Zespół eozynofilowy
/Syndroma eosinophilica/
Zespół Eozynofilowy
Kotów /ZEK/
Wprowadzenie (1)
Definicja
• Zespół Eozynofilowy /Eosinophilic
granuloma complex/ obejmuje samodzielnie
występujace u poszczególnych osobników
lub /rzadziej/ w różnych wzajemnych
połączeniach – 3 przewlekłe zapalne formy
kliniczne :
– Drążący wrzód eozynofilowy
– Płytka /tarczka/ eozynofilowa
– Linijny ziarniniak eozynofilowy
Wprowadzenie (2)
• Eozynofilia obwodowa wystpuje tylko w
przypadku płytek eozynofilowych i
linijnym ziarninaku eozynofilowym.
• Reakcja ziarninowania jest widoczna tylko
w linijnym ziarniniaku eozynofilowym
• synonimy :
– indolent ulcer (trudno gojący się wrzód)=
wrzód eozynofilowy= wrzód drążący
– Ziarniniak eozynofilowy = ziarniniak
liniowy = ziarniniak kolagenolityczny
Wprowadzenie (3)
• ZEK nie jest rozpoznaniem, lecz
zespołem objawów występujących u
kotów
• Trzy różnorodne grupy objawowe
występują w jednym zespole, gdyż :
– posiadają taką samą etiologię, głównie
alergiczne choroby skóry
– Mogą one współwystępować lub
pojawiać się w następstwie swoistych
chorób skóry takich jak na przykład
alergie
Etiologia i patogeneza (1)
Czynniki predysponujące
• wiek jest zróżnicowany (średnio : wrzód : 6 lat,
płytka : 3 lata, ziarniniak : 1 rok)
• płeć : kotki wydają się być predysponowane
• sterylizacja: bez znaczenia
• rasa : bez znaczenia
• kolor sierści : białe lub częściowo białe koty mogą
być predysponowane
• predyspozycje genetyczne (dziedziczny ziarniniak
eozynofilowy)
Etiologia i patogeneza (2)
Czynniki determinujące
• podrażnienie : w wyniku wylizywania (wrzód, płytka)
• infekcje : bakteryjne lub wirusowe (calicivirus)
• alergie : APZS, AP, „atopowe zapalenie skóry
kotów”, nadwrażliwość na ukąszenia owadów
(komary)
• Idiopatyczne (przyczyny dziedziczne ?)
Płytka eozynofilowa jest najczęsciej związana z
alergicznymi chorobami skóry, pozostałe formy w
wielu przypadkach mają różną i nie zawsze
rozpoznaną etiologię
Objawy kliniczne (1)
Wrzód drążący
• Górna warga, na przodzie zębów, i jako wrzodziejące
zapalenie dziąseł (cheilitis)
• Umiejscowienie jednostronne lub obustronne
• Niebolesny, dobrze odgraniczony, głęboki, trudno
gojący się wrzód o błyszczącej powierzchni o
średnicy powyżej 1 cm.
• Często związany z nadmiernym i kompulsywnym
wylizywaniem (prawdziwa przyczyna zmian na
skórze)
Objawy kliniczne (2)
Płytka /tarczka/ eozynofilowa
• brzuch, wewnętrzna strona uda, kończyny, pysk,
jama ustna
• może być związana z samouszkodzeniami
(autourazy zaostrzają zmiany)
• Wyniosłe, twarde, ograniczone, błyszczące i
bezwłose sączące się twory naciekowe, barwy
różowopomarańczowej do żółtej z występującymi
niekiedy obszarami zblednięcia
• Zmianom towarzyszy silny świąd
Płytki+ autourazy
Płytki+ autourazy
Objawy kliniczne (3)
Ziarniniak eozynofilowy
• Kończyny tylne (uda), broda, małżowiny
uszne, wierzchołek nosa, jama ustna (wraz z
językiem)
• Dobrze odgraniczone, od żółtych do
różowych, bezwłose zmiany naciekowe
• Występują liniowo (kończyny, uda klatka
piersiowa) lub mają postać guzków
• Brak świądu
Objawy kliniczne (4)
Inne kliniczne formy (?)
