NEONATALNA PANCYTOPENIA CIELĄT
Noworodkowa pancytopenia cieląt

(daw. Syndrom krwawienia cieląt, Syndrom krwawiącego cielęcia)
(ang. Bovine Neonatal Pancytopenia - BNP)

Choroba

• Nowa , nabierająca znaczenia choroba cieląt od urodzenia do 4 tyg. życia

• znana od 2007 r. tylko w Europie (różne kraje)

• gorączka, krwawienia, wybroczynowość, nagłe padnięcia

• śmiertelność > 90%

• ciężka trombocytopenia → pancytopenia, zanik wszystkich linii komórek szpiku kostnego (zniszczenie szpiku)

• przyczyny – nieznane, słabo poznane (?)

• brak zagrożenia dla człowieka

Występowanie

• I przypadki - przełom 2006/2007 – Belgia, Niemcy, Francja, W. Brytania, Irlandia, Holandia, Luksemburg, Hiszpania, Włochy

• Polska – I przypadki w 2010 r

• brak zachorowań na innych kontynentach

• szybki wzrost liczby przypadków BNP

• pojedyncze przypadki – 1-2 w fermie, wyjątkowo do 5% urodzonych cieląt

• równa wrażliwość różnych ras, obu płci w stadach mlecznych i mięsnych

Etiologia

• słabo poznana (różne hipotezy) – intensywne badania zaburzeń krzepnięcia krwi

• intoksykacja

• paproć orlica

• mykotoksyny (trichoteceny)

• rodentycydy antykoagulacyjne

• I generacji (warfaryna, dikumarol)

• II generacji (brodifakum, bromadiolon)

• niektóre leki (furazolidon)

• choroba dziedziczna lub genetyczna (Simental)

• zespół Chediaka-Higashiego (Hereford, Wagu, Brangus)

• posocznice bakteryjne (DIC)

• zakażenia wirusowe – BVDV, BTV, PCV2 – nie wykryto (inne nieznane ?)

• niedobory czynników krzepnięcia krwi

• czynnika VIII - hemofilia A (Hereford)

• czynnika XI (Holsztyńsko-Fryzyjska)

• tło immunologiczne

• Możliwy mechanizm patogenetyczny (próba wyjaśnienia)

badania epidemiologiczne sugerują związek między BNP
a wcześniejszym szczepieniem krów–matek szczepionką PregSure BVD (Pfizer)

• związek prawdopodobny, ale nie do końca potwierdzony

• w UE mało przypadków w stosunku do liczby dawek szczepionki

• w N. Zelandii zużyto 1 mln dawek, a brak BNP

• stwierdzono BNP w stadach nie szczepionych PregSure BVD

• w krwi i siarze krów, które urodziły cielęta z BNP wykryto alloprzeciwciała reagujące z leukocytami krwi cieląt (kompleksy - fagocytoza przez makrofagi)

• BNP można wywołać u zdrowych cieląt podając siarę od krów, które urodziły co najmniej 1 cielę z BNP

• szczep szczepionkowy BVDV jest namnażany w HK nerki bydła posiadających MHC I

• allotyp MHC I jest zanieczyszczającym szczepionkę antygenem

• jeżeli allotypy MHC I leukocytów szczepionej krowy i szczepionki (HK nerki) są identyczne – brak odpowiedzi immunologicznej i BNP nie wystąpi

• jeżeli allotypy są różne, układ immunologiczny rozpozna obce MHC I szczepionki – produkcja przeciwciał anty-MHC I i wystąpienie BNP u cielęcia po ich spożyciu z siarą

• rozpoznano 2 białka obecne w szczepionce PregSure BVD o masie 44 kDa (MHC I) i 12 kDA (ß-2-mikroglobulina) stymulujące produkcję i reagujące z alloprzeciwciałami siarowymi

• białka te nie są wykrywane przez siarę krów wolnych od zakażenia BVDV i nie szczepionych przeciw BVD lub szczepionych innymi szczepionkami inaktywowanymi przeciw BVD

• w 2010 r. PregSure BVD wycofano z rynku

• trwają badania nad możliwym udziałem innych alloantygenów w patogenezie BVD-MD

Objawy kliniczne

• najwcześniej w 6-7 dniu po urodzeniu

• z reguły między 2 a 3 tyg. życia (do 4 tyg.)

