KARTA PODATKOWA
Ryczałt podatkowy jest stosowaną instytucją materialnego i proceduralnego prawa podatkowego. Jego istotą jest uproszczenie trybu wymiaru podatku poprzez mniejszą lub większą modyfikację, wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących, zasad obliczania podatku.
Zryczałtowaniu może podlegać każdy element konstrukcji związany z obliczaniem podatku. Uproszczeniu może podlegać podstawa opodatkowania, stawka podatkowa, ulgi lub odliczenia. „Ryczałt podatkowy określić można jako specjalną instytucję prawno-podatkową polegającą na odstąpieniu od ustalenia zindywidualizowanej podstawy opodatkowania dla każdego podatnika w podatkach, których konstrukcja materialno-prawna taki sposób ustalania podstawy przewidywała. Ryczałt podatkowy może mieć zastosowanie do określonej grupy podatników, bądź też w drodze normatywnego określenia przesłanek prawnych i warunków , po których spełnieniu organ podatkowy może go zastosować”.
Najczęściej powodem zastosowania podatku zryczałtowanego jest nieopłacalność prowadzenia pełnej dokumentacji księgowej przez podatników prowadzących działalność
w mniejszych rozmiarach.
Działalność gospodarcza podlega opodatkowaniu zryczałtowanemu na podstawie aktu prawnego – ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym
od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz.930 z późn. zm.). Uregulowane są w niej ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz karta podatkowa, a także zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych.
Karta podatkowa jest najprostszą, ale stosunkowo najrzadziej stosowaną aktualnie formą opodatkowania. Podatnicy są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz wykazywania przychodów i kosztów prowadzonej działalności. Jeśli zatrudniają pracowników, muszą prowadzić ewidencję zatrudnienia i karty przychodów zatrudnionych pracowników.
Opodatkowanie kartą podatkową następuje w drodze decyzji właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wydawanej na wniosek podatnika jeżeli spełnione są warunki ustawowe, organ nie może odmówić zastosowania tej formy opodatkowania. W decyzji wymierzana jest karta podatkowa – w zasadzie w wysokości wynikającej z tabeli, w niektórych przypadkach
w granicach stawek określonych w tabeli. Wysokość stawek – zawsze kwotowych, miesięcznych – uzależniona jest od zewnętrznych znamion prowadzenia działalności,
np. rodzaju działalności, liczby zatrudnionych pracowników (zasadniczo nie może ich być więcej niż 5) i liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność.
Stawki mają charakter kwotowy. Skala najczęściej jest proporcjonalna, chociaż
w niektórych przypadkach ma ona charakter progresywny, np. przy usługach parkingowych, weterynaryjnych czy edukacyjnych.
Podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej – bez wezwania –
w terminie do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły. Za grudzień podatek jest płatny
do dnia 28 grudnia roku podatkowego.
Podatek obniża się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Kwota składki nie może przekroczyć 7,75 % podstawy wymiaru tej składki. Wysokość dokonanych
z tego tytułu wydatków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Po upływie roku podatkowego – w terminie do 31 stycznia – podatnik jest zobowiązany złożyć we właściwym urzędzie skarbowym roczną deklarację o wysokości składki, zapłaconej i odliczonej w poszczególnych miesiącach.
Podatnik może zrzec się opodatkowania w formie karty podatkowej w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku. Jeżeli natomiast podatnik
w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego nie zgłosi likwidacji działalności, uważa się, że prowadzi ją nadal i podlega opodatkowaniu kartą podatkową.
Ustawa przewiduje podwyższenie lub obniżenie – ustawowe lub uznaniowe – wysokości karty podatkowej, w zasadzie w zależności od dodatkowych zewnętrznych przejawów rozmiaru działalności. Ulgi przysługują m.in. osobą niepełnosprawnym, a na terenach dotkniętych bezrobociem strukturalnym podwyższa się limit dopuszczalnego zatrudnienia pracowników.
Opodatkowani w formie karty podatkowej nie mają prawa do wspólnego rozliczania się z małżonkiem i opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Wpływy z tytułu karty podatkowej w całości zasilają budżety gminne.
Podatek dochodowy w postaci karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący m.in. następującą działalność:
usługową lub wytwórczo-usługową, np. usługi ślusarskie, kowalskie, kosmetyczne, fotograficzne,
usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, wyrobami tytoniowymi, kwiatami oraz napojami – z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5 % alkoholu,
usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi –
z wyjątkiem handlu objętego koncesjonowaniem oraz handlu środkami transportu
i paliwami silnikowymi,
gastronomiczną – jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5 % alkoholu.
w zakresie usług transportowych, ale przy użyciu tylko jednego pojazdu, w tym także przewozy pasażerskie z wykorzystaniem ludzkiej lub zwierzęcej siły pociągowej,
usługi rozrywkowe, np. świadczone przy użyciu automatów zręcznościowych, karuzel, strzelnic,
w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %,
w wolnych zawodach, polegająca na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego,
w wolnych zawodach polegających na świadczeniu usług weterynaryjnych, włącznie ze sprzedażą określonych preparatów weterynaryjnych,
w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,
w zakresie usług edukacyjnych, polegających na udzielaniu korepetycji.
