1. Co to jest pieniadz

Pieniądz – materialny lub niematerialny środek, który można wymienić na towar lub usługę.

1. Funkcje Banku Centralnego - – instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa, bądź podporządkowana państwu. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski.

Funkcje stabilizująco-kontrolne [edytuj]

• Bank centralny formułuje cele polityki pieniężnej państwa i steruje nią za pomocą dostępnych instrumentów.

• Bank centralny utrzymuje i zarządza rezerwami dewizowymi kraju, a także prowadzi politykę kształtowania kursu waluty krajowej.

• Bank centralny nadzoruje działalność banków komercyjnych.

• Bank centralny reguluje podaż pieniądza w obiegu (poprzez np. operacje otwartego rynku i ustalanie stóp procentowych) i oddziałuje na politykę kredytową banków komercyjnych.

1. Operacje otwartego rynku - Operacje otwartego rynku prowadzone są z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku centralnego. Polegają na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych, dewiz oraz bonów pieniężnych emitowanych na własny rachunek przez bank centralny. W ramach tych operacji, transakcje mogą być dokonywane w sposób warunkowy lub bezwarunkowy. Poprzez nie bank centralny ma wpływ na płynność i zdolności emisyjne banków komercyjnych, wysokość stóp procentowych oraz efektywność funkcjonowania rynku pieniężnego. W operacjach otwartego rynku mogą brać udział wybrane banki, zwane dealerami rynku pieniężnego.

2. Płynność pieniądza - • to łatwość z jaką dana pozycja aktywów

może być zamieniana na inną, łatwo

wydatkowaną formę z nieznaczną, bądź żadną stratą wartości.

1. Trzy zmienne które określają popyt na pieniądz :

- stopa procentowa

• poziom cen (siła nabywcza pieniądza, zmiana poziomu cen)

• dochód realny (liczba zawieranych transakcji)

1. Rezerwa obowiązkowa - jest to część wkładów depozytowych, jaką na mocy decyzji banku centralnego każdy bank komercyjny musi utrzymywać w postaci gotówkowej w skarbcu lub na rachunku w banku centralnym.

2. Rezerwa nadwyżkowa - są to zasoby gotówkowe banku komercyjnego, stanowiące nadwyżkę nad rezerwami obowiązkowymi.

3. Polityka monetarna - Polityka pieniężna (inaczej polityka monetarna) – systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe.

4. Stopa dyskontowa - stopa zrzeczenia się przyszłych środków finansowych na rzecz aktualnie dostępnych środków.

Istnienie stopy dyskontowej wynika ze zmienności wartości pieniądza w czasie i obrazuje stosunek, w jakim przyszły kapitał zrównuje swoją efektywną wartość z kapitałem bieżącym. Informuje, z jakiej części przyszłych środków jesteśmy skłonni zrezygnować, aby zamienić je w środki bieżące. Jest to stosunek kwoty dyskonta do wartości przyszłej kapitału, wyrażony w procentach.

Stopa dyskontowa umożliwia dyskontowanie, czyli przeliczenie przyszłej wartości kapitału na jej wartość bieżącą. W takiej funkcji stopa dyskontowa używana jest w niektórych metodach oceny projektów inwestycyjnych, jak np. NPV lub IRR, gdzie często przyjmuje wartość średniego ważonego kosztu kapitału.

1. Kredyt refinansowy - Refinansowanie - jest to operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel. W rezultacie te pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być znowu użyte do finansowania takich samych jak poprzednio czy też odmiennych działań. W gospodarce rynkowej największą skalę i znaczenie mają operacje refinansowania przeprowadzane wewnątrz systemu bankowego

2. Kredyt redyskontowy -to kredyt udzielany bankom komercyjnym pod zastaw weksli handlowych, lombardowy to krótkoterminowy kredyt pod zastaw papierów wartościowych z wyłączeniem weksli o terminie płatności krótszym niż 15 dni, refinansowy udzielany jest bankom na prowadzenie działalności sanacyjnej. W obecnej chwili ich bezpośrednie znaczenie jest niewielkie ze względu na rozwinięty międzybankowy rynek pieniężny jak również pieniężny rynek międzynarodowy.dno

12. r Kredyty lombardowe - Jest to kredyt udzielany pod zastaw papierów wartościowych, towarów i przedmiotów wartościowych. Cechą charakterystyczną jest tu posiadanie przez bank przedmiotu zastawu i w związku z tym tego rodzaju kredyty są zazwyczaj udzielane pod zastaw papierów wartościowych, co nie sprawia bankom trudności w ich przechowywaniu.

