1. Jakiego rodzaju utwory są chronione przez prawo autorskie (czyli jakie są utworami)?

Do utworów zaliczamy: Wszelkie utwory wyrażone słowem, znakami graficznymi, publicystyczne, programy komputerowe, wszelkie utwory plastyczne, fotograficzne, projekty architektoniczne, muzyczne, sceniczne, audiowizualne.

Ponadto warunkiem uznania czegoś za utwór (w rozumieniu prawnym) jest spełnienie 3 punktów:
a) powinny być rezultatem pracy człowieka
b) w którym przejawia się działalność twórcza o indywidualnym charakterze
c) i który został ustalony (nie musi być na materialnym nośniku)

2. Czy wyroby lutnicze są utworami? A programy komputerowe?

Tak są utworami oraz są przedmiotem prawa autorskiego. Ustawa 4 luty ’94 rok

3. Co łączy, a co dzieli utwory i rozwiązania? Co łączy i co dzieli rozwiązania i oznaczenia?

Utwory(np. prace magisterskie, programy komp., książki ) i rozwiązania (np. wynalazki) należą do dóbr konceptualnych (inaczej aktów kreacji twórczej). W obu przypadkach istnieje dozwolony użytek własny (pod warunkiem, że nie czerpiemy z tego żadnych korzyści). Zarówno za złamanie praw chroniących utwory jak i rozwiązania istnieje możliwość zapłacenia kary. Utwory podlegają domenie praw autorskich, a rozwiązania - prawu ochrony własności przemysłowej. W przypadku rozwiązań istnieje możliwość ochrony patentem. Jeśli chodzi o utwory - osobiste prawa autorskie nie wygasają, natomiast majątkowe prawa autorskie jak również ochrona patentowa rozwiązań wygasa po upływie czasu, ale w przypadku ochrony patentowej ten czas można wydłużać.
Rozwiązania (np. wynalazki, wzory użytkowe) i oznaczenia (loga, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne) są chronione przez prawo ochrony własności przemysłowej i należą do dóbr konceptualnych. Zarówno rozwiązania jak i oznaczenia można zarejestrować, pod warunkiem, że spełniają one swoją rolę. Istnieją podobne elementy, które przeszkadzają w rejestracji np. występowanie godła, flagi, herbu, nazwy „Polska” itd. w danym rozwiązaniu czy oznaczeniu.

4. Kiedy powstaje ochrona utworu, kiedy ochrona rozwiązania?
Ochrona utworu powstaje od chwili ustalenia (patrz pyt. 7), chociażby miał postać nie ukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Rozwiązanie jest chronione od chwili uzyskania patentu.
Przez uzyskanie patentu lub prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku lub wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Warunkiem trwania patentu lub prawa ochronnego jest uiszczenie opłat okresowych za ochronę wynalazków i wzorów użytkowych.

5. Podaj trzy podstawowe cechy pozwalające uznać jakieś dzieło za utwór w rozumieniu prawa autorskiego .

Aby dzieło zostało uznane utworem muszą być spełnione następujące warunki:
- musi być rezultatem pracy człowieka. Znaczy to że twórca nie może być osobą prawną.
- musi to być działalność twórcza o indywidualnym charakterze, tzn. zawierające elementy nowości.
- utwór musi zostać utrwalony bądź ujawniony. wykonanie w jakikolwiek sposób.

6. Czy twór przyrody może być utworem?

Sam twór przyrody powstały bez ingerencji człowieka nie jest utworem. Ale może zostać utworem, jeżeli będzie jakoś zmodyfikowany. Utworem zawsze jest zdjęcie, obraz, nagranie lub inny sposób utrwalenia tworu natury.

7. Co to znaczy: ustalenie utworu? czy konieczna jest forma pisemna lub inna materialna forma utrwalenia?

Utwór powstaje w momencie jego ustalenia. Ustalenie utworu powinno być identyfikowane z jego uzewnętrznieniem, ujawnieniem twórczego dzieła w taki sposób, aby zainteresowane osoby miały potencjalną możliwość zapoznania się z danym utworem. Ustalenie utworu może nastąpić w dwóch podstawowych odmianach:
a)w postaci utrwalenia utworu
b)bez jego utrwalenia
Utrwalenie utworu stanowi dominującą z praktycznego punktu widzenia postać ustalenia przedmiotu praw autorskich i ma miejsce wówczas, gdy utwór zapisany zostanie na określonym nośniku materialnym

8. Czy ochronie prawno – autorskiej podlega sam pomysł dzieła, czy dopiero realizacja?

Nie jest chroniony sam pomysł, Jedynie realizacja pomysłu, - uzyska ochronę prawa autorskiego,

9. Czy artysta musi kontrolować przebieg procesu twórczego?

Nie musi. Artysta może stworzyć utwór nieświadomie.

10. Co to znaczy: utwory z zapożyczeniami?

Utwór z zapożyczeniami zalicza się do utworów niesamoistnych, w którym zakres korzystania z utworu pierwotnego przekracza dopuszczalne, w ramach utworu inspirowanego, ramy cytatu.

