PODSTWY EKONOMII - WYKŁADY

Dr Robert Oktaba

19.02.2014 # 1

Zakres ekonomii

ekonomia – nauka społeczna poruszająca problemy produkcji i konsumpcji dóbr – towarów i usług

popyt-podaż – praktyczna część definicji

• mikroekonomia – dokonuje analizy ekonomicznej pojedynczego podmiotu – osoby fizycznej lub prawnej, np. gospodarstwa domowego, firmy.

• mezoekonomia – analiza ekonomiczna grupy podmiotów, ze względu na terytorium (np. Województwo Mazowieckie) lub na branżę (np. analiza ekonomiczna branży meblarskiej w Polsce).

• makroekonomia – analiza ekonomiczna wszystkich podmiotów w kraju i wykraczająca poza granice kraju.

Dziedziny wyrastające z ekonomii

• zarządzanie – rozporządzanie dobrami

• planowanie (długoterminowe, krótkoterminowe, bieżące)

• organizowanie

• motywowanie – wyznaczanie w pierwszej kolejności celów możliwych lub najbardziej możliwych do zrealizowania przy świadomości ryzyka i zagrożenia płynących z ich realizacji

• kontrola – porównanie stanu deklarowanego ze stanem faktycznym

• międzynarodowe stosunki gospodarcze – relacje gospodarcze między podmiotami pochodzącymi z różnych krajów. Relacje popyt – podaż, kupno – sprzedaż przekraczają granice.

• logistyka – analiza kosztów przemieszczania towarów. Im niższy koszt, tym większy zysk, większa konkurencyjność towarów. Jeśli konkurencyjność towarów jest porównywalna, koszt przemieszczenia może mieć decydujący wpływ na zysk i utrzymanie się na rynku.

• spedycja – organizowanie przemieszczania towarów

Rodzaje transportu:

• lądowy

• morski

• śródlądowy

• lotniczy

• rurociągowy

Ekonomia i polityka

• merkantylizm – miarą siły danego państwa jest posiadanie zasobów, np. Arabia Saudyjska – ropa naftowa

• protekcjonizm – ochrona interesów gospodarczych, wspieranie własnego rynku (np. przez nakładanie opłat granicznych: cła)

• makiawelizm – polega na wywieraniu wpływu jednych osób na inne. Jest to rodzaj manipulacji. Jeśli osiągnięcie dobrego celu wymaga poświęcenia innych wartości, należy je poświęcić.

*************************************************************************************

Podstawy ekonomii -wyk. 19.02.2014

Literatura: R. Milewski – Elementarne zagadnienia ekonomii, A. Smith – Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, prof.. Szymański – publikacje na temat globalizacji.

Wykłady na podstawie zagadnień – na egzaminie jest test, składa się z 24 pytań (krótkie pytania – krótkie odpowiedzi – test wielokrotnego wyboru), 12.5 pkt – ocena 3 mniej, zerówka – na ostatnich zajęciach w sali 106 – niewiążąca – postawi 2 jeśli będzie 0 pkt, za ocenę 5 z ćwiczeń to otrzymuję ocenę 4, jeśli 4.5 z ćw, to 3 z wykładu, przed zerówką jest powtórzenie całego materiału. Dyżury – bud.17 środa 11:15 s. 1774.

Temat: Zakres ekonomii.

Ekonomia jest nauką społeczną która obejmuje problematykę produkcji i konsumpcji dóbr, tzn. towarów i usług odzwierciedleniem tej reguły jest relacja popytu na dane dobre i podaży. Mikroekonomia – zajmuje się analizą ekonomiczną jednego podmiotu tym podmiotem może być gospodarstwo domowe, przedsiębiorca, sytuacja ekonomiczna innej osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (analiza jednego podmiotu). Mezoekonomia – to jest pośrednia płaszczyzna miedzy mikroekonomią a makroekonomią, dotyczyć będzie analizy grupy podmiotów, podstawowym kryterium może być branża czy region, np. alaliza branży meblarskiej w Polsce , analiza ekonomiczna województwa mazowieckiego. Makroekonomia – obejmuje analizę ekonomiczną wszystkich podmiotów w danym kraju, ale również będzie wykraczała poza dany kraj – np. analiza ekonomiczna Unii Europejskiej. Zarządzanie – mamy 4 filary zarządzania: planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrola; jest bardziej charakterystyczne dla mikroekonomii, planowanie możemy dzielić ze względu na czas (krótkookresowe, długookresowe, bieżące) motywowanie – określanie celów do osiągnięci ale świadomość zagrożeń też jest wysoka, szanse i zagrożenia a także mocne i słabe strony – swot, kontrola to inaczej kompatyrystyka – porównanie deklarowanego stanu ze stanem rzeczywistym. Międzynarodowe stosunki gospodarcze (MSG) – relacje gospodarcze miedzy przedsiębiorcami pochodzącymi z różnych państw, np. kupno sprzedaż, popyt podaż musi zawierać element przekroczenia granicy, rozwinęła się w drugiej połowie XX wieku. Logistyka – zajmuję się analizą kosztów przy przemieszczaniu towarów, np. pewien proces przemieszczenia towarów z Chin do Polski, przy porównywalnych kosztach pracy decyduje koszt transportu, spedycja – organizowanie takiego procesu, spedytor – przedstawiciel ktry odpowiada za planowanie. Transport drogowy jest bardzo dostępny. Jest też kolejowy, lotniczy, morski i śródlądowy, rurociągowy.

Merkantylizm i protekcjonizm.

Merkantylizm – pojęcie określające że miarą siły jest bogactwo posiadanych zasobów tak w odniesienie do jednostki jak i państwa, (metale szlachetne). Protekcjonizm – chronienie własnych rynków kosztem innych, wysokie cła, 20 lecie międzywojenne – wojny celne, wysokie bariery handlowe, krajowa konsumpcja. Pojęcia te były charakterystyczne dla polityki sprzed kilkuset lat

26.02.2014 # 2

Liberalizm ekonomiczny

Adam Smith – twórca liberalizmu ekonomicznego, XVIII w.

Autor dwóch opracowań:

• 1759 r.: Teoria uczuć moralnych (podręcznik akademicki).

• 1776 r.: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów.

Liberalizm ekonomiczny – wypadkową wartości wyprodukowanych dóbr jest relacja popytu i podaży w warunkach wolnego rynku, swobodnej działalności gospodarczej, dla ktróej państwo tworzy jednynie prawne granice. Nie ingeruje w wolny rynek maksymalnie jak to możliwe, mimo, że jest nieproporcjonalnie silnym podmiotem gospodarczym.

Adam Smith – reguła niewidzialnej ręki rynku – mechanizm popytu i podaży samoitnie oczyszcza rynek eliminując podmioty słabe gospodarczo.

Teorie Smith'a są aktualne do dziś.

Zasady fiskalne (podatkowe) Adama Smith'a:

• Zasada równomierności obciążeń fiskalnych – tworzenie przez państwo ram obiążęń finansowych nakładanych na poszczególne grupy społeczne. Każdy obywatel powinien uiszczać daniny publiczne adekwatnie do swojej zamożności. Zamożniejsi powinni uiszczać wartościowo wyższe podatki niż obywatel niezamożny – biedny 20% i bogaty 20% – procentowo odnośnie dochodu.---> ewolucja do podatku liniowego (proporcjonalnego).

Współodczuwanie społeczne – należy prowadzić taką politykę fiskalną, której cechą jest współodczuwanie niezamożnym warstwom społecznym (praktykowanie ulg itp.). Dążęnie do zminimalizowania różnicy społecznej – jednocześnie przez wspieranie biednych i nakładanie większych obciążeń podatkowych na bogatych.

