KONSTYTUCJA – TEST (odpowiedzi)

Zadanie 1 (1 pkt). System większościowy odnosi się do wyborów, w których wyborcy głosują

1. na listy partyjne.

2. bezpośrednie na kandydatów.

3. na listy partyjne lub bezpośrednio na kandydatów.

4. na listy partyjne oraz bezpośrednio na kandydatów.

Zadanie 2 (4 pkt). Wymień organy Sejmu

Marszałek Sejmu

Prezydium Sejmu

Konwent Seniorów

komisje sejmowe

Zadanie 3 (1 pkt). W wyborach bezpośrednich obsadzane jest stanowisko

1. marszałka województwa

2. wojewody

3. starosty

4. wójta

Zadanie 4 (8 pkt). Przeczytaj fragmenty ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, a następnie ustal, które zdania zamieszczone w tabeli są prawdziwe, a które fałszywe. Jeśli zdanie jest prawdziwe, wpisz Prawda, jeśli zaś fałszywe - Fałsz.

USTAWA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

z dnia 24 czerwca 1999 r. O WYKONYWANIU INICJATYWY USTAWODAWCZEJ PRZEZ OBYWATELI

Art. 2.

Grupa obywateli polskich, licząca co najmniej 100 000 osób, mających prawo wybierania do Sejmu, może wystąpić z inicjatywą ustawodawczą przez złożenie podpisów pod projektem ustawy. Art. 3.

Projekt ustawy nie może dotyczyć spraw, dla których Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej zastrzega wy­łączną właściwość innych podmiotów, którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza. Art. 4.

1. Projekt ustawy wniesiony do Marszałka Sejmu powinien odpowiadać wymogom zawartym w Konsty­tucji i Regulaminie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz w niniejszej ustawie.

2. Wniesienie projektu ustawy nie stanowi przeszkody do wniesienia innego projektu, w tym także przez grupę obywateli, w tej samej sprawie.

3. Projekt ustawy, w stosunku do którego postępowanie ustawodawcze nie zostało zakończone w trakcie kadencji Sejmu, w której został wniesiony, jest rozpatrywany przez Sejm następnej kadencji bez potrze­by ponownego wniesienia projektu ustawy W takim wypadku Marszałek Sejmu zarządza ponowne dru­kowanie projektu ustawy oraz jego doręczenie posłom.

Art. 5.

1. Czynności związane z przygotowaniem projektu ustawy jego rozpowszechnianiem, kampanią promo­cyjną, a także organizacją zbierania podpisów obywateli popierających projekt, wykonuje komitet ini­cjatywy ustawodawczej, zwany dalej „komitetem". Komitet występuje pod nazwą uzupełnioną o tytuł projektu ustawy.

2. Komitet może utworzyć grupa co najmniej 15 obywateli polskich, którzy mają prawo wybierania do Sejmu i złożyli pisemne oświadczenie o przystąpieniu do komitetu, ze wskazaniem imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL.

3. W imieniu i na rzecz komitetu występuje pełnomocnik komitetu lub jego zastępca, wskazani w pisem­nym oświadczeniu pierwszych 15 osób tworzących komitet.

4. Komitet posiada osobowość prawną, którą nabywa z chwilą przyjęcia przez Marszałka Sejmu zawiado­mienia, o którym mowa w art. 6 ust. 2. (...) Art. 9.

1. W miejscu zbierania podpisów obywateli musi być wyłożony do wglądu pro j ekt ustawy

2. Obywatel udziela poparcia projektowi ustawy składając na wykazie, obok swojego imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL, własnoręczny podpis. Na każdej stronie wykazu musi znajdować się nazwa komitetu i tytuł projektu ustawy, której obywatel udziela poparcia.

3. Wycofanie poparcia udzielonego projektowi ustawy jest nieskuteczne.

4. Wzór wykazu, o którym mowa w ust. 2, ustala, w drodze rozporządzenia, Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej.

