KOŁO Z MAKRO – STUDIA WIECZOROWE

1. Przyczyny inflacji: nadmierna emisja pieniądza (możliwa tylko w systemie pieniądza dekretowego) nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez:
- dodruk banknotów niemających pokrycia
- oprocentowanie pieniędzy
- nieograniczoną działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. "bankowa kreacja pieniądza")
- stosowanie polityki luzowania ilościowego (ang. Quantitative easing)
- niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
- wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
- niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
- przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
- ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza
- wadliwa struktura gospodarki
- import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)
- długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)
- monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)
zadłużenie głównych przedsiębiorstw w danym sektorze.

2. Korzyść komparatywna: wymiana międzynarodowa może być korzystna dla obu partnerów, gdy jeden wytwarza większość towarów taniej niż drugi. Do uzyskania takich korzyści wystarczy występowanie względnych różnic w kosztach wytwarzania w obu krajach. Handel między dwoma krajami może być dla obu krajów korzystny, jeśli każdy z nich eksportuje dobro, w produkcji którego ma przewagę komparatywną (względną).

3. Krzywa Phillipsa: zależność między stopą inflacji, a stopą bezrobocia:

- krzywa ta jest skorelowana ujemnie;
- %J i %U są odwrotnie proporcjonalne;
- wysokiemu poziomowi inflacji odpowiada niski poziom bezrobocia i
odwrotnie;
- jest antidotum zależności inflacji z bezrobociem;
- jest uniwersalna dla każdej gospodarki i dla każdego okresu czasu;
- aktualizacja krzywej: długookresowa krzywa Phillipsa
(Model Friedmana – Phelpsa):
$\mathbf{\% J = \ }\frac{\mathbf{\text{Pi}}_{\mathbf{1}}\mathbf{- \ }\mathbf{\text{Pi}}_{\mathbf{0}}}{\mathbf{\text{Pi}}_{\mathbf{0}}}\mathbf{*100\%}$ - stopa inflacji
$\mathbf{\text{Pi}}_{\mathbf{0}}\mathbf{= \ }\sum_{\mathbf{i = 1}}^{\mathbf{n}}\mathbf{P}_{\mathbf{0}}$ – agregat cenowy (suma cen w 1 roku)
$\mathbf{\text{Pi}}_{\mathbf{1}}\mathbf{= \ }\sum_{\mathbf{i = 1}}^{\mathbf{n}}\mathbf{P}_{\mathbf{1}}$ - suma cen w roku następnym

4. Koszty zdartych zelówek: społeczny koszt inflacji, wynikający z dodatkowego wysiłku podmiotów poszukujących szansy nabycia towarów po niższej cenie. Nazwa pochodzi od zdartych zelówek ludzi, chodzących od sklepu do sklepu w poszukiwaniu miejsca, gdzie ceny wzrosły wolniej i do banku po gotówkę. 

5. Skutki ograniczeń importu:
- Cła: opłata nakładana przez państwo na towary przekraczające jej granicę celną - wzrost ceny i obciążenie nabywcy dodatkowymi kosztami.
- Subsydia importowe: płatność na rzecz firmy lub gałęzi przemysłu wysyłających dobra za granicę) - potanienie na rynku międzynarodowym towaru eksportowanego przez dany kraj,

- Wymagania dotyczące lokalnego udziału w produkcji: jakaś konkretna część dobra musi być wytwarzana w kraju - wzrost ceny dóbr importowanych i krajowych, brak wpływu na dochód kraju i rentę z kwoty.
- Wymagane koncesje na import czyli zezwolenie władz administracyjnych na prowadzenie handlu zagranicznego ;
- Kwoty importowe: bezpośrednie ograniczenie ilości importu jakiegoś dobra - mają one podobny skutek jak cło importowe w odniesieniu do cen i ilości, ale dochody, występujące w formie renty z kwoty, uzyskują w tym przypadku zagraniczni producenci ochranianych towarów). Do podstawowych przyczyn ilościowego ograniczania przywozu zaliczyć należy: ochronę produkcji krajowej, potrzebę skierowania popytu z towarów importowanych na krajowe, przeciwdziałanie deficytowi bilansu handlowego, względy sanitarne lub względy bezpieczeństwa. W przypadku gdy kontyngent ilościowy jest ustalony na poziomie zerowym, mamy do czynienia z zakazem importu lub eksportu.
- Licencjonowanie: nadzór nad tym "kto może handlować i czym”, nadzorowanie wielkości i rozdziału importu centralnie finansowanego; pozwala na kontrolę zgodności handlu z postanowieniami różnych umów międzynarodowych.

