Definicja Bezpieczeństwa: (subiektywne- nasze własne poczucie i obiektywne)

Ryzyko- prawdopodobieństwo, że coś się wydarzy.

Rodzaje bezpieczeństwa: Podmiotowe, przedmiotowe, przestrzenne, Sposobu organizowania się, czasowe.

Piramida potrzeb Maslowa

1. potrzeby fizjologiczne

2. potrzeby bezpieczeństwa

3. potrzeby miłości i przynależności

4. potrzeby Szacunku i uznania

5. potrzeby samorealizacji

Bezpieczeństwo Państwa

Stan w którym nie są zagrożone byt, suwerenność, przetrwanie państwa oraz istnieją warunki do realizacji interesów narodowych i osiągania celów strategicznych Rzeczypospolitej Polskiej. Jest Ono „ukierunkowane na przetrwanie państwa i narodu, tym elementom podporządkowane są inne dziedziny tj, biologiczne przeżycie ludności, poziom rozwoju społeczno- gospodarczego prawa i swobody obywatelskie, styl i jakość życia przyjazne środowisko.

Bezpieczeństwo lokalne-regionalne- wewnętrzne – zewnętrzne międzynarodowe

Bezpieczeństwo człowieka- stan w którym członkowie danej wspólnoty nie odczuwają zagrożenia czy lęku związanego z polityką innych państw. (Bezpieczeństwo zewnętrzne) lub też wynikającego z działań władz państw ( lub ich zaniechania) którym podlegają ( bezpieczeństwo wewnętrzne).

Akty prawne: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Ustawa o samorządzie gminnym, powiatowym o samorządzie województwa, o działach administracji państwowej

Bezpieczeństwo zewnętrzne: suwerenność, niepodległość, nienaruszalność terytorialna

Bezpieczeństwo wewnętrzne: publiczne, społeczne, ład konstytucyjno prawny, ochrona ludności i majątku narodowego przed zagrożeniami i skutkami klęsk żywiołowych, jakość życia

Definicja bezpieczeństwo społeczne:

- ogół środków i realizacji interesów społeczeństwa i państwa w sferze społecznej i socjalnej

- rozwój socjalnej struktury i stosunków w społeczeństwie systemów zapewniania życia i socjalizacji ludzi

- bezpieczeństwo obywateli spokój społeczny czy praworządność

- stan społeczeństwa zapewniający nie tylko trwanie i przetrwanie narodu lecz również jego rozwój.

Bezpieczeństwo społeczne zależy od:

• Państwa- pomoc społecznego

• Rynku – praca zarobkowa

• Rodziny

Wartości i cele narodowe: siła moralna i materialna państwa, wysoka pozycja międzynarodowa, byt, dobrobyt, rozwój stabilność gospodarcza, zachowanie tożsamości narodowej.

Dziedziny działalności państwa: Dyplomatyczna, Edukacyjna, Gospodarcza, Naukowa, Ekologiczna, kulturowa, Społeczna, inne

Edukacja- kultura bezpieczeństwa

• wynik indywidualnych i grupowych wartości, podstaw, postrzegania, nawyków, kompetencji i wzorów zachowań

• wynik stylu i jakości zarządzania bezpieczeństwem w każdej organizacji.

Elementy kultury bezpieczeństwa:

• wiedza - rozumienie natury zagrożenia ryzyka ich wystąpienia

• sprawność – podstawy w trakcie rozumienia różnego rodzaju czynności

• postawy- działania w odniesieniu do wymagań bezpieczeństwa

• zachowania- uwzględnienie zagrożeń i ryzyka w bieżącej działalności oraz potrzeba świadczeń na rzecz poprawy bezpieczeństwa i właściwego zachowania się w sytuacjach kryzysowych

• przyzwyczajenia- zmiana zapatrywania z filozofii rozumowania „ może zdarzyć się innym” na filozofię „Może zdarzyć się mnie”

• Motywacja- wykształcenie chęci do bezpiecznego postępowania, rozumienia konieczności pro bezpiecznych zachowań

• orientacja- znajomość funkcjonowania administracji, instytucji i organizacji odpowiedzialność za bezpieczeństwo

2/14 POLITYKA SPOŁECZNA I SOCJALNA W ZAKRESIE BEZPIECEŃSTWA

NADRZĘDNY CEL DZIAŁANIA PAŃSTWA- UTRZYMANIE ZDOLNOIŚCI DO REAGOWANIA – ODPOWIEDNIEGO DO ZAISTNIAŁEJ SYTUACJI – W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO ORAZ BEZPIECEŃSTWA POWSZECHNEGO, ZWIAZANYCH Z OCHRONĄ PORZĄDKU PRAWNEGO, ŻYCIA I ZDROWIA OBYWATELI ORAZ MAJĄTKU NARODOWEGO PRZED BEZPRAWNYMI DZIAŁANIAMI ORAZ SKUTKAMI KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH, KATASTROF NATURALNYCH I AWARII TECHNICZNYCH.

Funkcje Państwa:

• wewnętrzna

• gospodarczo organizatorska

• socjalna

• kulturalno-wychowawcza

• zewnętrzna

Polityka Społeczna:

• oznacza politykę rządów dotyczącą działania mającego bezpośrednio wpływ na dobrobyt obywateli przez dostarczanie im usług lub dochodu

• jako nauka teoretyczna zajmuje się formułowaniem i weryfikowaniem twierdzeń dotyczących związków między celową działalnością grup społecznych oraz ciał publicznych a zmianami struktury społecznej

• jako nauka praktyczna docieka jak w oparciu o te twierdzenia uzyskać zamierzone zmiany społeczne zgodne z dobrem człowieka.

W 2000 roku odbył się szczyt Lizboński, gdzie określono cele polityki społecznej dla Unii Europejskiej.

Istota:

1. wzrost znaczenia samorządów lokalnych i sektora obywatelskiego

2. dowartościowanie wolontariatu

3. wzrost roli edukacji

4. wzrost roli rodziny i więzi społecznych

Modele polityki społecznej

1. model liberalny- potrzeby społeczne realizowane są w ramach rynku prywatnego i w rodzinie, polityka społeczna to działania selektywne, świadczenia są z reguły selektywne

2. model redystrybucyjny- odpowiedzialność za niebezpieczeństwo socjalne jednostki ponosi społeczeństwo, polityka społeczna dokonuje redystrybucji dochodów, świadczenia z reguły powszechne

3. model motywacyjny- programy socjalne nie powinny zakłócać procesów gospodarki rynkowej, polityka społeczna wykorzystuje m.in. lokalny potencjał społeczny, świadczenia z reguły zależą od statusu jednostki na rynku pracy

Cele polityki społecznej

1. wyrównywanie warunków życia i pracy obywateli

2. równy dostęp do korzystania z praw obywatelskich

3. walka z nierównościami społecznymi

4. kształtowanie stosunków społecznych

Obszary polityki społecznej

1. ubóstwo

2. bezrobocie

3. problemy rodzinne

4. bezdomność

5. niepełnosprawność

6. uzależnienia patologiczne itp.

