UTWORZENIE EWG

1. Konferencja w Messynie i jej rezultaty.

2. Przygotowanie Traktatu Rzymskiego w EWG i podstawowe jego postanowienia

3. Podpisanie II Traktatu Rzymskiego o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (EWEA)

4. ! Realizacja postanowień Traktatu Rzymskiego o EWG

1. Działania wspólnego prowadzenia EWWiS po 30 VIII 1954 roku, czyli po negatywnym głosowaniu w Zgromadzeniu Narodowym Francji w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej oraz aktywność zwolenników integracji gospodarczej, czyli tzw. „Planu Beyena” doprowadziły do konferencji w Messynie w czerwcu roku 1955 i ta konferencja stanowiła ważny punkt wyjścia do przygotowania planu utworzenia EWG. Konferencja koncentrowała się na wypracowywaniu wspólnego stanowiska ministrów spraw zagranicznych 6-stki, czyli 6 krajów członkowskich EWWiS w sprawie przyszłego projektu integracji gospodarczej. Efektem konferencji było powołanie komitetu do sprawy przygotowania takiego projektu pod kierunkiem ministra spraw zagranicznych Belgii Paula Henri Spaaka. W trakcie konferencji uzgodniono również pod naciskiem Francji utworzenie odrębnej wspólnoty zajmującej się pokojowym wykorzystywaniem energii atomowej. Z dyskusji na konferencji w Messynie wynikało również, że 6-stka krajów widzi możliwość przystąpienia do przyszłej organizacji gospodarczej także innych krajów europejskich niebędących członkami EWWiS. Brano pod uwagę możliwość przystąpenia Wielkiej Brytanii. Głównym celem powołania przyszłej organizacji gospodarczej miało być utworzenie wspólnego rynku- 4 swobód- przepływu towarów, usług, kapitału i osób. Podstawą takiego rynku jest zasada wolnej konkurencji i oznaczało to także połączenie rynków krajowych w 1 duży wspólny rynek.

• Czy w połowie lat 50. XX wieku było łatwe utworzenie wspólnego rynku i wprowadzenie wolnej konkurencji?

Było bardzo trudne, ponieważ kraje Europy prowadziły politykę interwencjonizmu państwowego, subsydiowały różne dziedziny gospodarcze i różne podmioty gospodarcze a np. we Francji duże znaczenie miał sektor przedsiębiorstw państwowych. Wolna konkurencja wymagała stopniowej eliminacji interwencjonizmu państwowego zwłaszcza subsydiów

• Czy wszystkie kraje członkowskie były zainteresowane przystąpieniem do wspólnego rynku?

Nie wszystkie, zdecydowanie nie była zainteresowana tym Francja, która obawiała się, że mając niższą konkurencyjność w handlu, będzie ponosić straty w warunkach Unii Celnej, dlatego zdecydowanie przeciwstawiała się koncepcji wspólnego rynku. Koncepcja wspólnego rynku została opublikowana w 1956 roku w Brukseli jako „ Raport Spaaka”, ponieważ powstała w zespole pod jego kierunkiem. Ta koncepcja stanowiła podstawę do negocjacji traktatowych. Istotę koncepcji wspólnego rynku wg „ Raportu Spaaka” można przedstawić w następujących punktach:

1. Utworzenie unii celnej (eliminacja ceł na wspólnym rynku, ustanowienie wspólnej taryfy celnej, negocjowanie poziomu taryf celnych z krajami trzecimi)

2. Kontrola importu

3. Wspólnotowe negocjacje dot. Rynku usług

4. Utworzenie wspólnego rynku produktów rolnych

5. Reguły konkurencji- określenie okresów przejściowych i wyjątków w sprawie udzielania pomocy państwowej na wspólnym rynku

6. Harmonizacja prawa krajów członkowskich

7. Polityka transportowa zwłaszcza z prawa poziomu taryf

8. Równowaga bilansku płatniczego

9. Utworzenie funduszu inwestycyjnego

10. Swoboda przepływu siły roboczej

11. Swoboda przepływu kapitału

To jest 11 pkt charakteryzujących istotę wspólnego rynku. Francja wymusiła utworzenie wspólnej polityki rolnej jako swego rodzaju rekompensatę ewentualnych strat z tytułu przystąpienia do Unii Celnej. Powstała także Europejska Wspólnota Energii Atomowej, ponieważ to także był warunek Francji, która zdecydowanie optowała za integracją sektorową. Dwa Traktaty Rzymskie zostały podpisane 25 III 1957 roku i one ustanowiły EWG oraz EWEA. Weszły one w życie 1 I 1958 roku. Oba te traktaty podpisało 6 krajów a więc żaden inny kraj europejski nie zdecydował się na przystąpienie do wspólnot. Z istniejących od 1958 roku 3 wspólnot ( EWWiS, EWG, EWEA) najważniejsza była EWG, natomiast EWWiS i EWEA były wspólnotami o wąskim zakresie działalności. W tym przypadku były to dwie gałęzie przemysłu i wspólny obrót produktami tych gałęzi.

