Wykład 42 Zanieczyszczenia powietrza

GDZIE MIESZKAMY I ODDYCHAMY

500ml/oddech x 15 oddechów/min x 60 min/h x 24h/dzień -> >10,000 LITRÓW powietrza przepływa przez nasze płuca każdego dnia w ciągu życia

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA

• Wśród wielu składników zanieczyszczeń powietrza, te które wystawiają nasze płuca na największe zagrożenie to:

  • Ozon

  • Drobnocząsteczkowe substancje

  • CO

  • SO₂

  • NO₂

  • ołów

SMOG I USZKODZENIA PŁUC

• W grudniu 1952, w Londynie, smog (tj. dym, mgła i zanieczyszczenia powietrza), wraz z niezwykle niską temperaturą i 5-dniową inwersją temperatur¹ (temperatura w niższych warstwach atmosfery była chłodniejsza niż wyżej; prawidłowo jest odwrotnie) przyczyniły się do katastrofalnego wzrostu chorób układu oddechowego i śmierci.

• Główne poluanty pochodziły początkowo z przemysłowych i domowych urządzeń emitujących dym, prawdopodobnie z przewagą kwaśnych aerozoli.

GRUPY RYZYKA OBEJMUJĄ STARSZYCH I MŁODYCH JAK I RÓWNIEŻ OSOBY LEŻĄCE POD RESPIRATOREM I Z CHOROBAMI SERCA

• Dzieci:

  • Szczególnie podatne

  • Mniejsze lub węższe drogi oddechowe

  • > oddechów/min niż dorośli

  • Potrzebują więcej tlenu

  • Więcej czasu spędzają na otwartej przestrzeni

  • Im dłuższa ekspozycja tym większy efekt -> zwłaszcza w przypadku długotrwałych efektów, ponieważ trwają one dłużej niż ekspozycja

OSTRE SKUTKI

• Podanie dawki progowej, pierwsze skutki widoczne w tchawicy i oskrzelach.

• Symptomy będą zawierały nieco zmieniony odruch kaszlu

• Ostra odpowiedź zapalna będzie wynikała z wielkości [dawki] i zależała zarówno od wewnętrznych jak i zewnętrznych czynników.

(nacieczenie komórkowe, obrzęk, wysięk, owrzodzenie, krwawienie i złuszczanie śluzówki)

Nadreaktywność dróg oddechowych (proces zapalny) -> zwężenie oskrzeli (obturacyjne zaburzenia dróg oddechowych) -> symptomy (kaszel – suchy lub mokry, duszność, świst, ucisk w klatce piersiowej, ograniczenie ruchomości)

POLUANTY: OZON, PM, CO, SO₂, NO₂

Ozon: oksrzelowa nadreaktywność, osłabienie funkcji płuc (z dniowym opóźnieniem) –symptomy zawierają: zamostkowy ból w klatce, rozdzierający, piekący

Reakcja płuc na różne dawki ekspozycyjne ozonu

2h przy 120 ppb^2	10-20% populacji	12% spadek FEV1
8h przy 120ppb	Przeciętna populacja	20% spadek FEV1
6.6 h przy 120ppb	Astmatycy i nieastmatycy	Niespecyficzna nadreaktywność oskrzelowa
1h przy 120ppb	Astmatycy	specyficzna nadreaktywnoość oskrzeli

PM _3-30 – WIELKOŚĆ MA ZNACZENIE! Określa miejsce osadzania i uzyskanego efektu (zapalenie oskrzeli, chroniczny kaszel, choroby ukł. Oddechowego, zaostrzenie COPD, spadek długowieczności)

Wzrost o 10mcg/m³ PM₁₀ prowadzi do wzrostu:

-całkowitej śmiertelności 1%

-śmiertelności spowodowanej chorobami ukł. Sercowo-naczyniowego 1.4%

- śmiertelności spowodowanej chorobami ukł. oddechowego 3.4%

-hospitalizacja z powodu astmy 1.9%

-wizyt w izbie przyjęć z powodu astmy 3.4%

-zaostrzenia astmy i wzrost użytkowania środków rozszerzających oskrzela 3%.

Prawidłowa wymiana gazowa na poziomie pęcherzykowym

CO – zakłóca prawidłową wymianę gazową i jest bezpośrednio odpowiedzialne za hipoksemię.

CO konkuruje z O₂ o hemoglobinę i ma do niej większe powinowactwo

POLUANTY: OZON, PM, CO, SO₂, NO₂

SO₂ – podrażnienie śluzówki górnych dróg oddechowych. Wzrost poziomu ekspozycji jest ważny i możed być letalny powodując złuszczanie się śluzówki i krwawienie z pęcherzyków.

• 0.5ppm = próg zapachowy

• 6-10 ppm – podrażnienie oczu, nosa i gardła

• 0.25 ppm – może wywołać zaostrzenie astmy podczas wysiłku

NO₂ – niskie stężenie: upośledzone oczyszczanie rzęskowe dróg oddechowych, upośledzona odpowiedź immunologiczna miejscowa i komórkowa.

• 15ppb: uczucie zatkanego nosa, kaszel

• >30 ppb: nadreaktywność dróg oddechowych

• 80ppb: połączony z powiększeniem się ostrej odpowiedzi infekcyjnej, bólem gardła, przeziębieniami (nie do końca byłam pewna jak to przetłumaczyć)

• 2-5ppm przez 3h: zapalenie dróg oddechowych (IgE, miejscowe IgA, IgG)

Zanieczyszczenia powietrza zaostrzają istniejące choroby ukł. oddechowego i prowokują reakcję astmatyczną

• Wykazanie przez ubytki w testach sprawności płuc (spadek szybkości przepływu, spadek pojemność płuc, upośledzona dyfuzja).

(wskaźniki spirometrii i bodypletyzmografii wraz z: FEV1, PEF, DLCO, TLC, IC, RV)

• Podniesione poziomy biomarkerów wykrytych w wydychanym powietrzu, krwi, moczu, plwocinie i oskrzelowo-pęcherzykowym płukaniu korelują z tymi powyżej

(NO (wydychany), typy komórek i liczba, cytokiny, metabolity kwasu arachidonowego, RFT, fibronektyna, białko, interleukiny, TNF-α i różne enzymy)

---

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Inwersja_temperatury↩

2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ppb↩