• chorują zwykle najsilniejsze i największe cielęta

• wcześniej rozwój normalny (brak oznak choroby)

• gorączka (> 40^oC) – brak reakcji na środki przeciwzapalne i antybiotyki

• narastająca apatia, słabość, duszność, wyginanie grzbietu, parcie na mocz, leżenie, śpiączka i śmierć po 1-7 dniach (5-10% przeżywa)

• objawy typowe

• krwawienia z naturalnych otworów ciała - z nosa, dziąseł i błon śluzowych oraz skóry po kolczykowaniu, iniekcji, zranieniu – często I objaw (30% cieląt)

• wybroczyny w skórze i błonach śluzowych

• bladość błon śluzowych

• krwiaki podskórne

• krew w kale (melaena)

• szybkie osłabienie - śmierć (24-48 godz.)

• objawy mniej typowe

• niekiedy spontaniczne krwawienia ze skóry (Blood Sweating Disease) – możliwy związek z ukąszeniami owadów

• czasami, głównie lub wyłącznie krwawienia wewnętrzne – bladość błon śluzowych, duszność, nagłe padnięcia

• krowy – matki

• brak objawów klinicznych

• porody normalne

• brak wzrostu odsetka poronień i bezpłodności

• krowy w następnych latach mogą rodzić cielęta z BNP

Hematologia

• ciężka trombocytopenia – słabe krzepnięcie krwi – krwawienia

• leukopenia (neutropenia i limfopenia) – obniżenie odporności – zakażenia

• anemia z powodu utraty krwi, nie-regeneratywna (uszkodzenie szpiku kostnego)

Zmiany anatomopatologiczne

• rozległa wybroczynowość podskórna i narządowa

• wylewy krwi zewnętrzne i wewnętrzne

• krwiaki

• krew w przewodzie pokarmowym

• zmiany z powodu wtórnych zakażeń (różne)

• histopatologia

• dramatyczne zmniejszenie liczby komórek krwi wszystkich linii (niszczenie megakariocytów oraz prekursorów granulocytów i erytrocytów)

• zanik (zniszczenie) szpiku kostnego

Rozpoznanie

• objawy kliniczne – krwawienia, pojedyncze przypadki w stadzie

• badania hematologiczne – trombocytopenia, leukopenia, anemia

• badania sekcyjne – wybroczynowość, krwiaki, krew w jelitach

• histopatologia – mostek najlepszy do badań – zanik szpiku kostnego

Leczenie

• wyniki słabe

• łagodne obchodzenie się z cielętami podejrzanymi o BVD (krwiaki podskórne)

• transfuzja krwi (nie od matki) – chwilowa poprawa na 1-2 dni – ryzyko kateteryzacji (krwawienia)

• kortykosteroidy, preparaty poprawiające krzepliwość (wit. K)

• wyniki słabe (iniekcje – ryzyko krwawień)

• antybiotyki LA – celowe (spadek odporności – zakażenia wtórne)

Zapobieganie

• nie szczepienie krów PregSure BVD (szczepionkę wycofano w połowie 2010 r.) – związek nie do końca potwierdzony

• koniecznie stosować inne szczepionki przeciw BVD !

• oddzielny chów bydła i owiec (związek nieznany, ale ryzyko większe – więcej przypadków BNP przy chowie wspólnym)

• nie podawanie siary cielęciu urodzonemu przez krowę, która wcześniej urodziła cielę z BNP

• kontakt z krową - cielę w kagańcu przez co najmniej 32 godz.

• nie podawanie pulowanej siary (zawierającej siarę krów, które urodziły cielęta z BNP)

• pulowanie siary tylko od krów, które urodziły zdrowe cielęta

• nie sprowadzanie siary ze stad z BNP

• zakaz używania siary i krwi do celów handlowych (dodatki paszowe, farmaceutyki itp.) od krów rodzących cielęta z BNP