13. Ilościowa teoria pieniądza - twierdzenie o istnieniu zależności przyczynowo-skutkowej między ilością pieniądza w obiegu a poziomem cen. Jeśli rozmiary handlu są stałe, ceny zmieniają się wprost proporcjonalnie do podaży pieniądza. Zależność tą możemy zapisać za pomocą wzoru:

gdzie

• P – poziom cen,

• M – ilość pieniądza w obiegu,

• T – wolumen transakcji kupna-sprzedaży w danym okresie,

• V – szybkość obiegu pieniądza.

14. Jakie miary inflacji –

Deflator PKB jest najbardziej kompleksowym wskaźnikiem zmian cen, wskaźniki inflacji bazowej mają największą wartość informacyjną, ale najpowszechniej używaną miarą inflacji jest wskaźnik CPI.

Inflacja cen konsumentów , Inflacja cen producentów , Inflacja bazowa

15. Rodzaje inflacji :

Według kryterium tempa:

• pełzająca – nie przekracza 5% rocznie,

• Inflacja umiarkowana (krocząca) – oscyluje w granicach 5-10% rocznie,

• galopująca – roczny wzrost cen według stopy dwu- lub trzycyfrowej,od 50% w górę

• hiperinflacja – miesięczny wzrost cen przekracza 150%,^[4]

Według kryterium przyczyny:

• wewnętrzna

• importowana

• endogeniczna

• egzogeniczna

• popytowa

• kosztowa

• pieniężna

• budżetowa

• kredytowa

• płacowa

Według kryterium przejawiania się oraz skutków:

• otwarta

• tłumiona

• jawna

• ukryta

Według kryterium całokształtu stosunków ekonomicznych w kraju:

• cywilizowana

• barbarzyńska

Według kryterium zależności od innych kategorii makroekonomicznych:

• stratoinflacja

• stagflacja

• slumpflacja

Według kryterium czynnika czasu:

• sekularna

• okresowa

16. Stagflacja - okres, w którym gospodarkę cechuje wysoka stopa bezrobocia i inflacji oraz niski poziom aktywności gospodarczej.

17. Deflacja - ogólny spadek poziomu cen w wyniku redukcji zasobów pieniądza. Polityka dcflacyjna realizowana jest przez banki i państwo poprzez zmniejszanie emisji pieniądza, podnoszenie wysokości rezerw obowiązkowych w bankach, zwiększanie podatków i opłat oraz gromadzenie nadwyżki budżetowej. Deflacja może wystąpić w sposób naturalny jako skutek kryzysu i wynika ze stanu nierównowagi tynkowej. Nadwyżka podaży nad popytem jest nazywana wówczas luką deflacyjną .

18. Mechanizm kreacji pieniądza.:

Banki kreują pieniądz przez udzielanie pożyczek. Udzielając pożyczek banki kreują nowe depozyty transakcyjne, które stają się częścią zasobów (podaży pieniądza).

Zdolność banków do kreowania pieniądza (udzielania pożyczek) zależy od ich rezerw. Tylko bank, który posiada rezerwy nadwyżkowe (rezerwy wyższe od poziomu rezerw obowiązkowych), może udzielać pożyczek.

Indywidualny bank nie może pożyczyć lub zainwestować więcej niż wynoszą jego rezerwy nadwyżkowe. System bankowy może natomiast kilkakrotnie zwiększyć wielkość depozytów bankowych ponad istniejące rezerwy bankowe.

Potencjalne możliwości kreacji depozytów przez system bankowy są ograniczone z jedne strony przez regulacje banku centralnego, a z drugiej strony przez uczestników gry rynkowej, którzy utrzymuje depozyty lub pożyczają pieniądze.