• Zasada dogodności – daniny publiczne powinny być nakładane i pobierane w taki sposób, aby uwzględniały pawdopodobieństwo posiadania środków przez obywatela na zapłatę tych danin – np. nie pobierać ich w okresie, kiedy z pewnością tych środków nie posiada (okres świąt). Państwo stosując takie rozwiązane nie będzie zmuszone uruchomić kosztownego aparatu przymusu w celu ściągnięcia danin w takim okresie.

• Zasada pewności danin publicznych – obywatel powinien mieć pewność co do wysokości podatku, co do terminu, sposobu i miejsca płatności. Określenie przez państwo tych elementów wytrąci poborcom podatkowym możliwości samowoli a podatnikom oporności – państwo nie musi uruchamiać kosztownego aparatu przymusu.

• Zasada taniości danin publicznych -

a) na płaszczyźnie administracji państwowej zajmującej się poborem – poborcy powinni funkcjonować przy niskich kosztach własnych. Smith wyklucza sytuację, w której administracja podatkowa konsumuje pobrane przez nią daniny lub ich część (dziś to nazywamy: "danina efektywna" – efektywność poborców).

b) na płaszczyźnie podatników – system danin publicznych nie może być kształtowanyw sposób zbyt rygorystyczny, daniny nie mogą być zbyt wysokie (jeśli tak będzie, to obywatele będą skłonni przenieść się jako osoba fizyczna, lub jako osoba prawna do innego państwa, gdzie daniny publiczne są niższe – państwo traci źródło podatkowe, które jest przeniesione do innego, konkurencyjnego budżetu, ponadto będzie tam tworzył nowe możliwości wsparcia tego budżetu, np. założy tam rodzinę i jego dzieci też będą podatnikami).

Wniosek: Smith skupia się na dolegliwości danin publicznyh obywatela: nie najważniejsza wysokość podatków, ale powszechność.

• Podatek akcyzowy – ograniczenie konsupmcji niektórych dóbr ze względu na ich szkodliwość zdrowotną lub szybko wyczerpujące się rezerwy przez nałożenie wysokiego padatku na ten towar.

• Podatek liniowy – podatek płacony niezależnie od podstawy opodatkowania, którą może być np. dochód (pomniejszony o odliczenia) czy ziemia. Nie ma on tentencji progresywnych, czyli wysokość podatku nie wzrasta wraz zewzrostem podstawy opodatkowania (każda złotówka jest opodatkowana wg. tej samej stawki).

• Podatek progresywny – wysokość stawki podatkowej rośnie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. Po przekroczeniu pewnego progu dochodu stawka podatkowa dla tego dochodu jest wyższa. (Po przekroczeniu tego progu każda kolejna złotówka podlega wyższemu opodatkowaniu).

• Podatek płaski – polega na tych samych zasadach co liniowy, ale można zastosować w nim kwotę wolną od podatku.

Kwota wolna od podatku – odliczenie pewnej umownej sumy pieniędzy od roczego dochodu podlegającego opodatkowaniu – w Polsce 3000 zł. (Czyli jeśli ktos rocznie zarobił 24 000 zł., to podatek odprowadza od kwoty 21 000 zł.)

*************************************************************************************

Podstawy ekonomii – wyk. 26.02

Temat: Liberalizm. A. Smith

A. Smith – twórca liberalizmu ekonomicznego. Żył w XVIII w., za życia stał się legendą, ekonomista, wykładowca, twórca dwóch opracowań z 1759 r.: Teoria uczuć moralnych (podręcznik akademicki), Badanie nad naturą i przyczynami bogactwa narodów (1776). Wypadkową ralacji wytworzonych dóbr jest wypadkowa popytu i podaży wolnego rynku swobód gospodarczych na której państwo tworzy prawne granice jako nieproporcjonalnie silny podmiot. Smithowi przypisuje się regułę niewidzialnej ręki rynku (mechanizm popytu i podaży, oczyszcza rynek i eliminuje podmioty słabe gospodarczo – nieefektywne). Naturalną konsekwencją zmian społecznych i gospodarczych jest zróżnicowane podejście do tak rozumianego liberalizmu. Uniwersalność twórczości Smiatha polega na tym, że te teorie są nadal aktualne. Głębokie kryzysy ekonomiczne wymagają ingerencji państwa.

Zestawienie twórczości z XVIII w. ze współczesnymi. Zasady fiskalne (podatkowe, sprzed rewolucji przemysłowej):

1. Równomierność obciążeń fiskalnych

Zasada ta (zasady obywatela), oznacza że każdy obywatel powinien płacić daniny publiczne adekwatnie do swojej zamożności. Jest ona uzasadniona tym że zamożny obywatel powinien płacić wyższe daniny, ale kwotowo (wartościowo) niż obywatel niezamożny. Podatki równomiernie co do zamożności majtku. Opodatkowanie proporcjonalne (liniowe). W opracowaniu z 1759 r. wskazuje na współodczuwaniu społeczne – ubogie warstwy społeczne będą innamentną częścią państw. Należy prowadzić taką politykę społeczną aby zamożna warstwa współodczuwała, a więc tworzyła dodatkowe ulgi dla mniej zamożnych. Chodziło o podniesienie sfery życia osób niezamożnych. Uwzględnienie strony obywatela i państwa poprzez podnoszenie poziomu życia niezamożnych minimalizuje konflikty społeczne.

2. Zasada dogodności.

Zasada ta oznacza, że podatki (daniny publiczne) powinny być nakładane, żeby uwzględniły prawdopodobieństwo posiadania środków przez obywatela na zapłatę tych danin. Gdy obywatel będzie płacił daniny państwa nie musi stosować aparatu przymusu. Realizacja tych zasad warunkuje racjonalny system danin publicznych.

3. Zasada pewności danin publicznych

Obywatel powinien mieć pewność co do wysokości podatku, co do terminu płatności danin, sposobu płatności i miejsca płatności danin publicznych. Smith uzasadnia, że określenie tych elementów przez państwo (najsilniejszy podmiot) wytrąci poborcom podatkowym możliwość samowoli – konstruowanie norm prawnych, które mają stworzyć przestrzeganie prawa. Powoduje to kształtowanie postaw społecznych.

Czy dzisiaj jest realizowana?

W podatku od dochodów osobistych wydaje się być realizowana

4. Zasada taniości opodatkowania

Opiera się na 2 płaszczyznach:

1) państwowej (finansowej) – administracja, która zajmuje się poborem podatków powinna funkcjonować przy niskich kosztach własnych. Smith wyklucza sytuację, aby administracja konsumowała daniny, które pobrała – efektywność poboru danin.

2) obywatele – system danin nie może być ukształtowany zbyt rygorystycznie (daniny nie mogą być zbyt wysokie) jeśli się tak stanie to obywatel będzie skłonny przenieść się do innego państwa chociażby sąsiedniego gdzie daniny są niższe. Smith wskazuje na utratę przez państwo źródła podatkowego i przeniesienie tego źródła do innego (zasilenie innego budżetu), będzie trudno zastąpić takie źródło

Podsumowanie:

Aspekt dolegliwości podatkowej obywatela, która jest zasobem budżetowym do funkcjonowania każdego państwa. Zasoby składają się głównie z podatków. Powszechność danin publicznych. Wzrost gospodarczy jest aż tak ważny aby relacja popytu i podaży była w gospodarce wolnorynkowej częściej spotykana.

5.03.2014 # 3

INTERWENCJONIZM - ingerencja państwa w gospodarkę wolnorynkową. Oznacza zastosowanie narzędzi makroekonomicznych w gospodarce wolnorynkowej. Uzasadnieniem dla tej teorii jest teza, że państwo jest jedynym podmiotem, który w warunkach powszechnego kryzysu ma narzędzia do odziaływania, którymi minimalizuje koszty kryzysu. Tymi narzędziami makroekonomicznymi są inwestycje publiczne, roboty publiczne ( takie przedsięwzięcia, które wymagają zatrudnienia dużej ilości osób). Powinien być uruchamiany w czasie kryzysu. Lata 30-60 XX w.

