Bezkolizyjność stosowania środków ochrony indywidualnej

DEFINICJA
Bezkolizyjność oznacza, że żaden ze wzorów środków ochrony indywidualnej wchodzących w skład zestawu (zabezpieczającego pracownika przed działaniem czynników szkodliwych) nie może wpływać ujemnie na skuteczność ochrony pozostałych i nie powinien utrudniać korzystania z nich.

UWAGA: Podstawowym celem działania  procedury bezkolizyjności jest wybranie optymalnych ochron wielofunkcyjnych (np. chroniących jednocześnie przed zagrożeniami mechanicznymi i chemicznymi), zapewniających maksymalne bezpieczeństwo użytkownikom.

Jeżeli brak jest możliwości zapewnienia kompleksowej ochrony należy przeanalizować możliwość eliminacji jednego z zagrożeń przez zastosowanie innych elementów systemu bezpieczeństwa pracy, np. przez zastosowanie zmiany organizacji pracy, zastąpienie niebezpiecznego procesu technologicznego bezpiecznym lub zastosowanie ochron zbiorowych (patrz rysunek 2). Jeżeli eliminacja jednego z czynników jest niemożliwa pozostaje zastosowanie sprzętu izolującego cały organizm pracownika.

Dobierając środki ochrony indywidualnej do czynników szkodliwych w pierwszej kolejności należy ustalić wymagany obszar ochrony pracownika. Z punktu widzenia konstrukcji środków ochrony indywidualnej można wyróżnić obszary ochrony:

układ oddechowy (sprzęt ochrony układu oddechowego); oczy i twarz (sprzęt ochrony oczu i twarzy); górną część głowy (przemysłowe hełmy ochronne); tułów (odzież ochronna); stopy (obuwie ochronne); ręce (rękawice ochronne).

Ze względu na specyficzną funkcję dodatkowo można wyróżnić jeszcze sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.

W obrębie tych grup występują liczne przeciwwskazania do stosowania poszczególnych grup sprzętu. W tabeli zestawiono typowe przykłady kolizji w stosowaniu wybranych grup środków ochrony indywidualnej oraz przykłady rozwiązań konstrukcyjnych, zapewniających bezkolizyjność ich stosowania.  

Przykłady typowych kolizji stosowania środków ochrony indywidualnej

Zestawienie grup środków ochrony indywidualnej		Możliwość bezkolizyjnego łączenia zestawów	Kolizje w stosowaniu	Przykłady rozwiązań
Hełmy ochronne	sprzęt ochrony oczu i twarzy	okulary, gogle	osłony twarzy, przyłbice spawalnicze	osłony i przyłbice nahełmowe
Hełmy ochronne	sprzęt ochrony układu oddechowego	półmaski filtrujące i filtrującopochlaniające, półmaski z filtrami lub elementami pochłaniającymi	maski z filtrami i elementami pochłaniającymi, sprzęt ze wspomaganiem i z wymuszonym przepływem powietrza	Zestawy ochrony głowy, oczu i twarzy oraz układu oddechowego
Hełmy ochronne	Ochronniki słuchu	-	ochronnki słuchu	nahełmowe ochronniki słuchu
Sprzęt ochrony oczu i twarzy	sprzęt ochrony układu oddechowego	gogle oraz półmaski filtrujące i filtropochłaniające	Maski skompletowane z filtrami lub elementami pochłaniającymi	Sprzęt ze wspomaganiem lub z wymuszonym przepływem powietrza skompletowany z osłona twarzy
Sprzęt ochrony oczu i twarzy	ochronniki słuchu	okulary, gogle	osłony twarzy oraz ochronniki słuchu	ochronniki słuchu skompletowane z osłoną twarzy
Sprzęt ochrony oczu i twarzy	hełmy ochronne (patrz pkt1)	-	-	-
Sprzęt ochrony układu oddechowego	ochronniki słuchu	półmaska filtrująca lub filtrująco pochłaniająca, półmaska lub maska z filtrami lub filtropochłaniaczami	sprzęt ze wspomaganiem lub z wymuszonym przepływem powietrza	-
Odzież ochronna	wszystkie grupy sprzętu	nieograniczona	brak	-
Rękawice ochronne	wszystkie grupy sprzętu	nieograniczona	brak	-
Rękawice ochronne	wszystkie grupy sprzętu	nieograniczona	brak	-
Obuwie ochronne	wszystkie grupy sprzętu	nieograniczona	brak	-
Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości	wszystkie grupy sprzętu	nieograniczona	brak	-

W przypadku konieczności zapewnienia pracownikowi ochrony przed kilkoma czynnikami szkodliwymi należącymi do tej samej grupy (np. kilkoma związkami chemicznymi) należy przeanalizować skuteczność środków ochrony indywidualnej osobno dla każdego ze związków chemicznych, a następnie wybrać optymalną ochronę wielofunkcyjną, charakteryzującą się odpowiednią skutecznością dla każdej z substancji chemicznych.

Jeżeli dodatkowo istnieje konieczność zapewnienia ochrony przed czynnikami szkodliwymi  należącymi do różnych grup, doboru należy dokonywać w pierwszym rzędzie do grupy czynników stwarzających większe zagrożenie, a następnie uwzględnić dodatkowe parametry ochronne.

Schemat postępowania przy ocenie bezkolizyjności stosowania środków ochrony indywidualnej  przedstawiono na rysunku 1.

Rysunek 1. Schemat postępowania przy ocenie bezkolizyjności stosowania środków ochrony indywidualnej

Rysunek 2. Schemat eliminacji zagrożeń przez zastosowanie różnych elementów systemu bhp w zakładzie pracy