19. Agregaty pieniądza - są miarą podaży pieniądza w walucie krajowej. W zależności od tego jakie aktywa uznamy za pieniądz mówimy o różnych agregatach pieniężnych. Istnieje kilka powszechnie przyjętych kategorii pieniądza, oznaczamy je literą M od angielskiego słowa money.

Agregaty są uszeregowane od najbardziej płynnych do aktywów najmniej płynnych. Kolejne agregaty obejmują coraz szerszy zakres aktywów finansowych zaliczanych do pieniądza. (Gr Standardowo przyjmuje się następujące miary:

• Agregat M0 - baza monetarna, który obejmuje wartość krążącego w gospodarce pieniądza gotówkowego, wartość rachunków bieżących banków komercyjnych w banku centralnym, za pomocą których dokonują codziennych rozliczeń z Narodowym Bankiem Polskim oraz wartość rachunków rezerwy obowiązkowej.

• Agregat M1 - oprócz pozycji agregatu M0 obejmuje dodatkowo całą wartość depozytów na żądanie w bankach komercyjnych osób prywatnych, podmiotów gospodarczych i instytucji finansowych nie będących bankami.

• Agregat M2 - oprócz agregatu M1 obejmje dodatkowo wszystkie depozyty w bankach komercyjnych o terminie zwrotu do 2 lat włącznie.

• Agregat M3 - jest najszerszym pojęciem pieniądza, zawiera oprócz pozycji z M2 bankowe papiery dłużne o terminie zwrotu do 2 lat oraz zobowiązania banków z tytułu operacji przeprowadzonych z podmiotami nie bankowymi.

20. Sposoby tłumienia inflacji : 1. jeżeli przyczyną jest nadmierny wzrost płac to musi powstać kontrola systemu plac; 2. dyscyplina budżetowa rozumiana jako zwalczanie deficytu w budżecie np. zwiększenie podatków, wówczas płaci je mniej osób lub zmniejszenie podatków wówczas płaci je więcej osób. Ograniczenie deficytu budżetowego jest procesem długotrwałym, zwłaszcza w gospodarce, która ma ogromne potrzeby rozwojowe; 3. dążenie do demopolizacji gospodarki - zwalczać monopol; 4. reformy walutowe - procesy naprawcze: - dewaluacja pieniądza - obniżenie wartości narodowej waluty w przeliczeniu na walory pieniężne innego państwa; denominacja pieniądza - wprowadzenie do obiegu jednostki pieniężnej zastępującej wielokrotność jednostki pieniężnej dotychczas stosowanej. Denominacja ma miejsce najczęściej wtedy, gdy wskutek inflacji trzeba operować wielkimi nominałami, co jest technicznie uciążliwe np. w 1995 roku wprowadzony został w Polsce nowy złoty, który równał się 10000 starych złotych (skreślenie zer); Mullifikacja - całkowite zlikwidowanie danego pieniądza i zastąpienie go nowym o większej wartości; często stare nie są wymieniane na nowe lub tylko część jest wypłacana - w 1948 roku w Niemczech raismarki; metoda bolszewicka; rewaloryzacja - przywrócenie wartości (rekonstrukcja), działania przywrócenia wartości pieniądza - ograniczając jego ilość w obiegu; wzrost podatków i świadczeń

; 5. polityka restrykcyjna - zaostrzająca dopływ pieniądza do obiegu.

 21. Krzywa Phillipsa to w ekonomii krzywa ilustrująca związek pomiędzy stopą bezrobocia a stopą inflacji, przy założeniu pewnej oczekiwanej stopy inflacji.

22. Krzywa Laffera obrazuje związek między stopa podatkową a wielkością wpływów z podatków. Umiarkowany wzrost stóp opodatkowania zwiększa sumę wpływów podatkowych ale do pewnego poziomu. Jest to tak zwany punkt nasycenia, odpowiadający stawce maksymalizującej przychody podatkowe.

23. Siła robocza - oznacza część społeczeństwa w wieku produkcyjnym, która jest w stanie pracować. Zatem jest to suma aktywnych zawodowo i bezrobotnych. Siła robocza to zdolność człowieka do wykonywania pracy, na którą składają się zdolność fizyczna i psychiczna oraz kwalifikacje wynikające z posiadanego wykształcenia i doświadczenia. Siła robocza obejmuje ludzi pracujących i poszukujących pracy. Stanowi jeden z głównych czynników wytwórczych.

