Błędy popełniane przez uczniów dyslektycznych w nauce szkolnej.
„Czasem tak trudno napisać wszystko to, co chciałoby się wyrazić słowami”.
Dekalog dla nauczycieli dzieci dyslektycznych
NIE:
Nie traktuj ucznia jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
Nie karz, nie wyśmiewaj w nadziei, że zmobilizujesz do pracy.
Nie łudź się, że „sam z tego wyrośnie”, „weźmie się w garść”, „przysiądzie fałdów” lub, „że ktoś go z tego wyleczy”.
Nie spodziewaj się, że kłopoty ucznia pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.
Nie ograniczaj uczniowi zajęć pozalekcyjnych, aby miał więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń i pracy nad sobą.
TAK:
Staraj się zrozumieć swojego ucznia, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec pogłębianiu się jego trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń nerwicowych.
Spróbuj, jak najwcześniej, zaobserwować trudności ucznia: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj problemy dziecka ze specjalistą (psychologiem, logopedą, pedagogiem, a w razie potrzeby z lekarzem).
Aby jak najwcześniej pomóc uczniowi:
bądź w kontakcie z poradnią, wykorzystuj wyniki badań i zalecenia specjalistów zawarte w opinii psychologicznej,
ustal kontakt pomiędzy Tobą, Rodzicami i Dzieckiem, który określa reguły współpracy: dziecko uczyń odpowiedzialnym za pracę nad sobą, rodziców za pomaganie dziecku, a nauczyciela za bycie doradcą,
zaobserwuj podczas codziennych lekcji, co najskuteczniej pomaga dziecku,
bądź w stałym kontakcie z jego nauczycielem – terapeutą i, korzystając z jego wskazań, włączaj w zajęcia dydaktyczne potrzebne dziecku ćwiczenia.
Opracuj program indywidualnych wymagań wobec ucznia dostosowany do jego możliwości i wkładu pracy. Oceniaj go na podstawie odpowiedzi ustnych i treści prac pisemnych. Nie każ mu czytać głośno przy całej klasie. Pozwól mu korzystać ze słownika i daj więcej czasu na zadania pisemne. Dyktanda i prace pisemne oceniaj jakościowo (opisowa ocena błędów) pod warunkiem systematycznej pracy, znajomości reguł ortografii i korekty błędów w zeszytach. Nagradzaj za wysiłek i pracę, a nie za jej efekty.
Bądź życzliwym, cierpliwym przewodnikiem ucznia w jego problemach.
Oprac. Prof. Marta Bogdanowicz
W systemie szkolnym funkcjonuje pewna grupa uczniów, którzy powinni być inaczej traktowani niż ich koledzy. Do tej grupy zalicza się uczniów z dysleksją. Zdaniem profesor Marty Bogdanowicz od 10 do 15% populacji uczniów przeżywa trudności w nauce czytania i pisania mające podłoże dyslektyczne. Dysleksja 5 razy częściej dotyka chłopców niż dziewczęta.
Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w uczenia się m. in. pisania, czytania, liczenia. Wynikają one z pewnych zakłóceń w rozwoju czynności mowy, spostrzegania, pamięci (słuchowej i wzrokowej), sprawności manualnej, koncentracji, orientacji przestrzennej i lateralizacji.
Dysleksja rozwojowa nie jest wynikiem wolniejszego rozwoju umysłowego. Dzieci dyslektyczne często osiągają bardzo dobre wyniki w testach na inteligencję, a w odpowiedziach ustnych są czasami lepsze od dzieci bez dysleksji.
Około 11 % dyslektyków ma wybitne osiągnięcia w matematyce.
Aby zmniejszyć lub zlikwidować ryzyko dysleksji należy objąć opieką terapeutyczną już dzieci w wieku przedszkolnym.
Wiek przedszkolny (3-5lat)
opóźniony rozwój mowy,
słabe umiejętności językowe: trudności z wypowiadaniem złożonych wyrazów, zapamiętywanie nazw;
opóźniony rozwój ruchowy;
mała sprawność ruchowa i koordynacja ruchów podczas czynności samoobsługowych, rysowaniu czy zabaw ruchowych.