Fakt teorii popytowej zgodnie z którą to właśnie popyt jest determinantem wzrostu gospodarczego.

Automatyczne stabilizatory koniunktury – regulacje prawne uruchamiane samoistnie (np. substytut dochodu)

Keynes był współtwórcą współczesnego ładu społecznego- > liberalizm w handlu międzynarodowym

Lipiec 1944 międzynarodowa konferencja ekonomiczna w USA, która ma określić nowy ład społeczny po II WŚ

• Wprowadzenie wspólnych (globalnych) reguł gospodarczych, które miałyby automatycznie zahamować tendencje protekcjonistyczne z okresu międzywojennego

• 3 cele:

• Uruchomienie Międzynarodowego funduszu Walutowego – styczeń 1946

• Powołanie Banku Światowego – styczeń 1946

• Powołanie ITO (międzynarodowa organizacja handlu) – nie wdrożono ale podjęto dyskusje

• Układ GATT – układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu z 1947 r. a wchodzi w 1948 r. -> państwa sygnatariusze zobowiązują się do przestrzegania reguł i zasad tam zawartych -> przyjęto ze ten układ jest formą przejściową do czasu powołania instytucji handlowej (1994r.)

Zasady układu 1947 r. (modyfikacja w 1994)

• KNU – Klauzula najwyższego uprzywilejowania

• Oznacza że państwa sygnatariusze przyznają sobie na zasadzie wzajemności korzyści ustępstwa w zakresie handlu towarami; w szczególności chodzi o obniżenie stawek celnych

• EFTA – Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

• NAFTA – Północnoamerykańska Układ Wolnego Handlu

• CEFTA- Środkowoeuropejskie Porozumienie (Stowarzyszenie) Wolnego Handlu

• Podstawowa zasada funkcjonowania układu GATT, liberalizmu handlu międzynarodowego; funkcjonuje na zasadzie wzajemności

• Narodowe traktowanie (towarów)

• Oznacza, ze towar na rynku importera jest tak samo dobrze traktowany jak na rynku eksportera

• Zmienia się status celny towarów (odprowadzono daniny publiczne)

• Nie zmienia się status pochodzenia

• Cła są wyłączną bariera w handlu międzynarodowym – państwa nie mogą wprowadzić osobnego podatku od importu jeśli są oczywiście członkami WTO

• GSP – Generalny System Preferencji Celnej (dołączona)

Od połowy lat. 90 układ GATT jest najważniejszym załącznikiem porozumienia ustanawiającego WTO „Porozumienie ustanawiające WTO”

• II załącznik – GATTS dotyczący usług

• III załącznik – TRIPS obejmuje regulacje dotyczące handlu prawami własności intelektualnej

• IV załącznik – TPRM przegląd polityki handlowej państw członkowskich WTO

Monetaryzm – Milton Friedman

Pogląd przeciwny do interwencjonizmu

Według monetarystów obowiązuje reguła, mówiąca że państwo powinno ograniczać się do zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego . Im mniej państwa w gospodarce tym lepiej. Lata 80-90. XX w.

*************************************************************************************

Interwencjonizm

John M. Keynes

I WŚ i kryzys lat 30.

Interwencjonizm- oznacza zastosowanie narzedzi makroekonomicznych do gospodarki wolnorynkowej. Uzasadnieniem jest teza, że państwo jest jedynym podmiotem, który warunkach tak powszechnego kryzysu ma możliwości do oddziaływania (narzędzia). Ma narzędzi którymi minimalizuje koszty społeczne kryzysu. Narzędziami makroekonomicznymi są:

• różnego rodzaju inwestycje publiczne

  • roboty publiczne (takie przedsięwzięcia, które wymagają dużej ilości osób)

  • inwestycje publiczne infrastrukturalne

Teoria popytowa- popyt jest determinantem wzrostu gospodarczego.

Teoria Keynes’a w tej postaci funkcjonowała do lat 70.

Przeciwstawne poglądy do Keynes’a jest Milton Friedman- przedstawiciel kierunku monetarystycznego. Jest przeciwstawny do interwencjonizmu.

Monetaryzm- państwo powinno ograniczać się do zapewnienia mieszkańcom bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. Im mniej państwa w gospodarce tym lepiej. Kierunki monetarystyczne funkcjonują 70. – 90.

Gospodarka Polski w latach 90. XX wieku doświadcza monetaryzmu, neoliberalizmu.

Gospodarka wolnorynkowa sprawdza się w okresie wzrostu gospodarczego, natomiast interwencjonizm powinien być włączany w momencie kryzysu.

Istnieje ryzyko, że państwo gdy włącza procedury antykryzysowe, zaczynają one działać z opóźnieniem. Dlatego istnieje coś takiego jak AUTOMATYCZNE STABILIZATORY KONIUNKTURY- regulacje prawne, które są uruchomione samoistnie, przy zarejestrowaniu konkretnych wskaźników ekonomicznych.

Najbardziej podstawowym jest: substytut dochodu (zasiłek dla osoby bezrobotnej).

Liberalizm w handlu międzynarodowym

Wojny, kryzysy finansowe są to główne czynniki do tworzenia nowych teorii i warunków gospodarczych.

Brendonwood USA 1944- międzynarodowa konferencja mająca na celu ustalenie nowego porządku gospodarczego po wojnie, miały one zachamować automatycznie powtórzenie tendeencji protekcjonistycznych z okresu międzywojennego. Postawiono tam 3 cele:

• utworzenie międzynarodowego funduszu walutowego (działa od stycznia 1946)

• powołanie banku światowego (działa od stycznia 1946)

• powołanie ITO (Międzynarodowej organizacji handlowej)- państwa co do tego nie porozumiały się od razu, podjęto dyskusje nad międzynarodowymi regulacjami prawnymi, podstawowe zasady dla międzynarodowego handlu.

  • Układ GATT 47- Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu. Wchodzi w życie od I 1948. Państwa-sygnatariusze zobowiązują się do przestrzegania reguł tam zawartych.

Była ona podstawą instytucji handlowej do 1994, potem powstaje WTO- światowa organizacja handlu. Na podstawie GATT 94 (zmieniony GATT 47).

Zasady:

• KNU- klauzula najwyższego uprzywilejowania- państwa sygnatariusze, przyznają sobie na zasadzie wzajemności korzyści/ustępstwa w zakresie handlu towarami. W szczególności chodzi tutaj o obniżenie stawek celnych. Obniżenie stawek celnych ok. 70 lat temu, stawki towaru spadły o ceny cła, ale jeśli wysyła się do drugiego państwa, to na zasadzie wzajemności nie ponosimy strat względem partnera, bo ich wpływy z cła do budżetu też się zmniejszają. Większy wybór, lepsza jakość i niższa cena.

• Narodowe traktowanie (towarów)- tak traktować towar z innego kraju, jakby był wyprodukowany w kraju naszym. Zmienia się status celny tych towarów z nie-krajowego/nie-wspólnotowego na krajowy/wspólnotowy, po spełnieniu określonych warunków/opłat. Nie zmienia się jego pochodzenia.

• Wyłącznie cła są jedyną barierą w handlu międzynarodowym.

• GSP (dołączona)- generalny/powszechny system preferencji celnych. Trudne do przeprowadzenia ze względu na duże różnice między państwami gospodarczymi, małe mogłyby zostać wchłonięte przez większe. W latach 60. wprowadzono wyjątek dla państw najsłabszych gospodarczo. Łatwo takim państwom eksportować do bogatszych państw, a z tytułu importu pobierają większe cła od zagranicznych producentów, aby łatwiej budować gospodarkę swojego kraju.

