Jak założyć firmę za pieniądze z urzędu pracy

Osoba, która została zwolniona z pracy i ma pomysł na biznes, może otrzymać pieniądze na założenie własnej firmy. Jeśli zarejestruje się w urzędzie pracy jako bezrobotna, może liczyć na kilkanaście tysięcy złotych dotacji. Nie musi zwracać dotacji, jeśli prowadzi biznes co najmniej 12 miesięcy.

Jak założyć firmę za pieniądze z urzędu pracy

- Dotacja od starosty

- Kto otrzyma dotację

- Rejestracja i dodatkowe warunki

- Złożenie w terminie

- Treść wniosku

- Opis planowanej działalności

- Szanse i zagrożenia

- Prognoza przychodów, kosztów i zysku

- Podpisanie umowy

- Na co nie można wydać środków z dotacji

- Na co można wydać pieniądze z dotacji

Dotacja od starosty

Od 1 lutego 2009 r. maksymalna kwota dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez bezrobotnego odpowiada sześciokrotności średniej płacy w ostatnim kwartale (w III kwartale 2009 r. wynagrodzenie to wynosiło 3113, 86 zł, dane za IV kwartał 2009 r. nie zostały jeszcze ogłoszone przez Główny Urząd Statystyczny).

Starosta może przyznać bezrobotnemu dotację na działalność gospodarczą i związane z nią koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa. Bezrobotni mogą ubiegać się także o dotację odpowiadającą czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia - jeśli chcą podjąć działalność na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych w rozumieniu przepisów prawa spółdzielczego. A także trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia - jeśli chcą przystąpić do działającej już spółdzielni. Bezrobotni mogą ubiegać się o takie formy pomocy od 2004 r. Wtedy weszła w życie tzw. ustawa zatrudnieniowa (ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach ryku pracy - t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. nr 219, poz. 1706). Wcześniej mogli starać się o nisko oprocentowane pożyczki na ten cel.

Kto otrzyma dotację

Środki na podjęcie działalności gospodarczej mogą być udzielone bezrobotnemu na rozpoczęcie biznesu określonego przepisami ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. nr 201, poz. 1540). Chodzi tu o działalność w branżach:

• wytwórczej,

• budowlanej,

• usługowej,

• handlowej,

- która jest prowadzona w sposób ciągły i w celach zarobkowych.

ZAPAMIĘTAJ

Nie można ubiegać się o dotację na biznes polegający na handlu obnośnym i obwoźnym oraz działalności handlowo-usługowej polegającej na akwizycji.

O tym, kto może uzyskać status bezrobotnego, decydują przepisy ustawy zatrudnieniowej. Zgodnie z nią mogą się o niego ubiegać osoby, które m.in.:

• ukończyły 18 lat, ale nie więcej niż 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),

• nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie wynosi ono 1317 zł),

• po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobierają zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,

• nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,

• nie posiadają wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,

• nie uzyskują miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów z odsetek lub z innych środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.

Rejestracja i dodatkowe warunki

Nie każdy, kto posiada status bezrobotnego, będzie mógł ubiegać się o dotację. O przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej mogą ubiegać się wyłącznie osoby bezrobotne, zarejestrowane w urzędzie pracy i które spełniają łącznie następujące warunki:

• w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku nie odmówiły bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych lub robót publicznych,

• nie otrzymały dotychczas z Funduszu Pracy lub z innych środków publicznych bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej, ubiegają się o środki na podjęcie działalności we wszystkich sektorach z wyjątkiem działalności:

- w sektorach rybołówstwa i akwakultury, objętych rozporządzeniem Rady (WE) nr 104/2000 (1);

- w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską;

- w sektorze węglowym zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 1407/2002,

• nie prowadziły działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej,

• nie były w okresie 2 lat przed dniem złożenia wniosku skazane za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu,

• nie złożyły wniosku o przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej ani wniosku o założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej,

• do w chwili składania wniosku nie posiadają informacji o pozytywnie rozpatrzonym którymkolwiek ze złożonych uprzednio wniosków o przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej i o przyznaniu z tego tytułu wnioskowanych środków.