Grupa „O” (6-7lat)
wadliwa wymowa, błędy gramatyczne;
trudności z zapamiętywaniem wiersza czy piosenki;
trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzielaniem sylab i głosek z wyrazów i ich syntezą;
niechęć do rysowania, trudności z odtwarzaniem wzorów graficznych i szlaczków;
niechęć do układanek;
oburęczność, mylenie prawej i lewej ręki, trudności z używaniem określeń prawo-lewo, nad-pod itp.;
trudności w nauce czytania.
Wiek szkolny (powyżej 7 roku życia)
trudności z zapamiętywaniem szeregu nazw (dni tygodnia, miesiąca), z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, dat oraz błędne zapisywanie liczb wielocyfrowych;
mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g; l-t-ł; m-n;w-u);
mylenie liter odpowiadającym głoskom podobnym fonetycznie (d-t; s-z; w-f);
trudności ze zmiękczeniami;
opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter;
trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);
brzydkie pismo, niezdarny rysunek;
trudności w automatyzacji czytania (czytanie nierytmiczne) oraz trudności w rozumieniu czytanego tekstu.
Specjaliści wyróżniają różne formy dysleksji rozwojowej:
dysleksja - trudności w czytaniu,
dysortografia - trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (w tym robienie błędów ortograficznych),
dysgrafia – trudności w opanowaniu czytelnego pisania,
dyskalkulia – trudności w uczeniu się matematyki.
U jednej osoby mogą występować wszystkie lub kilka form dysleksji rozwojowej.
Dysleksja czyli zaburzenia czytania
Symptomy dysleksji:
trudności w odkodowywaniu sensu słów i symboli,
brak zróżnicowania głosek zbliżonych fonetycznie,
problem ze zróżnicowaniem wyrazów podobnie brzmiących,
nieprawidłowe przetwarzanie informacji językowej,
niezrozumienie przeczytanej treści, dłuższej wypowiedzi, szeregu informacji, serii poleceń,
czytanie bez modulacji głosu w wolnym tempie, z zastosowaniem intonacji zdania oznajmującego,
pomijanie przy czytaniu fragmentów tekstu lub ponowne czytanie tego samego fragmentu,
trudności w uczeniu się pamięciowym,
trudności w wyszczególnieniu dźwięków, rozpoznawaniu rymujących się sylab i doborze właściwych słów,
gubienie lub dodawanie liter, zmiana ich kolejności podczas czytania,
nieprawidłowe łączenie lub rozdzielanie wyrazów,
problemy z wymową bardziej złożonych i dłuższych wyrazów,
duże trudności z zapamiętaniem słówek i struktur gramatycznych.
Symptomy dysortografii:
przestawianie liter lub sylab w wyrazie,
mylenie liter, które w języku polskim i obcym mają ten sam lub podobny obraz graficzny ale inne brzmienie (np. polskie i niemieckie spółgłoski „s”, „z”),
problem z pisaniem w języku niemieckim przegłosów, dyftongów, rozróżnianiem długich i krótkich samogłosek, zapisem głosek: „sch”, „tz”, „tsch”, „ck”, „sp”, „pf”, „st”, „qu”,
pomijanie w języku niemieckim niemego „h”,
pisanie liter zwierciadlanych, pisanie wyrazu od strony prawej do lewej: pismo lustrzane,
występowanie wyrazów bezsensownych w wyniku pojawiania się w jednym wyrazie kilku błędów,
mylenie wielkich i małych liter,
opuszczanie znaków diakrytycznych,
brak poczucia błędu.
Symptomy dysgrafii:
nieprawidłowo zagospodarowana przestrzeń w zeszycie, trudności ze zmieszczeniem się w liniaturze zeszytu,
trudności z kreśleniem kształtu liter - litery mają różne wymiary, są nieproporcjonalne, drżące, nachylone w różnym kierunku,
pismo jest mało czytelne,
nieestetyczny zeszyt (podziurawione kartki, zamazany tekst),
wolne tempo pisania, problem z ukończeniem zadania w wyznaczonym czasie,
łączenie dwóch liter w jedną,
pojawienie się dodatkowych elementów w literze, wyrazie,
brak łączenia liter ze sobą lub wadliwe ich łączenie.
Błędy popełniane przez uczniów dyslektycznych w nauce szkolnej.
W czytaniu:
Pomijanie wyrazów lub ich dodawani, zniekształcenie wyrazów i odczytywanie innych, podobnych w skutek domyślania się całego wyrazu na podstawie przeczytanych pierwszych głosek.