Aby zastosować kartę podatkową, podatnicy prowadzący wskazaną powyżej działalność
są zobowiązani spełnić następujące warunki:
muszą złożyć wniosek o zastosowanie tej formy opodatkowania, w którym zgłaszają prowadzenie działalności objętej kartą podatkową,
przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz usług innych przedsiębiorstw i zakładów; wyjątek stanowią tutaj usługi specjalistyczne,
nie prowadzą innej, pozarolniczej działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności wskazanej w ustawie,
małżonek podatnika nie prowadzi działalności gospodarczej w tym samym zakresie,
nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
Prawa i obowiązki kartowiczów
Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej
są zwolnione z obowiązku:
prowadzenia ksiąg,
składania zeznań podatkowych
wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, stwierdzające sprzedaż wyrobów, towaru lub wykonanie usługi. Muszą przechowywać
w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.
Zwolnień tych nie stosuje się w okresie przed doręczeniem decyzji ustalającej opodatkowanie w formie karty podatkowej, nie dłuższym jednak niż cztery miesiące
– do podatników, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy opłacali podatek dochodowy w innej formie niż karta podatkowa albo którzy dopiero rozpoczęli działalność.
Kwoty podatku dochodowego zapłacone w okresie przed doręczeniem decyzji ustalającej opodatkowanie w formie podatkowej zalicza się na poczet podatku wynikającego
z tej decyzji.
Podatnicy, którzy w roku poprzedzający rok podatkowy opłacali podatek dochodowy w formie karty podatkowej, są obowiązani do dnia otrzymania decyzji ustalającej wysokość tego podatku, opłacać podatek dochodowy w formie karty podatkowej, w wysokości stawki określonej w decyzji ustalającej jej wysokość na rok poprzedni. Kwoty podatku dochodowego zapłacone w okresie przed doręczeniem decyzji ustalającej opodatkowanie w formie karty podatkowej zalicza się na poczet podatku wynikającego z tej decyzji.
Obowiązki informacyjne
Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej są obowiązani zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego:
o zmianach, jakie zaszły w stosunku do stanu faktycznego podanego w złożonym wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej, które:
powodują utratę warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej,
mają wpływ na wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej,
a w szczególności o zmianach: w stanie zatrudnienia, miejsca prowadzenia działalności, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby stanowisk
na parkingu oraz liczby i rodzaju urządzeń przy prowadzeniu usług rozrywkowych, liczby godzin przeznaczonych na wykonywanie wolnego zawodu w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego oraz wolnego zawodu w zakresie usług weterynaryjnych, liczby sprzedawanych posiłków domowych, liczby godzin sprawowania opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi, liczby godzin przeznaczonych na udzielenie lekcji,
o likwidacji prowadzonej działalności.
W razie gdy podatnik zawiadomił fiskus o zmianach powodujących zmianę wysokości podatku – zmiana wysokości podatku w formie karty podatkowej następuje poczynając
od miesiąca, w którym zaszły okoliczności powodujące zmianę.Należność za ten miesiąc pobiera się w wysokości 1/30 dotychczasowej miesięcznej należności za każdy dzień części miesiąca przed dniem, w którym nastąpiła zmiana, zwiększonej lub zmniejszonej 1/30 nowej miesięcznej należności za każdy dzień pozostałej części tego miesiąca.
Jak liczyć pracowników?
Przy karcie podatkowej nie można przekraczać limitów zatrudnienia przewidzianych w tabeli dla danego rodzaju działalności.
Podatnik może opodatkować w formie karty podatkowej kilka rodzajów działalności. Może też prowadzić działalność w odrębnych zakładach. Jednak w takich sytuacjach może zatrudnić tylko tylu pracowników ile jest dozwolone dla jednego rodzaju działalności (dopuszczającego największą liczbę pracowników). Nie można zatem dodawać sobie limitów zatrudnienia.
Ustalając liczbę pracowników dla potrzeb związanych z kartą podatkową liczy się też (oprócz zatrudnionych na umowę o pracę) osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą oraz członków rodziny mających inne niż podatnik miejsca pobytu stałego lub czasowego, a także wspólników spółki cywilnej.
Przerwa w działalności – zawieszenie opłacania karty podatkowej
W przypadku zgłoszenia przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności
w danym roku podatkowym nie pobiera się podatku opłacanego w formie karty podatkowej za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej 10 dni w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy, jeżeli podatnik zawiadomi o tej przerwie najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia i w dniu poprzedzającym dzień jej zakończenia.
W sytuacji gdy przerwa w prowadzeniu działalności została spowodowana chorobą, podatnik zawiadamia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o okresie przerwy, wynikającym ze zwolnienia lekarskiego, w dniu rozpoczęcia działalności po tej przerwie.
Powyższe zasady nie mają zastosowania do podatników, którzy na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej, w okresie objętym zawieszeniem.
W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej nie pobiera się podatku opłacanego
w formie karty podatkowej za cały okres zawieszenia w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia.
Tabela miesięcznych stawek podatku dochodowego w formie karty podatkowej na 2013 r.
Bibliografia:
Bielawska A.(red), Nowoczesne zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo C. H. Beck 2009,
Kosikowski C., Ruśkowski E. (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Dom Wydawniczy ABC 2006,
Wójtowicz W.(red.), Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, Dom Wydawniczy ABC 2004,
Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. (Dz. U. Nr 144, poz.930 z późn.zm.),
http://prawo.rp.pl/artykul/949252.html?p=3,
Wykonały:
Marta Jóźwiak
Monika Czaplińska