Od połowy lat 90. XX w. Podstawowy układ GATT jest najważniejszym załącznikiem tzw. Porozumienia ustanawiającego WTO.

Sprawdzające się mechanizmy w handlu towarami, są przekładane na inne rodzaje.

GATS- dot. usług

Następne załączniki:

TRIPS- obejmuje regulacje dotyczące handlu prawami własności intelektualnej.

TPRM- przegląd polityki handlowej państw członkowskich WTO.

12.03.2014 # 4

1. Bank Światowy

Bank Światowy (nazwa potoczna) obejmująca grupę banku światowego tzn. odnosi się do:

• Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju

• Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju

• Międzynarodowa Korporacja Finansowa

• Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji

Powołany w 1944, działalność od stycznia 1946 w Waszyngtonie.

Głównym celem działalności jest pomoc państwom najbiedniejszym, walka z ubóstwem .

Struktura BŚ jest analogiczna jak w przypadku Międzynarodowego Funduszu Walutowego , co jest typowe dla takich organizacji

• Rada Gubernatorów – 188 członków; organ plenarny, podejmujący uchwały prowadzonej polityki finansowej, udzielania pożyczek; głosowanie w systemie ważonym – podział głosów podobny jak w MFW

• Rada Dyrektorów Wykonawczych

• Prezesem BŚ jest zwyczajowo Amerykanin – obecnie Jim Kim z pochodzenia Koreańczyk

Kapitał nieco mniejszy od MFW. Wyrażany w $ amerykańskich, ok. 300-400 mld $. Też ma charakter elastyczny. Składa się z 2 części: kapitału gwarancyjnego i kapitału na zadanie. Udzielana pomoc w postaci pożyczek , kredytów ma charakter zwrotny. Do udzielenia pożyczki jest konieczność spełnienia kierunków określonych przez bank.

Określenie państwa najbiedniejszego – PKB 1200$ dochodu rocznego na mieszkańca; głównie kraje afrykańskie i tam gdzie są jakieś konflikty zbrojne np. Afganistan; dla porównania w Polsce 18000 $ w Niemczech 40 000$

Etapy działalności:

• Lata 50 – 60 -> pomoc udzielania państwom Europy zachodniej, Australii i Japonii ; pomimo że nie zostały ono mocno dotknięte przez wojnę jednak była gwarancja szybkiego zwrotu tych pieniędzy

• Próba przekierowania do państw rozwijających się

• Lata 70. Kryzys paliwowy. Powrót do udzielania pomocy w latach 80.

• Lata 90. Państwa ubogie i rozwijające się które miały ogromne problemy gospodarcze

• Po 2000 r. celem walka z ubóstwem, analfabetyzmem, chorobami zakaźnymi, pozycją kobiety

Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju – udziela bardzo korzystne pożyczki, nawet na 50 lat , nieoprocentowane; jedynie opłata manipulacyjna 0,7% przy podjęciu kredytu; kadencja 12 lat

Międzynarodowa Korporacja Finansowa – instytucja komercyjna; kredyty udzielane na dużo mniejszy okres’ kadencja max. 3 lata

Instytucja globalna. Czerpie siłę z kapitału, udzielanych pożyczek, doświadczenia ogromnej wiarygodności

1. MFW – Miedzynarodowy Fundusz Walutowy

Powołany w 1944 r. działalność od stycznia 1946 r. w Waszyngtonie

Głównym celem działalności jest stabilizacja walutowa na świecie

Struktura:

• Rada Gubernatorów – najważniejszy organ; każde państwo członkowskie posiada swojego gubernatora (obecnie 187 państw); organ plenarny – zbiera się na sesjach, podejmuje uchwały w systemie głosowania tzw. Ważonym (każdy gubernator ma inną siłę głosu uwarunkowaną pozycją reprezentowanego państwa w płaszczyźnie gospodarczej, udziału w handlu międzynarodowym oraz udział we wpłatach do MFW), siła głosów przeliczana na %, USA ponad 16%, Japonia ponad 6%, Niemcy 5,9%, Francja 5,6%, Wielka Brytania 4,9%; organ kadencyjny; gubernatorzy to przedstawiciele banków centralnych, ministrów finansów

• Rada Gubernatorów Wykonawczych – stale obraduje w Waszyngtonie; 24 dyrektorów; wykonuje uchwały Rady Gubernatorów

• Dyrektor Generalny – zwyczajowo jest nim Europejczyk – Kristin Lagart z Francji , wcześniej Dominik Stroskan

Kapitał – składa się z 2 części gwarancyjnego ( wynosi 10%, jest tworzony przez wpłaty państw członkowskich) i kapitału na żądanie (wpłacany również przez państwa członkowskie w razie potrzeby na prośbę MFW). Oparty na zwrocie danych kredytów. Jednostką rozliczeniową jest SDR (stanowi wypadkową koszyka walut $ - 45%, euro – 29%, jen japoński 15%, funt brytyjski 11%) . Kapitał ma charakter elastyczny. Wynosi ok. 500 mld $

Drugim celem (zwłaszcza współcześnie) jest udzielenie pomocy państwom znajdującym się w przejściowych problemach gospodarczych – udzielanie pożyczek, kredytów które mają charakter zwrotny; przeznacza się te środki na cele, kierunki określone przez MFW (reformy w gospodarce).

Krytyka MFW

• Zarzut że państwa słabe gospodarczo dopiero o budującej pozycji politycznej obłożone są rygorystycznymi warunkami udzielania pożyczek

• Brak rygoryzmu udzielania pożyczek państwom, które mają ważne położenie

• Stosowanie tych samych szablonów naprawy gospodarki państwa do bardzo różnych państw o różnej strukturze społecznej, gospodarczej , o różnych tradycjach i kulturach – np. kraje europejskie, Ameryki Płd.

Instytucja finansowa powołana na mocy umowy pomiędzy państwem. Łączy element społeczny i komercyjny – nie jest nastawiona tylko na zyski.

1. EBOR – Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

1989 r. w Polsce zmiany; prezydent Francji wygłosił wykład z propozycją powołania kolejnej organizacji – zmiany polityczne w Europie Śrd. Są największymi zmianami od czasów II WŚ, uważał że nie należy zostawić tych gospodarek samotnie

Kwiecień 1990 EBOR rozpoczyna działalność , siedziba – Londyn Struktura jak w MFW I BŚ. Głosowanie ma charakter ważony .

Kapitał ma również podobną strukturę – gwarancyjny i na żądanie. Obecnie 20 mld euro (5 mld. Kapitał gwarancyjny)

60 państw członkowskich również spoza Europy. Organizacja pomaga również regionom spoza Europy, chociaż pomoc w Europie stanowi 80%

Może maksymalnie pożyczyć do 35% całości inwestycji – ma dużą wiarygodność, pożyczki mają charakter zwrotny

W ramach tego banku tworzone są fundusze , które mają charakter dobrowolnych składek

• Fundusz bałtycki – dają : Szwecja, Finlandia, Polska, Niemcy a korzystają kraje nadbałtyckie jak Estonia, Łotwa

• Pożyczki z funduszu mają charakter bezzwrotny; wartość ich jest mała od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów euro

• Fundusz bałkański – środki wpłacają: Niemcy, Austria, Włochy a krozystaja państwa byłej Jugosławii.

*************************************************************************************

Międzynarodowy fundusz walutowy

Jest powołana w 1945, rozpoczyna działalność stycznia 1946, siedzibą jest Waszyngton. Głównym celem działalności jest stabilizacja systemów walutowych na świecie.