Pojęcie to wywodzi się literatury marksistowskiej, gdzie często stosowane jest zamiennie z pojęciem proletariatu. Jest ono pojmowane jako zasób jednostek ludzkich zdolnych do pracy.

Obecnie w literaturze socjologicznej i ekonomicznej zastępowane jest pojęciem kapitał ludzki, które uwzględnia nie tylko liczbę pracowników, ale także ich motywacje, przedsiębiorczość, kwalifikacje. Często jednakże w stosunku do pracowników wykonujących prace proste, najczęściej w przemyśle, atrakcyjnych ze względu na niskie koszty utrzymania dla korporacji, stosuje się pojęcie taniej siły roboczej.

24. Różnica między bezrobociem przymusowym a dobrowolnym :

Bezrobocie dobrowolne charakteryzuje się tym, że pracownik po utraceniu pracy nie decyduje się podjąć innego rodzaju pracy za mniejsze wynagrodzenie, lub nie godzi się na obniżenie płac (jako całość pewnej gałęzi przemysłu) do poziomu rentowności przy zachowaniu poprzedniego poziomu zatrudnienia i produkcji.

Bezrobocie przymusowe charakteryzuje się tym, że pracownik jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia. Nowa ekonomi klasyczna tłumaczy je istnieniem ustawowej gwarancji płacy minimalnej i przede wszystkim działalnością związków zawodowych. Spowodowane jest względną sztywnością płac w stosunku do produkcyjności pracy.

25.Skutki bezrobocia :

- Niewykorzystany , nieproduktywny potencja ludzki , -znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą , -spadek dochodów rodzin , rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa , - degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy ( poczucie beznadziejności , pesymizmu , uczucie społecznej bezużyteczności ) , - zjawiska patologii społecznej – alkoholizm , narkomania , przestępczość , - utrata kwalifikacji

26 .W jaki sposób zapobiegać bezrobociu ?

Elastyczny rynek pracy – z jednej strony polega na usuwaniu przyczyn usztywnienia płac, osłabianiu związków zawodowych, likwidacji płacy minimalnej (narzędziem jest m.in. prawo pracy), z drugiej – skracaniu czasu pracy, wprowadzaniu dodatkowych zmian roboczych, przymusowym urlopowaniu pracowników, itp.

Ekspansywna polityka państwa – ekspansywna polityka fiskalna lub pieniężna to zwiększanie wydatków przez państwo i przyrost podaży pieniądza; powoduje wzrost zagregowanego popytu w gospodarce i jednoczesne zwiększenie produkcji i zatrudnienia w przedsiębiorstwach; państwowe wydatki powinny być koncentrowane wówczas w pracochłonnych dziedzinach gospodarki;

• Sposobami na walkę z bezrobociem dobrowolnym, czyli frykcyjnym i strukturalnym są głównie instrumenty mikroekonomiczne, które mogą regulować wielkość produkcji i zatrudnienia.

Obniżenie opodatkowania płac – zmniejszenie podatku dochodowego, czy choćby płaconych przez pracodawców obowiązkowych składek ubezpieczeniowych, powoduje wzrost wynagrodzenia, co jednocześnie może przyczynić się do wzrostu zatrudnienia; część dobrowolnie bezrobotnych zdecyduje się na podjęcie pracy za wyższą stawkę płac.

Zmiana relacji zasiłek – płaca – gdy maleje zasiłek zmniejsza się także relacja zasiłek – praca (iloraz zasiłku i wynagrodzenia netto); skoro zasiłek jest niski, nie opłaca się rejestrować jako bezrobotny; więcej osób decyduje się zaakceptować przedkładane im oferty pracy; obniżka zasiłku przyczynia się w ten sposób do spadku bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego;

Ulepszenie systemu pośrednictwa pracy – polega np. na rozbudowie i komputeryzacji sieci urzędów pracy; czy wprowadzaniu środków zwiększających mobilność pracowników.

