CHONDROPATIA - postępujący proces polegający na zniekształceniu wyrostka rożkowatego, mineralizacji i rozroście tk do światła. Często występuje martwica powodująca wytworzenie się przetok. W stanie zaawansowanym proces zap rozszerza się na tk otaczające doprowadzając do zniekształceń. Etiologia nieznana; uszkodzenie chrząstki przez ciała obce w pokarmie, nieprawidłowe wprowadzanie sondy, nieprawidłowe ułożenie chrząstek koni z dychawicą świszczącą. Najczęściej występuje jednostronnie. Świst krtaniowy i duszność wydechowa jako wynik nieprawidłowego odwodzenia chrząstek krtani.
Objawy: - świst
- nietolerancja na wysiłek; początkowo objawy związane z większym wysiłkiem. Gdy chrząstki zmienione są obustronnie występuje duża duszność.
- powikłania połykania
- zgrubienia przy zap chrząstek
- obecność przetok
- RTG zwapnienie chrząstek nalewkowatych
Rozpoznanie ostateczne na podstawie endoskopii (zgrubienie i skręcenie chrząstek i wyrostka rożkowatego; gdy obustronnie występuje zwężenie wejścia do krtani).
Leczenie: arytenoidectomia. Celem operacji jest umożliwienie odpowiedniego przepływu powietrza. Usuwa się nadmiar tk laserem. Chirurgia plastyczna.
Metody leczenia:
1. CORNICULOARYTENOIDECTOMIA typ 1 (totalna) - wycięcie wyrostka rożkowatego i całej chrząstki nalewkowatej.
2. typ 2 (subtotalna) - wycięcie wyrostka rowkowatego i chrząstki nalewkowatej z wyjątkiem wyrostka mięśniowego
3. typ 3 (częściowa) - usuwamy tylko chrząstkę
4. typ 4 - usuwamy chrząstkę nalewkowatą, ale bez wyrostka mięśniowego
5. usuwamy tylko lokalne rozrosty bez usuwania chrząstki
Po operacji 2x dziennie przemywać, 3-4 dnia usunąć rurkę z tchawicy.
Komplikacje: - zaburzenia oddychania
- zaburzenia połykania nadmierne rozszerzenie krtani powodującego kaszel w czasie przyjmowania pokarmu (stan średni), lub wypływ pokarmu przez nos (stan ciężki)
Rokowania: - ocena skuteczności operacji na podstawie czynności ukł oddechowego w czasie pracy konia.
- mniej korzystne gdy proces występuje obustronnie, zajmuje sąsiednie chrząstki i tkanki. Rozważyć wykonania stałej lub czasowej tracheotomii.
TRACHEOSTOMIA U DUŻYCH ZWIERZĄT
W ½ - 1/3 górnej szyi naciąć m. skórny szyi w linii strzałkowej. Wykonać ciecie 6-8 cm w zależności od tracheotubusa ( gdy jest okrągły to naciąć 2 chrząstki). W przypadku tracheotubusa Fielda ( płaski) nie trzeba nacinać chrząstek pierścieni tchawicy. Tracheotubus tkwi tak długo aż przywrócony zostanie normalny oddech i nie będzie niebezpieczeństwa obrzęku. ( przy operacjach kiedy może dojść do utrudnionego oddychania ).