PRZYKŁAD

Bezrobotny na odpowiednim druku składa w urzędzie pracy oświadczenie o prawdziwości danych, od których spełnienia zależy, czy otrzyma dotację. Naraża się na odpowiedzialność karną

z art. 233 § 1 kodeksu karnego, jeśli skłamie, oświadczając na przykład, że w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku nie odmówił przyjęcia propozycji pracy. Zgodnie z tym przepisem kodeksu karnego, kto składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.

Złożenie w terminie

Bezrobotni mogą składać wnioski o dotacje w terminach wyznaczonych przez dyrektora urzędu pracy. Informacja o terminach jest publikowana na tablicy ogłoszeń albo na stronie internetowej urzędu. Zainteresowani mogą składać wnioski wyłącznie w formie pisemnej na obowiązującym druku. Wzór wniosku można pobrać ze strony internetowej urzędu, albo uzyskać go od urzędnika urzędu pracy.

NASZA RADA

Każdy punkt wniosku powinien być wypełniony w sposób czytelny, a każda strona wniosku parafowana innym kolorem niż kolor druku. Wniosek powinien być zszyty lub trwale połączony w inny sposób uniemożliwiający wysunięcie się którejkolwiek kartki. Urzędy preferują wypełnienie wniosku przy użyciu komputera i sporządzenie kopii, ponieważ urząd nie wydaje wniosku i nie sporządza jego kserokopii. Załączniki do wniosku wydawane są wyłącznie wnioskodawcy za potwierdzeniem odbioru.

Treść wniosku

Bezrobotny rozpoczyna wypełnianie wniosku od podania standardowych informacji o sobie. Następnie wpisuje również informacje, które są istotne z punktu widzenia powodzenia jego przyszłego biznesu. Dotyczą wykształcenia (rodzaj, kierunek, data ukończenia) i przebiegu pracy zawodowej, posiadanych kwalifikacji oraz ukończonych szkoleń przydatnych do prowadzenia planowanej działalności. Bezrobotny wskazuje również na to, czy jest zadłużony. Jeśli tak, to gdzie i w jakiej wysokości (w przypadku kredytu lub pożyczki należy podać również formę zabezpieczenia i warunki spłaty). Ponadto we wniosku bezrobotny musi określić kwotę dotacji, o jaką się ubiega, rodzaj działalności gospodarczej, którą zamierza podjąć, kalkulację kosztów związanych z podjęciem działalności w ramach wnioskowanej kwoty i środków własnych. Wskazuje też na formę zabezpieczenia zwrotu środków, przewidywane efekty ekonomiczne prowadzenia działalności.

NASZA RADA

Bezrobotny powinien cały wniosek o przyznanie dotacji traktować jak biznesplan. Kandydaci na przyszłych przedsiębiorców powinni bardzo poważnie potraktować opisowe elementy wniosku. Im lepiej udokumentowane i przemyślane, tym większa szansa na pozytywną ocenę.

Opis planowanej działalności

We wniosku trzeba scharakteryzować planowaną działalność główną i poboczną, podając numery PKD. Następnie należy scharakteryzować rynek, na którym będzie prowadzona działalność z uwzględnieniem konkurencji. Trzeba opisać najbliższe otoczenie biznesowe, zarys rynku jako branży, strukturę firm już działających z tej branży z podaniem konkretnych danych liczbowych i ich źródła. Należy także scharakteryzować własną ofertę. Wnioskodawca musi także scharakteryzować swoich potencjalnych klientów i główne ich grupy. I uzasadnić, że na towary i usługi przez siebie sprzedawane będzie popyt w danej grupie klientów. Wymagane jest również przedstawienie sposobu pozyskania klientów. Trzeba więc opisać plan działań marketingowych - sposób wejścia na rynek, szczegółowy opis poszczególnych działań z ich harmonogramem.

NASZA RADA

Ubiegający się o dotację powinien wskazać, jakie podjął przedsięwzięcia organizacyjne i inwestycyjne w celu uruchomienia planowanej działalności. Może w tym celu przedstawić np. listy intencyjne, rekomendacje, umowy przedwstępne, dokumenty potwierdzające podjęte inwestycje. Do wniosku o dotacje może też dołączyć umowę przedwstępną najmu lokalu. Można też, przedstawiając swój majątek, wymienić i podać wartości rynkowe maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia. Trzeba także załączyć dokumenty potwierdzające, że jest się właścicielem albo użytkownikiem samochodu osobowego czy dostawczego. Wreszcie napisać o własnych środkach finansowych. Należy podać ich wartość i przeznaczenie w planowanej działalności gospodarczej.