Szkolenia zawodowe – ułatwiają zdobycie nowych kwalifikacji; mogą efektywnie przyczynić się do obniżenia bezrobocia strukturalnego.

Polityka przemysłowa – np. tworzenie specjalnych stref ekonomicznych, w rejonach szczególnie zagrożonych masowym bezrobociem; wprowadzanie ulg podatkowych, udzielanie tanich kredytów, itp.

27. Prawo Okuna - Wzrost bezrobocia o 1 % ponad stopę bezrobocia naturalnego powoduje powstanie 3 % luki PKB ( GNP ) lub odwrotnie , na każde 3% PKB ( GNP ) rzeczywistego w stosunku do PKB potencjalnego bezrobocia wrasta procentowo o 1 punkt

Luka GNP (PNB) = - 3 ( U-U * )

28 . Mierniki wzrostu gospodarczego:
• produkt krajowy brutto(PKB): całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze),
• produkt narodowy brutto(PNB): całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,
• dochód narodowy(DN): stanowi nowo wytworzoną wartość produktu krajowego w ciągu roku przez wszystkie podmioty gospodarki narodowej, skorygowaną o saldo rozliczeń z zagranicą,
• wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.

29. Rodzaje wahań koniunkturalnych – są powtarzające się z względną regularnością zmiany aktywności gospodarczej społeczeństwa
Wahania periodyczne występują w ciągu określonego okresu w pewnych odstępach czasu. Dzielimy je na:
- Wahania krótkookresowe – np. w ciągu dnia, doby, miesiąca wywołane rytmem biologicznym, przyjętym podziałem pracy, zwyczajami,
- Wahania sezonowe – są to zmiany badanego zjawiska nie zależnie od podmiotów gospodarczych (np. warunki naturalne, zwyczaje)
- Wahania przypadkowe – przyczyny losowe np. katastrofy
- Wahania koniunkturalne są średnio i długookresowe dotyczą całej gospodarki przyczyny wahań leżą w wewnątrz gospodarki

30. Trend – przejaw długookresowej zmiany w górę lub w dół jakieś zmiennej ekonomicznej np. PNB. Tendencja rozwojowa odzwierciedla zmiany czynników wewnętrznych np. zmiany kapitału

31. Prawo Saya - istniejąca prawidłowość gospodarki rynkowej, polegająca na tym, że podaż jest czynnikiem tworzącym popyt. Odwrotne stanowisko przyjął później John Maynard Keynes, jak się okazało, było ono całkowicie błędne, skutki jego stosowania tworzyły i tworzą nadal bańki spekulacje, oraz są źródłami cyklów koniunkturalnych (boom). Słowem niestosowanie prawa Saya jest główną przyczyną kryzysów gospodarczych na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.

32. Budżet państwa jest najwyższej rangi planem finansowym polityki państwa oraz narzędziem polityki społecznej, uwzględniającym planowane dochody i wydatki państwa na następny rok budżetowy. Jako dochody uwzględnia się m.in.: wpływy z podatków pośrednich i bezpośrednich, dochody niepodatkowe (np. cła), dochody z prywatyzacji oraz dochody zagraniczne. Mianem wydatków określa się m.in. koszty dotacji, obsługi długu publicznego, obsługi strefy budżetowej, rozliczeń z bankami, subwencji dla gmin oraz rezerw ogólnych. Termin „budżet” pochodzi z łacińskiego bulga, oznaczającego skórzany mieszek przeznaczony do zbierania dochodów. Słowo to przyjęło się następnie w wielu językach (ang. budget, starofr. bougette, fr. la budget]. Dla historycznego rozwoju instytucji budżetu znaczenie miało kilka zdarzeń, które rozstrzygnęły o jej współczesnym kształcie, wśród których - poza oddzieleniem majątku publicznego od majątku królewskiego - wymienić należy rozwijanie stosunków towarowo-pieniężnych, parlamentaryzmu, funkcji socjalnych i gospodarczych państwa, rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczych i finansowych oraz procesy integracyjne zachodzące we współczesnym świecie.