Gubienie się w tekście, pomijanie linii, lub odczytywanie jej powtórne.
Niepewność czytania krótkich wyrazów takich jak od - do.
Trudność dzielenia dłuższych wyrazów na sylaby i syntetyzowanie sylab na wyrazy we właściwym porządku.
Pomijanie interpunkcji.
Przestawianie liter w wyrazie.
Niewłaściwe łączenia liter.
Trudność ze zrozumieniem sensu czytanego tekstu, przy nadmiernym skupieniu się na stronie technicznej czytania.
Trudności w rozumieniu treści zawierającej pojęcia dotyczące stosunków przestrzenno-czasowych oraz struktur gramatyczno-logicznych.
Trudności w orientacji na mapie i planach.
Zaburzona orientacja w stronach świata ( wzrokowe ujmowanie stosunków przestrzennych na mapie).
Mylenie pojęć, które są przyswajane werbalnie.
Trudności w rozumieniu zadań z zakresu geometrii.
W pisaniu:
Słaby poziom pracy pisemnej w porównaniu z odpowiedziami ustnymi.
Niski poziom graficzny i estetyczny prac pisemnych.
Utrzymywanie się trudności z różnicowaniem liter: p-b, p-g, u-n, m-w.
Niewłaściwy dobór liter do głosek podobnych fonetycznie w wyniku ich niewłaściwego różnicowania: t-d, p-b, m-n.
Mylenie nazw liter głosek.
Niewłaściwe stosowanie małych i dużych liter.
Trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących.
Dodawanie, pomijanie, przestawianie liter, sylab, lub całych wyrazów.
nieprawidłowe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni.
Tracenie wątku podczas zapisywania opowiadania.
Brak, lub niewłaściwe używanie interpunkcji.
Błędy typowo ortograficzne.
Pomijanie drobnych elementów graficznych, w tym ogonków przy ą lub ę.
Pomyłki w zadaniach arytmetycznych.
Trudności w tworzeniu wykresów.
Zamiana kierunków w rysunkach geometrycznych.
Zakłócenia stosunków przestrzennych i proporcji elementów.
Ze względu na zaburzenia funkcji percepcyjno - motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki, lateralizacji i orientacji przestrzennej), można wyróżnić następujące trudności występujące u uczniów z dysleksją rozwojową:
Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami percepcji słuchowej:
Wypowiadanie się
Występują trudności w wypowiadaniu się.
Zasób słów ubogi, niegramatyczne wypowiadanie się.
Często występuje wada wymowy.
Przekręcanie wymowy mało znanych wyrazów.
Niekiedy kłopoty w wypowiedziach, wynikające z trudności w rozumowaniu, wnioskowaniu i uogólnianiu na materiale werbalnym.
Pisanie
Szczególnie nasilone trudności w pisaniu ze słuchu, wynikające z niemożności dokonywania prawidłowej analizy słuchowej dyktowanych wyrazów i zdań.
Zniekształcenie pisowni, niekiedy trudne do odczytania.
Duże trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, dwuznakami, głoskami tracącymi dźwięczność, w różnicowaniu pisowni: i-j, odróżnianiu samogłosek nosowych: ą-ę, om-on.
Trudności w pisaniu wyrazów nieznanych.
Mylenie kolejnych wyrazów w zapisie, wolne tempo pisania.
W pisaniu ujawniają się występujące wady mowy, niekiedy już przezwyciężone.
Ogromną trudnością jest przepisywanie tekstu, nie występuje tu dyktowanie sobie tekstu.
Czytanie
Trudności w zestawieniu dźwięku w całość - utrzymujące się długi czas literowanie, trudności z modulowaniem głosu.
Brak znaków przestankowych w czytanym tekście.Liczne błędy w czytaniu, zmiany, opuszczenia głosek, mylenie wyrazów zbliżonych artykulacyjnie.
Rozumienie czytanej treści
Trudności w rozumieniu przeczytanej treści wynikają z niedokładnego rozumienia określeń słownych, mylenia znaczenia wyrazów o podobnym brzmieniu.
Trudności z innymi przedmiotami szkolnymi
Szczególnie duże problemy z nauką języków obcych.
Trudności w uczeniu się pamięciowym (wiersze, ciągi słowne), gorsza pamięć słuchowa.