Szanse i zagrożenia

Ważnym elementem wniosku jest przedstawiona przez bezrobotnego analiza mocnych i słabych stron planowanego przez niego przedsięwzięcia biznesowego. Mogą one dotyczyć np. lokalizacji firmy i stanu lokalu, szerokości oferty i przystosowania jej do potrzeb konkretnych grup odbiorców, jakości produktów lub usług, warunków zbytu towaru lub usługi, jakości posiadanego sprzętu, finansów firmy, relacji z dostawcami i odbiorcami, doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej i kluczowych umiejętności (konkurowania, elastyczności, przedsiębiorczości). Trzeba jednak pamiętać, żeby podać konkretne informacje czy dane statystyczne uzasadniające takie stwierdzenia. Na przykład, jeśli bezrobotny opisuje konkurencję na rynku, wymagane jest podanie nazwy konkurencyjnych firm w najbliższym otoczeniu i odnieść się do własnej oferty. Musi napisać, co zamierza zrobić, jak chce wykorzystać swoje atuty, aby zminimalizować słabe strony.

Prognoza przychodów, kosztów i zysku

Przyszły przedsiębiorca musi przedstawić we wniosku (w odpowiedniej tabeli) bardzo konkretne dane dla zobrazowania wydatków i dochodów z prowadzonej działalności dla pełnego roku podatkowego w ujęciu rocznym (łącznie za 12 miesięcy). Należy pamiętać, że tabela ta ma charakter szacunkowy i odzwierciedla strukturę przychodów i kosztów. Jest narzędziem wspomagającym ocenę wniosku. Środki na podjęcie działalności gospodarczej przyznaje dyrektor urzędu pracy po zapoznaniu się z opinią komisji ds. opiniowania wniosków, którą powołuje. Komisja na rozpatrzenie wniosku ma miesiąc. Wsparcie finansowe otrzymają te osoby bezrobotne, których wnioski uzyskają w wyniku oceny merytorycznej dokonanej przez komisję co najmniej minimalną liczbę punktów. Informacja o wynikach oceny złożonych wniosków jest opublikowana na stronie internetowej urzędu, zamieszczona w gablotach informacyjnych w siedzibie urzędu oraz przesłana wnioskodawcy w formie listu poleconego.

ZAPAMIĘTAJ

Bezrobotny nie może odwołać się od rozstrzygnięcia komisji urzędu pracy, która odmówi mu dotacji. Rozstrzygnięcie komisji nie jest decyzją administracyjną, dlatego nie można zastosować do niego trybów odwoławczych przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego.

Podpisanie umowy

Dodatkowo warunkiem otrzymania dotacji na rozpoczęcie własnej działalności jest, oprócz wymaganej liczby punktów, podpisanie umowy i dostarczenie zabezpieczenia ewentualnego zwrotu przyznanych funduszy. Umowa o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej musi być zawarta w terminie 20 dni roboczych od dnia opublikowania protokołu na stronie urzędu. W uzasadnionych przypadkach dyrektor urzędu, na wniosek bezrobotnego oraz po udokumentowaniu przez nią powodów opóźnienia, może wyrazić zgodę na przesunięcie terminu podpisania umowy. Uzasadnionym powodem może być na przykład choroba bezrobotnego, która nie pozwalała mu na stawienie się w urzędzie, żeby podpisać umowę. Umowa o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej musi zawierać zobowiązanie bezrobotnego do dokonania następujących czynności:

• rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej jako osoba fizyczna w terminie do 45 dni od daty podpisania umowy,

• złożenia w kancelarii urzędu kopii dokumentów potwierdzonych za zgodność z oryginałem (oraz okazania ich oryginałów do wglądu) potwierdzających rozpoczęcie działalności gospodarczej (zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON, zaświadczenia o figurowaniu w ewidencji urzędu skarbowego jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zaświadczenia o figurowaniu w ewidencji ZUS jako płatnik składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej) w terminie do 105 dni od daty podpisania umowy,