Struktura:

• rada gubernatorów: najważniejszy organ, każde państwo członkowskie posiada swojego gubernatora, obecnie tych państw jest 187, w konferencji wzieło udział ok 40 państw, akt podpisało ok. 30- bardzo się rozrósł. Jest organem plenarnym, zbiera się na sesjach i podejmuje uchwały w systemie głosowania ważonego. Zależnie od pozycji reprezentowanego państwa, w płaszczyźnie gospodarczej, udziału w handlu międzynarodowym oraz udział we wpłatach do międzynarodowego funduszu walutowego. Siła głosu przeliczana jest na procenty (największa siła – gubernator USA ok. 16%, gubernator Japonii ok. 6%, gubernator Niemiec 5,9%, Francja 4,9%, Wlk. Brytania 4,9%, Polska 0,69%)

• rada dyrektorów wykonawczych: organ stale obradujący w Waszyngtonie, jest ich 24. Wykonują uchwały rady gubernatorów

• dyrektor generalny: organ reprezentacyjny (zwyczajowo jest to europejczyk, obecnie z Francji)

Kapitał:

• gwarancyjny (wynosi 10%) jest tworzony przez wpłaty państw członkowskich

• kapitał na żądanie, wpłacany jest również przez państwa członkowskie, na wypadek nagłych potrzeb. Tworzony jest również w oparciu o zwroty udzielonych pożyczek i kredytów (oprocentowanych).

Jednostką rozliczeniową jest SDR- stanowi ona wypadkową koszyka walut. (Dolar 45%; Euro 29%; Jen 15%; Funt brytyjski 11%).

Ma charakter elastyczny, kapitał wynosi ok. 500 mld USD

Celem jest udzielanie pomocy państwom znajdującym się w przejściowych problemach gospodarczych.

Udzielanie pożyczek i kredytów o charakterze zwrotnym, przeznaczenia z tych środków, zgodnie z warunkami określonymi przez Międzynarodowy fundusz walutowy. Jeśli reformy nie zostaną zrealizowane to Fundusz wstrzymuje transze.

Zarzuty:

• Rygoryzm MFW w stosunku do państw słabszych i brak rygoryzmu wobec pomocy udzielanej takim państwom o kluczowym znaczeniu geopolitycznym.

• Stosowanie tych samych szablonów ekonomicznych, naprawy gospodarki państwa do róznych państw o różnej strukturze spolecznej, gospodarczej

Pierwsza taka (jeśli chodzi o wielkość) instytucja finansowa, powołana przez państwa, spełniająca funkcje publiczną i o cechach komercyjnych i to ją różni od korporacji transsnarodowych, które są nastawione wyłącznie na zyski.

Bank Światowy

Bank światowy – międzynarodowy budowy i rozwoju, budowy międzynarodowego stowarzyszenia rozwoju

Międzynarodowa korporacja finansowa

Wielostronna agencja gwarancji inwestycji

• pomoc państwom najbiedniejszym

• walka z ubustwem

Organy

• Rada gubernatorów: 188 członków państw członkowskich, organ plenarny zbierający się na sesjach i podejmujących uchwały, co do pomocy finansowych, udzielanych pożyczek.

Siedziba w Waszyngtonie

• rada dyrektorów wykonawczych, stale obradująca wykonuje uchwały rady gubernatorów

• dyrektorem zwyczajowo jest amerykanin

Kapitał BŚ jest mniejszy, wyrażany jest w USD 300-400 mld $, ma charakter elastyczny:

• kapitał gwarancyjny (wpłacany przez państwa)

• kapitał na żądanie

Udzielana pomoc ma charakter zwrotny, udzielenie pożyczki jest zastrzeżone spelnieniem warunków jej przyznania, wiarygodności danego państwa.

Pojęcie państwa najbiedniejszego (najbardziej najdogodniejsze pożyczki) ok 1200$ na mieszkańca rocznie.

Instytucja powołana do udzielania dogodnych porzyczek państwom najbiedniejszym, przez pierwszych kilkanascie lat do 60. pomoc udzielana jest panstwom z europy zachodniej, Australia, Japonia, chodziło o pewność zwrotu, potem przekierowanie pozyczek do państw rozwijających się, lata 70. wychamowanie, lata 80. powrót do pomocy państwom rozwijającym się, lata 90. do państw rozwijających się w europie wschodniej.

Miedzynarodowe stowarzyszenie rozwoju- udziela bardzo korzystnych pozyczek. Są udzielane nawet na 50 lat, w zasadzie bezprocentowe, jedyne oprocentowanie to 0,75% opłaty manipulacyjnej przy uruchamianiu takiego kredytu, okres kadencji może wynosić nawet 12 lat.

O ile MFW i BŚ siłe oddziaływania czerpie z wielkości posiadanego kapitału, udzielanej pomocy, doświadczenia, ogromnej wiarygodności, zasięg globalny, o tyle WTO nie ma takiego kapitału (ma budżet), który mógłby wzmacniać jej wielkość wiarygodność, w tym przypadku są to międzynarodowe regulacje prawne.

Instytucje o charakterze regionalnym:

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

W 1989 prezydent Francji zaproponował powołanie banku europejskiego, w celu pomocy państwom oderwanym o bloku sowieckim, dla europy środkowej. W kwietniu 1990 rozpoczyna działalność, z siedzibą w Londynie.

Państwa mają wpłacać do EBOR, a on ma pilnować reform w europie środkowej i udzielac pożyczek. Rada gubernatorów, dyrektorzy, dyrektor generalny. Kapitał: na rządanie i gwarancyjny. Obecnie wynosi 20 mld euro (5 mld jest gwarancyjny). System głosowania ważony, mimo że w nazwie jest europejski, liczy sobie 60 państw członkowskich, również z poza europy, pomaga również regionom z poza europy (ok. 20% działań).

Cechą charakterystyczną udzielanej pomocy, jest to że może maksymalnie pożyczyć do 35% całości inwestycji. Jest to pomoc zwrotna.

EBOR jest wiarygodny, jego prognozy przyciągają inwestorów z sektora prywatnego.

Ma słabe możliwości rozwojowe, w ramach jego tworzy się fundusze mających charakter dobrowolnych składek. Np.: fundusz bałtycki, wielkość tych funduszy nie jest zawrotna od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów euro, fundusz bałkański- korzystają głównie panstwa z bylej Jugosławii.

*************************************************************************************

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

1944 – powołany

I 1946 – rozpoczyna działalność z siedzibą w Waszyngtonie

Cel: stabilizcja systemów walutowych na świecie. Instytucja finansowa powołana przez państwa, łączy w sobie element społeczny i komercyjny. To różni MFW od korporacjimiędzynarodowych, któe są nastawione jedynie na komercjalizm (osiągnięcie zysku)

• Struktura:

1. Rada gubernatorów – najważniejszy organ MFW. Każde państwo człownkowskie posiada swojego gubernatora. Obecnie państw członkowskich jest 187. Organ plenarny – zbiera się na sesjach i podejmuje uchwały. Podejmuje uchwały za pomocą ważnonego systemu głosowania: oznacza to, że każde państwo, każdy gubernator ma inną siłę głosu. Jest to uwarunkowane pozycją państwa w płaszczyźnie gospodarczej, udziałem w handlu międzynarodowym i udziałem we wpłatach do MFW. Ta siła głosu jest przeliczana na procenty: Największą siłę głosów podiada gubernator USA- 16%,Japonii- 6%, Niemiec – 5,9, Francja – 4,9, Polska – 0,69%.

2. Rada Dyrektórów Wykonawczych – organ obradujący stale (Waszyngton). Jest ich 24. Wykonują uchwały Rady Gubernatorów.

3. Dyrektor Generalny – organ reprezentacyjny, zwyczajowo Europejczyk (obecnie Christinne Lagarde).

• Kapitał MFW

Ma charakter elastyczny (dzięki istnieniu kapitałowi na rządanie).