11. Co to znaczy: utwór zależny, utwór samoistny?

utwór zależny - jest to opracowanie cudzych utworów( tłumaczenia, przeróbki, adaptacje, streszczenia), muszą one wymieniać twórcę i tytuł utworu pierwotnego, a korzystanie z takiego utworu jest zależne od zgody autora utworu pierwotnego, z tym że zgoda nie jest potrzebna na sam fakt tłumaczenia dzieła, a tylko na wykorzystanie tego tłumaczenia np. wydanie go drukiem; jeżeli w ciągu 5 lat od wyrażenia zgody przez twórcę oryginału tłumaczenie, opracowanie, adaptacja, streszczenie nie zostaną rozpowszechnione, twórca utworu pierwotnego może swoje zezwolenie cofnąć;
Utwór samoistny to taki, w którym nie wykorzystano twórczych elementów pochodzących z dzieł innego autora. Do tej kategorii należą też dzieła inspirowane cudzą twórczością.

12. Wymień choćby dwa tzw prawa sąsiednie (pokrewne).

- Prawa do artystycznych wykonań.
- Prawa do fonogramów i wideogramów.
- Prawa do nadań programów.
- Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych.

13. Dwojaki charakter prawa autorskiego. Kiedy zachodzi „rozejście się” obu aspektów?

Prawo autorskie dzielimy na : autorskie prawo osobiste i autorskie prawo majątkowe.

Prawo autorskie osobiste dotyczy głównie prawa autora do opisania swego utworu własnym nazwiskiem lub pseudonimem, nienaruszalności jego utworu, decydowaniu o pierwszym udostępnieniu i prawo do nadzoru korzystania z utworu. Prawa te są niezbywalne

W przypadku prawa majątkowego może dojść do tzw. „rozejścia się” dwóch podmiotów: twórcy utworu oraz autorsko uprawnionego do tego dzieła. Dotyczy to „pracowniczych programów komputerowych” i dzieł zbiorowych. Innym przypadkiem „rozchodzenia się praw” jest sytuacja, w której nośnik utworu należy do innej osoby niż podmiot praw autorskich

14. Czy dzieło zaliczane do folkloru może być przedmiotem prawa autorskiego?

posiadanie i używanie w praktyce wiedzy na temat ( np.: ) konkretnych wzorów, zestawień interwałów ( haha! ) czy tym podobnych rzeczy, które są charakterystyczne dla danego regionu, jest niczym złym. Innymi słowy - Krakowiak jako taniec lub muzyka nie jest objęty prawem autorskim. Jednak, z drugiej strony, zależy co klasyfikujemy pod folklor - czy tylko to "stare znane" (np. muzyka, czy wzory na sukienkach), czy też "nowe". Bo to nowe, jeżeli ma konkretnego autora, jest już (z tego co mi się wydaje) utworem inspirowanym (przez folklor), więc jest objęte prawem autorskim. Bo ma konkretnego autora...

15. Na czym polega tzw. pracownicze prawo własności ? Czy i kiedy obejmuje także utwory powstałe w wyniku umowy o dzieło lub umowy zlecenia?

??

16. Szczególne regulacje dotyczące utworów pracowników instytucji naukowych . Czy obejmują także studentów?
Autorskie prawo majątkowe do prac licencjackich ect. Należy do ich twórców, a uczelnia może korzystać jedynie z wąskich uprawnień eksploatacyjnych i to tylko:
- w odniesieniu do dzieł swoich pracowników
- stworzonych w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku do pracy

W przypadku tych utworów uprawnienia pracodawcy to tylko:
- pierwszeństwo publikacji
- prawo do korzystania z materiału naukowego zawartego w utworze
- udostępnianie dzieła osobom w trzecim w granicach wynikających z okoliczności tworzenia dzieła

Przepis ten nie dotyczy studentów.
Eksploatacja prac magisterskich etc przez jednostkę przyznającą tytuły naukowe (uczelnię) wymaga zawarcia z twórcą odpowiedniej umowy (licencyjnej lub przenoszącej autorskie prawa majątkowe).

17. Co to znaczy, że prawo osobiste ulega erozji?

Oznacza przekształcania się prawa osobistego z chwilą śmierci autora w prawo kultu pamięci zmarłych (prawo osobiste traci jakby na wartości czy aktualności, ale nadal obowiązuje).

18. Wymień przynajmniej trzy aspekty osobistego prawa autorskiego

Autorskie prawa osobiste
Art. 16. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu,
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
W przypadku programów komputerowych prawa te ograniczają się tylko do pierwszych dwóch punktów.

19. Jakie dzieła nie podlegają ochronie z punktu widzenia zachowania ich integralności?

np. programy komputerowe.

Dzieła, które weszły do domeny publicznej oraz takie, których autor nie żyje, a wprowadzane zmiany są konieczne i istnieje domniemanie, że twórca nie miałby słusznych podstaw żeby się temu sprzeciwić

Programy komputerowe i utwory architektoniczne. Przykład Pałosza (już z egzaminu): jeśli ktoś zbuduje dom, gdy ma jedno dziecko, a potem urodzi mu się drugie i chce dom rozbudować, to architekt, który go projektował nie może zaprotestować (więc nie ma prawa do zachowania integralności utworu).

