Histologia 13.12.2011

Wykład – Układ naczyniowy i oddechowy

Układ naczyniowy

• Krążenie małe (płucne)

• Krążenie duże

Tworzą

• Serce

• Naczynia krwionośne

- Tętnice

- Tętniczki

- Naczynia włosowate

- Żyłki

- Żyły

Funkcja:

• Wydzielnicza

• Regulacja temperatury

• Transportowa

Tętnice:

• Większa grubość ściany, mniejsze światło

• Wyraźny podział na warstwy

• Liczne włókna i blaszki sprężyste

• Błona środkowa najgrubszą warstwą

• Brak zastawek

• Błona środkowa = błona mięśniowa lub blaszki sprężyste i komórki mięśniowe

Żyły

• Mniejsza grubość ściany, większe światło

• Zatarty podział na warstwy

• Nieliczne włókna i blaszki sprężyste

• Błona zewnętrzna najgrubszą warstwą

• Zastawki

• Błona środkowa =

Tętnice typu mięśniowego – blaszka sprężysta wewnętrzna zredukowana, pozostałe warstwy podobnie, ok 40 warstw mięśni gładkich w błonie środkowej,

Tętnice typu sprężystego –

Naczynia włosowate – jedna kom. śródbłonka może budować całą ścianę. Występuje śródbłonek i perycyty [kom. przydanki] (kom kurczliwe i kom macierzyste)

Perycyty:

• Wyst. W ścianie naczyń włosowatych (tu dopisać)

Podział naczyń włosowatych ze względu na budowę ściany:

Ciągłość, pory, błona podstawna

• Naczynia włosowate o ścianie ciągłej:

- Połączenia typu occludens i adherens

- Dobrze rozwinięta blaszka podstawna

- Występowanie: mięśnie, mózg, płuca, skóra

• Naczynia porowate (okienkowe, fenesterowe) (zamknięte lub otwarte)

- Pory utworzone przez fuzję pęcherzyków endocytarnych

- Wewnątrz porów niekompletna glikoproteinowa przepona

- Występowanie: nerka, kosmki jelitowe, gruczoły dokrewne

• Naczynia zatokowe (o ścianie nieciągłej)

- Brak perycytów, nieciągłość/brak bł. podstawnej

- Brak bariery krew- tkanka umożliwia intensywną wymianę substancji wielkocząsteczkowych i komórek krwi

- Występowanie: wątroba, śledziona, szpik kostny

Zwieracz przedwłosowaty – grupa kilku okrężnych komórek mięśniowych gładkich występująca w miejscu przejścia prekapilary w kapilarę. Reguluje przepływ krwi przez zaopatrywany fragment łożyska naczyń włosowatych.

Na ćwiczeniach – rozróżnianie prekapilarów od kapilarów (na podstawie jąder)

Zastawka – wpuklenie błony wewnętrznej i częściowo środkowej (nauczyć się jak wygląda!)

Angiogeneza - jednym z czynników stymulujących wzrost naczyń krwionośnych jest brak tlenu [hypoksja] (!)

Układ Oddechowy

Część przewodząca

1. Górne drogi oddechowe:

• Jama ustna

• Jama nosowa

• Gardło

• Krtań

1. Dolne drogi oddechowe:

• Tchawica

• Oskrzela główne

• Oskrzela płatowe

• Oskrzela Segmentowe

• Oskrzeliki końcowe

• Oskrzeliki oddechowe

Jama nosowa

• Przedsionek nosa – nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący (mucha nie wleci do nosa)

• Część oddechowa – obejmuje małżowinę środkową i dolną, nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony z licznymi komórkami kubkowymi (wytwarzają śluz)

• Część węchowa – zajmuje górną część jamy nosowej i górną powierzchnię małżowiny górnej, nabłonek wielorzędowy walcowaty: komórki węchowe (dwubiegunowe neurony), komórki podporowe, komórki podstawne

Błona śluzowa jamy nosa – ogrzewa, nawilża, filtruje. Liczne żyły tworzą splot: kaloryfer nosa. Wodnisty produkt gruczołów surowiczych nawilża powietrze. Nabłonek migawkowy.

Jama Gardłowa

• Część Nosową gardła

- wielorzędowy nabłonek walcowaty urzęsiony (gruczoły śluzowo -

• Część ustną gardła

Krtań

Leży między gardłem a tchawicą. Krtań jest podtrzymywana przez chrząstki i mięśnie. Zawiera fałdy głosowe a w nich struny głosowe.

Zbudowana jest z błony śluzowej, podśluzowej, chrząstek i mięśni szkieletowych. Nabłonek – różny w zależności od okolicy krtani:

• Nagłośnia – nabłonek wielowarstwowy płaski

• Fałdy przedsionkowe (głosowe rzekome) – nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony w błonie śluzowej liczne gruczoły śluzowo-surowicze

• Fałdy głosowe – nabłonek wielowarstwowy płaski, błona śluzowa zawiera włókna sprężyste

Tchawica

1. Nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony:

• Kom urzęsione – przesuwanie śluzu

• Komórki kubkowe – gruczoły wydzielnicze

• Komórki szczoteczkowe – czuciowe (chociaż to nie sprawdzone)

• Komórki ziarniste – APUD (komórki endokrynne układu oddechowego)

2. Blaszka właściwa (włókna sprężyste)

3. Błona podśluzowa – zawiera liczne gruczoły tchawicze, chrząstki szkliste w postaci półpierścieni, mięśnie gładkie

4. Przydanka

Oskrzela

1. Nabłonek – wielorzędowy walcowaty:

• Kom urzęsione – przesuwanie śluzu

• Komórki kubkowe – gruczoły wydzielnicze

• Komórki szczoteczkowe – czuciowe (chociaż to nie sprawdzone)

• Komórki ziarniste – APUD (komórki endokrynne układu oddechowego)

• BALT – limfocyty rozproszone w oskrzelach, płytki chrzęstne w oskrzelach, miejsce namnażania się limfocytów B

Grono płucne – podstawowa jednostka strukturalno – funkcjonalna płuc: grupa struktur powstających z rozgałęzień 1 oskrzelika końcowego: oskrzeliki oddechowe, przewody pęcherzykowe i pęcherzyki

Zrazik – większa liczba gron

Segment – większa liczba zrazików

Płat – określona liczba segmentów

Oskrzeliki

Nabłonek – wielorzędowy walcowaty urzęsiony jest stopniowo redukowany, oskrzeliki końcowe wysłane są nabłonkiem jednowarstwowym…

Struktura bariery powietrze – krew

1. Sulfaktant (żeby płuca się nie zapadały, nie sklejały, wyłapuje zanieczyszczenia)

2. Pneumocyty I (i II) = nabłonek oddechowy

3. Błona podstawna penumocytów

4. Cienka warstwa tkanki łącznej luźnej

5. Błona podstawna śródbłonka kapilary

6. Osocze

7. Błona erytrocytu

Komórki pyłkowe – specyficzne makrofagi