Polityka socjalna a społeczna

----------------------	Polityka socjalna	Poliytyka społeczna
Przedmiot	Materialne warunki bytu, dochody pieniężne, poziomu życia, komsumpcja towarów i usług	Społeczeństwo, stosunki społeczne, organizacja życai społecznego jakość życia
cele	poprawa materialna warunków bytu (szczególnie najbiedniejszych) zwrost komsumpcji , pokój socjalny,	Postpo społeczny, równowaga porządek społeczny dobro wspólne moc narodu harmonia między celami osobistymi a społecznymi
Sposób działania:	Ratowanie, interwencja odnowa	instytucjonalizacja

Pomoc społeczna- instytucja polityki społecznej państwa, mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Świadczenia społeczne:

Wszelkie środki pieniężne, dobra materialne i usługi które służą zaspokojeniu potrzeb jednostek i rodzin uzyskiwane bez ekwiwalentnie czyli nie będące bezpośrednim wynagrodzeniem za pracę, finansowane ze środków publicznych, gromadzenia i wydatkowanie środków na ten cel odbywa się z udziałem instytucji państwa lub pod ich nadzorem.

Usługi społeczne- wszystkie działania i administracje, które zajmują się społecznymi potrzebami obywateli, czyli transfery pieniężne, usługi opieki zdrowotnej, edukacja, osobiste usługi społeczne, usługi opiekuńcze, usługi mieszkaniowe, usługi zatrudnieniowe i wyspecjalizowane usługi dla różnych grup docelowych (dzieci nadużywający substancji psychoaktywnych, ludzie z problemami psychospołecznymi etc)

Zabezpieczenie społeczne: Ubezpieczenie społeczne, Świadczenia zaopatrzeniowe, Świadczenia opiekuńcze

Cechy usług społecznych

• zaspokojenie potrzeb poprzez dobra materialne

• zapewnienie stabilnego funkcjonowania zbiorowości społecznych

• źródło: instytucje publiczne i prywatne (organizacje pozarządowe)

• mogą być bez ekwiwalentne, odpłatne lub nieodpłatne.

Literatura: Ustawa o pomocy społecznej

Świadczenia pieniężne: zasiłek stały, okresowy, celowy i specjalny zasiłek celowy, zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, pomoc dla rodzin zastpczych,

Świadczenie niepieniężne: praca socjalna, składki na ubezpieczenie, pomoc rzeczowa itp.

Główne problemy polityki społecznej

Polityka społeczna- narzędzie kształtowania ładu społecznego, łagodzi skutki intensywnych przemian ekonomicznych

3/14

Podział władzy w Polsce:

Władza Ustawodawcza-Sejm i Senat

Władza Wykonawcza- Prezydent i Rada Ministrów

Władza Sądownicza- Sądy: Sąd Najwyższy, Sądy powszechne, administracyjne wojskowe. Trybunały: Trybunał Konstytucyjny Trybunał Stanu.

Podział aktów prawnych w zakresie bezpieczeństwa:

1. Ustawy określające ustrój państwa podział władzy, uprawnienia i zadania

2. Ustawy ukierunkowane na przeciwdziałanie zagrożeniom( ustawy kompetencyjne dotyczące organów władzy i administracji w zakresie bezpieczeństwa, Akty prawne regulujące problematykę przeciwdziałania poszczególnym rodzajom zagrożeń, ochrona przeciwpożarowa, przeciwpowodziowa)

3. Akty wykonawcze obejmujące wytyczne, dyrektywy rządowe oraz plany działania

AKTY PRAWNE:

1. Konstytucja RP Art. 5. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Art 31 Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

1. Ustawa z dnia 4.09.1997r. o działach administracji rządowej

2. Ustawa z dnia 23.01.2009 o wojewodzie i administracji rządowej w województwie Art 22, Art 40 ust 1.

3. Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5.06.1998r. Art 14 ust 1

4. Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5.06.1998r Art 4 ust 1

5. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 08.03.1990r. Art 7 ust 1

6. Ustawa z dnia 24.04.2003r o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Art 4.

7. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004 art 3.

Podział władzy

Administracja publiczna: Samorządowa i Rządowa

Zarządzanie a koordynacja:

Zarządzanie: planowanie, organizowanie, angażowanie, kierowanie, kontrolowanie

(Kraj, Województwo, Powiat, Gmina)

Koordynacja: Poziom krajowy – rządowy, Poziom lokalny- samorządowy

Obszary bezpieczeństwa, obszar ustawodawczy

Obszar rządowy: Rada ministrów, ministrowie, wojewodowie, policja, państwowa sytraż pożarmna, prokuratury	Obszar prezydenci: Prezydent RP, RBN, BBN
Obszar samorządowy: Rady samorządowe, Wójtowie burmistrzowie, prezydenci miast, komórki i centra ZK, Straże gminne	Obszary komercji: Firmy ochrony, detektywistyczne, wywiadowcze, firmy ubezpieczeniowe
Obszar obywatelski: Miejsca zamieszkania, miejsce pracy, więzi sąsiedzkie, więzi rodzinne	Obszar sądowniczy: Sądy

10.10.2010r

ZADANIA GMIN,POWIATÓW, WOJEWÓDZTW- UZUPEŁNIĆ

FORMACJE WYKONAWCZE DZIAŁAJĄCE W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA:

wyspecjalizowane organy państwowe podległe MSWiA: Policja, Straż Graniczna, Biuro ochrony Rządu, Państwowa Straż Pożarna

• wyspecjalizowane organy państwowe podległe prezesowi Rady Ministrów: ABW, CBA, Agencja Wywiadu

• wyspecjalizowane organy państwowe podlegające innym centralnym organom administracji rządowej: Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Żandarmeria Wojskowa, Służba Celna, Służba Więzienna, Straż Ochrony Kolei, Inspekcja transportu Drogowego'

• Organy kontroli i inspekcje.

Podstawowe organizacje wykonawcze:

• obszar rządowy: Policja, Państwowa Straż Pożarna, Straż Graniczna, Państwowe Ratownictwo Medyczne

• Obszar samorządowy: Straż gminna

• Obszar komercyjny: firmy ubezpieczeniowe, firmy detektywistyczne, firmy ochrony osób i mienia.

Zespolenie Administracyjne

To budowa aparatu państwowego. Może mieć dwie formy: zwierzchnictwa osobowego lub służbowego.

Zwierzchnictwo osobowe: służby, inspekcje i straże są wcielone do struktury Urzędu

Zwierzchnictwo służbowe: jeżeli kompetencyjnie podlegają pod Urzędy

Administracja zespolona: Policja, PSP, Inspekcja sanitarna, Budowlana, weterynaryjna, handlowa, Służba Ochrony Zabytków, Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych, Inspekcja Ochrony Środowiska, Inspekcja Farmaceutyczna, Inspekcja Ochrony Roślin, Inspekcja Nasienna).