6. Model mnożnikowy:

7. Skutki zwiększenia wydatków rządowych:
- Dzięki wzrostowi wydatków rządowych rośnie dochód, co umożliwi lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych;
- W wyniku wzrostu wydatków rządowych krzywa IS przesuwa się równolegle w prawo;
- Wzrostowi dochodów towarzyszy wzrost popytu na pieniądz;
- Wzrost popytu na pieniądz przy stałej podaży pieniądza musi wywołać wzrost stopy procentowej;
- Wzrost stopy procentowej spowoduje skurczenie się inwestycji, przez co krzywa popytu przesunie się w dół (efekt wypierania). Skala wypierania zależy od stopnia wpływu zwiększonych wydatków rządowych na wzrost stopy procentowej oraz wrażliwości inwestycji i eksportu netto na zmiany stopy procentowej. Wówczas jest mniejszy popyt inwestycyjny i mniejszy dochód;
- W wyniku pojawienia się efektu wypierania dochód spadnie;
- Zmniejszenie dochodu spowoduje z kolei spadek popytu i co za tym idzie spadek stopy procentowej;
- Krzywa IS, pierwotnie, pod wpływem wzrostu produktu przesunie się w prawo. „Wielkość” przesunięcia będzie jednak zredukowana przez efekt wypierania.

8. Dezinflacja: spadek tempa inflacji. Dezinflacja oznacza, że ceny nie wzrastają tak szybko jak w poprzednim okresie, nadal jednak rosną, a inflacja trwa.

9. Inwestycja portfelowa (zagraniczna inwestycja pośrednia): inwestycja dokonana przez zakup papierów wartościowych, a nie konkretnego przedsiębiorstwa, dobra materialnego czy intelektualnego bądź usługi.
- Kupując papiery wartościowe w danym kraju, takie jak akcje, obligacje czy inne, inwestorzy portfelowi mogą zyskać, zarabiając na różnicach w oprocentowaniu takich papierów wartościowych, a więc na różnicy stóp procentowych, czy wahaniach kursu walutowego.

10. Koszty zmian kart dań: koszty wymiany cenników, druku nowych etykiet, taksometrów, aparatów telefonicznych i innych automatów przyjmujących monety. Najważniejszą pozycją w tej grupie wydają się koszty nieustannej kalkulacji nowych cen.

11. 6 skutków wzrostu nominalnej podaży pieniądza wg klasyków:
- wzrost płac;
- wzrost cen;
- wzrost popytu globalnego;
-
-
-

12. Na czym polega wypieranie u Klasyków i Keynesistów?
a) klasycy: efekt całkowitego wypierania:
- spadek inwestycji;
- wzrost wydatków rządowych.
b) Keynesiści: efekt częściowego wypierania:
- produkt realny > produkcji potencjalnej (?);
- wzrost wydatków rządowych;
- spadek inwestycji;
- wzrost dochodu narodowego.

13. Wzrost nominalnej podaży pieniądza u Keynesistów skutki:
- wzrost produkcji;
- spadek wartości stopy %;
- krótkookresowy wzrost stopy inflacji;
- wzrost cen;

14. Przyczyny bezrobocia- Keynesiści/ monetaryści:
a) Keynesiści:
- niewystarczający popyt na towary i usługi;
- niechęć ludzi do poszukiwania pracy;
- spadek płac realnych obniża podaż siły roboczej (ludzie nie chcą pracować za niższe płace);
- faktyczna produkcja >potencjalna produkcja
b) Monetaryści:
-