• Zespół hipereozynofilowy kotów: rozległa,
dermatoza strupiejąca ze znacznym świądem,
wysoka eozynofilia we krwi i słaba odpowiedź na
glikokortykoterapię
• Eozynofilowe zapalenie rogówki /keratitis
eosinophilica/, ziarniniaki spojówek
• Nadwrażliwość na ukąszenia komarów
(grudkowo-nadżerkowe zapalenie skóry lusterka
nosowego)
Histopatologia skóry (1)
Naciek
wielokomórkowy
(komórki
plazmatyczne,
neurtofile, rzadziej
eozynofile i mastocyty)
Parakeratoza
Akantoza
Owrzodzenie
naskórkowe
Wrzód
Naskórek Skóra
Rozrostowe, powierzchowne, okołonaczyniowe zapalenie skóry
Histopatologia skóry (2)
Znaczny naciek
eozynofili i kom.
tucznych
/mastocytow/
Spongioza
Eozynofilowe mikro-ropnie
Nadżerki owrzodzenia
Płytka
Naskórek Skóra
Rozrostowe, powierzchowne i głębokie okołonaczyniowe, a niekiedy
Kwasochłonne, zapalenie skóry
Histopatologia skóry (3)
Naciek polimorficzny
(eozynofile, komórki
tuczne, histiocyty,
kolagenoliza, komórki
olbrzymie,
ziarninowanie
palisadowe)
Ziarniniak Łagodna hyperkeratoza
Naskórek Skóra
ZZiiaarrnniinniiaakkoowwee zzaappaalleenniiee sskkóórryy zz lliicczznnyymii ooggnniisskkaamii zzwwyyrrooddnniieenniiaa kkoollaaggeennuu
Ostanio wykazano, przy użyciu barwienia
Masson’a, ze miejsca tak zwanej
„kolagenolizy” są w rzeczywistości włóknami
kolagenu pokrytymi ziarnami
kwasochłonnymi i produktami degradacji;
zmiany te są okreslane jako tzw. „ ogniste
jęzory - flame figures”
Histopatologia skóry (4)
Rozpoznanie (1)
Podstawy
• Wywiad i objawy kliniczne
• Eozynofilia we krwi : rzadka w przypadku wrzodu
eozynofilowego, zawsze obecna w przypadku płytki
eozynofilowej, często występuje w ziarniniaku
eozynofilowym.
• Badanie cytologiczne skóry: przydatne w wielu
przypadkach, w szczególnośći w przypadku płytek
(infiltrat eozynofili) lub ziarniniaka (eozynofile i
makrofagi)
• Biopsja skóry : typowy obraz, jednak zmiany
histopatologiczne nie są wystarczająco swoiste w
przypadku wrzodów.
Rozpoznanie (2)
Rozpoznanie etiologiczne
• W wielu przypadkach należy przeprowadzić
postępowanie diagnostyczne w kierunku alergii
• Testy śródskórne lub testy in vitro z wyciągami z
aeroalergenów i alergenem pchlim
• Próba zastosowania kontroli przeciwpchlej
• Dieta eliminacyjna
Rozpoznanie (3)
Rozpoznanie różnicowe
• Ziarniniak o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym
• Przeczosy, włączając te związane z
psychogennymi chorobami skóry
• Trudnogojące się rany
• Trądzik kotów
• Nowotwory i pseudonowotwory (np. rak
paskokomórkowy, ksantomatoza, pannikulitis w
miejscach injekcji)
Ziarniniaki infekcyjne Psychodermatozy
Trudno gojące się rany
Trądzik kotów
Nowotwory i pseudonowotwory
Ksantomatoza
pannikulitis w miejscach injekcji
Leczenie (1)
Obserwacja pacjenta bez stosowania
leczenia
• Jest stosowana w przypadku ziarniniaka
eozynofilowgo u kotów poniżej pierwszego
roku życia: w wielu przypadkach po kilku
miesiącach występuje spontaniczne
wyzdrowienie.