• wykorzystania przyznanej kwoty zgodnie z celem, na jaki została udzielona; zakupów wynikających z zawartej umowy należy dokonać w terminie do 75. dnia od dnia podpisania umowy, ale nie później niż do 30. dnia od dnia podjęcia działalności gospodarczej,

• dostarczenia do urzędu w terminie do 105 dni od daty podpisania umowy oryginałów i kopii dokumentów (celem potwierdzenia ich za zgodność z oryginałem) stanowiących rozliczenie wydatków w ramach otrzymanych środków - faktur (również imiennych), rachunków imiennych, paragonów imiennych, umów sprzedaży wraz z dowodem zapłaty stosownego podatku, umów o dzieło wraz z rachunkiem potwierdzającym wykonanie dzieła i zapłaty wynagrodzenia,

• prowadzenia działalności gospodarczej przez okres co najmniej 12 miesięcy oraz przedstawienia zaświadczenia z Urzędu Skarbowego i ZUS potwierdzających okres nieprzerwanego prowadzenia działalności gospodarczej (wystawionych nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy prowadzenia działalności),

• zwrotu przyznanych środków wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia ich uzyskania w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wezwania do ich zwrotu w przypadku:

- wykorzystania środków na podjęcie działalności gospodarczej niezgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie - np. wnioskodawca kupił za nie rzecz, której nie wskazał we wniosku,

- zaprzestania prowadzenia działalności przed upływem 12 miesięcy od daty rozpoczęcia jej prowadzenia; do okresu prowadzenia działalności nie zalicza się przerw w jej prowadzeniu z powodu choroby lub powołania do odbycia zasadniczej lub zastępczej służby wojskowej,

- podjęcia zatrudnienia przez bezrobotnego w okresie pierwszych 12 miesięcy po dniu rozpoczęcia prowadzenia działalności,

- złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia o spełnieniu warunków do otrzymania dotacji.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca zakupił rzeczy potrzebne mu do prowadzenia firmy za granicą. Musiał przedstawić przetłumaczony na język polski dowód zakupu (nie jest wymagane tłumaczenie przysięgłe). Z kolei urząd przeliczy koszty poniesione w walucie obcej na złote według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu wystawienia dokumentu księgowego stanowiącego rozliczenie.

Na co nie można wydać środków z dotacji

Przedsiębiorca nie może przeznaczyć środków na podjęcie działalności gospodarczej na:

• zakup pojazdów, z wyłączeniem przyczep,

• finansowanie wszelkich opłat związanych z przygotowaniem do założenia działalności gospodarczej, jej rejestracją (w szczególności związane z uzyskaniem zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenia o figurowaniu w ewidencji urzędu skarbowego jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, ze zgłoszeniem VAT-R), dokonywaniem zakupów w ramach przyznanych środków (np. podatek od czynności cywilnoprawnych, opłaty manipulacyjne, prowizje, tłumaczenia) oraz z bieżącym funkcjonowaniem firmy (np. opłata za abonamenty, opłaty za Internet, opłata za hosting),

• pokrycie kosztów transportu, przesyłki zakupionych rzeczy,

• finansowanie jakichkolwiek szkoleń.

Na co można wydać pieniądze z dotacji

Dopiero po podpisaniu umowy przyszły przedsiębiorca może dokonywać zakupów. Za środki z dotacji można dokonywać tylko takich zakupów, które są dozwolone. Środki te mogą być przeznaczone wyłącznie na:

• zakup maszyn, urządzeń, oprogramowania oraz wyposażenia koniecznego do utworzenia miejsc pracy,

• zakup materiałów, surowców i towarów,

• reklamę oraz w przypadku uzyskania środków w ramach projektu współfinansowanego z funduszy UE na oznaczenie emblematem Unii Europejskiej oraz logo EFS miejsca prowadzenia działalności gospodarczej wraz z informacją o fakcie dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego zakupionych w ramach umowy środków trwałych i wyposażenia,

• koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane z podjęciem działalności gospodarczej,

• zakup materiałów przeznaczonych na remont oraz koszty adaptacji - w tym np. koszty podłączeń mediów, instalacji połączenia sieciowego,

• zakup domeny internetowej.