Administracja niezespolona: Sztaby Wojskowe, Izby Skarbowe, Urzędy Skarbowe, Urzędu Górnicze, Urzędy Miar, Urzędy Probiernicze, Dyrekcje Lasów Państwowych, Zarządy Gospodarki Wodnej, Urzędy Celne, Inspektorzy Celni, Urzędy Statystyczne, Dozór Techniczny Żeglugi Morskiej, Inspektorzy Żeglugi Śródlądowej, Straż Graniczna, Agencja Rynku Rolnego

OCHRONA LUDNOŚCI NA SZCZEBLU PODSTAWOWYM

zbiór potencjalnych i realnych zagrożeń dla bezpieczeństwa ludzkości

SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI
DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWA rozpoznawanie, zapobieganie, wykrywanie, orzekanie, informowanie, ochrona, ratowanie
DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA zapobieganie kogistyczne, ewakuacyjne, kadrowe itd

Koszty bezpieczeństwa

Koszty związane z zapewnieniem bezpieczeństwa
Koszty utworzenia oraz względnie stałe koszty utrzymania systemu bezpieczeńwta

Zagrożenie- jest to potencjalne źródło szkód, warunkowa możliwość powstania strat pojawiająca się w wyniku zdarzenia niepożądanego, sytuacja w której istnieje zwiększone prawdopodobieństwo utraty życia zdrowia wolności albo dóbr materialnych.

Zagrożenie społeczne: zjawiska szkodliwe i niepożądane społecznie. Wiążą się z istnieniem podmiotu tj. człowieka pozostającego pod wpływem ujemnych zjawisk społecznych, powodują piętrzenie się krytycznych sytuacji które zakłócają zarówno życie jednostki jak i społeczeństwa.

ZAGROŻENIA SPOŁECZNE

Bezrobocie: liczba osób zdolnych i poszukujących pracy a nie znajdujących zatrudnienia

Czynniki wywołujące bezrobocie: Ekonomiczne, Demograficzne i Społeczno prawne.

Bezrobotny Wg Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu uznaje się osobę która spełnia warunki:

• jest obywatelem polskim ( lub cudzoziemcom posiadającym kartę stałego pobytu)

• ukończyła 18 lat (z wyjątkiem młodocianych absolwentów) lecz nie osiągnęła wieku emerytalnego 65 lat (dla mężczyzn) lub 60 lat (dla kobiet)

• jest zdolna do pracy ale pozostaje bez pracy i nie uczy się w szkole w systemie stacjonarnym.

• nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej ani nie posiada gospodarstwa rolnego (powyżej 2 ha)

• nie ma uprawnień do emerytury lub renty oraz nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu

• jest zarejestrowana w PUP jako osoba poszukująca pracy i jest gotowa ją podjąć w pełnym wymiarze czasu (z wyjątkiem osób niepełnosprawnych, gotowych podjąć pracę w połowie obowiązującego czasu)

• nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej połowę najniższego wynagrodzenia.

Mierniki bezrobocia

• Ogólna liczba bezrobotnych (Lb) wg stanu w określonym dniu lub stanu przeciętnego w dłuższym okresie

• Stopa bezrobocia:

1.formuła ogólna – liczba osób bezrobotnych (Lb) do ogólnej liczby osób aktywnych zawodowo (La)

a) Stopa bezrobocia I- liczba bezrobotnych w stosunku do osób aktywnych w sektorze cywilnym

b) Stopa bezrobocia II- liczba bezrobotnych do liczby osób pracujących poza rolnictwem indywidualnym.

Rodzaje bezrobocia:

• rejestrowane ( jawne) i ukryte ( utajone)

• frykcyjne jest to minimalny poziom bezrobocia obejmuje osoby które do pracy są niezdolne lub właśnie są w trakcie zmiany pracy

• strukturalne - w zależności od regionu

• koniunkturalne – zależy od podaży pracy

• technologiczne – zależy od zamiany pracy ludzi na pracę maszyn

• sezonowe – zależy od pory roku, zbiory owoców, obsługa letnich kurortów

• typu keynesowskiego – niskie stawki zarobkowe, za mały popyt na pracę

• klasyczne – zamrożenie płac

• krótkookresowe- do 3 miesięcy

• średniookresowe- od 3 miesięcy do 12

• długookresowe powyżej 12 miesięcy

Fazy bezrobocia:

1. antycypacja bezrobocia

2. szok po utracie pracy

3. wchodzenie w sytuację bezrobocia i optymizm

4. pesymizm i rezygnacja

5. fatalizm i apatia

Zagrożeni bezrobociem długotrwałym:

- ok 30% ogółu bezrobotnych

- ludzie źle przygotowani do pracy: brak prawa jazdy, brak telefonu komórkowego, nieumiejętność nawiązywania kontaktów, nadużywanie alkoholu, zła samoocena.

Indywidualne skutki bezrobocia:

• pogorszenie standardu życia, ubóstwa

• problemy z zagospodarowaniem wolnego czasu

• poczucie obniżenia statusu

• ograniczenie lub zaniechanie uczestnictwa w życiu społecznym

• objawy depresyjne (smutek, przygnębienie, zniechęcenie, zobojętnienie)

• zaburzenia zdrowia psychicznego (lęk, depresja, dolegliwości psychosomatycznej)

• reakcje emocjonalne – negatywne napięcia i emocje, niższy poziom poczucia szczęścia zadowolenia z życia poczucia bezsilności.

Społeczne skutki bezrobocia:

• duże koszty świadczeń socjalnych

• podwyższone podatki i składki ubezpieczeniowe

• niewykorzystany potencjał ludzkiej pracy

• spadek dochodu rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa

• degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy( poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności)

• poczucia zagrożenia bezrobociem ludzi zatrudnionych

• nasilenie się społecznej patologii ( np. agresja, rozpad tradycyjnych więzi rodzinnych)

Proces destrukcji jednostki:

• brak kontaktu społecznego

• izolacja społeczna

• brak zaufania do samego siebie

• niskie dochody

• stres w rodzinie

• spadek kondycji intelektualnej i duchowej

• pogorszenie zdrowia psychicznego i fizycznego

• ograniczony dostęp do rynku mieszkaniowego itd.

• mniejsze możliwości transportu

• niewystarczający stopień mobilności zawodowej

• zwiększone trudności ze znalezieniem pracy

Sposoby walki z bezrobociem – Rząd

• ograniczenie biurokracji związanej z otwieraniem nowych firm

• upusty w podatkach dla pracodawców uruchamiających nowe stanowiska pracy

• wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw

• uznanie części obowiązkowej składki ZUS jako podatku od wartości dodanej pracy

• zwolnienie a płatności VAT przy eksporcie

• polityka proeksportowa państwa prowadzącego do zwiększenia produkcji i zatrudnienia

• skracanie czasu pracy

• stworzenie systemu bardziej elastycznego kształcenia.