33. Efekt wypychania (ang. crowding out) - zjawisko ekonomiczne polegające na zmniejszeniu wielkości inwestycji sektora prywatnego spowodowanym zwiększonym finansowaniem wydatków publicznych deficytem budżetowym. Jest jedną z form zawodności państwa w zakresie rozwiązań regulacyjnych.

Efekt wypychania pojawia się, gdy powodem początkowej zmiany wielkości produkcji jest wzrost wydatków państwa. Dochodzi wtedy do wzrostu popytu na pieniądz oraz wzrostu stopy procentowej, a tym samym do ograniczenia popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego sektora prywatnego. Wypieranie to inaczej zastąpienie inwestycji prywatnych wydatkami państwa.

Wypieranie finansowe związane jest ze wzrostem stopy procentowej w wyniku niepieniężnego finansowania wydatków państwa, natomiast wypieranie realne może być spowodowane np. zastąpieniem konsumpcji prywatnej konsumpcją państwa lub hamującym wpływem potencjalnej rosnącej niepewności, będącej rezultatem zwiększonych wydatków państwa.

G↑ → Y↑ → R↑ → (C+I)↓ → Y↓

G - wydatki państwa Y - produkcja R - oprocentowanie C - wydatki konsumpcyjne I - wydatki inwestycyjne

34. Czym się różni PKB od PNB ?

Produkt krajowy brutto (PKB) – jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

Produkt narodowy brutto (PNB) – miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju powiększonych o dochody netto z tytułu własności za granicą. Dochody netto są różnicą między dochodami otrzymanymi z tytułu własności za granicą a dochodami wypłacanymi z tytułu własności cudzoziemcom.

 Metody obliczania PNB i PKB:

PNB jako strumień dóbr (produktów finalnych) – PNB można zmierzyć sumując łączny strumień wydatków na zakupy konsumpcyjne w ciągu roku. Do zakupów konsumpcyjnych zalicza się dobra i usługi liczone w cenach rynkowych (ponieważ ceny rynkowe odzwierciedlają relatywną wartość produktu).

PNB = C + I + G               PKB = C + I + G – Ti         PKB – Tb + Bt = S + C

C- konsumpcja , I – inwestycje brutto ( inwestycje krajowe+eksport-import )

G- wydatki rządowe na dobra i usługi z wyłączeniem płatności transferowych; Ti – podatki pośrednie , Tb – podatki bezpośrednie , Bt – wydatki transferowe , S- oszczędności

35. Czym się różni makro od mikro ?

 Mikroekonomia bada poszczególne elementy tworzące gospodarkę tj. gosp. domowe, przedsiębiorstwa, sektory i gałęzie gospodarki. Bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji oraz podaży poszczególnych produktów i usług.

Makroekonomia zajmuje się analizą gospodarki jako całość. Bada czynniki wpływające na zmiany takich wielkości ekonomicznych jak: globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarce, globalna podaż produktów i usług, popyt na nie.

36. Wzrost gospodarczy – oznacza powiększanie możliwości danego kraju do zwiększana swoich zdolności produkcyjnych a więc do wytwarzania większej ilości dóbr i usług .

Rozwój gospodarczy – jest pojęciem szerszym , które oznacza wszystkie zmiany ekonomiczne , społeczne i infrastrukturalne towarzyszące wzrostowi gospodarczemu . Nie można osiągnąć rozwoju gospodarczego bez wzrostu gospodarczego , nie każdy wzrost prowadzi do rozwoju .

37 . Skale podatkowe : Odróżnia się trzy rodzaje zmiennych skal podatkowych:
skala progresywna polega na tym, że w miarę wzrostu podstawy opodatkowania zwiększane są również stawki podatku.
Skala regresywna jest odwrotnością skali progresywnej i polega na tym, że stawki podatku maleją  miarę wzrostu podstawy opodatkowania. W praktyce stosowana jest raczej rzadko. Wskazuje się, że formą regresji podatkowej jest podatek konsumpcyjny. Podatek taki dla osób o wyższych dochodach oznacza, że dla pokrycia tego rodzaju podatku wydają one mniejszą część swego dochodu w porównaniu z osobami o niższych dochodach.
Skala degresywna oznacza, że poniżej pewnej wielkości granicznej dochodu stawka podatkowa ulega obniżeniu w miarę zmniejszania się podstawy.