Zabezpieczenie spłaty dotacji

Formami zabezpieczenia zwrotu dotacji są: poręczenie majątkowe, weksel z poręczeniem wekslowym (awal), gwarancja bankowa, blokada rachunku bankowego, akt notarialny o poddaniu się egzekucji przez dłużnika. Do ustanowienia prawnego zabezpieczenia zwrotu jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności wymagana jest zgoda współmałżonka złożona na piśmie w obecności upoważnionego pracownika urzędu. W praktyce najczęściej stosowaną przez urzędy pracy formą zabezpieczenia spłaty dotacji udzielonej bezrobotnemu na rozpoczęcie działalności jest akt notarialny o poddaniu się egzekucji i poręczenia.

ZAPAMIĘTAJ

Poręczycielem nie może być współmałżonek bezrobotnego ani inny członek rodziny prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe.

Jak urząd pracy sprawdza wykorzystanie dotacji

Urząd pracy monitoruje sposób realizacji umowy o przyznanie dotacji. W razie gdy bezrobotny ma problem z prowadzeniem firmy lub nie wypełnia umowy, może zostać zmuszony do zwrotu otrzymanej wcześniej dotacji. Jeżeli dana osoba otrzymała już dotację, z pewnością, w ciągu roku od daty jej przyznania, odwiedzi ją jakaś osoba z urzędu pracy. Urzędy nie zakładają sztywnych terminów. Mają jednak zasadę: jedna wizyta w ciągu roku, jeśli wszystko jest w porządku. W pierwszej kolejności są monitorowane osoby, które miały kłopoty z rozliczeniem się z otrzymanych pieniędzy, bo na przykład za późno złożyły faktury, albo zmieniły przedmiot zakupu i zapomniały poinformować o tym urząd pracy. Osoba, która otrzymała dotację, jest informowana o wizycie urzędnika. Pracownik umawia się telefonicznie z prowadzącym firmę na konkretny dzień i godzinę. Jeżeli są kłopoty z uzyskaniem połączenia telefonicznego, wysyłana jest informacja o wizycie listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Zakres wizyty monitorującej określony jest w umowie o przyznanie dotacji i polega przede wszystkim na weryfikacji przedstawionych dokumentów rozliczeniowych ze stanem faktycznym oraz na stwierdzeniu, czy deklarowana działalność jest prowadzona. W trakcie wizyty urzędnik sprawdza, czy zakupione materiały, maszyny, urządzenia, inne wyposażenie lub wydatki adaptacyjne są zgodne z dokumentami przedstawionymi do rozliczenia w urzędzie nie tylko pod względem ilościowym, lecz także jakościowym (numer fabryczny, specyfikacja, znak szczególny).

Jeśli przedsiębiorca naruszy warunki umowy, która została z nim podpisana, a zastosowane próby polubownego rozstrzygnięcia, np. spłaty rat, nie przyniosą pozytywnego rezultatu, urząd oddaje sprawę do windykacji na podstawie aktu notarialnego o dobrowolnym poddaniu się egzekucji przez przedsiębiorcę. Często informacja o tym fakcie okazuje się bardzo skuteczna, bo przedsiębiorcy wobec zagrożenia windykacją znajdują możliwości ratalnego spłacania zadłużenia.

Osoby niepełnosprawne

Na zbliżonych zasadach dofinansowanie przyznane przez Urząd Pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej mogą otrzymać osoby niepełnosprawne. W ich przypadku środki finansowe pochodzą z PFRON i są przyznawane na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. nr 219, poz. 1706). Wielkość tego dofinansowania jest wyższa i nie może przekroczyć 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Wniosek o to dofinansowanie składa się na urzędowym formularzu Wn-O. Wnioski wraz z kompletem dokumentów są składane w terminach wyznaczonych przez dyrektora danego PUP. Osoba, której wniosek został oceniony pozytywnie, jest kierowana na kurs dotyczący prowadzenia działalności gospodarczej, którego ukończenie z wynikiem pozytywnym jest warunkiem przystąpienia do negocjacji warunków umowy o przyznanie środków na podjęcie działalności, w tym kwoty i jej przeznaczenia. Umowa jest zawierana w terminie 14 dni od zakończenia negocjacji.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym

Dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej z Urzędu Pracy otrzymuje osoba fizyczna, zatem mamy tu do czynienia z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. nr 201, poz. 1541, dalej "u.p.d.o.f."). Przychodem z działalności gospodarczej są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków - z wyjątkiem związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. Środki przyznane przez PUP na podjęcie działalności gospodarczej są jednak zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 121 u.p.d.o.f. Takie stanowisko potwierdza m.in. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 czerwca 2009 r. (nr ITPB1/415-191/09/AK): W świetle powołanych przepisów należy stwierdzić, iż otrzymane przez wnioskodawcę środki z Funduszu Pracy stanowią przychód zwolniony od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie ww. art. 21 ust. 1 pkt 121 cytowanej ustawy. Zatem otrzymane środki nie podlegają ujęciu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, ani w zeznaniu rocznym jako przychód.

Podatnik może zaliczyć do kosztów wydatki sfinansowane ze środków otrzymanych z PUP, z wyjątkiem wydatków na zakup środków trwałych i wartości niematerialnych, które podlegają amortyzacji. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45 u.p.d.o.f., wyłączone z kosztów są odpisy amortyzacyjne od tej części wartości początkowej środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych, która została podatnikowi zwrócona w jakiejkolwiek formie. W efekcie odpisy amortyzacyjne od środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych sfinansowanych z dotacji przyznanej przez PUP nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko potwierdza przywołana wyżej interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy: Reasumując, wydatki na nabycie wyposażenia, sfinansowane ze środków otrzymanych z Funduszu Pracy mogą być zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Natomiast w przypadku, gdy otrzymaną dotację wnioskodawca przeznaczy na zakup środków trwałych, winny one być, bez względu na źródło finansowania, ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Jednakże podkreślić należy, iż odpisy amortyzacyjne dokonywane od środków trwałych, których zakup został sfinansowany z otrzymanych środków, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.

PRZYKŁAD

Paweł N. uzyskał z Urzędu Pracy dofinansowanie na rozpoczęcie działalności gospodarczej w kwocie 18 000 zł. Ze środków tych kupił komputer o wartości 4500 zł brutto. Za resztę kwoty kupił narzędzia niezbędne do świadczenia usług, których wartość jednostkowa nie przekraczała 3500 zł. Działalność gospodarczą Paweł N. rozpoczął w październiku 2009 r. i w tym miesiącu dokonał powyższych zakupów. Komputer ujął w ewidencji środków trwałych. Dokonywanych od niego odpisów amortyzacyjnych nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W kosztach ujął natomiast wydatki na zakup narzędzi w kwotach brutto - Paweł N. nie jest podatnikiem VAT.

Dokonane odpisy amortyzacyjne podatnik może rozliczyć w kosztach dopiero przy rozliczeniu podatkowym sprzedaży środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Dochodem (stratą) ze sprzedaży środka trwałego jest różnica między przychodem (czyli uzyskaną ceną sprzedaży) a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tego środka trwałego (art. 24 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f.). Dochód ze sprzedaży środka trwałego powiększają również te odpisy amortyzacyjne, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

PRZYKŁAD

Paweł N. amortyzował przez 2 lata komputer kupiony ze środków Funduszu Pracy. Odpisów amortyzacyjnych dokonanych w tym okresie nie zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Odpisy te wyniosły w sumie 2700 zł (4500 zł x 30% x 2). Po tym okresie Paweł N. sprzedał ten komputer za kwotę 1200 zł. Ze sprzedaży komputera podatkowo poniósł stratę w kwocie - 600 zł (1200 zł - 4500 zł) + 2700 zł. Strata ta pomniejszy jego dochód z prowadzonej działalności gospodarczej.

