Reguła Le Chateliera i Browna (Reguła przekory)
Zmiana parametrów wyznaczających stan równowagi chemicznej - stężenia reagentów, temperatury i ciśnienia prowadzą do zaburzenia (przesunięcia) równowagi. Układ chemiczny dąży wtedy do nowego stanu równowagi wyznaczonego „nowymi”, zmienionymi parametrami. Wpływ zmiany stężenia reagentów, ich ciśnienia oraz temperatury na stan równowagi określa reguła Le Chateliera i Browna (reguła przekory).
Reguła ta mówi, że jeżeli zostanie zakłócony stan równowagi przez zmiany T, p, c, w układzie rozpoczyna się taka przemiana, która będzie przeciwdziałała zakłóceniom prowadząc do osiągnięcia ponownego stanu równowagi.
Przemiany zainicjowane zakłóceniem równowagi trwają aż do ponownego zrównoważenia się szybkości reakcji przebiegających w przeciwnych kierunkach. Po pewnym czasie równowaga znów się ustala, ale już przy innych niż poprzednio stężeniach.
Reasumując reguła przekory brzmi:
Jeżeli układ będący w stanie równowagi poddamy działaniu zewnętrznemu, tj. zmianie stężenia reagentów, zmianie ciśnienia lub zmianie temperatury, to w układzie tym przesuwa się równowaga chemiczna w kierunku kompensacji tych zmian.
Reguła przekory, Le Chateuliera - Brauna.
Wpływ czynników zewnętrznych na stan równowagi określa reguła
przekory . Mówi ona, że : Jeśli na układ znajdujący się w stanie
równowagi działa bodziec zewnętrzny zmieniający ten stan , to w układzie
następują przemiany zmniejszające skutki tego działania zewnętrznego.
a) dodatek substratu, lub usunięcie produktu z układu w stanie
równowagi powoduje przesunięcie równowagi w kierunku wzrostu
stężenia produktu czyli w prawo.
b) dodanie produktu lub usunięcie substratu powoduje
przesunięcie równowagi reakcji w kierunku wzrostu stężenia substratów,
czyli w lewo.
c) podwyższenie temperatury układu . w którym przebiega
reakcja endoenergetyczna , przesuwa równowagę w prawo, w kierunku
produktów
d) podwyższenie temperatury układu . w którym przebiega
reakcja egzoenergetyczna, powoduje przesunięcie równowagi reakcji w
lewo - w kierunku substratów
e) podwyższenie ciśnienia ( gdy reakcja przebiega w stanie
gazowym) powoduje przesunięcie równowagi w kierunku, w którym liczba
moli produktów jest mniejsza od liczby moli substratów.