Sposoby walki z bezrobociem – samorządy

• wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw

• współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami

• walka z odpływem ludzi za granicę

• przyciąganie kapitału zagranicznego

• korzystanie z unijnych dotacji

• uruchomienie robót publicznych

Działania bezrobotnych

• większa elastyczność

• podwyższanie swoich kwalifikacji

• nauka nowego zawodu

BIEDA

Bieda- to sytuacja niezaspokojenia lub zaspokojenia na niskim poziomie potrzeb człowieka jeśli spełniony jest przynajmniej jeden czynnik:

• brak lub niedostateczna ilość i jakość środków do zaspokajania potrzeb

• brak lub istotne ograniczenie zdolności/możliwości legalnego i szybkiego zdobycia odpowiednich środków

• brak lub istotne ograniczenie zdolności/możliwości zaspokajania potrzeb posiadanymi środkami

• brak woli zaspokojenia potrzeb.

Rodzaje ubóstwa: relatywne, subiektywne, oficjalne (ustawowe).

Biedny to osoba której wydatki :

1. Są poniżej ustalonego przez ekspertów minimum potrzebnego do zaspokojenia najważniejszych potrzeb----bezwzględna (absolutna) linia ubóstwa

2. Są znacznie mniejsze niż u innych ludzi w danym społeczeństwie ( np. poniżej 50% średnich wydatków) ----względna (relatywna) linia ubóstwa

3. Są na tyle niskie, że uprawniają do korzystania z pomocy społecznej ---- ustawowa linia ubóstwa

4. Są na tyle niskie, że osoba uważa się za biedną ---- subiektywna linia ubóstwa.

Cechy biedy w Polsce:

1. Trwałość: coraz częściej dziedziczenie ubóstwa „ społeczności permanentnego ubóstwa”

2. Zróżnicowanie przestrzenne ( szczególnie zagrożone na wsi tereny popegeerowskie, w mieście biedne dzielnice)

3. juwenilizacja bieda dzieci i młodzieży ( 44% rodzin z czwórką dzieci lub więcej żyje poniżej minimum egzystencji 12% w całym społeczeństwie

4. feminizacja (większa długotrwałość biedy, niższe zarobki, większe bezrobocie, kobiety jako menedżerki biedy w biednych gospodarstwach domowych)

5. bieda na wsi ( np. poniżej minimum egzystencji 18,7% mieszkańców wsi i 8,2% mieszkańców miast)

6. Związek z bezrobociem ( spośród członków gospodarstw domowych w których minimum 1 osoba bezrobotna 27% poniżej minimum egzystencji, spośród gospodarstw bez bezrobotnych – 9%)

	Minimum egzystencji	Minimum socjalne
Wskaźnik czego	Ubóstwa, poniżej którego następuje biologiczne zagrożenie życia	Zaspokajania potrzeb na niskim poziomie ale wystarczającym dla reprodukcji
Rodzaj dóbr i usług	Umożliwiające wyłącznie przeżycie biologiczne	Umiżliwiające życie na niskim poziomie i utrzymanie więzi ze społeczeństwem

Rozwiązywanie problemu biedy

1. Kategorie absolutnie- polityka socjalna: świadczenia i usługi społeczne aktywizacja zawodowa osób

2. kategorie relatywne- polityka społeczna zapobieganie rozwarstwianiu się społeczeństwa: edukacja poprawa warunków zatrudnienia rozwój demokracji.

Statystyki dotyczące biedy

a) 17,7 % ubóstwo umiarkowane

b) poniżej 10% głębokie skrajne

c) 15,2% bieda uprawniająca do pomocy'18,3 subiektywne poczucie ubóstwa

Bezdomny- osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych i nigdzie niezameldowana na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Przyczyny bezdomności: alkoholizm, utrata o pracy, brak środków do życia, eksmisja z miejsca zamieszkania, rozpad rodziny, powrót z zakładu karnego bez możliwości zamieszkania, przemoc w rodzinie, likwidacja hoteli pracowniczych, opuszczenie domu dziecka, czy szpitala psychiatrycznego bez określonego miejsca powrotu.

Rodzaje bezdomności:

1 Czas trwania

• Bezdomność trwała

• bezdomność tymczasowa- dotyka ludzi tylko przez określony czas

2 Uwarunkowana

• bezdomność z przymusu – nieposiadający własnego mieszkania w wyniku okoliczności zewnętrznych

• bezdomność dobrowolna- wędrowcy, tułacze, którzy odrzucają normy społecznego współżycia

3 Uzewnętrznianie:

• bezdomność jawna- sytuacja rzeczywistego braku dachu nad głową

• bezdomność sytuacyjna- osoba ma mieszkanie, ale z jakichś powodów nie może lub nie chce tam przebywać'

• bezdomność ukryta- gdy warunki mieszkaniowe odbiegają od przyjętych i akceptowanych w społeczeństwie standardów

Instytucje udzielające pomocy bezdomnym:

- Ministerstwo Pracy i polityki społecznej

- Służba zdrowia

- Policja

- administracje samorządowe

- organizacje pozarządowe wyznaniowe

- organizacje pozarządowe świeckie

PROBLEMY;

• brak zintegrowanego systemu informacji o bezdomności na poziomie krajowym

• deficyt danych określających skalę zjawiska zarówno na poziomie regionalnym jak i narodowym

• brak systemu zbierania danych o ludziach zagrożonych biedą i bezdomnością

(35,5% ludności mieszka w bardzo złych warunkach, 3,2 miliona nie mieszka samodzielnie)

Wykluczenie społeczne- sytuacja uniemożliwiająca lub znacznie utrudniająca jednostce lub grupie zgodnie z prawem pełnienie ról społecznych, korzystanie z dóbr publicznych i infrastruktury społecznej, gromadzenie zasobów dochodów w godny sposób.

Konstytucja RP Art 33, 64-76

Art. 33.

1. Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.

2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnieniafunkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Art. 64.

1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia.

2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.

3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

Art. 65.

1. Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa.

2. Obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę.

3. Stałe zatrudnianie dzieci do lat 16 jest zakazane. Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania określa ustawa.

4. Minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa ustawa.

5. Władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego

zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym

organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych.

Art. 66.

1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.

2. Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa.

Art. 67.

1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.

2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środkówutrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

Art. 68.

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

Art. 69.

Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.

Art. 70.

1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.

2. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.

3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne.

Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.

4. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa.

5. Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.

Art. 71.

1. Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych.

2. Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych, której zakres określa ustawa.

Art. 72.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.

2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.

3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.

4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.

Art. 73.

Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbrkultury.

Art. 74.

1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne

współczesnemu i przyszłym pokoleniom.

2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.

3. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.

4. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.

Art. 75.

1. Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania.

2. Ochronę praw lokatorów określa ustawa.

Art. 76.

Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.

Modele polityki społecznej

1 model marginalny

2 model motywacyjny (służebny wydajnościowy)

3 model instytucjonalno redystrybucyjny

Wybrane zagrożenia społeczne

Uzależnienia, Prostytucja, Sieroctwo społeczne, Subkultury i sekty, internet, Agresja i przemoc, przestępczość, Prewencja.