1. gwarancyjny – 10% - tworzony przez wpłaty państw członowskich

2. na rządanie – wpłącany przez państwa członkowski w razie nadzwyczajnych potrzeb MFW

3. tworzony też w oparciu o zwroty udzilonych procentowcyh pożyczek i kredytów

SDR – jednostka rozliczeniowa MFW stanowiąca wypadkową koszyka walut: dolar = 45%, Euro = 29%, Jen = 15%, Funt Brytyjski = 11%. Kapitał wynosi obecnie około 0,5 biliona dolarów

Celem MFW jest pomoc państwom znajdującym się w przejściowych problemach gospodarczych: pożyczki, kredyty – zwrotne, MFW określa jak te środki mają być rozdysponowane i sprawuje nadzór nad przeprowadzanymi reformami.

• Wady funkcjonowania MFW

1. Państwa slabe gospodarczo obłożone są rygorystycznymi warunkami udzielenia pożyczki.

2. Brak rygoryzmu wobec pomocy udzialanej państwom mającym znaczenie geopolityczne.

3. Stosowanie tych samych szblonów eknomicznych naprawy gospodarki państwa dla państw o różnej pozycji społeczno-gospodarczej.

Bank Światowy

1. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju

2. Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju

3. Międzynarodowa Korporacja Finansowa

4. Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji

Powołanie: 1944 – konferencja w Brentowoods. Jego głównym celem jest pomoc państwom najbiedniejszym, walka z ubóstwem. Ma siedzibę w Waszyngtonie.

• Struktura

Analogiczna do MFW

1. Rada Gubernatorów – 188 członków, organ plenarny, zbierjący się na sesjach, podejmujący. Uchwały. Ważnony system głosów.

2. Rada Dyrektorów Wykonawczych – organwykonawczy, stale obradujący w Waszyngtonie.

3. Prezes BŚ – zwyczajowo Amerykanin (obecnie Jim Kim).

• kapitał

1. Wyrażany w USD

2. charakter elastyczny

3. gwarancyjny

4. na rządanie

5. wynosi około 350 mld USD

6. pożyczki mają charakter zwrotny.

Z pomocy kapitału BŚ korzystają państwa z PKB per capita (rocznie) = około 1200 USD.

• etapy działalności BŚ

1. lata 50 – 60 – pomoc udzielana jest państwom Europy Zachodniej, Australii, Japonii – nie były to państwa biedne, wiec mijało się to z naczelnymcelem banku, ale pożyczka dla państw, któe szybkobyływ stanie je spłącić, pozwoliło na rozwój kapitału BŚ z procentów

2. Pomoc państwom rozwijającym się

3. lata 70 – kryzys paliwowy – stagnacja gospodarkiświatowej

4. lata 80 – powrót dopomocypaństwm rozwijającym się

5. Nowe Millenium – wpółczesne cele: zwalczanie analfabetzmu, nierówności płci itp.

• Ramy pożyczek MSR

1. Udzielane nawet na 50 lat przy minimalnym oprocentowaniu

2. Okres karencji może wynosić nawet 12 lat

• Ramy pożyczek MKF

1. Na kilkanaście lat

2. Maksymalny okres karencji 3 lata

MFW i BŚ siłę oddziaływania czerpią z wielkości posiadanego kapitału, udzielanej pomocy, doświadczenia, wiarygodności. WTO natomiast nie ma takiego kapitału (ma budżet) – jej siła oddziaływania jest budowana przez silne istabilne regulacje prawne.

Instytucje międzynarodowe o charakterze regionalnym

EBOR – Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

1989 – prezydent Francji Francois Miteran proponuje powołanie kolejnego banku europejskiego ( bo już istniał jeden, ale ten miałbyć nastawiony na pomoc dla państw Europy Środkowej) . Powstał w kwietniu 1990 r.

• struktura

1. Rada Gubernatorów – ważnony system głosów. Liczy dziś 60 członków i jest nastawiony na pomoc także poza europejską, należą m. in. Usa i Japonia

2. Rada Dyrektorów Wykonawczych

3. Prezes

• kapitał

1. wynosi około 20 mld Euro

2. gwarancyjny – około 5 mld

3. na rządanie

4. maksymalnie może pożyczyć do 35% całości inwestycji

• fundusze – dobrowolne składki, np. fundusz bałtycki: składki wpłacane przez państwa basenu Bałtyku i beneficjentami są biedniejsze państwa basenu Morza Bałtyckiego, jak Litwa, Łotwa, Estonia, fundusz bałkański, z którego korzystają głownie państwa z byłej Jugosławii.

1. ich wielkość nie jest duża

2. mają chcarakter bezzwrotny

19.03.2014 # 5

Konfernecja

26.03.2014 # 6

Ekonomia – wyk. 26.03

Forum/Panel dyskusyjny – niestałe miejsce, takim panelem jest G8 (dziś G7) – to grupa najbardziej uprzemysłowionych państw na świecie, stosują bardzo zawansowane technologie, duże gospodarki w skali globalnej, respektowane są: demokracja, prawa człowieka, należą do niej: USA, Japonia, Włochy Kanada, Niemcy, Wielka Brytania, Francja; w wąskim gronie dokonuje się decyzji jaka polityka ekonomiczna będzie wykonywania w globalnych strukturach ekonomiczna.

G20 – 20 największych gospodarek świata, Polska jest na 22, 23 miejscu, BRICS – panel dyskusyjny które odzwierciedla nazwy państwa Brazylia Rosja Indie Chiny i RPA – rozwijają się, wschodzą, szybko się rozwijają, mają duże zasoby naturalne, zorganizowała się organizacja o olbrzymich gospodarkach, zwiększa pozycję tych państwa a jednocześnie wpływ na globalną politykę.

Otoczenie przedsiębiorstwa

1. Definicja przedsiębiorstwa: jednostka działająca w sposób ciągły która w sposób profesjonalny prowadzi działalność gospodarczą, jest ukierunkowana na osiąganie zysków, 2. 2. Otoczenie przedsiębiorstwa - obejmuje nie tylko makro i mikroekonomię w kraju takie jak inflacja bezrobocie wielkość PKB per capita, zamożność obywateli, poziom ich dochodów poziom i tempo wzrostu gospodarczego, a także te o charakterze mikroekonomicznym czyli występowanie innych podmiotów, możliwość dotarcia ze swoim towarem/usługą do potencjalnych nabywców, koszty działalności. 3. Otoczenie infrastrukturalne – infrastruktura drogowa, kolejowa, wodna powietrzna, stan tej infrastruktury z której przedsiębiorcy będą korzystać, in technologiczna, dostęp do Internetu, telefonu, itd. 4. Otoczenie prawne – chodzi o przyjazność obowiązujących przepisów dla tworzenia i prowadzenia działalności gospodarczej. Funkcjonowanie sądów i innych instytucji organów państwowych które rozstrzygają o sytuacji prawnej i faktycznej przedsiębiorcy. 5. Otoczenie instytucjonalne (administracyjne) – system organów które umożliwiają prowadzenie działalności gospodarczej pośredniczą w udzielaniu pomocy.