20. Rodzaje plagiatu

Plagiat - przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego dzieła poprzez rozpowszechnianie go pod własnym nazwiskiem (bez zmian lub nie). Należy stwierdzać go przy istnieniu winy umyślnej lub nieumyślnej oraz także przy jej braku po stronie naruszającego.
Plagiat może mieć charakter:
-jawny (przypisywanie sobie autorstwa całego cudzego dzieła lub jego części bez wnoszenia własnego wkładu),
-ukryty (przypisywanie sobie autorstwa wykorzystanych we własnym dziele elementów twórczych z cudzego utworu). - trudny do wykrycia

21. Prawo do cytatu. Ograniczenia i wymogi prawne.

prawo do cytatu - zgodnie z którym wolno bez zgody autora przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości, a także w celach dydaktycznych i naukowych wolno zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach, przy czym wówczas cytowanemu twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia (art.29).
Wymogi:
- przy zastosowaniu cytatu ZAWSZE trzeba podać twórcę oraz źródło konkretnego fragmentu,z którego on pochodzi.
- w cytacie nie należy wprowadzać ŻADNYCH zmian. Można pewne rzeczy, np. dopisać, ale nie powinno to sprawiać wrażenia, że autor dopisku i autor cytatu to ta sama osoba, dlatego wszelkie tego typu zmiany trzeba wyraźnie oddzielić od cytowanego fragmentu.

22. Czy w utworach muzycznych dopuszczalny jest cytat?

tak- cytat nie musi występować tylko w formie tekstowej. Wyróżnia się m.in. cytat plastyczny, cytat filmowy, cytat muzyczny, cytat graficzny. Wszystko przy zastosowaniu zasad wymienionych wyżej.

23. Jak należy rozumieć przysługujące autorowi prawo do zachowania integralności utworu?

Twórca może przeciwstawić sie działaniom naruszającym treść lub formę dzieła, którego jest autorem(tj zmiana części utworu, pominiecie części utworu, wprowadzenie uzupełnień a nawet obrazków niezgodnych z wizja autora do jego dzieła). Prawo to nie dotyczy tworzenia dzieł zaleznych, czyli np tworzenia jakiejś adaptacji filmowej,(na co jest wiele nieistotnych warunków). Co dość istotne prawo to jest niezbywalne, czyli autor może nie chcieć z niego korzystać, ale jak sie mu odwidzi to zawsze może to zrobić.

24. Co oznacza pojęcie „droit de suite”?

Prawo to umożliwia twórcy i jego spadkobiercom udział w korzyściach związanych z odsprzedawaniem oryginału utworu plastycznego lub rękopisów utworów literackich i muzycznych, pod warunkiem, że przejście własności nastąpiło w wyniku ,,zawodowej odsprzedaży” (za pośrednictwa profesjonalnego kupca (np. marszanda, organizatora aukcji). Praktyczną konsekwencją tego prawa może być podwyższenie cen dzieł sztuki objętych działaniem tego prawa. Zbywca kalkulując cenę uwzględniać, bowiem będzie konieczność wypłaty 5% ceny dla twórców lub jego spadkobierców.

25. Na czym polega tzw. dozwolony użytek osobisty?

1. Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba, że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym
2. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

26. Czy w przypadku programów komputerowych dopuszczalny jest dozwolony użytek osobisty lub publiczny?

Z zasad dozwolonego użytku są całkowicie wyłączone wszelkie programy komputerowe, co oznacza, że kopii programów nie wolno wypożyczać czy odstępować nawet znajomym, chyba, że licencja jego użycia na to wyraźnie zezwala.

27. Czy legalny posiadacz programu komputerowego może sporządzić jego kopię zapasową?

Prawo autorskie zezwala licencjobiorcy na sporządzenie kopii zapasowej oprogramowania, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego.

Uprawnienie nie będzie przysługiwać nabywcy programu, gdy ze względu na sposób jego utrwalenia, możliwość uszkodzenia jego egzemplarza nie istnieje (np. program jest dostępny poprzez sieć, bezpośrednio z serwera autora lub producenta). Wtedy zrobienie kopii zapasowej będzie naruszeniem prawa autorskiego.

Kopia zapasowa może być wykonywana na potrzeby archiwalne lub w celu zapewnienia bezpieczeństwa systemu komputerowego. Nie może jednak być, o ile nie zezwala na to licencja, używana równolegle z oprogramowaniem oryginalnym. (np. na komputerze stacjonarnym i przenośnym).

28. Jak długo trwa ochrona autorskich praw majątkowych?

autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:
1) Od śmierci twórcy, a do utworów wspótautorskich -- od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
2) W odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany -- od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
3) W odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca -- od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony -- od daty jego ustalenia;
4) W odniesieniu do utworu audiowizualnego -- od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.

Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego zaczyna się bieg terminów rozpowszechnienia utworów

29. Jak długo trwa ochrona autorskich praw osobistych?

To prawo jest niezbywalne i nigdy nie wygasa.

30. Czy po śmierci autora w uzasadnionych przypadkach można dokonać pewnych zmian w jego utworze? Jeśli tak, to w jakich przypadkach?

Można, jeśli zmiany te są spowodowane słuszną koniecznością i następca prawny wyraził zgodę na wprowadzanie zmian z myślą, że autor nie miałby słusznej podstawy by być przeciwko. Można również dokonywać zmian w ortografii i interpunkcji.

31. Czy wolno skserować cały utwór, np. podręcznik?

Dozwolone jest skserowanie całego utworu, tylko jeśli został on już rozpowszechniony i robimy to w zakresie własnego użytku osobistego. Podręcznik oczywiście do takich utworów należy i jego skserowanie jest dozwolone. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, niedozwolona jest np. taka sytuacja, kiedy punkt ksero trzyma już w zapasie skserowane podręczniki i odsprzedaje je studentom.

32. Zgodnie z ustawą, programy komputerowe są chronione tak, jak utwory literackie. Wymień zasadnicze różnice w ochronie programów komputerowych w porównaniu z innymi utworami chronionymi prawem autorskim.