Leczenie (2)
Leczenie swoiste
• Walka z pchłami
• Dieta eliminacyjna
• Niekiedy, wrzody eozynofilowe
odpowiadają na antybiotykoterapię
Leczenie (3)
Leczenie objawowe
Wskazania
• Gdy pierwotna przyczyna nie może być
zidentyfikowana i kiedy zawiodła terapia
swoista
• Może być stosowane na początku leczenia
swoistego by przyspieszyć gojenie się
zmian
Leczenie (4)
Leczenie objawowe
Stosowane leki
• glikokortykoidy : prednizolon (2mg/kg/dzień),
dexametazon (0.1 mg/kg/dzień),
• metyl prednizolonu octan w injekcji (20 mg/5kg
sc lub im, trzykrotnie co 7-14 dni lub miejscowe
ostrzykiwanie zmian ( powyżej 4 injekcji)
• Efekty uboczne nie są rzadkie (jatrogenny zespół
Cushinga z nabytą wątłością skóry, wtórnymi
infekcjami, polurią i polifagią, moczówką prostą)
• Leki antyhistaminowe (?)
• Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (?)
Glikokortykoidy
Lek Dawka* Częstość
podawania
Droga podania
Metylprednisolon 20mg/na kota ** s.c.
Prednison/prednisolon 2mg/kg co 24 godz per os
Triamcinolon 0,4mg/kg co 24 godz per os
Deksametazon 0,2mg/kg co 24 godz per os
• * Dawki i częstotliwość podania w początkowej fazie leczenia,
kontynuacja dawki zmniejszone na noc
• ** można podawać najwyżej 4x co 2 tygodnie, kontynuacja 1x na 2
miesiące
Antyhistaminika
Lek Dawka Częstość
podawania
Chlorpheniramine 2-4mg/kota co 12 godz.
Clemastine 0,67mg/kota co 12 godz.
Diphenhydramine 0,5mg/kg co 12 godz.
Hydroxizine 1-2mg/kg co 12 godz.
Oxatomide 10-30mg/kota co 12 godz.
Amitryptiline 5-10mg/kota co 12 godz.
• immunomodulatory (lewamizol, interferon gamma, chlorambucil -
0.1 - 0.2 mg/kg/dzień,
• Sole złota - aurotioglukoza (Solganal:Schering) -1mg/kg.c.c. raz
w tygodniu, do ustąpienia zmian, potem co 2 -4 tygodnie przez 6
mcy
• cyklosporyna -5 - 10 mg/kg/dzień)
• Octan megestrolu (Ovaban,Pruritex): 2,5 do 5mg/kg co drugi
dzień, dawka podtrzymująca 2,5 co 7-14 dni - powinno się go
unikać gdyż daje wiele efektów ubocznych (cukrzyca, polifagia,
moczówka prosta, hyperplazja gruczołu mlekowego lub
karcinoma)
• palmidrol, (modulator degranulacji komórek tucznych 10 mg/kg
przez 30 dni
Leczenie (5)
Leczenie objawowe
Stosowane leki
Leczenie (6)
Leczenie objawowe
Inne rodzaje leczenia
• chirurgia
• radioterapia
• krioterapia
• laseroterapia
• ZEK jest starą koncepcja i istnieje potrzeba
przeprowadzenia jeszcze wielu nowych badań (w
szczególności nad etiologią i patogenezą)
• Rozpoznanie przyczynowe: gdy na podstawie
zmian klinicznych postawione jest „rozpoznanie
objawowe” - kluczem do sukcesu jest
identyfikacja czynnika wywołującego zmiany i
jego kontrola
Podsumowanie
stadiumII stadiumIII • Trzy stadia terapii objawowej i związane z nimi rokowanie :
- stadium I : brak wcześniejszego leczenia glikokortykoidami:
najlepsze rokowanie z najmniejszym procentem nawrotów po
zastosowaniu właściwego leczenia (25% w 6 miesięcy)
- stadium II : dobra odpowiedź na wcześniej zastosowaną
kortykoterapię, a następnie – nawrót choroby
- stadium III : zmiany oporne na działanie glikokortykoidów
Pacjenci w stadium II i III mają 50% prawdopodobieństwo że
zmiany nawrócą po 6 miesiącach niezależnie od zastosowanej
metody terapii.