Art. 12.

l. W wypadku uzasadnionych wątpliwości co do prawidłowości złożenia wymaganej liczby podpisów oby­wateli w sposób, o którym mowa w art. 9 ust. 2, Marszałek Sejmu, nie później niż w terminie 14 dni od dnia wniesienia projektu, zwraca się do Państwowej Komisji Wyborczej o stwierdzenie, czy jest złożona wymagana liczba podpisów. Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje czynności sprawdzających w ter­minie 21 dni. W postępowaniu przed Państwową Komisją Wyborczą jako obserwator może uczestni­czyć pełnomocnik komitetu.

(...)

Art. 13.

Pierwsze czytanie projektu ustawy na posiedzeniu Sejmu przeprowadza się w terminie 3 miesięcy od daty wniesienia projektu ustawy do Marszałka Sejmu lub postanowienia Sądu Najwyższego stwierdzającego prawidłowo złożoną liczbę podpisów popierających projekt ustawy W wypadku określonym w art. 4 ust. 3 pierwsze czytanie odbywa się nie później niż w terminie 6 miesięcy od daty pierwszego posiedzenia Sejmu.

Zdania	Prawda lub Fałsz
A) Przedmiotem obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej nie może być zmiana ustawy podatkowej .	Fałsz
B) W przypadku zakończenia kadencji Sejmu przed rozpatrzeniem projektu ustawy zgłoszonego przez obywateli, nowy Sejm zobowiązany jest do zajęcia się nim, bez konieczności zgłaszania powtórnego wniosku.	Prawda
C) Jeśli obywatelski projekt ustawy reguluje kwestie, do których odnosi się inny taki projekt, decyzję o dopuszczeniu tego pierwszego pod obrady podejmuje Państwowa Komisja Wyborcza.	Fałsz
D) Projekt ustawy zostanie uznany za ważny pod warunkiem uzyskania pisem­nego poparcia 100 tyś. obywateli, którzy ukończyli 21 lat.	Fałsz
E) Nowo wybrany Sejm ma obowiązek przeprowadzić pierwsze czytanie obywa­telskiego projektu ustawy zgłoszonego do Sejmu poprzedniej kadencji w ciągu 6 miesięcy od dnia pierwszego posiedzenia.	Prawda
F) W przypadku wątpliwości dot. liczby zebranych podpisów marszałek Sejmu zwraca się do Państwowej Komisji Wyborczej z wnioskiem o stwierdzenie pra­widłowości w tej kwestii.	Prawda
G) Projekt zmiany ustawy budżetowej może być przedmiotem inicjatywy obywa­telskiej tylko w przypadku wydania pozytywnej opinii przez ministra finan­sów	Fałsz
H) Wycofanie poparcia dla projektu przez osoby, które go podpisały, wstrzymuje bieg prac nad ustawą.	Fałsz

Zadanie 5 (1 pkt). Przedstaw tryb zmiany konstytucji w Polsce.

Wniosek o dokonanie zmiany konstytucji może złożyć prezydent, 1/5 ustawowej liczby posłów lub Senat. Aby ustawa zasadnicza została zmieniona, wniosek ten musi uzyskać akceptację Sejmu (wyrażoną większością 2/3 głosów) oraz Senat (wyrażony bezwzględną większością głosów).

Zadanie 6 (2 pkt). Czym się zajmuje – w świetle konstytucji – Rada Polityki Pieniężnej? W jaki sposób powoływani są jej członkowie? Kto jest aktualnie jej przewodniczącym?

Uprawnienia Prowadzenie polityki monetarnej (pieniężnej) państwa.

Procedura powoływania 9 członków powoływanych w równej liczbie (po trzech) przez prezydenta, Sejm i Senat, na 6-letnią kadencję. Przewodniczącym RPP jest prezes NBP, powoływany przez Sejm, na wniosek prezydenta, również na 6-letnią kadencję.

Aktualny przewodniczący Marek Belka

Zadanie 7 (2 pkt). Czym się zajmuje – w świetle konstytucji – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji? W jaki sposób powoływania są jej członkowie? Kto jest aktualnie przewodniczącym tego organu?

Uprawnienia stanie na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji

Procedura powoływania pięciu członków powoływanych przez prezydenta (2), Sejm (2) i Senat (1) na 6-letnią kadencję

Aktualny przewodniczący Witold Kołodziejski

Zadanie 8 (2 pkt). Czy – w świetle konstytucji – zajmuję się Rzecznik Praw Obywatelskich? W Jaki sposób jest powoływany? Kto aktualnie sprawuje tę funkcję?