- nie istnieje dozwolony użytek osobisty,
- nie mogą być poddawane dekompilacji¹(wyjątek: dekompilacja jest konieczna do zgrania z innym programem, o ile dotarcie do sposobu nie jest proste, lub jeśli producent zapewnia synchronizację swojego programu z posiadanymi programami.)
- gdy program stanowi integralną część urządzenia – zostaje opatentowany wraz z urządzeniem.
- można raz skopiować legalnie nabyty program komputerowy. Gdy program zostaje odsprzedany – kopia wraz z nim, lub zostaje zniszczona.

33. Modne ostatnio „ściąganie” plików w systemie P2P jest niedozwolone. Kto popełnia przestępstwo: ściągający, udostępniający swe nielegalne zasoby, czy obaj?
art.: Za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody.
Ściągający mogą się powoływać na działanie w ramach dozwolonego użytku osobistego.” -> źródło: J. Barta "Prawo autorskie i prawa pokrewne", str. 168

34. Czy wolno sporządzić tzw. tymczasową kopię na twardym dysku programu komputerowego, do którego nie mamy prawa?
nie, nie wolno nam. Programy komputerowe są wyłączone z dozwolonego użytku osobistego.

35. Jakie cechy musi spełnić wygenerowany dźwięk, aby stał się utworem w rozumieniu prawa autorskiego? Czy w pewnych przypadkach możliwa jest ochrona dźwięku z jednego z tzw. praw pokrewnych? Jakiego?

Wikipedia: „Utwór jest to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.”

W ramach tej definicji uważam, że wygenerowany dźwięk musi być twórczy, czyli stworzony indywidualnie, nikt przed nami go nie wygenerował, nie nagrał, nie „opatentował” przed nami w dowolny sposób zarejestrowany, nie ważne czy będzie służył do audycji w radio, jako podkład do prezentacji, itd.

Prawa pokrewne chronią głównie interesy podmiotów, dzięki którym utwory są rozpowszechniane, np. wykonawców utworów, producentów fonogramów. Źródłem praw pokrewnych nie jest twórczość autorska w rozumieniu prawa autorskiego.

36. Czy zapis dźwięków przyrody może być chroniony prawem autorskim?

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Wygląda, więc na to, że przyznanie ochrony prawem autorskim w tym przypadku jest kwestią subiektywną. Należy ocenić, czy badany zapis 'miał charakter twórczy i indywidualny', oraz czy nie jest po prostu czymś 'znanym powszechnie' - czyli pewnie nie można zastrzec sobie prawa autorskiego do nagrania szumu lasu, ale ten sam szum z nałożonymi nań odgłosami godowymi waleni jest już twórczy i będzie chroniony.

37. Czy w świetle polskiego prawa dźwięk niedający się zapisać w formie graficznej (poprzez zapis nutowy) może być znakiem towarowym? Jak to jest uregulowane w USA?

dźwięk nie dający się zapisać w formie graficznej, może być znakiem towarowym, ale tylko wtedy, gdy można go zarejestrować na jakimś nośniku, ale nie koniecznie musi on być słyszalny, np. dźwięk jaki wydają delfiny nie jest słyszalny dla ludzkiego ucha, ale są specjalne aparatury, które pozwalają na jego zarejestrowanie, tak więc już można taki dźwięk opatentować.
W USA natomiast żeby dopuścić taki znak towarowy MUSI on mieć możliwość zapisu graficznego.

38. Czy utwór sprzeczny z prawem może podlegać ochronie prawnoautorskiej?

Tak, może podlegac ochronie prawnoautorskiej, wynika to z USTAWY
z dnia 4 lutego 1994 r, o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.
~Prawo autorskie chroni utwory sprzeczne z obowiązującym prawem~

39. Jakie warunki musi spełnić wynalazek, aby mógł uzyskać tzw. zdolność patentową?

1. Nowość (w znaczeniu światowym)
   Wynalazek jest uważany za nowy, jeżeli przed datą jego pierwszego zgłoszenia w urzędzie patentowym (bądź wystawienia na uznanej wystawie) informacje o nim nie były nigdzie potencjalnie dostępne dla każdego.

2. Istnienie "poziomu wynalazczego” (nieoczywistość)

Oznacza, że wynalazek nie wynika w sposób oczywisty z aktualnego stanu wiedzy. Na przykład:

-stanowi element zaskoczenia dla znawcy,
-jest rozwiązaniem problemu dotąd bezskutecznie podejmowanego,
-zaspokaja nową (nieuświadomioną) potrzebę społeczną,
-umożliwia zwiększenie efektywności,
-umożliwia osiągnięcie szczególnego, nieoczekiwanego efektu, etc.

1. Istnienie zastosowania przemysłowego
   Oznacza, że wytwór lub sposób będący wynalazkiem może być faktycznie uzyskany lub technicznie realizowany w sposób powtarzalny. Wynalazek nie musi być przy tym wcale efektywny czy użyteczny.
   
   Procedurze patentowej nie podlegają: teorie, odkrycia naukowe, teorie matematyczne, wytwory o charakterze estetycznym.

40. Jak długo trwa ochrona z prawa patentowego? Czy w pewnych przypadkach może być skrócona?
Ochrona z prawa patentowego trwa zwykle 20 lat OD MOMENTU ZGŁOSZENIA WYNALAZKU DO UP, wyjątkiem są LEKI (-25 lat z uwagi na długi okres ich testowania dodatkowe prawo ochronne). Po upływie terminu ochrony z patentu, przedmiot przechodzi do domeny publicznej.