Trudności w uczeniu tabliczki mnożenia, kłopoty ze zrozumieniem instrukcji, objaśnień nauczyciela, zapamiętywaniem.
Trudności w przyswajaniu materiału gramatycznego.
W matematyce zbyt szybkie oderwanie od konkretów utrudnia przyswajanie pojęć matematycznych.
Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami percepcji wzrokowej
Wypowiadanie się
Występują trudności w rozpoznawaniu przedmiotów na obrazkach i rozumienia przedstawionej treści.
W związku z powyższym opis obrazka jest ubogi, a liczba zaobserwowanych szczegółów i elementów uboga
Rysowanie
Trudności w odwzorowywaniu prostych figur geometrycznych (koło, kwadrat, trójkąt, romb).
Rysunki bywają ubogie w szczegóły.
Niewłaściwe proporcje między elementami, trudności w rozplanowaniu.
Pisanie
Trudności w przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu.
W początkach nauki trudności z zapamiętywaniem kształtów liter
mylenie liter podobnych (a-o, a-ą, e-c, e-ę, ł-l-t, m-n, u-n, m-w), różniących się w położeniu w stosunku do osi pionowej (p-b, b-d), lub poziomej (w-m, n-u, b-p, d-g).
Pomijanie drobnych elementów graficznych (kreseczki, ogonki - a,ę).
Błędy typowo ortograficzne wynikające z gorszej pamięci wzrokowej.
Czytanie
W początkach nauki, trudności w kojarzeniu dźwięku z odpowiednim znakiem graficznym.
Mylenie liter o podobnym wyglądzie (p-b, h-k).
"Zgadywanie" napisów po cechach przypadkowych (przy zastosowaniu obrazków).
Trudności w rozpoznawaniu liter oraz wzrokowym wyróżnieniu większej całości ( sylaby, wyrazy),
czytanie nierytmiczne.
Długi czas literowanie.
Przy odczytywaniu mała dokładność, przekręcanie końcówek, zgadywanie, gubienie się w tekście, wolne tempo czytania, zwiększona męczliwość.
W późniejszym okresie nauki, trudności z automatyzacją czytania, niewspółmierne wysiłki do efektów, włożony wysiłek w czytanie utrudnia rozumienie treści.
Rozumienie czytanej treści
Trudności wytwarzania jasnych wyobrażeń związanych z czytanym tekstem.
Koncentracja na technicznej stronie czytania utrudnia rozumienie czytanej treści.
Trudności z innymi przedmiotami szkolnymi
Trudności w geografii( znajomość mapy, słaba orientacja w stronach świata),
pomyłki w zadaniach arytmetycznych (błędy, przepisywanie słupków),
trudności w nauce obcych języków, geometrii (słabe rozumienie pojęć: góra-dół, wyżej-niżej).
Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami rozwoju ruchowego w zakresie sprawności manualnej
Rysowanie
Rysunki "brzydkie', "prymitywne", "kanciaste", gwałtowne lub zwolnione, zbyt duży lub zbyt mały nacisk ołówka na papier.
Przeważają linie proste, brak lub mało linii falistych.
Przy rysowaniu często występują synkinezje (współruchy, np. wysuwanie języka).
Pisanie
W wyniku obniżonej sprawności manualnej mała precyzja ruchów dłoni i palców, wolne tempo wykonywania czynności.
Pismo od strony graficznej brzydkie, litery "drżące", za małe, nierówne, nie mieszczą się w liniaturze.
Za duże lub za małe odstępy między literami.
Pismo niekształtne, mało czytelne.
Wskutek powolnego pisania, luki w zeszytach, nienadążanie za tempem klasy.
Nierównomierny nacisk pióra, brak wiązania liter ze sobą, trudności zespoleniu pojedynczych ruchów w całość (zaburzenia melodii kinetycznej).
Trudności w wykorzystaniu własnych notatek.
Niestaranne zeszyty z licznymi przekreśleniami, poprawieniami, plamami.
Szybkie męczenie się ręki podczas pisania, niski poziom graficzny prac, pismo niekiedy trudne do odczytania.
Trudności z innych przedmiotów szkolnych
Przy ogólnej niskiej sprawności ruchowej trudności w wykonywaniu wszelkich ćwiczeń na lekcjach wychowania fizycznego.
Nieudolność w grach i zabawach sportowych.