Podział przedsiębiorstw (ze względu na liczbę pracowników):

- mikroprzedsiębiorstwo – kilka pracowników

- małe – kilkanaście

- średnie – kilkadziesiąt nawet do 150

- duże – powyżej 200

Istnieje pojęcie kultura organizacyjna – w latach 80. zauważano że w pewnej branży (samochodowej) wydajność korporacji samochodowych z jednych regionów różni się wydajnością korporacji z innych regionów świata, rynki traidy (3 wiodące rynki na świecie – Japonia, USA, EWG. Holenderski uczony stworzył model kultury organizacyjnej,

A – artefakty, F- fizyczne, J- językowe, B- behawioralne

W- wartości N- normy

PZ – podstawowe założenia

A- artefakty f- artefakty fizyczne- loga, symbole, kolorystyka, po których rozpoznajemy dana korporacje j- artefakt językowy- aparta językowy, pojęcia zależne od przedmiotu korporacji (medyczne), wymaga zaangarzowania od pracownika b- artefakty behawioralne- oznaczaja pewnego rodzaju ceremonie, zwyczaje, zebrania , rocznice, wazne daty, charakterystyczne dla danego przedsiębiorstwa. Z naszego punktu widzenia ważne jest zarządzanie personelem, wzmacnia to więzi wewnątrz zespołu

B Artefakty behawioralne – oznaczają ceremonię, zwyczaje, zebrania, rocznice, ważne wydarzenia, celebrowanie ich one są ważne dla danego przedsiębiorstwa, z punktu widzenia ekonomicznego jest wazny ten właśnie element – zarządzanie personelem,

Wartości i normy

Pomagaja nam porównać stan deklarowany ze stanem faktycznym podczas naszej obecności w korporacji. Poznanie wymaga długiego czasu.

PZ – podstawowe założenia które pozwoliły przetrwać danemu przedsiębiorstwu na rynku przez długie lata zawsze rozpoczyna się od założyciela, PZ odzwierciadlają cechy zdolności założyciela organizacji, przedsiębiorstwa, te rzeczy przenoszą się na niższe szczeble pracownicze i z biegiem czasu tworzą pewną filozofię funkcjonowania danego przedsiębiorstwa,

Silny wpływ na ośrodek władzy.

Kultura grecka – każdy filar jest autonomiczny, odpowiedzialny za siebie, łączy je baza, duża niezależność np. uniwersytet. Mechanizm branży demokratycznej.

*************************************************************************************

Podstawy ekonomii – wykład

26-03-2014

1) Panele/forum dyskusyjne:

- określenia na spotkania przedstawicieli państw o pewnych, określonych cechach,

- nie ma stałej siedziby, zazwyczaj w innym państwie,

- przykłady:

• G-7 ( do niedawna G-8 ) – grupa 7 najbardziej uprzemysłowionych grup na świecie

( bardzo wysokie technologie, duże gospodarki w skali globalnej, demokracja, respektowanie praw człowieka ),

Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy, Francja, Wlk. Brytania, Włochy, Kanada,

• G-20 – wymiana doświadczeń, akcentowanie zagrożeń, równe szanse dla rozwoju,

( Polska gospodarka – 22/23 na świecie ),

• Brics – Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, Południowa Afryka,

Państwa wschodzące, rozwijające się, różnorodne zasoby naturalne – gaz, ropa, złoto, diamenty,

2) Otoczenie przedsiębiorstwa:

?- przedsiębiorstwo – jednostka/podmiot zorganizowana, działająca w sposób ciągły, która prowadzi działalność gospodarczą i jest ukierunkowana na osiąganie zysków,

- otoczenia:

• otoczenie ekonomiczne przedsiębiorstwa: nie tylko związane z ekonomią, makroekonomią w danym państwie, jak: inflacja, bezrobocie, wielkość PKB, poziom i tempo wzrostu gospodarczego, ale także zamożność obywateli, poziom ich dochodów; a także te, o charakterze mikroekonomicznym: występowanie innych, konkurencyjnych podmiotów, możliwość dotarcia ze swoim towarem do potencjalnych nabywców, koszty wytwórcze, zaplecze,

• infrastrukturalne: infrastruktura podstawowa ( w postaci infrastruktury drogowej), kolejowa, wodna, powietrzna, ale także infrastruktura technologiczna ( dostęp do telefonu),

• prawne: przyjazność obowiązujących przepisów dla tworzenia i prowadzenia działalności gospodarczej, funkcjonowanie sądów oraz innych instytucji/organów państwowych, które rozstrzygają o sytuacji prawnej/faktycznej przedsiębiorstw,

• instytucjonalne/administracyjne: system organów państwowych, które umożliwiają/koordynują działalność przedsiębiorstw, pośredniczy w udzielaniu pomocy,

3) Rodzaje przedsiębiorstw:

- podział ze względu na liczbę zatrudnianych pracowników:

1. mikroprzedsiębiorstwo – kilku pracowników,

2. małe przedsiębiorstwo – na ogół kilkunastu pracowników,

3. średnie przedsiębiorstwo – kilkadziesiąt osób ( do 150 ),

4. duże przedsiębiorstwo – powyżej 200 pracowników,

4) Korporacje transnarodowe – określane jako kultura organizacyjna:

- rynki triady/triada – 3 wiodące rynki na świecie,

- model kultury organizacyjnej – kształtem przypomina górę lodową:

A – artefakty, WiN – wartości i normy,

F – fizyczne, PZ – podstawowe założenia,

J – językowe,

B – behawioralne,

• AF ???

• AJ – żeby poznać je wymagana jest od nas obecność, obserwacja w aparat pojęciowy używany w danej korporacji transnarodowej,

• AB – pewnego rodzaju ceremonia, zwyczaje, zebrania, rocznice, ważne daty, ważne wydarzenia, celebrowanie ważnych wydażeń,

• WiN - ?? porównanie stanu deklarowanego ze stanem faktycznym,

• PZ - ?? bardzo silne przywiązanie do etyki pracy, uporządkowania, więzi partnerskich. Jesteśmy w miejscu, w którym możemy osiągnąć swój cel, relacje międzyludzkie obce, toksyczna praca,

2.04.2014 # 7

9.04.2014 # 8

Podstawy Eko – wyk. 9.04

T: Budżet państwa i daniny publiczne.

1. Budżet państwa – plan wydatków i dochodów państwa w roku kalendarzowym zw. Budżetowym, określany jest w corocznej ustawie budżetowej i w pierwszych art. znajdują się wartości odzwierciadlające wydatki i dochody budżetu Polski, przewaga wydatków nad dochodami nazywana jest deficytem budżetowym, natomiast odwrotna sytuacja nazywana jest nadwyżką budżetową, dochody Polski 280 mld zł wydatki 315 mld zł, dochody po latach delikatnej inflacji pozostawały na tym samym poziomie, dane są dostępne na str. ministerstwa finansów, deficyt budżetowy zgodnie z kryteriami konwergencji tzn. zbieżności finansowej nie powinien przekraczać 3 % PKB, w rezultacie przedstawionych danych widzimy ze deficyt budżetowy liczbowo wynosi 35 mld zł. Od deficytu budżetowego należy odróżnić dług publiczny państwa (rządu), który wynosi obecnie ok. 800 mld zł i stanowi ogólne zadłużenie państwa w Polsce dług ten nie może przekraczać 3,5 PKB tj. 60 % PKB i co bardzo ważne jest to norma konstytucyjna, dług publiczny w dużym stopniu tworzony jest przez powtarzające się ustawy budżetowe (mają zakres czasowy roczny), dług publiczny jest to cała sytuacja budżetowa państwa, ukryty dług publiczny jest związany z pozostałymi jednostkami (samorządami).

2. Daniny publiczne – to są te daniny, które płaci każdy z nas na rzecz wspólnego budżetu, najważniejszą daniną pub są podatki, historycznie ważną daniną jest cło, w wyniku liberalizacji handlu międzynarodowy po II wojnie św. aspekt fiskalny cła zmalał, podatek VAT i podatek akcyzowy, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (ukryte podatki), opłaty (danina publiczna ekwiwalentna).