Ochrona z patentu może zostać skrócona jeśli patent wygaśnie przedwcześnie, wskutek:
• upływu okresu, na który został udzielony,
• zrzeczenia się patentu przez uprawnionego przed UP, za zgodą osób, którym służą prawa na patencie,
• nieuiszczenia w przewidzianym terminie opłaty okresowej,
• trwałej utraty możliwości korzystania z wynalazku, z powodu braku potrzebnego do tego mikroorganizmu, który stał się niedostępny i nie może być odtworzony na podstawie opisu.

41. Wymień trzy podstawowe funkcje znaku towarowego.

1. Funkcja odróżniająca (odróżnia towar jednego przedsiębiorstwa od towaru innego przedsiębiorstwa),
2. Funkcja gwarancyjna (dotyczy jakości produktu),
3. Funkcja reklamowa (szczególnie istotna dla firm wchodzących na rynek).

42. Wymień podstawowe cechy, jakie musi spełniać znak towarowy, aby mógł być zarejestrowany?
- zmysłowa postrzegalność wyrażona graficznie,
- jednolitość oznaczenia (da się ją rozpoznać jednym aktem poznawczym),
- znak towarowy może być dwuwymiarowy jak i przestrzenny, (np. zarówno etykieta i butelka Coca-coli są jej znakiem towarowym - taki przykład z wykładu),
- nie można rejestrować go w złej mierze,
- nie może mieć mylącego charakteru,
- nie może zawierać symboli narodowych, religijnych

43. Jak długo trwa ochrona znaku towarowego?

10 lat, z możliwością przedłużenia ochrony.

44. Czy podobieństwo fonetyczne znaku towarowego mimo różnicy w zapisie graficznym może być przesłanką odmowy rejestracji?

- jeśli występuje fonetyczne podobieństwo znaku towarowego do nazwy geograficznej, to można taki znak zarejestrować tylko wtedy, kiedy ochrona tego znaku nie utrudni korzystania z nazwy geograficznej(która również jest chroniona).
-jeśli znak jest fonetycznie podobny do znaku zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji, to może on wprowadzić część odbiorców w błąd, zwłaszcza poprzez skojarzenie z tą nazwą, w szczególności renomowaną.

Przykładowo: nazwa "Koka - kola" nie zostałaby zarejestrowana, bo wywołuje skojarzenie z marką Coca - Cola, która jest marką renomowaną. W dodatku, jeśli rzeczona "Koka - kola" byłaby niesmaczna, szkodliwa, itp, to podobieństwo nazwy do "Coca - Coli" było by szkodliwe dla marki "Coca - cola" a przynosiłoby nienależne korzyści firmie produkującej "Koka-kolę". W takim przypadku stanowiłoby to powód dla odmówienia rejestracji.

45. Co to jest „wynalazek tajny” i kto decyduje o jego utajnieniu?

Wynalazek Doty. obronności lub bezpieczeństwa Państwa. W szczególności rodzaje broni lub sprzętu wojskowego oraz sposoby walki, środki techniczne stosowane przez służby państwowe uprawnione do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, a także nowe rodzaje wyposażenia i sprzętu oraz sposoby ich wykorzystywania przez te służby.
Wynalazek tajny stanowi tajemnicę państwową.
O tajności wynalazku decydują: Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych lub Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

46. Co to jest „patent europejski”, jakie są warunki jego uzyskania, korzyści i koszty?

Patent europejski umożliwia uzyskanie ochrony patentowej w różnych krajach w drodze jednego postępowania i na podstawie jednolitych przepisów prawa materialnego (Konwencja o patencie europejskim). Oprócz Polski - stronami konwencji są pozostałe kraje Unii Eropejskiej oraz Szwajcaria, Liechtenstein, Chorwacja, Islandia, Monako, Norwegia, Turcja. Dodatkowo - na wniosek zgłaszającego - zakres terytorialny patentu europejskiego może być rozszerzony na terytorium: Albanii, Bośni i Hercegowiny, Macedonii i Serbii. Ogólnie składamy wniosek o patent i wybieramy sobie w których z wyżej wymienionych krajów chcemy go mieć.

Koszty:
Wysokość opłat urzędowych jest zależna od wielu czynników. Spośród nich, jako najważniejsze należy wskazać: liczbę wyznaczonych w zgłoszeniu państw, liczbę stron dokumentacji zgłoszeniowej, fakt dokonania zgłoszenia on-line, przewidywany okres utrzymywania ochrony patentowej. Przeciętne koszty urzędowe w odniesieniu do uzyskania i utrzymywania patentu europejskiego udzielonego z wyznaczeniem ośmiu krajów, przy założeniu realnego czasu ochrony dziesięciu lat i standardowej objętości opisu patentowego (do trzydziestu pięciu stron) wynoszą ok. 12 tys. euro. Wyliczenie to nie obejmuje kosztów tłumaczeń opisów patentowych na języki urzędowe wyznaczonych państw.

