Histologia 25.10.2011

Wykład IV

Tkanka Łączna:

• Właściwa

• Włóknista

-Luźna

-Zbita

• Wyspecjalizowana

• Płynna

• Krew

• Limfa

• Szkieletowa

• Chrzęstna

• Kostna

Mezenchyma tkanka łączna zarodkowa (galaretowata)

Tkanka Łączna właściwa:

Skład:

• Substancja międzykomórkowa:

- Włókna

- Substancja podstawowa

- Płyn tkankowy (krąży z krwi do tk łącznej i z powrotem)

• Komórki (niewielki odsetek objętości tkanki)

Dominacja substancji międzykomórkowej – odróżnia tkankę łączną od innych tkanek.

Funkcje:

• Podporowe

• Odżywcze (transport substancji odżywczych i metabolitów)

• Obronne

• Magazynowanie energii (tk tłuszczowa żółta)

• Źródło ciepła

• Hematopoeza = powstawanie krwinek

Istota bezpostaciowa (zewnątrzkomórkowa)

Glikozoaminoglikany (GAG) Proteoglikany + Glikopreoteiny + płyn tkankowy

GAG = Nierozgałęzione polimery kilkudziesięciu powtarzających się jednostek dwucukrowych (70-200 reszt cukrów): reszty kwasu uronowegi i heksozaminy. Do GAG często dołączone są grupy siarczanowe. Jako polianiony GAG wiążą dużą objętość H₂O i tworzą strukturę żelopodobną.

Do GAG należą:

• Kw. Hialuronowy (bez reszt SO₄) [olbrzymia liniowa cząsteczka zaw. Ok. 25000 reszt cukrowych, powszechnie występująca w pozakomórkowej macierzy kręgowców. Po degradacji w tkankach fragmenty cząsteczki trafiają do wątroby gdzie są używane ponownie]

• Siarczan chondroityny¹

• Siarczan keratanu²

• Siarczan dermatanu

ZAPOZNAĆ SIĘ Z TABELKĄ CECH CHARAKTERYSTYCZNYCH DLA PROTEOGLIKANÓW I GLIKOPROTEIN

Proteoglikany – do rdzenia białkowego (do 10% masy całej cz.) przyłączone są boczne łańcuchy różnych GAG.

Agrekan – podstawowy składnik macierzy chrząstek umożliwiający ich świetne uwodnienie. [Rdzeń – kw. Hialuronowy]

Dekoryna

Glikoproteiny

Fibronektyna – Jej domeny wiążą kolagen, integryny błony komórkowej, heparynę i inne GAG oraz włóknik (fibrynę) – białko skrzepu krwi. Wiąże komórki z podłożem i umożliwia migrację komórek.

Laminina – kształt krzyża, posiada domeny łączące się z integrynami, kolagenem typu IV, entaktyną i PG – ważny składnik błon podstawnych.

Włókna:

• Kolagenowe [duża wytrzymałość mechaniczna] //Kolagen

Włókna kolagenowe: ścięgno paralel, więzadło less paralel, skóra radom [zależy od kierunku i rodzaju ruchów]

• Siateczkowe (retikularne) [tworzą siateczkę otaczającą komórki w narządach miąższowych] //Kolagen

Zbudowane z kolagenu III, tworzą zrąb narządów miąższowych (śledziona wątroba), niewidoczne na preparatach histologicznych – wymagają specjalnego barwienia – srebrzenia.³

• Sprężyste(elastnynowe) [zapewniają elastyczność] //Elastyna

- oksytalanowe

- elauninowe

Cząsteczka tropokolagenu utworzona jest przez 3 łąńcuchy. Główne aminokwasy stanowią glicyna (30%), prolina (12%) i hydroksyprolina (10%). Kolagen stanowi 25% białek organizmu. Obrót metaboliczny kolagenu jest b. wolny.