UZALEŻNIENIA- psychiczny a niekiedy fizyczny stan wynikający z interakcji między żywym organizmem a czynnikiem charakteryzujący się zmianami zachowania i innymi reakcjami do których należy konieczność przyjmowania danego czynnika w sposób ciągły lub okresowy w celu doświadczenia jego wpływu na psychikę a niekiedy aby uniknąć przykrych objawów towarzyszących jego brakowi.

ALKOHOLIZM- choroba polegająca na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu, choroba społeczna stan bardzo zaawansowanej degradacji fizycznej.

Alkoholik- to osoba która w nałogowy sposób oszukuje samego siebie i próbuje w podobny sposób oszukiwać innych ludzi.

Skutki nadużywania alkoholu:

a) SOMATYCZNE: Marskość wątroby, nowotwory, owrzodzenia żołądka, dwunastnicy trzustki, przełyku, krtani, choroby układu krwionośnego.

b) PSYCHICZNE: biała gorączka, upojnie patologiczne, omamia alkoholowa, otępienie alkoholowe, alkoholowy zespół Korsakowa (utrata kontaktu na stałe ze światem) i Otella( urojona zazdrość ), epilepsja alkoholowa ( padaczka alkoholowa).

TEORIE ROZWOJOWE ALKOHOLIZMU:

a) Biologiczna- główną przyczyną alkoholizmu są uwarunkowania genetyczne i dziedziczne

b) Psychologiczna- Stan frustracji i stresu

c) Teoria społeczna – tradycja i zwyczaj w narodzie to główne uwarunkowania alkoholizmu

FAZY ROZWOJU ALKOHOLIZMU

a) Objawowa (wstępna) może rozwijać się do kilku lat, cechą charakterystyczną w tej fazie jest wzrost tolerancji na spożywany alkoholizm

b) zwiastunowa- niepamięć wsteczna z okresu dnia poprzedniego pijaństwa

c) krytyczna- całkowite uzależnienie człowieka od alkoholu zarówno pod względem psychicznym jak i fizycznym

d) przewlekła- ciągi pijacze

PROBLEMY ALKOHOLIKÓW

- zaburzenia życia rodzinnego

- problemy w kontaktach z ludźmi

- problemy finansowe

- przemoc wobec bliskich

- problemy z prawem, karalność

Zagrożenia dla rodziny: Niszczenie życia uczuciowego, przemoc psychiczna i fizyczna, brak źródeł oparcia i wzajemnej pomocy, utrata kontaktu i zrozumienia, izolacja od świata zewnętrznego.

Społeczne skutki alkoholizmu: rozbicie rodziny, rozluźnienie więzów społecznych i zawodowych, zmniejszenie dyscypliny pracy, obniżenie jakości życia, czynnik w rozwoju przestępczości, źródło wypadków komunikacyjnych i zawodowych.

Walka z alkoholizmem- prawo – ustawa o wychowaniu w trzeźwości, Abstynencja Pomoc profesjonalnych ośrodków terapii uzależnień, samopomocowych grup wspólnoty AA, Klub Abstynenta, Leczenie Farmakologiczne

1. NARKOMANIA

Toksykomania:

a) narkomania- to stałe bądź okresowe przyjmowanie w celach nie medycznych środków odurzających lub środków psychotropowych albo środków zastępczych w wyniku, czego może powstać lub powstała zależność.

Cechy charakteryzujące uzależnienie od narkotyków:

- niezwalczone pragnienie

- występowanie tolerancji na przyjmowaną substancję

- Występowanie zależności psychicznej i/lub fizycznej

Podział środków narkotycznych: środki uspokajające, pobudzające, halucynogenne

UZALEŻNIENIE OD NARKOTYKÓW

- fizyczne- stany niepokoju, depresja, drżenie ciała, bóle mięśni i kończyn, wymioty, zapaść

- psychiczne

- społeczne

NARKOMANIA A PRZESTĘPCZOŚĆ:

- produkcja i dystrybucja narkotyków

- w celu zdobycia narkotyków- kradzieże, szantaż w celu zdobycia, fałszowania recept, wymuszanie osób trzecich pod groźbą przemocy do wydania lub zdobycia środka

- pod wpływem narkotyków- naruszanie porządku publicznego, powodowanie wypadków komunikacyjnych, zabójstwa, czynne napaści, gwałty

WALKA Z NARKOMANIĄ

- Prawo: Ustawa

- Leczenie osób uzależnionych: legalne udostępnianie narkotyków ( na wniosek, receptę lekarza) osobom, które nie są w stanie osiągnąć pełnej abstynencji

- Kształtowanie i wzmacnianie świadomości społecznej

PROSTYTUCJA- zjawisko polegające na zaspokajaniu potrzeb seksualnych przygodnych partnerów za zapłatą bez zaangażowania uczuciowego, w zasadzie bez wyboru partnera.

- J.G Mancini- Z prostytucją mamy do czynienia wtedy gdy kobieta trwale za wynagrodzenie uprawia stosunki płciowe stale się powtarzające

- M.Jasińska – Prostytutka jest osobą, która zaspokaja potrzeby seksualne przygodnych partnerów za opłatą, bez zaangażowania uczuciowego.

RODZAJE PROSTYTUCJI

Usługi towarzyskie, prostytucję w salonach masażu, agencjach towarzyskich i klubach typu peep-show, prostytucję w restauracjach i klubach, usługi seksualne na telefon, Prostytucja „w oknach”, wirtualną, dziecięcą, sponsoringi.

Prostytucja dziecięca

- dzieci oferujące usługi na dworcach kolejowych.

- prostytucja nieletnich z EŚ i EW , w domach publicznych na zachodzie

- prostytucja drogowa

- handel chłopcami

- wykorzystywanie dzieci do produkcji pornografii

Spora grupa protytuujących się nastolatków nie robi tego z biedy tylko w celu uzyskania pieniędzy na markowe ubrania, sprzęt i różnego rodzaju rozrywki.

Przyczyny prostytucji:

- kryzysy ekonomiczne, zerwanie dotychczasowych więzi między ludzkich

- rozbudowa złożonych systemów komunikacji

- materialne ubóstwo społeczeństwa

- niszczenie istotnych wartości życia, co doprowadza do tego, że pieniądz staje się ostateczną miarą sukcesu

- pęd do użycia rozkoszy za wszelką cenę

- fluktuacja na rynku pracy

- chaos w zakresie pojęć moralnych i etycznych

- atmosfera w rodzinie, brak rodziców, rozbicie rodziny, bieda,

- wyjście z trudnej sytuacji domowej.