1. Opłata za zgłoszenie

2. Opłata za przeprowadzenie poszukiwań
3. Opłata za szesnaste i każde następne zastrzeżenie patentowe
4. Opłata za wyznaczenie każdego państwa członkowskiego
* Opłaty za wyznaczenie wszystkich krajów członkowskich

5. Opłata za przeprowadzenie badań
6. Opłata za udzielenie patentu, włączając opłatę za wydrukowanie opisu patentowego w przypadku, gdy dokumentacja, która ma zostać wydrukowana
Możliwe jest też unijne dofinansowanie

Wymogi:
Zgłoszenia patentowego dokonać może każda osoba fizyczna, prawna lub
jednostka organizacyjna posiadająca status równoznaczny z osobowością
prawną bez względu na narodowość miejsce zamieszkania czy siedzibę
przedsiębiorstwa. W zgłoszeniu należy wskazać twórcę wynalazku.

Oficjalnymi językami wskazanymi przez Konwencję w których można składać podania są :
- angielski
- francuski
- niemiecki
Nie można uzyskać patentu na coś o w danym wybranym przez nas kraju już go ma - sprawdzenie to jest jednym z etapów weryfikacji wniosku i kosztuje dużo kasy :p

Korzyści:
Chyba oczywiste - mamy patenty w wybranych przez nas krajach dzięki jednej procedurze i na podstawie jednolitych przepisów prawa materialnego zawartych w Konwencji o udzielaniu patentów europejskich (Konwencji o patencie europejskim).

47. Co oznacza i jakie ma znaczenie prawne tzw. wynalazek niemożliwy?

Wynalazek niemożliwy to, według mnie, wynalazek, który zgodnie z obecnym stanem wiedzy fizyczno-technicznej nie jest możliwy do wykonania i zrealizowania, np. perpetuum mobile. W Polsce obowiązuje prawo, że nie można opatentować/zarejestrować wynalazków niemożliwych, ale odchodzi się od tego, ponieważ, przykładowo, kiedyś uważano, że maszyna parowa jest czymś niemożliwym, co oczywiście później okazało się błędem.

48. Co to jest tzw. licencja przymusowa i w jakich warunkach można jej żądać?

W praktyce wykorzystywanej niezmiernie rzadko
licencja przymusowa, udzielenie przez Urząd Patentowy zezwolenia na stosowanie wynalazku przez podmiot gosp., jeżeli jest to konieczne do usunięcia stanu zagrożenia państwa, a właściciel patentu nie godzi się na udzielenie licencji dobrowolnej.

49. Czy wynalazki, odkrycia naukowe, wzory matematyczne podlegają ochronie patentowej lub prawnoautorskiej?

-Odkrycia naukowe i wzory matematyczne nie są wynalazkami więc nie podlegają ochronie patentowej, nie chroni ich również ochrona prawno-autorska, należą do domeny publicznej.
-Wynalazki podlegają ochronie patentowej.

50. Wymień kilka rodzajów licencji

• Pełna - zezwolenie uprawnionego do korzystania z prawa przez licencjobiorcę w tym samym zakresie, co uprawniony i jego posiadacz.
• Wyłączna - zezwolenie uprawnionego do wyłącznego korzystania z prawa na określonym terytorium lub polu eksploatacji prawa.
• Mocna - szczególny przypadek licencji będącej zarazem pełną i wyłączną, na mocy której licencjodawca zobowiązuje się dodatkowo do niekorzystania z utworu.
• Niewyłączna - zezwolenie uprawnionego wielokrotne, niewyłączne dla jednego podmiotu dopuszczające wzajemną konkurencję biorców.
• Otwarta - oświadczenie uprawnionego o gotowości udzielenia licencji, zezwolenia na korzystanie z jego prawa.
• Wzajemna - zezwolenie uprawnionego z patentu wcześniejszego na korzystanie z wynalazku późniejszego wchodzącego w zakres ochrony patentu wcześniejszego (patentu zależnego), któremu towarzyszy podobne zezwolenie uprawnionego z patentu późniejszego (właściciela patentu zależnego) na rzecz uprawnionego z patentu wcześniejszego.

51. Co oznacza termin „licencja otwarta”, kiedy i na jakich warunkach jest stosowana?

Licencja otwarta jest rodzajem licencji , która bezpośrednio zezwala na kopiowanie oraz modyfikowanie utworu przez wszystkich, bez ograniczeń do poszczególnych osób (prawnych lub fizycznych), przy zachowaniu szczegółowych warunków wymaganych przez tę konkretną licencję. Licencja taka jest pełna (licencjobiorca ma takie prawa w korzystaniu z wynalazku jak licencjodawca) i niewyłączna (może być wielu licencjobiorców).

52. Czy obywatel państwa niebędącego sygnatariuszem konwencji monachijskiej może ubiegać się o patent europejski?

Tak

53. W jaki sposób można zbyć swoje prawa patentowe?

Prawo patentowe można zbyć zarówno przed zgłoszeniem wynalazku do Urzędu Patentowego jak i po.

1. Jeśli wynalazek jeszcze nie został zgłoszony do UP to należy stworzyć stosowną umowę, która zawierać będzie: nazwę podmiotu zbywającego i nabywającego prawo do patentu, dokładny opis wynalazku, jego nazwę, oświadczenie zbywcy o przeniesieniu przysługującego mu prawa oraz oświadczenie nabywcy o przyjęciu tego prawa i podpis zbywającego i nabywcy.

2. Natomiast, jeśli wynalazek został już zarejestrowany, umowa powinna zawierać: datę i numer zgłoszenia wynalazku, określenie wysokości zapłaty za przeniesione prawo oraz datę przejścia prawa.
3. Przeniesienie praw do patentu w drodze umowy darowizny: Darczyńca składa oświadczenie w formie aktu notarialnego, i nie otrzymuje ze strony obdarowanego żadnych korzyści z tego tytułu. Jest to niebezpieczna dla obdarowanego forma umowy, gdyż w każdej chwili darczyńca może odwołać swoją darowiznę przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.
4. Umowa zamiany: Każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy. Obowiązki stron przy tej umowie są bardzo podobne do obowiązków obowiązujących przy umowie sprzedaży.