Uprawnienia RPO stoi na straży wolności praw człowieka i obywatela, określonych w konstytucji i innych aktach prawnych.

Procedura powoływania powoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu na 5-letnią kadencję.

Aktualny RPO Irena Lipowicz.

Zadanie 9 (1 pkt). Wskaż trzy instrumenty parlamentarnej kontroli Sejmu nad rządem.

- wotum zaufania i wotum nieufności

- interpelacje i zapytania poselskie

- absolutorium dotyczące wykonania budżetu

Zadanie 10 (1 pkt). Zaznacz jedną prawidłową odpowiedź. W Polsce w wyborach do Sejmu stosuje się próg wyborczy, czyli tak zwaną klauzulę zaporową. Klauzula zaporowa wynosi

1. 5% dla partii politycznych i 7% dla koalicji partyjnych.

2. 5% dla partii politycznych i 5% dla koalicji partyjnych.

3. 8% dla koalicji partyjnych i 8% dla partii politycznych.

4. 8% dla koalicji partyjnych i 5% dla partii politycznych.

Zadanie 11 (6 pkt). Przyporządkuj poszczególnym kategoriom nazwy odpowiednich organów, wpisując w prawą kolumnę właściwe cyfry.

Nazwy organów:

1. prezydent RP

2. Rada Ministrów

3. Senat

4. wójt

5. rada powiatu

6. burmistrz

7. Trybunat Konstytucyjny

8. Trybunat Stanu

9. Rzecznik Praw Dziecka

10. Najwyższy Sąd Administracyjny

11. prokuratura

12. sąd powszechny

13. sąd wojskowy

14. rada gminy

15. prezydent miasta

16. rzecznik praw obywatelskich

17. Sejm

18. minister

19. Sąd Najwyższy

20. Najwyższa Izba Kontroli

21. zarząd powiatu

22. zarząd z marszałkiem województwa

23. sejmik wojewódzki

24. wojewoda

25. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

	Nazwa kategorii	Nazwy organów
a)	Organy ustawodawcze	3,17
b)	Organy wykonawcze i administracyjne	1, 2, 18, 24, 11
c)	Organy sądownicze	12, 19, 10, 13, 7, 8
d)	Organy kontroli i ochrony prawnej	9, 16, 20, 25
e)	Organy stanowiące samorządu terytorialnego	5, 14, 23
f)	Organy wykonawcze samorządu terytorialnego	4, 6, 15, 21,22

Zadanie 12 (4 pkt). Podaj sytuacje przewidziane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w których zbiera się Zgro­madzenie Narodowe.

a. odebranie przysięgi prezydenta

b. uznanie prezydenta za niezdolnego do wypełnienia funkcji ze względu na stan zdrowia

c. postawienie prezydenta w stan oskarżenia

d. wysłuchanie orędzia prezydenta skierowanego do Zgromadzenia Narodowego.

Zadanie 13. (4 pkt). Demokratyczne procedury głosowania w polskim Sejmie i Senacie wymagają głosów większości, Do każdej decyzji poddanej pod głosowanie dopisz wymaganą większość głosów.

a) uchwalenie ustawy: zwykła większością głosów

b) odrzucenie poprawek Senatu do uchwalonej ustawy: bezwzględną większością głosów

c) odrzucenie weta Prezydenta: większość kwalifikowana – 3/5 głosów

d) uchwalenie zmian konstytucji przez Senat: bezwzględną większością głosów

e) uchwalenie zmian konstytucji przez Sejm: większość kwalifikowana – 2/3 głosów

Zadanie 14 (5 pkt). Zapoznaj się z fragmentami Konstytucji RP i na podstawie tekstu źródłowego przyporządkuj po­danym zasadom demokracji właściwe im zapisy.

Art. 2.

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Art. 4.

1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.

2. Naród sprawuje władze przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Art. 7.

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Art. 8.

1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Art. 9.

Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

Art. 10.