Po utworzeniu EWG znaczenie EWWiS spadło, ponieważ spadało także znaczenie przemysłu ciężkiego, coraz większe znaczenie w gospodarce uzyskiwał przemysł przetwórczy co było efektem zmian technologicznych. Wspólnota ta (EWEA) była wspólnotą wyjątkowo specyficzną, ponieważ obejmowała tylko i wyłącznie sektor nuklearny a w takiej energetyce (nuklearnej) specjalizowała się Francja i dlatego dążyła do stworzenia wspólnoty, która przyczyniałaby się do budowania Europejskiego Rynku Energii Nuklearnej.

1. Postanowienia Traktatu Rzymskiego o EWG

W tych postanowieniach został zawarty zakres działalności EWG:

1. W postanowieniach traktatowych nie było odniesień do integracji walutowej, ponieważ dobrze funkcjonował system z Bretton Woods i rozliczenia międzynarodowe, których podstawą był $ amerykański a waluty europejskie były jeszcze niestabilne i kraje prowadziły politykę ograniczeń walutowych i nie brały pod uwagę integracji walutowej.

2. Duża liczba postanowień (artykułów) odnosiła się do wspólnego rynku, czyli do wprowadzania 4 swobód choć istota wspólnego rynku czyli definicja wspólnego rynku nie została przedstawiona w Traktacie, ale w praktyce realizacji postanowień traktatowych przyjęło się, że wspólny rynek jest utożsamiany ze swobodą przepływu towarów, usług, kapitału i osób. To co ważne i wymaga szczególnego podkreślenia to ujęcie w postanowieniach traktatowych realizacji unii celnej czyli przyjęcie formalnego obowiązku zniesienia taryf celnych na wspólnym rynku przed końcem 12-letniego okresu przejściowego. W praktyce Unia Celna powstała wcześniej, bo 1 lipca 1968 roku. Z tego wynikało, ze redukcja ceł, które odbyły się w 3 etapach przebiegały bardzo sprawnie co oznaczało, że kraje członkowskie chętnie otwierały swoje rynki i nie broniły się przed importem z innych krajów członkowskich.

Warto zadać pytanie: czy były ku temu sprzyjające warunki?

Odpowiedź była twierdząca. Te sprzyjające warunki tj. stabilny i wysoki wzrost gospodarczy, który utrzymywał się w Europie od początku lat 50. do końca 60. Jeśli jest wysoki popyt wówczas jest wysoki eksport i jest zapotrzebowanie na import i taka sytuacja gospodarcza miała miejsce w okresie 1958-1970.

Postanowienia traktatowe dotyczące polityki gospodarczo-społecznej

W Traktacie Rzymskim o EWG określono obszary gospodarki w których priorytetowe znaczenie miała integracja polityki gospodarczo-społecznej jako czynnik wspierający wprowadzenie wspólnego rynku. W traktacie znalazły się odniesienia do wspólnej polityki handlowej w stosunku do krajów trzecich czyli nienależących do EWG i zastosowano rozwiązanie systemowe, ponieważ przyjęto zasadę podpisywania umów z krajami trzecimi na poziomie wspólnoty i zasadę ujednolicenia instrumentów polityki handlowej w zakresie ochrony rynków krajowych oraz zasadę ujednolicenia instrumentów w polityce wspierania eksportu.

• Jaki był sens/cel wspólnej polityki handlowej?

Otóż chodziło o to, by kraje nie konkurowały ze sobą w handlu zewnętrznym i aby warunki handlu z krajami trzecimi były takie same. W praktyce wspólną politykę handlową wprowadzono w 1970 roku. W Traktacie Rzymskim o EWG zapisano również, że wspólna polityka zostanie wprowadzona w transporcie jako wspólna polityka transportowa. W gruncie rzeczy do dzisiaj nie wprowadzono wspólnej polityki transportowej. I w Traktacie Rzymskim o EWG wiele artykułów poświęcono wspólnej polityce rolnej, która została wprowadzona już w 1962 roku, ale zasady WPR były sprzeczne z ideą wspólnego rynku. Wprowadzono bowiem system subsydiowania rolnictwa co właśnie było sprzeczne z założeniami wspólnego rynku, ale centralizacja polityki rolnej i założenia polityki rolnej były w pewnym stopniu dostosowane do oczekiwań Francji i jej kompromisowej postawy w sprawie utworzenia wspólnego rynku. W WPR przyjęto również zasadę ochrony rynków krajowych przed konkurencyjnym importem z krajów trzecich.

Podsumowując, w Traktacie określono wspólną politykę, czyli niejako wyznaczono priorytety integracyjne w następujących dziedzinach polityki i przyjęto nazwę wspólna polityka dla:

1. Rolnictwa

2. Transportu

3. Handlu zewnętrznego

Ale także sformułowano podstawy wspólnych reguł konkurencji na wspólnym rynku, czyli innymi słowy zasady konkurencji obowiązujące na rynkach krajów członkowskich miały zostać zastąpione przez ujednolicone konkurencje na obszarze całego rynku EWG.