Identyczne skutki w podatku dochodowym wywołuje dofinansowanie przyznane na podjęcie działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną. Inna jest jednak podstawa prawna zwolnienia tych środków w przypadku wydatkowania ich na składniki niepodlegające amortyzacji. Należy bowiem pamiętać, że to dofinansowanie pochodzi z PFRON, a nie ze środków FP. Potwierdza to interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 czerwca 2009 r. (nr ITPB1/415-252/09/AK): Reasumując, otrzymane przed rozpoczęciem działalności gospodarczej środki z PFRON na podjęcie działalności gospodarczej w części przeznaczonej na zakup samochodu (środka trwałego) nie stanowią przychodu. W części przeznaczonej na zakup towarów handlowych będą stanowić przychód z działalności gospodarczej zwolniony od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 27 lit. a cytowanej ustawy. Do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć wydatków na zakup środka trwałego, ani też odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od środka trwałego zakupionego z otrzymanej dotacji. Z kolei wydatki na zakup towarów handlowych (...) mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z działalności, pomimo sfinansowania ich ze środków pochodzących z dotacji z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 27 lit. a u.p.d.o.f. zwolnione od podatku są otrzymywane świadczenia na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą osób niepełnosprawnych ze środków PFRON oraz z zakładowych funduszy rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Jak podkreślono w wyżej przywołanej interpretacji: Skoro środki na podjęcie działalności gospodarczej są wypłacane na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, to przedmiotowe świadczenie - w części - stanowiącej przychód z prowadzonej działalności gospodarczej jest zwolnione od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 27 lit. a ww. ustawy.

Opodatkowanie VAT

Obrót, będący podstawą opodatkowania VAT, podatnik zwiększa o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, mające bezpośredni wpływ na cenę towarów i usług dostarczanych przez podatnika. Uzasadniona jest więc wątpliwość - czy dofinansowanie uzyskane z Urzędu Pracy, a przeznaczone na zakup towarów handlowych, należy doliczyć do podstawy opodatkowania VAT przy sprzedaży tych towarów. Z wyjaśnień zawartych w postanowieniu naczelnika Urzędu Skarbowego w Obornikach Wielkopolskich z 15 marca 2006 r. (nr ZP/443-2/06) wynika, że dofinansowania z Urzędu Pracy nie należy doliczać do podstawy opodatkowania VAT: Podatnik zwróciła się do tut. organu podatkowego w kwestii udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jej indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji otrzymanej z Powiatowego Urzędu Pracy. Otrzymane środki zostaną przeznaczone w całości na zakup towarów handlowych. Dotacja nie będzie miała wpływu na cenę sprzedawanych towarów. W ocenie podatnika kwota otrzymanej dotacji, środków przyznanych jednorazowo na podjęcie działalności gospodarczej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. (...).

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i przywołane wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że otrzymana dotacja na zakup materiałów budowlanych nie stanowi obrotu, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podatnik czynny VAT ma natomiast prawo odliczyć VAT naliczony od zakupów sfinansowanych z dofinansowania otrzymanego z Urzędu Pracy, jeżeli tylko:

• zakupy te są związane ze sprzedażą opodatkowaną VAT,

• podatnik posiada faktury VAT uprawniające do dokonania odliczenia.

Takie stanowisko potwierdza m.in. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 czerwca 2009 r. (nr ILPP2/443-471/09-2/EWW): Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w grudniu 2008 r. wnioskodawca otrzymał z urzędu pracy kwotę w wysokości 14 756 zł na pokrycie działalności gospodarczej. Za otrzymane pieniądze zainteresowany kupił narzędzia potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej. Narzędzia są wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Wartość każdego z urządzeń nie przekracza 3500 zł brutto. Uwzględniając stan faktyczny opisany we wniosku oraz powołane przepisy, stwierdzić należy, iż zakupione towary wykorzystywane są przez zainteresowanego do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, zatem przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących nabycie tych towarów.

Prawo odliczenia podatku naliczonego przysługuje również przy zakupie środka trwałego czy wartości niematerialnej i prawnej, jeżeli tylko służą sprzedaży opodatkowanej VAT. W przypadku wykorzystywania tych składników zarówno do sprzedaży opodatkowanej, jak i zwolnionej, odliczenia dokonuje się proporcjonalnie.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 45 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

1. Starosta może dokonywać z Funduszu Pracy przez okres do 12 miesięcy zwrotu kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, lub przez okres odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego lub pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, przygotowanie zawodowe dorosłych, staż lub została skierowana na zajęcia z zakresu poradnictwa zawodowego lub pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i dojeżdża do tych miejsc;

2) uzyskuje wynagrodzenie lub inny przychód w wysokości nieprzekraczającej 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Poradnik Gazety Prawnej