3. Struktura dochodów budżetowych – definiuje nam jakiego rodzaju daniny pub tworzą budżet naszego kraju każdego roku, ta kolejność powtarza się od kilkunastu lat, 1 miejsce zajmuje podatek VAT (podatek od towarów i usług ok. 40 % całości wpływów budżetowych), 2 miejsce – podatek akcyzowy (ok. 23-24 % wszystkich wpływów budżetowych), 3 miejsce – podatek PIT (nazywany dochodowym od osób fizycznych – ok. 21 %, jest to wartość, jaka pozostaje w budżecie państwa po przesunięciu części wpływów budżetowych do jednostek terytorium samorządowego, wpływy są na porównywalnym poziomie jak z podatku VAT), 4 miejsce podatek CIT (dochodowy od osób prawnych, zasilają budżety samorządowe to jest wartość która również pozostaje w budżecie państwa – ok. 8 %), 5 miejsce – podatek od gier hazardowych ok. 0,7 %. 4 podatki w naszym państwie tworzą budżet w 90 % pozostałe wpływy to tzw. niepodatkowe należności budżetowe (kilkanaście mld zł) do których należą m.in. cła, w Polsce jak i w innych krajach UE wpływy z ceł pozostają na poziomie 25 % w państwie w którym odprawa została dokonana natomiast 75 % wpływa do budżetu UE – tworząc jej dochód własny,

4. Funkcje redystrybucyjne (przeniesienie części z obrotu budżetowego do działań administracji państwowej)

Obrót gospodarczy – producent ((Urzędy Skarbowe przekazują 23 zł ze sprzedaży =100zł do budżetu państwa) – hurtowanie (z marży bierzemy 23 % podatek który trafia do budżetu państwa) – detaliści (cena hurtowa + cena dodana od niej podatek, koszt produktu cena hurtowa +cena dodana + podatek) – konsument, w UE podatek od towarów wynosi 15 % (w Luksemburgu) do 25% w Szwecji, obrót gospodarczy daje nam 2/3 całego budżetu.

Obrót gospodarczy a konkretnie nakładany podatek jest konsumpcyjny, przerzucalny, wielofazowy, pośredni (podatnikiem jest producent hurtownik detaliści ale faktyczną osobą ponoszącą ciężar dochodu jest konsument).

Podatek VAT – wpływa w całości do budżetu państwa a ułamek do UE, dotyczy każdego dobra każdej usługi, jest to podatek powszechny dotyczy wszystkich osób i dóbr z wyjątkiem tych towarów które są określone w ustawie.

23.04.2014 # 9

Ekonomia – wyk. 23.04.2014 r.

Funkcja stymulacyjna – oznacza ona że państwo rezygnuje z części dochodów wynikających z danin publicznych na rzecz rozwoju wybranej dziedziny gospodarki. Ta rezygnacja przejawia się np. w zastosowaniu ulg lub zwolnień podatkowych, tak a żeby podmioty, przedsiębiorcy ukierunkować na inwestycje i popyt w konkretnym obszarze, np. 25 lat temu mała podaż budownictwa rodzinnego (mała ilość mieszkań, domów) tworzyła problem społeczny który dotykał miliony gospodarstw domowych, państwo zrezygnowało z częściowego opodatkowania materiałów budowlanych zastosowano ulgową stawkę VAT, skutkiem ekonomicznym było opodatkowanie stawką 7 % podczas gdy powszechna wynosiła 22 %.

Polityka monetarna stanowi część polityki finansowej w państwie i jest realizowana przez bank centralny, nazywana jest również polityką pieniężną, również jest nazywana gospodarką pieniężną, jest prowadzona przez rządy państw w których występuje wolny rynek, czy ta polityka jest prowadzona przez europejski bank centralny czy przez inne banki centralne poszczególnych krajów ma takie zasady. Polityka może być prowadzona jako polityka restrykcyjna (antyinflacyjna) lub polityka monetarna ekspansywna

PMR	PME
PP PW % RO
	PW PP % RO

PW – papiery wartościowe

% - stopy procentowe

RO – Rezerwy obowiązkowe

PP – podaż pieniądza (poziom pieniądza)

Podstawowym celem działalność Banku Centralnego jest dbałość o stabilizację cen, a więc blokowanie inflacji. Rada Polityki Pieniężnej musi w odpowiedni sposób zareagować, jeśli tego nie zrobi to złamie prawo, działa przeciwnie jak to jest napisane w ustawie o NBP. Bank Centralny dokonuje sprzedaży papierów wartościowych a pieniądz wpływa do banku, ale w dalszym ciągu inflacja jest dosyć wysoka (Normalna to 0.5-08% za wysoka 4-5%).

Ustalając stopę procentową będzie nas zachęcał do oszczędzania lub wydawania jak je podniesie to nasze pieniądze w bankach będą wyżej oprocentowane, jego działania musza być realizowane przez banki komercyjne. Jeśli jest za dużo kasy na rynku to trzeba podnieść stopy procentowe żeby kasa trafiła do banków, banki komercyjne realizują decyzję Banku Centralnego. RO – poziom wielkości pieniądza banków komer które trzymają swoje rezerwy w banku centralnym, Bank Centralny podejmuje decyzję o podniesieniu rezerw obowiązkowych i wówczas obserwujemy przepływ pieniądza z rynku do banku wtedy osiągamy zamierzony cel.

Podstawowym celem działalność Banku Centralnego jest wspieranie polityki gospodarczej rządu o ile ten cel nie zakłóci pierwszego celu, próbuje się zniechęcić obywateli do utrzymywania pieniędzy w bankach, więc realizując PME bank cent będzie dokonywał decyzję odwrotne zachęcenie do wydawania pieniędzy na rynku np. dokuję skupu PW, chcąc wypchnąć obywateli z banków obniżamy stopy % i po kilku komunikatach Rady PP mamy stopy % na wysokości 3 czy 2.5 % a nie 4 czy 5 %, analogicznie RO – obniżamy ich poziom np. do 3.5 % w rezultacie podjętych działań GUS pojawiły się pierwsze symptomy wzrostu gospodarczego.

Kurs danej waluty to wypadkowa popytu i podaży na daną walutę. Największy wpływ na tego typu relacjach mają banki komercyjne (na rynku światowym) ich udział to 43 %, na drugim miejscu są inne instytucje finansowe niebankowe np. Towarzystwa Ubezpieczeniowe 40 % (posiadające potężne kapitały) na trzecim miejscu są banki centralne ich udział w rynku szacuje się na ok. 14 %, pozostałe kilka procent to drobni inwestorzy.

Co to jest inflacja?

- spadek wartości pieniądza

- oznacza ogólny wzrost cen który jest oparty o wskaźnik CTI (Consument Price Index) – stanowi on koszyk ponad 2000 dóbr (towarów i usług) pogrupowanych rodzajowo, żywność 24 %, utrzymanie mieszkania ok. 20 %, następnie od 9 – do kilku %: transport, turytyka, rekreacja, ochrona zdrowia, edukacja to wszystko będzie nam tworzyło 100 % tych dóbr które są w koszyku, powyżej 3.5 % trzeba walczyć z inflacją, hiperinflacja która charakteryzuję się tym że wzrasta kilkadziesiąt % miesięcznie, oprócz tego że występuje wzrost poziomu cen spadek siły nabywczej pieniądza, zmniejsza się również wartość zobowiązań i wierzytelności.

Podstawowe przyczyny inflacji:

- może być zaimportowana w szczególności jeśli mamy do czynienia ze wzrostem cen surowców, wówczas generuje to podwyżkę cen dóbr znajdujących się w koszyku

- naciski rządu na bank centralny,

- niestabilna sytuacja gospodarcza w kraju,

Skutki inflacji:

- spadek wartości pieniądza konsumenci stosują zasadę kupowania tańszych zamienników,

- pojęcie drenażu podatkowego – dotyczy podatku progresywnego,

Zerówka – 4.06, powtórzenie – 21 maja, wpisy 11.06

30.04.2014 # 10

7.05.2014 # 11

14.05.2014 # 12

21.05.2014 # 13

Powtórzenie