Czynniki biologiczno-psychologiczne

- silny temperament

- niski stopień inteligencji

- zaburzenia popędowe

- pochodzenie z konfliktowej lub rozbitej rodziny

- oziębłość seksualna

- potrzeba przygód i odmian w życiu seksualnym

- lenistwo

- upodobanie do zbytku, strojenia się i rozrzutności

- motywacja ryzyka

Społeczne skutki prostytucji:

- AIDS/HIV, choroby weneryczne

- powodują moralną i społeczną degenerację

- deprawują umysły

- podważa ustalone normy życia społecznego

- rozbija rodzinę

- prowadzi do rozwodów

- prowadzi do rodzinnych waśni

- prowadzi do bankructwa

Zapobieganie prostytucji:

-Polityka społeczna, (pro-rodzinna, zatrudnienie, wykształcenie)

- Edukacja

- Akcje profilaktyczne

- Nadzór nad rodzinami patologicznymi

- pomoc psychologiczna dzieciom zagrożonym prostytucją

- Akcje medialne na szczeblu centralnym i lokalnym, uświadamiające społeczeństwu zagrożenia związane z prostytucją

- pomoc prostytutkom ( La-Strada)

SIEROCTWO SPOŁECZNE - RODZAJE

- naturalne- w wyniku śmierci rodziców biologicznych

- społeczne- pozbawienie opieki rodzicielskiej z innych powodów (alkoholizm, rozkład pożycia, bieda, choroby psychiczne lub fizyczne rodziców)

- pozbawienie opieki rzeczywistej, pozostawienie pod opieką formalną

- przebywanie w placówce opiekuńczo-wychowawczej

- odtrącenie emocjonalne przy opiece formalnej

Sieroctwo społeczne warunki :

- żyjący rodzice lub jedno z nich

- wychowywanie się w zakładzie, a nie w rodzinie zastępczej

SUBKULTURY I SEKTY

- brak lub niewystarczający kontakt z rodzicami

Subkultura- względnie spójna grupa społeczna, pozostająca na marginesie dominujących w danym systemie tendencji życia społecznego, wyrażająca swoją odrębność poprzez zanegowanie lub podważenie utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorców kulturowych.

Źródła subkultur:

- Środowisko wychowawcze

- Grupa rówieśnicza

- rodzina

- niezagospodarowany czas wolny

- czynniku wewnętrzne

- przemiany społeczne

- zanik systemu wartości

SEKTY

- grupa w której zachodzi jednocześnie wysoki poziom totalności (kontroli życia członków) i psychomanipulacji.

- grupa społeczna izolująca się od reszty społeczeństwa, mająca własną hierarchię wartości i zespół norm zachowania się, z silnie akceptowaną rolą przywódcy.

Religia- system wierzeń i praktyk określający relacje pomiędzy różnie pojmowaną sferą sacrum ( świętością) i sferą boską, a określonym społeczeństwem, grupą lub jednostką.

Korelaty religijności:

- Postawy społecznego: mroczne fakty, fundamentalizm, sekty, terroryzm, uprzedzenia i konserwatyzm, konformizm, dogmatyzm, autorytaryzm

- kondycja zdrowotna: zdrowie psychiczne, sposób radzenia sobie

- cechy osobowości: poczucie kontroli wewnętrznej, sensu życia, poziom akceptacji siebie.

Pozytywne zależności między religijnością a zdrowiem psychicznym:

- zachowanie

- wsparcie

- koherencja- religijna interpretacja sytuacji

- coping- łatwiej odnaleźć odpowiedzi na pytania

- poczucie wartości siebie

SEKTA DESTRUKCYJNA- zbiór ludzi o charakterze totalitarnym, naruszający podstawowe prawa człowieka lub zasady współżycia społecznego, która poprzez stosowanie technik psychologicznych i socjologicznych wykorzystanie fizyczne, psychiczne lub materialne powoduje uzależnienie osoby od tej grupy lub jej przywódcy, a jej wpływ na jednostkę, rodzinę lub społeczeństwo ma charakter destrukcyjni.

SEKTA KRYMINOGENNA- zespół ludzi powiązanych ze sobą wspólnym z reguły uformowanym przez nich światopoglądem oraz stałymi bądź okresowymi formami kulturowymi, pseudo kulturowymi oraz organizacyjnymi, zaś cele działania tego zespołu bądź formy realizacji wynikające z ich światopoglądu, zachowań kulturowych lub pseudo kulturowych, nie są uznane przez Państwo oraz są sprzeczne z prawem lub z zasadami współżycia społecznego.

SEKTY- SKUTKI: Nieetyczne metody werbunku, wykorzystywanie seksualne, zmuszanie do wyczerpującej pracy, stosowanie środków odurzających, stosowanie medytacji na wyczerpanie, wywoływanie chorób depresyjnych, pozbawienie opieki lekarskiej, uprowadzanie dzieci członków sekt.

Trudności w koncentracji i niepodzielność uwagi

brak swobodnej rozmowy

cytowanie bezkrytyczne słów mistrza

brak inicjatywy o samodzielnego działania

zaburzenia w zakresie woli

uczucie lęku i zagrożenia

trudności w komunikacji z dawnym otoczeniem

bezkrytyczne i mechaniczne stosowanie ćwiczeń fizycznych

automatyczne reagowanie na głos

Natura problemów byłych członków sekt:

- poznawcza- trudności w koncentracji uwagi i zapamiętywania, tendencja do postrzegania rzeczywistości w biało-czarnych kolorach, magiczny sposób myślenia oraz tzw odpływanie

- emocjonalne; stany depresyjne i lękowe, fobie koszmary nocne, poczucie winy, izolacji, bezradności, zniechęcenia, braku sensu życia, poczucie straconego czasu, niska samoocena

- społeczna- problemy w podejmowaniu samodzielnych decyzji, trudności w nawiązaniu bliskich znajomości

WALKA Z SEKTAMI:

- działania w zakresie diagnozy zagrożeń ze strony sekt i skutków ich działań

- pomoc ofiarom sekt i ich rodzinom

- zwalczanie przestępczej , bezprawnej o szkodliwej działalności sekt

- prewencja, szkolenie, informacje, wychowanie

KOMPUTER I INTERNET

UZALEŻNIENIE OD KOMPUTERA I INTERNETU- nowy rodzaj nałogu polegający na ustawicznym spędzaniu czasu na kontaktach z komputerem, zwłaszcza z siecią internet, charakteryzujący się wewnętrznym przymusem „ bycia w sieci” osoby uzależnionej.

Wykorzystanie komputera- osoby uzależnione i zagrożone uzależnieniem to głównie młodzi ludzie w wieku 16-25 lat spędzający w sieci co najmniej 20 h tygodniowo.

Zagrożenia komputera: fizyczne, psychiczne, moralne, społeczne, intelektualne.

Następstwa uzależnienia od internetu i komputera: zaburzenia relacji interpersonalnych, utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności społecznej, zaniedbanie życia rodzinnego, zaniedbywanie nauki lub pracy, zapominanie o posiłkach, zaburzenia w sferze uczuć i emocji, utrwalenie postaw egocentrycznych, zaburzenia w zakresie własnej tożsamości, rozdrażnienie złość, zwiększona pobudliwość, kłopoty z koncentracją uwagi, izolacja społeczna.