38. Czym różni się cykl klasyczny od współczesnego ?

Różni się budową cyklu , punktami zwrotnymi , długością i fazami , częstotliwością , amplitudami , intensywnością , charakterem przebiegu i strukturą .

Cykl klasyczny : posiada 4 fazy ożywienie , rozkwit kryzys depresja ; posiada punkty zwrotne gwałtowne i ostre ; posiada fazy pomyślnej koniunktury 4-6 lat oraz fazy spadkowej koniunktury 4-6 lat , cykl trwa od 8 – 12 lat ; częstotliwość cyklu klasycznego – niska ; amplituda okresu pomyślnej koniunktury zbliżona do amplitudy okresu kryzysowo – depresyjnego , amplituda cyklu : biska zeru ; intensywność cyklu wysoka ; charakter przebiegu asymetryczny ; struktura czasowa – stosunkowo długie okresy opóźnień bądź wyprzedzeń czasowych między zwrotami , przedmiotowa – zależności stosunkowo proste o małej liczbie zmiennych

Cykl współczesny : posiada 2 fazy wysokiej i niskiej aktywności gospodarczej ; posiada punkty zwrotne łagodne ; posiada fazy pomyślnej koniunktury 2-3 lata oraz fazy spadkowej koniunktury 1,5- 2 lata , cykl trwa od 3,5-5 lat ; częstotliwość cyklu – wysoka ; amplituda fazy pomyślnej koniunktury wyższa niż amplituda fazy niskiej aktywności , amplituda cyklu dodatnia , rosnąca; intensywność cyklu niska ; charakter przebiegu asymetryczny ; struktura czasowa – stosunkowo krótkie okresy opóźnień bądź wyprzedzeń czasowych między zwrotami , przedmiotowa – zależności stosunkowo złożone o dużej liczbie zmiennych

39. Rodzaje cykli

Cykle koniunkturalne, w zależności od ich częstotliwości (okresu od początku do zamknięcia cyklu) dzieli się na:

• sezonowe- trwający rok cykl, odzwierciedlający sezonowe wahania aktywności gospodarczej, w dziedzinach takich jak turystyka i rolnictwo. Można uznać, że te cykle są najbardziej regularne.

• krótkie (Kitchina)- cykle trwające dwa cztery lata, obejmujące wahania takich mierników jak ceny, zapasy w przedsiębiorstwach.

• średnie- obejmujące trwające 8- 10 lat cykle Juglara, opisujące wahania bezrobocia, PKB, bezrobocia i inflacji, oraz trwające 15- 25 lat cykle Kuznetsa, które wynikają z akumulacji czynników wytwórczych (inwestycji, migracji).

• długie- trwające 40- 60 lat cykle Kondratiewa, będące wynikiem ważnych odkryć i innowacji (np. maszyna parowa- elektryczność- energia słoneczna).

40. Prawo Keynsa - Szkoła Keynesowska położyła nacisk na analizę agregatową ujmowanego popytu globalnego. Chodziło o zwiększenie popytu, co miało przyspieszyć tempo wzrostu gospodarczego i zlikwidować bezrobocie. Aby zapewnić stały rozwój gospodarczy, należy, poprzez odpowiednią politykę gospodarczą, pobudzić wzrost globalnych wydatków. Stąd nazwa – ekonomia popytu. Wg nich, sterowanie przez państwo globalnym popytem odbywa się za pomocą środków polityki fiskalnej (ewentualnie polityki pieniężnej).

Keynes proponował [edytuj]

• Progresję opodatkowania dochodów osobistych grup zamożniejszych przy jednoczesnym zwiększaniu świadczeń społecznych na rzecz grup biedniejszych.

• Bezpośrednie zachęty do inwestowania poprzez obniżenie opodatkowania zysków przeznaczanych na inwestycje.

• Zarządzanie wielkością globalnych wydatków rządowych na inwestycje państwowe czy roboty publiczne.

Wg Keynesa deficyt budżetowy nie stanowi problemu w okresie prosperity. W okresie dekoniunktury rządy powinny podejmować działania mające na celu utrzymanie na odpowiednio wysokim poziomie aktywności gospodarczej państwa.

