Praca w trybie MS – DOS

Co to jest DOS?

MS – DOS (Microsoft Disk Operating System) - to system operacyjny stworzony przez firmę Microsoft na podstawie nabytego przez nią kodu źródłowego systemu QDOS (napisany szybko i na brudno system operacyjny) stworzonego przez Seattle Computers. Jest to wersja systemu operacyjnego DOS przeznaczona dla komputerów IBM-PC.

DOS jest systemem jednozadaniowym. Mechanizmy DOS’a nie zapewiały ochrony i sprawnego zarządzania zasobami maszyny.

Właściwości systemu DOS

DOS’a charakteryzują następujące właściwości:

• Zajmuje się obsługą systemu plików

• Zawiera wsparcie dla programów rezydentnych

• Aplikacja systemu DOS ma bezpośredni dostęp do sprzętu i tylko 640KB dostępnej pamięci.

Architekruta DOS’a

Architektura DOS’a złożona jest z trzech warstw:

• BIOS’u, warstwy komunikacji ze sprzętem

• Jądra systemu, zawierającego system obsługi plików

• Interfejsu użytkownika command.com

Tryb konsoli

W systemach Windows 9x, aż do wersji 98 można było wystartować komputer w systemie MS – DOS.

W systemie Windows Me zaczęto odchodzić od tego, jednak nie do końca, dlatego mówimy o trybie konsoli DOS, która dostępna jest do dziś…

Ustawienia właściwości programu DOS’owego

Plik PIF (Program Information File) informuje system Windows o najlepszym sposobie uruchamiania programu DOS’owego

Pliki PIF zawierają informacje takie, jak:

• Nazwa pliku

• Folder uruchomieniowy

• Opcje wielozadaniowości

Polecenia zewnętrzne i wewnętrzne

Polecenia wewnętrzne realizowane są przez jądro systemu operacyjnego i dostępne są zawsze.

Polecenia zewnętrzne wykonywane są jako programy zapisane w plikach umieszczonych w folderze systemowym.

Polecenia zewnętrzne

• XCOPY [źródło] [miejsce_docelowe] – kopiuje pliki i foldery z uwzględnieniem podfolderów

• FORMAT [napęd] – formatuje dysk

• DISKCOPY [stacja1] [stacja2] – kopiuje zawartość dyskietki ze stacji źródłowej do stacji docelowej

• CHKDSK [ścieżka] – sprawdza dysk i pliki w poszukiwaniu błędów

• MORE nazwa polecenia – wyświetla informacje ekran po ekranie

• MEM – wyświetla informacje o przydzielonych obszarach pamięci oraz obszarach wolnych i programach, które są aktualnie załadowane do pamięci w systemie MS – DOS

• ATTRIB [+r|-r] [+a|-a] [+s|-s] [+h|-h] [[dysk:][ścieżka][nazwa_pliku]] [/s] – wyświetla, usuwa lub ustawia atrybuty plików i folderów.
  
  [[dysk:][ścieżka][nazwa_pliku]] – określa lokalizację pliku/folderu
  [+r|-r] – atrybut pliku tylko do odczytu
  [+a|-a] – atrybut pliku archiwalnego
  [+s|-s] – atrybut pliku systemowego
  [+h|-h] – atrybut pliku ukrytego
  /s – zmiana atrybutów wszystkich plików w folderze i podfolderach.

Polecenia wewnętrzne

• TIME – wyświetla lub modyfikuje czas systemowy

• DATE [rr-mm-dd] – wyświetla lub modyfikuje datę systemową

• EXIT – zamyka program cmd.exe

• CD [dysk:][ścieżka] – wyświetla nazwę bieżącego folderu lub go zmienia

  • .. – zmienia folder na nadrzędny

  • / - zmienia folder na katalog główny dysku

• COPY [źródło] [przeznaczenie] – kopiuje pliki do innej lokalizacji

• CLS – czyści ekran

• DIR [dysk:][ścieżka] – wyświetla listę plików i podfolderów danego folderu

• DEL [dysk:][ścieżka][nazwa_pliku] – usuwa plik lub pliki z folderu

• MD [dysk:][ścieżka] – tworzy folder

• REN [dysk:][ścieżka][nazwa_pliku1] [nazwa_pliku2] – zmienia nazwę pliku lub folderu

• RD [dysk:][ścieżka] – usuwa pusty folder

• TYPE [dysk:][ścieżka][nazwa_pliku] – wyświetla zawartość pliku tekstowego bez możliwości jego modyfikacji

• PROMPT [tekst] – pozwala dostosować wiersz polecenia tak, aby wyświetlał określony tekst obejmujący takie informacje, jak np. nazwa bieżącego folderu, data, godzina
  Parametry polecenia PROMPT służą do zmiany znaku zachęty: $D data systemowa, SN litera dysku, $P ścieżka, $_ nowy wiersz, $T czas systemowy

System DOS udostępnia mechanizm korzystania z pomocy dotyczącej składnio poleceń systemowych.

Aby uzyskać pomoc należy wpisać komendę:

• Nazwa_polecenia /?

• Help nazwa_polecenia

• Help

Pamięć dla programów DOS

W systemie DOS wyróżnia się następujące rodzaje pamięci:

• Pamięć konwencjonalna – obszar początkowych 640KB. Służy do przechowywania programów i danych.

• Pamięć górna UMB – pamięć pomiędzy 640KB a 1 MB. Zawiera sterowniki do karty sieciowej, graficznej i innych składników sprzętowych.

• Pamięć typu expanded EMS – pamięć używająca 64KB pamięci konwencjonalnej albo górnej jako bufora udostępniającego zapisane w niej dane.

• Pamięć typu extended XMS – pamięć powyżej 1MB.

• Pamięć wysoka HMA – obszar 64KB pamięci powyżej 1MB, adresowany przez program HIMEM.SYS. Pamięć ta jest używana przez część pliku COMMAND.COM.

Pliki konfiguracyjne systemu

Config.sys zawiera komendy systemu MS – DOS. Dzięki niemu możemy skonfigurawać system. Config.sys konfiguruje m. in. ładowanie (na starcie systemu) sterowników urządzeń, włącza/wyłącza składniki DOS’a, ustawia limity zasobów.

Autoexec.bat zawiera komendy systemu MS – DOS, które są wykonywane podczas startu komputera.
Autoexec.bat konfiguruje uruchamianie aplikacji przy starcie systemu, zarządzanie pamięcią operacyjną i sam system.

Pliki wsadowe

Plik wsadowy umożliwia wykonanie dowolnego ciągu poleceń. Za jego pomogą można zautomatyzować najczęściej wykonywane czynności, jak np. kopiowanie, kasowanie, tworzenie plików/folderów.

Podstawowe komendy i ich zastosowanie

• ECHO tekst – wyświetli na ekranie napis o treści „tekst”

• ECHO ON – wyświetla komendę i jej wynik

• ECHO OFF – polecenia nie będą pokazywane, a jedynie ich wyniki. Jeżeli poprzedzimy polecenie „@”, to również bieżące polecenie nie będzie wyświetlone.

• GOTO – wykonuje skok do etykiety oznaczonej przez postawienie znaku „:” przed nią

• EXIST – sprawdza, czy w podanej ścieżce znajduje się nazwa pliku wpisana jako argument wyszukiwania

• IF – warunek

• REM – służy do wstawiania komentarza

• CALL – wywołuje inny plik wsadowy

• SHIFT – zmienia wartość parametru pliku wsadowego