Trudności w majsterkowaniu, szyciu, lepieniu, kreśleniu, malowaniu.
Trudności w wykonywaniu modeli, wykresów, konstrukcji.
Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami procesu lateralizacji
Pisanie
W początkach nauki pisania, głównie w przypadkach lateralizacji skrzyżowanej (lewooczność - praworęczność, Prawooczność - Leworęczność)
może występować pismo lustrzane.
Odwracanie pojedynczych liter, cyfr, zmiana ich kolejności, opuszczanie końcówek, a nawet całych wyrazów.
Trudności związane z techniką pisania, zniekształcenie graficznej strony pisania (zwłaszcza u dzieci lewo i oburęcznych).
Czytanie
Przekręcanie słów polegające na zmianie kolejności odczytywania liter, przestawiania kolejności sylab, opuszczania całego wiersza w czytanym tekście.
Wolne tempo czytania, niekiedy w nieprawidłowym kierunku tj. od strony [prawej do lewej.
Odwracanie liter i odczytywanie zamiast: b-o, g-p, u-n, m-w,
Dynamiczne odwracanie krótkich wyrazów: wór-rów ( tzw. Inwersja dynamiczna)
Rozumienie czytanej treści
Odwracanie porządku liter zmienia sens szczególnie krótkich wyrazów:, od-do, co utrudnia rozumienie czytanego i pisanego tekstu.
Trudności z innych przedmiotów
Zmiana kierunków w rysunkach geometrycznych,
trudności w orientacji na mapie i planach.
Trudności w rozróżnianiu stron ciała, uniemożliwiają prawidłowe wykonywanie ćwiczeń na lekcjach wychowania fizycznego.
Zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami orientacji przestrzennej
Wypowiadanie się
Trudności rozumienia przedstawionej sytuacji na obrazku,
trudności w wypowiadaniu się na temat umiejscowienia przedmiotu, określenia wzajemnego położenia przedmiotów,
trudności w przyswajaniu pojęć (i operowaniu) w zakresie stosunków przestrzennych: nad, obok, na ukos, prawo, lewo, od.
Pojęcia i definicje mogą być niewłaściwie stosowane z braku ich właściwego rozumienia.
Rysowanie
Zakłócenia stosunków przestrzennych, w rysunkach zakłócenia proporcji elementów,
trudności w rozplanowaniu, rysunki chaotyczne, źle rozmieszczone na kartce.
Pisanie
Mylenie znaków graficznych różniących się od siebie jedynie położeniem (u-n, b-p-d-g),
źle wykonane wszelkie tabelki, zapisy w słupkach,
Mylenie kierunku zapisu, niewłaściwe rozmieszczanie liter i zapisów, zły wybór linijek.
Czytanie
Przestawianie liter oraz całych cząstek wyrazowych wskutek mylenia kierunków.
Opuszczanie liter lub sylab, zmiana ich kolejności.
"Przeskakiwanie" linijek druku przy czytaniu.
Rozumienie czytanej treści
Trudności w rozumieniu treści zawierającej pojęcia dotyczące stosunków przestrzenno - czasowych oraz struktur gramatyczno - logicznych.
Trudności z innymi przedmiotami szkolnymi
Trudności w geografii (wzrokowe ujmowanie stosunków przestrzennych na mapie - orientacja w stronach świata) w geometrii (mylenie pojęć, które są przyswajane werbalnie,
trudności w rozumieniu i rozwiązywaniu zadań).
Trudności w robotach ręcznych, brak umiejętności zaplanowania.
Oto kilka propozycji, które mogą usprawnić pracę z uczniem dysfunkcyjnym:
Nowy materiał wprowadzamy w powiązaniu z wcześniej poznanym i często go powtarzamy.
Z uwagi na fakt, że powtarzanie jest procesem nudnym i każdy dyslektyk jest inny należy stosować różnorodne techniki:
budować połączenia pomiędzy różnymi elementami języka (rodziny wyrazów),
używać pomocy wizualnych (plakaty, obrazki, plansze, mapy, itp.),
korzystać ze skojarzeń jako techniki wspomagania pamięci,
wybierać tematy osobiście interesujące dla ucznia,
bawić się z uczniami (drama, gry planszowe, itp.).