Etapy powstawania cząsteczi tropokolagenu:

A – w RER i AG

1. Seynteza łańcucha pro-alfa protokolagenu

2. Hydroksylacja lizyn i prolin (kofaktorem jest witamina C) SZKORBUT

3. Glikozylacja niektórych hydroksylizyn

B – Pęcherzyk wydzielniczy

Typy kolagenu (jest ok 20 ale istotne jest 5 pierwszych)

• Typ I – tworzy blizny, znajduje się w ścięgnach i tkance łącznej kości, skórze, tkance podskórnej.

• Typ II – występuje w chrząstkach stawowych.

• Typ III – tworzy się jako pierwszy w trakcie zabliźniania ran przed kolagenem typu I, tworzy włókna tkanki łącznej właściwej siateczkowej (barwią się srebrem)

• Typ IV – składnik błony podstawnej, tworzy cienkie membrany rozdzielające tkanki.

• Typ V – służy jako dopełniacz dla kolagenu typu I na krawędzi blizny – śródmiąższowy.

• Kolageny typu VI, IX i XII określane są jako towarzyszące włóknom kolagenowym (t. I, II, III).

• Typ IX – przyłącza się w chrząstkach do kolagenu typu II. Umożliwia połączenia między włóknowe.

WŁÓKNA SPRĘŻYSTE

Elastyna i fibrylina to główne białka tych włókien. Cząsteczki elastyny tworzą homogenny rdzeń włókna, a na jego obwodzie leżą cienkie włókienka zbudowane z glikoproteidu fibryliny. Tropoelastyna wydzielana jest przez fibroblasty, komórki mięśni gładkich

KOMÓRKI TKANKI ŁĄCZNEJ

• Fibroblasty

Główne komórki tk łącznej, wytwarzają substancję międzykomórkową, duża ilość pęcherzyków wydzielniczych, ap golgiego, duże jądro z luźną chromatyną.

• Makrofagi (fagocytoza)

Inne komórki należące do układu fagocytów jednojądrzastych: wątrobowe kom kupffera, makrofagi pęcherzykowe (płuca), osteoklasty w kości, komórki Langerhansa (skóra).

• Komórki tuczne (stan zapalny) [mastocyty]

Ziarnistość zasadochłonne w cytoplazmie – zawierają mediatory stanu zapalnego. Wywołują stan zapalny. Aktywowane przez związane z receptorem przeciwciała IgE. Mogą degradować (uwalniać substancje stanu zapalnego)

• Adipocyty (gromadzenie tłuszczu)

Tkanka tłuszczowa żółta – komórki duże, kształt sygnetu, jądro spłaszczone położone bocznie, cienki pierścień cytoplazmy otaczający kroplę tłuszczu, zawiera AH i mitochondria.

Tkanka tłuszczowa brunatna – znajduje się u noworodków i zwierząt hibernujących. Funkcja: produkcja ciepła – rozkojarzenie fosforylacji oksydacyjnej.

• Komórki napływowe: limfocyty, monocyty, neutrofile, komórki plazmatyczne (kom układu immunologicznego zaangażowane w obronę organizmu)

Komórki plazmatyczne – limfocyty B – duża owalna komórka, olbrzymia ilość ap golgiego i siateczki endoplazmatycznej szorstkiej, duże i okrągłe jądro o budowie szprychowatej.

Łączyć funkcje z budową!

Rodzaje tkanek łąnych:

1. Włóknista luźna (wypełnia przestrzenie między innymio tkankami i organami, tworzy zręby narządów wewnętrznych śledziony, wątroby, buduje tkankę podskórną, znajduje się na około naczyń krwionośnych oraz włókien nerwowych)

2. Włóknista zbita:

• O utkaniu regularnym (ścięgna, torebki stawowe) patrz – pasma Ranviera

• O utkaniu nieregularnym (skóra właściwa, torebki narządów)

Duża ilość gęsto upakowanych włókien kolagenowych

---

1. Skojarzyć sobie z chrząstką↩

2. Skojarzyć sobie ze skórą↩

3. Może to być pytanie pierwszym praktycznym kolokwium↩