Główne założenia szkoły Keynesa [edytuj]

• Produkcja określana jest przez globalny popyt

• Zmiana ilości pieniądza wpływa na zatrudnienie

• Bezrobocie to efekt niedostatecznego popytu

• Państwo powinno być aktywne na scenie fiskalnej i monetarnej państwa

41. Model KEYNESA.

Model Keynesa jest modelem krótkiego okresu. Keynes zauważa, że stanem normalnym jest stan niepełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych. To zagregowany popyt, a nie zdolności wytwórcze (jak chciał Say) określa wielkość produkcji w gospodarce. O wielkości popytu decydują wydatki społeczeństwa (konsumpcyjne i inwestycyjne). Niezwykle istotnym problemem występującym w gospodarce jest zagadnienie równowagi zwłaszcza pomiędzy globalną podażą i globalnym popytem. Zdaniem Keynesa mechanizm rynkowy nie jest dostatecznie sprawny aby automatycznie przywracać równowagę, a z powodu tezauryzacji (wycofywania pieniądza z rynku [oszczędności] ) nie działa prawo Saya (makroekonomiczne przekonanie, że podaż tworzy swój własny popyt), a zatem nierównowaga jest stanem normalnym w gospodarce.

Podstawowa teza modelu Keynesa głosi, że w gospodarce kapitalistycznej mechanizm rynkowy zwłaszcza w sferze inwestycji nie jest w stanie zapewnić wysokiego poziomu zatrudnienia, co wywołuje konieczność państwowej ingerencji w postaci sterowania zagregowanym popytem. Keynesowski model równowagi służy do pokazania efektów działania polityki fiskalnej państwa.

42 . Deficyt budżetowy – występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa.

43. Dług publiczny (albo zgodnie z definicją ustawową „państwowy dług publiczny”) – obejmuje nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych, ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora (skonsolidowane zadłużenie brutto), zaciągnięte z następujących tytułów:

1. papiery wartościowe opiewające wyłącznie na świadczenia pieniężne (poza papierami udziałowymi),

2. pożyczki (w tym papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona),

3. kredyty,

4. przyjęte depozyty,

5. zobowiązania wymagalne (tzn. zobowiązania, których termin płatności minął, a które nie zostały przedawnione lub umorzone).

44. Deflator GNP ( inaczej PNB Produkt Krajowy Brutto ) - nazywamy wskaźnik uzyskany w wyniku podzielenia nominalnego PNB z pewnego roku przez realny PNB z tego samego roku, wyrażonego w cenach z jakiegoś okresu bazowego, i pomnożonego przez 100.

Deflator PNB informuje, o ile procent zmieniły się ceny dóbr w całej gospodarce (wskaźnik minus 100).

Deflatorem PNB nazywamy wskaźnik uzyskany w wyniku podzielenia nominalnego PNB z pewnego roku przez realny PNB z tego samego roku, wyrażonego w cenach z jakiegoś okresu bazowego, i pomnożonego przez 100.

45. Jaka politykę stosować przy inflacji ?

• Inflacją należy zarządzać, by zapobiegać zjawisku wysokiej i niestabilnej inflacji.

• Na stopę inflacji można oddziaływać poprzez politykę monetarną i fiskalną.

• Polityka monetarna polega na regulowaniu ilości pieniądza, jaka jest dostępna w gospodarce. Zajmują się tym banki centralne.

• Z kolei polityka fiskalna określa, ile pieniędzy rządy zdecydują się zgromadzić i wydać (budżet).

2. Kredyt redyskontowy - Jest udzielany przez bank centralny na podstawie zdyskontowanych przez banki komercyjne weksli jednostek gospodarczych.
   
   Bank centralny ustala wysokość stopy redyskontowej, która stanowi punkt odniesienia dla banków komercyjnych w celu ustalenia ich własnej (wyższej) stopy dyskontowej oferowanej jednostkom gospodarczym. Zmiany stopy redyskontowej wpływają pośrednio na ponoszone przez przedsiębiorstwa koszty kredytu.