Korzystać z różnorodnych technik nauczania i uczenia się:
stosować nauczanie polisensoryczne, angażując jak najwięcej zmysłów (wzrok, słuch, dotyk, smak),
korzystać z nagrań tekstów, umożliwiając uczniowi jednoczesne słuchanie i czytanie,
odtwarzać tekst z kasety po raz pierwszy w wolniejszym tempie, a następnie w normalnym,
zachęcać do słuchania tekstów w domu,
zwiększyć koncentrację ucznia poprzez słuchanie z zamkniętymi oczami,
preferować ciche czytanie,
zrozumienie tekstu sprawdzać odpowiedziami na pytania lub logicznym kończeniem zdań na podstawie informacji,
nie odpytywać z głośnego czytania przy klasie,
nie wyrywać do natychmiastowej odpowiedzi lecz dać czas do namysłu,
powtarzać chórem trudniejsze, złożone słowa i dźwięki,
zwracać uwagę na wyraźną wymowę,
na kolorowo zaznaczać trudności ortograficzne w wyrazach,
uczyć kojarzenia pisowni słów sprawiających trudność,
segregować słówka pod kątem tematyki,
zachęcać ucznia do korzystania ze słownika,
podawać wiedzę ortograficzną w sposób jak najbardziej uporządkowany,
wydłużyć czas wykonywania ćwiczeń przez ucznia ze względu na jego wolniejsze tempo pracy,
mobilizować ucznia do pracy poprzez stosowania różnorodnych ćwiczeń na lekcji, a także zadawanie dodatkowych ćwiczeń do samodzielnej pracy w domu.
Zrobić wszystko, aby lekcja była dobrą zabawą zarówno dla ucznia jak i nauczyciela:
korzystać z rymowanek, wierszyków, piosenek, krzyżówek, zabaw graficznych, magicznych kwadratów
bawić się w odgrywanie roli, historyjek,
przynosić na lekcje gry,
stosować ćwiczenia polegające na wyborze odpowiedzi lub łączeniu wyrazu z jego przeciwieństwem lub definicją,
stosować zabawę w kaligrafię i pisanie bez odrywania ręki,
angażować uczniów do wykonywania pomocy dydaktycznych i organizowania gier i zabaw.
Sposoby egzekwowania, oceniania wiedzy i umiejętności:
na pracy pisemnej uczeń zaznacza „D”, jeśli sam chce być oceniany według kryteriów dla uczniów dyslektycznych. Jeśli test lub tekst oceniamy według tych kryteriów, ocenę wpisujemy dopiero po oddaniu przez ucznia ostatecznej wersji,
oceniając pracę pisemną nie bierzemy pod uwagę błędów literowych, nie zmieniających sensu wyrazu. Wyjątkiem są błędy typowo gramatyczne, charakterystyczne dla danego języka,
prace pisemne ucznia powinny być oceniane przede wszystkim pod względem merytorycznym, czyli treści, kompozycji tekstu, składni, słownictwa, itp.,
błędy ortograficzne i interpunkcyjne w pracach z języków obcych nie powinny powodować obniżenia oceny ogólnej,
testy powinny być układane tak, aby zminimalizować liczbę wyrazów pisanych przez ucznia,
dajemy więcej czasu na napisanie testu, czy wypracowania na lekcji,
prace powinny być poprawiane wspólnie z uczniem, zaczynając rozmowę od wymienienia zalet, a następnie stopniowym pokazywaniu i omawianiu błędów,
nie należy prosić ucznia dyslektycznego o czytanie w klasie tekstu wcześniej nieprzerobionego i unikać odpytywania go z głośnego czytania w obecności innych uczniów,
uczeń dyslektyczny powinien być oceniany głównie na podstawie odpowiedzi ustnych,
zamiast odpytywać ucznia przy tablicy, można zadawać mu prace domowe,
sprawdzając słuchanie ze zrozumieniem nie bierzemy pod uwagę błędów gramatycznych, tylko logiczne,
możemy zmniejszyć ilość wymaganego materiału do nauczenia, jeśli widzimy, że uczeń ma trudności z zapamiętywaniem (np. ograniczyć liczbę słówek do zapamiętania, czy liczbę zwrotek wiersza do nauczenia się na pamięć),
w sytuacjach wyjątkowych oceny z prac pisemnych traktujemy jako drugorzędne. Ocenę końcową wystawiamy głównie na podstawie wypowiedzi ustnych, słuchania ze zrozumieniem i aktywności na lekcjach,