1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

2. Władze ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władze wykonawczą Prezydent Rzeczypospoli­tej Polskiej i Rada Ministrów, a władze sądowniczą sądy i trybunaty.

Art. 11.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie poli­tyczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania me­todami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.

2. Finansowanie partii politycznych jest jawne.

Art. 35.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.

2. Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzy­ganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

a) zasada suwerenności narodu: art. 4

b) zasada konstytucjonalizmu i praworządności: art. 2, 7, 8, 9

c) zasada podziału i równowagi władzy: art.10

d) zasad zachowania praw mniejszości: art. 35

e) zasada pluralizmu politycznego: art. 11

Zadanie 15 (8 pkt). Uzupełnij zdania dotyczące organizacji pracy Sejmu i Senatu.

a) Sejm i Senat obradują na posiedzeniach.

b) Jedynie pierwsze z nich zwołuje Prezydent RP, zaś kolejne zwołują marszałkowie Sejmu i Senatu.

c) Wchodzą oni w skład Prezydium Sejmu.

d) Razem z przewodniczącymi klubów parlamentarnych i kół poselskich tworzą Konwent Seniorów.

e) Jednym z organów Sejmu są również stale, nadzwyczajne i śledcze Komisje sejmowe

f) Podobna jest organizacja wewnętrzna Senatu, z tą różnicą, że Senat nie może powoływać komisji śledczych.

g) Posłowie i senatorowie zasiadający w parlamencie z ramienia określonej partii grupują się

w klubach parlamentarnych.

h) Uchwalają one swoje regulaminy, w których mogą nakazać zachowanie dyscypliny klubowej, czyli zarządzić głosowanie zgodne z jego postanowieniami.

Zadanie 16 (3 pkt). Uporządkuj hierarchię aktów prawnych.

Źródła praw:

1. Ustawa konstytucyjna

2. Zarządzenie wojewody

3. Ustawa budżetowa

4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe

5. Rozporządzenia ministra

A	D	C	E	B

Zadanie 17 (1 pkt). Zaznacz rodzaj spraw, w których nie orzeka Trybunat Konstytucyjny. Zakreśl jedną właściwą odpowiedź.

a) spory kompetencyjne

b) kasacja wyroku z powodu nieprawidłowości

c) zgodność ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją

d) skarga konstytucyjna

Zadanie 18 (4 pkt). Podaj pełną nazwę instytucji państwowych:

a) NBP – Narodowy Bank Polski

b) NIK – Najwyższa Izba kontroli

c) RPP – Rada Polityki Pieniężnej

d) KRRiT – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Zadanie 19 (3 pkt). Wymień trzy konstytucyjne kompetencje Zgromadzenia Narodowego.

1. Podaje uchwałę większością co najmniej 2/3 głosów o postawienie prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu

2. Przyjmuję przysięgę nowo wybranego prezydenta RP

3. wysłuchuje orędzie prezydenta RP; inne: uznaje trwałą niezdolność prezydenta RP do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów uchwala konstytucję.

Zadanie 20 (3 pkt). Jakimi uprawnieniami dysponuje Najwyższa Izba Kontroli? W jakim trybie powoływany jest jej prezes? Kto aktualnie sprawuje ten urząd?

Uprawnienia Kontrola działalności organów administracji rządowej oraz innych podmiotów z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności

Procedura powoływania prezes NIK powoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu na 6-letnią kadencję

Aktualny prezes Jacek Jezierski

Zadanie 21 (3 pkt). Jakimi uprawnieniami dysponuje Trybunał Stanu? W jaki sposób powoływani są jego członkowie? Kto aktualnie jest przewodniczącym TS?

Uprawnienia Sądzenie prezydent RP, członków rządu oraz innych wysokich urzedników państwa za naruszenie prawa, w związku z zajmowanym stanowiskiem (odpowiedzialność konstytucyjna)

Procedura powoływania członkowie TS powoływani są przez Sejm, na czas jego kadencji, z zastrzeżeniem, że przewodniczącym Trybunału jest Prezes Sądu Najwyższego.

Aktualny przewodniczący Lech Gardocki (jako Pierwszy Prezes SN).