5. Na drodze dziedziczenia 6. Poprzez odsprzedanie lub udzielenie licencji.

54. Czy można zbyć wynalazek przed jego formalnym opatentowaniem?

Tak

55. Na czym polegają tzw. poszukiwania prowadzone przez Urząd Patentowy?

Jeżeli złożona dokumentacja jest kompletna(wniosek o udzielenie patentu) , Urząd Patentowy przystępuje do poszukiwań, czyli sprawdzenia czy już taki wynalazek nie został opatentowany. Sposób prowadzenia poszukiwań jest dostosowywany do specyfiki wynalazku. Przeszukuje się przede wszystkim komputerowe bazy danych dostępne w Internecie oraz wewnętrzne bazy danych i literaturę patentową. W razie potrzeby uwzględnia się także literaturę techniczną znajdującą się w bibliotece. Po zakończeniu poszukiwań UP pisze sprawozdanie o stanie techniki, które powinno obejmować między innymi literaturę, z której skorzystano.

56. Na czym polega tzw. dozwolone korzystanie z wynalazku?

To korzystanie w sp. Niezarobkowy i niezawodowy, nie przynosi korzyści materialnych lub w celach naukowych.

57. Jakie są konsekwencje naruszenia patentu?

Uprawniony z patentu, którego patent został naruszony, może żądać zaniechania naruszania i usunięcia jego skutków oraz wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści a także naprawienia szkody. A także na żądanie uprawnionego do ogłoszenia w prasie stosownego oświadczenia, a także, gdy naruszenie jest zawinione, do zapłaty odpowiedniej kwoty pieniężnej na rzecz jednaj z organizacji na cele popierania własności przemysłowej.

Roszczenia z tytułu naruszenia patentu ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat.

Kto nie będąc uprawnionym do uzyskania patentu zgłasza cudzy wynalazek, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2.
Tej samej karze podlega osoba która ujawnia informację o cudzym wynalazku, lub w inny sposób uniemożliwia uzyskanie patentu. Jeżeli sprawca czynu działa nieumyślnie, będąc zobowiązanym do zachowania tajemnicy uzyskanej informacji, podlega grzywnie.
Ściganie sprawców przestępstw w/w następuje na wniosek pokrzywdzonego.

58. W jakich przypadkach następuje wygaśnięcie patentu?

- upływ okresu, na który został udzielony
- zrzeczenie się patentu przez uprawnionego przed UP za zgodą osób, którym służą prawa na patencie
- nieuiszczenie w przewidzianym terminie opłaty okresowej ALBO
- trwałej utraty możliwości korzystania z wynalazku, z wyjątkiem przypadku niekorzystania z powodu braku potrzebnego do tego materiału biologicznego, który stał się niedostępny i nie może być odtworzony na podstawie opisu

59. Wymień kilka przypadków, w których urząd patentowy odmówi rejestracji patentu

wynalazek musi spełniac warunki:
- nowosc (w znaczeniu swiatowym)
- poziom wynalazczy
- nadawanie sie do zastosowania przemysłowego (w tym rolniczego)
jeśli nie będą spełnione te warunki dostaniemy odmowę rejestracji patentu

PONADTO nie mozna opatentowac:
- teorii, odkryc naukowych itp --> naleza do domeny publicznej
- wyroby o charakterze estetycznym (traktowane z prawa autorskiego lub jako wzor przemyslowy jesli znajdziemy zastosowanie przemyslowe)
- wynalazku uznanego przez urzad jako wynalazek niemozliwy
- programów komputerowych
- wynalazków sprzecznych z dobrem publicznym (jeli jest to wazne dla obronosci/ochrony panstwa urzad patentowy wysyla projekt do odpowiedniego ministerstwa. pasntwo placi nam za ten wynalazek odrazu lub w ratach do 5 lat i sluch o wynalazku ginie)

60. Jak długo trwa ochrona wzoru użytkowego?

Trwa 10 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym.

61. Jak długo trwa ochrona wzoru przemysłowego?
25 lat od momentu zgłoszenia do Urzędu Patentowego, przy czym na każde 5 lat należy uiszczać opłaty przedłużające, inaczej ochrona wygasa. Za pierwsze 5 lat opłata wynosi 400zł,

za lata 6-10 1tys.zł, 11-15 2tys.zł, 16-20 3tys.zł, 21-25 4tys.zł.

62. Czy jest możliwa kumulatywna (połączona, wspólna) ochrona z prawa autorskiego i z ochrony wzoru przemysłowego?

Tak. Wzór użytkowy może również stanowić utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W takiej sytuacji mamy do czynienia z kumulatywną ochroną wzoru – jako wzoru przemysłowego i dzieła.

63. Jakie cechy musi spełnić wzór użytkowy, aby mógł być chroniony?

Wzór użytkowy - nie musi mieć poziomu wynalazczego, poza tym musi być rozwiązaniem nowym i użytecznym, czyli pozwalającym na osiągnięcie celu o praktycznym znaczeniu przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów. Za wzór użytkowy, podobnie jak w przypadku wynalazku, nie uważa się m.in. odkryć naukowych, wytworów o charakterze jedynie estetycznym, gier.