POMOC DLA UZALEŻNIONYCH: zachęcić do dostrzeżenia problemu, zwrócić uwagę na straty, pomóc znaleźć alternatywne zajęcia, szukać przyczyn wcześniejszych problemów, pomagać w pozbyciu się ich, nie naciskać na odstawienie internetu, wysłać do specjalisty

08 stycznia 2011r wykład

przestępczość dzieli się na:

• rzeczywista,

• ujawniona,

• stwierdzona- ta gdzie jest postępowanie sądowe,

• osądzona- ¼ całości przestępczości

przestępczość- zbiór czynów zabronionych przez ustawę pod groźbą kary, które to czyny popełnione zostały na obszarze danej jednostki terytorialnej w danym czasie.

Badanie źródeł przestępczości:

- poszukiwanie jednostkowych źródeł- dowody, biologia, społeczeństwo

- interakcja- przestępstwo i przestępca

- konflikt- przestępstwo na tle stosunków społecznych

próba objaśnienia przestępstwa i kary:

solidarność społeczna

kultura i etyka

znajomość norm

nieuniknioność i pozytywna strona przestępstw

pozytywna rola kary

przestępczość jest zjawiskiem normalnym, co więcej o ile nie zalewa- pożytecznym. Przestępczość jest, była i będzie

Łamanie norm dynamizuje społeczeństwo.

Usprawiedliwienie kary:

- akt kryminalny narusza święte normy kolektywnego sumienia

- kara= edukacja moralna, tworzy autorytet, środek ostateczny

- porządek moralny wymaga drobnych sankcji dla przywrócenia pierwotnej harmonii i poradzenia sobie z osobą ją naruszającą

teorie strukturalne- Robert Merton

nacisk społeczny na uznane w tym społeczeństwie wartości

wspólna struktura kulturowa

mierniki sukcesu- władza, konsumpcja, osiągnięcia, sława itd.

cele i społeczne akceptowanie środki

sposoby przystosowania się:

konformizm- cele + środki

innowacja: cdele- brak środków

rytualizm- odrzucenie celów, akceptacja środków, idealny urzędnik, doktor, nauczyciel, celnik itp.

wycofanie- cele i środki silnie zintegrowane ale niedostępne, zawiodły nieosiągalne, zaniechanie dążenia do celów, działalność zastępcza (włóczęgostwo, alkoholizm, narkomania)

bunt- odrzucenie kulturowo określonych celów i środków (Rewolucja)

Travis Hirschi: teoria kontroli 1969

Przyczyną przestępczości jest osłabienie zerwanie więzi społecznych, gdyż zmniejsza to gotowość jednostki do przestrzegania norm społecznych.

Teoria techniki neutralizacji:

- zaprzeczenie odpowiedzialności- pod górkę do szkoły, zbieg okoliczności, „wepchnięty” w to

- zaprzeczenie bezprawia- na biednego nie trafiło, nie ma krzywdy, nie twoja sprawa

- zaprzeczenie ofiary- zasłużył sobie na to- bo zupa była za słona, bo homoseksualista

- potępianie potępiających- ścigający nie są lepsi, policja jest przekupna, a rodzice źli

powołanie się na wyższe racje, cele- ratowanie chorego, kolizja wartości

sytuacja kryminogenna- trójkąt kryminalny

układ czynników sprzyjających zaistnieniu przestępstwa (zjawiska społeczne, predyspozycje psychiczne sprawcy, sprzyjające okoliczności i rola ofiary)

sprawca ofiara

miejsce

czynniki kryminogenne- układy społeczne:

• makrospołeczne: wpływają pośrednio na poziom przestępczości, należą do nich m.in. ustrój społeczno- gospodarczy, warunki ekonomiczne, czynniki kulturowe, nauka, oświata, życie gospodarcze

• regionalne: wyznaczają je kontakty międzyludzkie, stan i kontrola społeczna

• mikrospołeczne: tworzą je małe grupy w których dana osoba utrzymuje kontakty i prowadzi relacja społeczne,, jest to np. grupa rówieśnicza, organizacja społeczna, szkoła, klub sportowy, czy rodzina

patologie społeczne i środowiska kryminogenne

patologie społeczne: narkomania, prostytucja, alkoholizmem

środowiska kryminogenne: bezrobocie, bezdomność, rodziny dewiacyjne, blokersi i gangi nieletnich

prewencja: ogół działań instytucji państwowych, społecznych i obywateli, mających na celu uniemożliwienie lub utrudnienie podjęcia działań przestępczych, a poprawiających bezpieczeństwo jednostki- przez eliminowanie poczucia strachu przed staniem się ofiarą, a w konsekwencji poprawy jakości życia.

Prewencja poziom wykonawczy	Prewencja pierwszorzędna, skierowana przeciwko korzeniom przestępczości	Prewencja drugorzędna, ograniczająca ryzyko przestępstwa	Prewencja trzeciorzędna ograniczająca nawroty do przestępstwa
Poziom lokalny (komunalny, gminy, miejski, dzielnicowy) rady prewencyjne z przedstawicielami urzędów, szkół, policji, sprawiedliwości, organizacji pozarządowych, gospodarki, nauki, obywateli	-Grupy ludności, -czynniki socjalizujące, np. Rodzina, szkoła, wolny czas, -warunki społeczne np. Bezrobocie, struktura społeczna	Doradztwo, pomoc, odstraszanie i finansowanie działań zmierzających do zmiany opostaw, rozwiązywanie konfliktów, wsparcia socjalnego potencjalnych sprawców, ograniczanie ryzyka sytuacyjnego, np. Zabezpieczenia techniczne, systemy monitorujące, ograniczenie ryzyka stania się ofiarą, psychologiczne wzmacnianie, doradztwo, pomoc	Odstępowanie od formalnych sankcji na rzecz prewencyjnych orzeczeń, wzmocnienie działań resocjalizacyjnych, po odbnyciu kary osobiste i wewnętrzne wzmocnienie jej oddziaływania
Poziom regionalny wojewódzki- koordynujące rady prewencyjne z przedstawicielami urzędów, szkół, gospodarki, nauki	Programy poprawy struktury społecznej np. Społeczne wsparcie bezrobotnej młodzieży, doradztwo informacyjne	Programy dla potencjalnych grup sprawców np. Wsparcie powstania ośrodków terapii odwykowej, programy dla potencjalnych grup ofiar

Zachowania aspołeczne i antyspołeczne:

postawy aspołeczne: brak uczestnictwa w życiu społecznym

działania antyspołeczne: wszystkie działania łamiące normy określone przez to społeczeństwo

typologia zachowań antyspołecznych:

niewłaściwe użytkowanie przestrzeni publicznej- np. niszczenie przedmiotów, śmiecenie it.

naruszanie społecznego lub osobistego komfortu- np.

zachowania przeciwko ludziom- zastraszanie, nękanie, prześladowanie

niszczenie fizycznej przestrzeni- np. dewastacja mienia

systematyka zachowań przestępczych:

- przestępczość z użyciem przemocy wobec osób- pobicia, uszkodzenia ciała

- przestępstwa okazjonalne przeciwko własności

- przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu

- przestępstwa konwencjonalne- podstawowe, typowe, np. kradzieże kieszonkowe, włamania

- przestępstwa polityczne- zakłócanie ciszy wyborczej, korupcja

- przestępstwa związane z pracą- korupcja, mobbing, wynoszenie przedmiotów z pracy

- przestępstwa korporacyjne- podnoszenie cen, fałszywe przetargi

- przestępczość zorganizowana- handel bronią, organami, żywym towarem, narkotykami, itp.