Ochrona: Zgłoszenia wzoru użytkowego należy dokonać w Urzędzie Patentowym RP. Powinno ono zawierać podanie określające przedmiot zgłoszenia i wniosek o udzielenie prawa ochronnego. Zgłoszenie wzoru użytkowego musi zawierać podanie zawierające m.in. oznaczenie zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia oraz  wniosek o udzielenie prawa ochronnego. Zgłoszenie powinno także obejmować opis wzoru użytkowego ujawniający jego istotę, zastrzeżenie lub zastrzeżenia ochronne, skrót opisu i co bardzo ważne rysunek lub rysunki. Koszty zgłoszenia są takie same jak w przypadku patentu. Ze względu na pewne podobieństwa wynalazku i wzoru użytkowego, można dokonać konwersji zgłoszenia patentowego na zgłoszenie wzoru użytkowego, jednak nigdy na odwrót.

64. Dlaczego wzór użytkowy nazywamy czasem „małym wynalazkiem”? Jaka jest różnica miedzy nim a wynalazkiem?

Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy i zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, przy czym użyteczność takiego rozwiązania wyraża się możliwością osiągnięcia celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobu o cechach wzoru użytkowego.

W odróżnieniu od wynalazku, od wzoru użytkowego wymaga się jedynie, aby w dacie pierwszeństwa był nowy i cechował się charakterem technicznym.

65. Podaj cechy charakterystyczne wzoru przemysłowego, umożliwiające jego rejestrację

Wzorem przemysłowym jest nowa i oryginalna, nadająca się do wielokrotnego odtwarzania, postać wytworu, przejawiająca się w szczególności w jego kształcie, właściwościach powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie.
Wzór przemysłowy uważa się za oryginalny, jeżeli różni się w sposób wyraźny od wzorów znanych i jego cechy nie są wyłącznie kombinacją cech znanych wzorów.

66. Co oznacza – w przypadku wzoru przemysłowego – jego „indywidualny charakter”?

Indywidualny charakter wzorowi przemysłowemu nadają w szczególności cechy linii, konturów, kształtów, kolorystyka, struktura lub materiał wytworu przez jego ornamentację.

67. Wymień kilka przypadków, w których wzór przemysłowy nie otrzyma ochrony prawnej.

a) udzielenie ochrony byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
[np. do popełniania przestępstw, stwarzające stan zagrożenia bezpieczeństwa publicznego, naruszenie powszechnie przyjętych zasad moralności, uczuć patriotycznych lub religijnych]

b) gdy wzór zawiera oznaczenia, które nie mogą być przedmiotem praw wyłącznych
[np.: gdy zawierają nazwę lub skrót Rzeczpospolitej Polskiej bądź jej symbole(hymn, godło, barwy), herby polskich miast, województw itp.]

68. „Niedozwolone naśladownictwo ocenia się według podobieństw, a nie różnic”. Co to znaczy?

Oznacza to, że występowanie pewnych różnic nie wyklucza wcale naśladownictwa, gdyż często pewne drobne różnice są wprowadzane specjalnie w celu zamaskowania naśladownictwa. Ocena podobieństwa powinna koncentrować się na dominujących elementach porównywanych dóbr. Chodzi, bowiem o ogólny efekt, a zatem o istotne cechy wynalazku.

69. Czy w przypadku wzoru przemysłowego możliwy jest dozwolony użytek osobisty?

Wyłączność płynąca z prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nie obejmuje korzystania z wzoru dla własnego, prywatnego użytku lub niezwiązanego z działalnością gospodarcza.

70. Wymień rodzaje oznaczeń geograficznych

Ustawa rozróżnia 2 rodzaje oznaczeń geograficznych:
* nazwy regionalne - oznaczenia, które służą wskazaniu towarów pochodzących z określonego terenu oraz posiadających szczególne właściwości charakterystyczne tylko dla tego regionu (np. "oscypek").
* oznaczenie pochodzenia - odnoszą się do towarów, które swoje szczególne cechy nabyły dzięki swemu pochodzeniu geograficznemu.

71. Co to znaczy, że oznaczenie podlega degeneracji? Jaki rodzaj oznaczenia nigdy nie podlega degeneracji?

DEGENERACJA - polega na przekształceniu się chronionego oznaczenia, wskazującego na źródło pochodzenia danego towaru, w nazwę opisującą pewien rodzaj czy gatunek produktów. Zdegenerowane oznaczenie wskazuje wyłącznie na rodzaj towaru, a nie na jego pochodzenie geograficzne. (Klasycznym przykładem nazwy rodzajowej jest „kiełbasa krakowska” wskazująca na rodzaj wyrobu wędliniarskiego, a nie miejsce jego produkcji. Nikt chyba nie ma krzty wątpliwości, iż „kiełbasa krakowska” zapełniająca półki supermarketów w Berlinie, Frankfurcie, czy Brukseli, nie pochodzi, niestety, z Krakowa…)

Degeneracji nie podlegają oznaczenie geograficzne, które przekształciły się w nazwy rodzajowe towaru lub usługi.

72. Kto decyduje o przyznaniu ochrony nazwie regionalnej?

Komisja Europejska

73. Jak długo trwa ochrona unijna nazwy regionalnej i jaki jest jej zasięg terytorialny?

Jest bezterminowa, musiałby zaniknąć przedmiot i podmiot ochrony, zasięg to cała Europa.

---

1. Informatyka: Kodowanie danych↩