- przestępstwa profesjonalne- np. fałszowanie pieniędzy, dokumentów, „napady” na bankomaty

prewencją zajmują się: społeczeństwo, policja, urzędy, gminy it

system zapobiegania przestępczości:

system przeciwdziałania przestępczości i patologii:

• polityka społeczna- na szczeblu lokalnym np. szkoła gastronomiczna, szkolenia instruktora narciarstwa itp.

• polityka kryminalna- wszystko to co dotyczy przestępstwa

a- profilaktyka kryminalistyczna,

b- profilaktyka kryminologiczna,

c- polityka karna,

d- profilaktyka penitencjarna- wykonanie kary

Program „Razem Bezpieczniej”

pobudzanie aktywności obywatelskiej na rzecz bezpieczeństwa:

partycypacja na rzecz bezpieczeństwa: udział pojedynczych obywateli lub całych wspólnot w działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa oraz współpracy z podmiotami odpowiedzialnymi za stan bezpieczeństwa

więzi społeczne- relacje instytucjonalne i osobowe w grupie ludzi pozwalające zachować ich trwałość, z pojęciem tym nierozerwalnie kojarzone są kategorie społecznej znieczulicy i anonimowości

działania społeczne w oparciu o instytucje prawa:

- stan wyższej konieczności

- obrona konieczna

- zatrzymanie obywatelskie

aktywności obywatelskie:

• grupy sąsiedzkiej czujności

• patrole obywatelskie- stany zjednoczone

• straż miejska i strażnicy- Holandia- nie mieli żadnych uprawnień

• oddziały kary i szeryfowie- wywodzi się z Irlandii- robili wszystko, łącznie z karą śmierci, szeryf jest do dnia dzisiejszego w USA

modele działania policji:

• Professional model-

• Community policing model- polityka za zarazem strategia nastawiona na osiągnięcie skutecznej kontroli przestępczości, zmniejszenie poczucia zagrożenia przestępczością, poprawienie jakości życia, usprawnienia pracy i podniesienie I autorytetu policji poprzez pro aktywne wykorzystanie środków społecznych do zmiany warunków stanowiących podłoże działań przestępczych- dzielnicowy ma być przyjacielem rodzin, które odwiedza- partnerstwo, rozwiązywanie problemów, kontakt ze społecznością lokalną

• Problem- oriented model

• Security- oriented model

metodyka rozwiązywania problemów PDCA

1- PLAN- opracowanie planu realizacji procesu

2- DO- realizacja uprzednio opracowanego planu

3- CHECK- sprawdzenie czy osiągnięto zaplanowane wyniki

4- ACT- podjęcie działań korygujących lub zapobiegawczych

to działa w kółko- jak się coś nie sprawdza, to się wprowadza zmiany i na nowy realizuje po kolei PDCA

zapobieganie sytuacyjne- kształtowanie bezpiecznych przestrzeni publicznych

koncepcja przestrzeni obronnej- Oskar Newman:

-terytorialność- wydzielanie oraz strefowanie przestrzeni sąsiedzkich w sposób umożliwiający utożsamianie się mieszkańców z tymi przestrzeniami jako własnością wspólną ściśle określonej grupy sąsiedzkiej

-kontrola społeczna- rozmieszczanie okien mieszkań umożliwiające mieszkańcom niemal stały nadzór nad przestrzeniami wspólnego użytkowania w zespole mieszkaniowym podczas zwykłych czynności codziennego życia

-korzystny wizerunek- stosowanie form budynków i symboli mających zapobiegać stygmatyzacji zespołów budownictwa socjalnego

- złoty środek- lokalizowanie zespołów mieszkaniowych tak, aby stykały się jedynie z przestrzeniami uznawanymi za bezpieczne (ulice o ożywionym ruchu, tereny nadzorowane)

Crime Prevention Trough Environmental Design:

- naturalna obserwacja- która polega na takim rozmieszczaniu budynków, infrastruktury czy oświetlenia, aby zmaksymalizować możliwości obserwacji przestrzeni publicznej i prawdopodobieństwa spostrzeżenia potencjalnego przestępcy

- naturalna kontrola postępu- która zakłada takie rozmieszczenie wejść, wyjść, ogrodzeń i zieleni, aby ograniczało dostęp obcym osobom i zapewniało poczucie bezpieczeństwa

- wyodrębnienie terenu- które sprowadza się do ustanowienia granic między przestrzenią publiczną a niepubliczną za pomocą płotków, chodników, znaków, kolorów, zieleni itp.

- zarządzanie i konserwacja- które polega na zapewnianiu dobrego stanu w należytym utrzymaniu przestrzeni

kierunki oddziaływania za pomocą środków przestrzennych:

- zapewnienie szerokiego pola widzenia

- zapewnienie odpowiedniego oświetlenia nocnego

- stosowanie oznak własności i nadzoru

- intensyfikacja użytkowania przestrzeni

- systemy monitoringu wizyjnego

zagrożenia techniczne- ekologiczne

katastrofa ekologiczna- zjawisko polegające na zmianie środowiska przyrodniczego danego gatunku lub populacji w sposób uniemożliwiający jej przetrwanie.

Katastrofy ekologiczne dzielimy na:

- antropogeniczne- wywołane przez człowieka

- nieantropogeniczne tzw. katastrofy naturalne- wywoływane przez czynniki niezależne od człowieka- najgroźniejsze nazywane są klęskami żywiołowymi

katastrofy naturalne: powodowane są przez siły przyrody: trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, cyklony, huragany, lawiny, pożary lasów, powodzie,

cyklon + powódź – głód + epidemie

podstawowe przyczyny katastrof:

awarie,

długotrwałe emisje

wycinanie lasów na dużych obszarach

niekontrolowany przyrost lub spadek liczby ludności katastrofy demograficzne

skażenia przemysłowe- uwalnianie duże ilości substancji toksycznych chemicznych, promieniotwórczych, biologicznych) mogących objąć swoim szkodliwym działaniem znaczne obszary

Toksycznymi środkami przemysłowymi nazywane są wszelkie związki chemiczne (organiczne i nieorganiczne), materiały łatwopalne i wybuchowe, substancje biologiczne czynne, preparaty promieniotwórcze oraz wszelkie odpady, materiały i związki, które w wyniku termicznego rozkładu lub reakcji z materią otoczenia mogą dawać substancje zatruwające bezpośrednio lub pośrednio środowisko człowieka.

Zakłady o zwiększonym ryzyku- skutki są tylko w zakładzie

zakłady o dużym ryzyku- skutki mogą dawać zagrożenie na terenie kraju lub naqwet kontynentu

właściwe organy w zakresie przeciwdziałania [poważnym awariom:

• komendant powiatowy

• komendant wojewódzki

• Inspekcja Ochrony Środowiska

komendanci raz na rok muszą kontrolować działalność